Nghiên cứu tạo vật liệu rễ cà rốt chuyển gien Ri - TADN cho công nghệ nhân sinh khối nẫm rễ nội cộng sinh AM (Arbuscular Mycorhiza) in vitro

KHOA HQC C6NO NOHt

NGHlfiN c iiu T A O v A t li$ u r £ c a r A t c h u y £ n

GIEIM R l - TADIM CHO COIME l\IGH$ IMHAlXI S IN H K H O I

IMAM r £ N 0 I COIMG S IN H AIM [ARBUSCULAR

MYCORHIZA) IIM V ITR O

Lfe Qudc Huy1, Trdn Hd Quang1, Ngd Thi Thanh Hufe1 vi Nguyfen Thj Giang1

t 6m t At

B$nh ldng rI (hairy-root) thyc vit vi gii thi r£ chuyln gien Ri-tADN tu vi khuin A rhizogenses dang dugc

nghidn cuu ip dung hi^u qua trong nghidn cuu chuc ning gien, trao doi chit thu cip, cong nghd nim rl npi

cOng sinh AM (Arbuscular mycorhizae) in vitro va cic die tinh sinh hpc rl thyc vit khic. Nhim nghidn cuu

ung dung cdng ngnd nudi ciy nhin sinh khdi cpng sinh AM in-vitro, san xuit chi phim AM cho ciy lim

nghidp vi bao v£ mdi trudng, nghidn cuu tao gii thi rl ci rot (Daucus carrota L) chuyln gien Ri-tADN qua

ddng nudi d y voi vi khuin A rhizogenes trdn mdi truong MS 0,5% aga vi loai bo vi khuin A rhizogenes du

thua bing mdi trudng MS 0,5% aga bd sung 500 mg penixilin tong hpp/lit Kit qui di tao dupe vit lidu gii

thi rl ci rdt in vitro cd gien Ri-tADN vi kit qua xic dinh bing phin ting PCR cho thiy cd cic gien rolB vi

rolC cua vi khuin A rhizogenses (trdn doan t-ADN) trdn vit lidu gii thi rl ci rdt tuong ung b cic vj tri

khoing 380 bp vi 580 bp. Su dyng gii thi rl ci rdt chuyln gien Ri-tADN cho nudi ciy nhin sinh khdi cdng

sinh in vitro vdi chung AM41 trdn mdi trudng MSR 0,5 aga, 0,7% dudng sucroza dat dupe sinh khdi bio tu

cao hon 4,7 lin so vdi gii thi rl khdng chuyln gien Ri-tADN (tuong ung li 11843 vi 2501 bio tu/petri).

Tir khoi: Gii thSri chuydn gien Ri-tADN, rS ci rdt, nim rin $i c$ng sinh AM (Arbuscular mycorhiza),

nhin sinh khdi AM in vitro, sinh khd'i bio tir.

I.BATVlNBt

Vi khuin Agrobacterium rhizogenses lin dau

tiln dugc phit hifen cich diy hon 70 nim (Riker et

al., 1930; Hildebrand, 1934; White, 1972) nhir mot

ylu td giy nfen b|nh “ldng ri“ (hairy-root disease) d

m$t s6 thuc vit. A rhizogenses thuoc Chi

Agrobacterium, li vi khuin dat, gram im, co hinh

que. A rhizogenses co quan hfe gin gui vdi vi khuan

A tumefaciens, mdt loai vi khuin dugc bilt nhilu vi

giy nin b|nh “u bilu thuc vit“ (crown gall disease)

rit phd biln (Conn, 1942).

Ca chi nhiim thong qua qui trinh tilp xuc, vi

khuin A rhizogenses chuyln mgt doan T-ADN,

trong d6 c6 mang cac gien liln quan din tao long ri

(rol-genes), gien lifen quan tdi qui trinh sinh tong

hgp vi ci cic gien chua xic dinh dugc chuc ning

trong v6ng Ri- Plasmit cua chung vio b$ gien cua tl

bio thyc v$t chu; cic gien (rol-genes) trong T-ADN

tuong tic vdi gien cua thyc vit chu dl tao ra ldng ri.

Cic bilu hi|n gien c6 chua cic thdng tin dugc mi

hda trong T-ADN niy di thuc diy qui trinh phit

triln vi sin xuit ra ldng r§ vdi hiu hit cic thyc vit

hai li mim (Veena and Taylor, 2007) (Hinh 1). Qui

trinh chuyln cic gien (rol-genes) trong T-ADN tu vi

1 Vi$n Khoa hoc Lim nghidp Vi?t Nam

khuin A rhizogenses sang thyc vit chu cd thi dugc

xay ra ngau nhiln, cung cd thi dugc thyc hi|n bing

cic ky thuat dong nudi d y don gian vdi cic chung A

rhizogenses hoang dai tu nhifen (Abdoulaye, 2003;

Chabaud et al., 2006) vi cung cd thi thyc hifen bing

ky thuat biln nap gien hifen dad (Pak et al., 2009; Park

etal., 2011).

Vi khuin A rhizogenses tilp cin chuyln gien T￾ADN sang thuc vat chu thdng qua cic “vit thuong“,

cic hgp chit fenola tilt ra tu cic vit thuong cua tl

bio thuc vit di hip din A rhizogenses, sau qui trinh

nhiim li qui trinh hgp nhit cic nguyfen lifeu di

truyln T-ADN cua A rhizogenses vdi hfe gien thuc

vat chu vi kit qua tao nin bfenh ldng ri (Veena and

Taylor, 2007). Vi hinh thii hgc, ldng ri tao ra do vi

khuin A rhizogenes cd hinh d?ng vi du true rit

giong vdi cic loai ri thdng thudng, tuy nhiln nd cd

nhung tinh trang rit d$c trung, di ding nh$n bilt li:

ldng ri dii, sinh kh6i ri ldn, phin nhinh nhiiu, ldng

ri phit triln nghilng vi khdng cd dnh hudng dit

(negative geotropism)

Bfenh ldng ri tu vi khuin A rhizogenses dugc

nghifen cuu ip dung rdng rii nhu mdt cdng cy huu

hifeu cho cic nghifen cuu trao doi chit thu dp, chuc

ning gien, cdng sinh vi khuin cd dinh d?m

rhizobium, nim ri ndi cdng sinh AM (AbuscuJar

NdNG NGHlfP VA PHAT TRiI n NONG THdN - K* 1 + 2 - THANG 2/2014 237