Nghiên cứu sản xuất thịt gà an toàn chất lượng cao

BNN & PTNT BNN&PTNT

VCN

C

VCN

BNN&PTNT

VCN

Bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n

ViÖn Ch¨n nu«i

Trung t©m nghiªn cøu gia cÇm Thôy Ph−¬ng ⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯⎯

B¸o c¸o tæng kÕt

Tªn ®Ò tµi

Nghiªn cøu s¶n xuÊt

thÞt gµ an toµn vµ chÊt l−îng cao

Thuéc ch−¬ng tr×nh

Nghiªn cøu øng dông c¸c gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ ®Ó tæ chøc

s¶n xuÊt vµ qu¶n lý n«ng s¶n thùc phÈm an toµn vµ chÊt l−îng cao

Chñ nhiÖm ®Ò tµi: TS. phïng ®øc tiÕn

C¬ quan chñ qu¶n: Bé n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n

C¬ quan chñ tr×: Trung t©m NCGC thôy Ph−¬ng

ViÖn Ch¨n nu«i

6678

23/11/2007

Hµ Néi - 2007

B¶ng c¸c ch÷ viÕt t¾t

STT Ch÷ viÕt t¾t Chó thÝch

1 Codex Uû ban tiªu chuÈn quèc tÕ vÒ thùc phÈm

2 g gam

3 KLCT Khèi l−îng c¬ thÓ

4 Kg Ki- l« - gam

5 mg miligam

6 ml mililÝt

7 SX S¶n xuÊt

8 TCN Tiªu chuÈn ngµnh

9 TCVN Tiªu chuÈn ViÖt Nam

10 TLNS Tû lÖ nu«i sèng

11 TTT¡/Kg P Tiªu tèn thøc ¨n/kg t¨ng träng

12 TSVKHK Tæng sè vi khuÈn hiÕu khÝ

13 VK Vi khuÈn

Môc lôc

Trang

1 §Æt vÊn ®Ò 4

2 Môc tiªu cña ®Ò tµi 4

3 C¸ch tiÕp cËn 4

4 VËt liÖu, néi dung vµ ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 6

4.1 VËt liÖu nghiªn cøu 6

4.2 Néi dung nghiªn cøu 6

4.2.1 §iÒu tra, ph©n tÝch ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng s¶n xuÊt thøc ¨n, ch¨n nu«i gµ

thÞt, giÕt mæ vµ tiªu thô thÞt gµ

6

4.2.2 Nghiªn cøu vµ ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ ®Ó s¶n xuÊt

thÞt gµ ®¶m b¶o c¸c chØ tiªu vÒ vÖ sinh an toµn thùc phÈm

6

4.2.3 X©y dùng m« h×nh ch¨n nu«i gµ ë 2 vïng träng ®iÓm (Hµ Néi vµ thµnh

phè Hå ChÝ Minh)

6

4.2.4 §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ m« h×nh s¶n xuÊt thÞt gµ an toµn, ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p h¹

gi¸ thµnh vµ gi¶i ph¸p qu¶n lý nhµ n−íc vÒ hÖ thèng ch¨n nu«i, giÕt mæ

vµ tiªu thô thÞt gµ.

6

4.3 Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu 7

4.3.1 Ph−¬ng ph¸p ®iÒu tra 7

4.3.2 Ph−¬ng ph¸p bè trÝ thÝ nghiÖm 7

4.3.3 Ph−¬ng ph¸p lÊy mÉu 7

4.3.4 Ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch 7

4.3.5 S¬ ®å bè trÝ thÝ nghiÖm 8

4.3.6 C¸c chØ tiªu theo dâi 15

5 KÕt qu¶ vµ th¶o luËn 15

5.1 KÕt qu¶ ®iÒu tra ph©n tÝch ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng s¶n xuÊt thøc ¨n,

ch¨n nu«i gµ thÞt, giÕt mæ vµ tiªu thô thÞt gµ

15

5.1.1 §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng s¶n xuÊt thøc ¨n cho gµ 15

5.1.2 §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng ch¨n nu«i gµ thÞt 16

5.1.3 §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng ®iÒu kiÖn vÖ sinh giÕt mæ gµ 20

5.1.4 §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng tiªu thô thÞt gµ 22

5.2 KÕt qu¶ Nghiªn cøu ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ 23

5.2.1 Gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ ¸p dông s¶n xuÊt gµ gièng 23

5.2.2 Gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ trong ch¨n nu«i gµ thÞt 26

5.2.3 KÕt qu¶ nghiªn cøu gi¶i ph¸p khoa häc ë kh©u giÕt mæ, b¶o qu¶n nh»m

gi¶m thiÓu « nhiÔm vi sinh vËt g©y h¹i thÞt n©ng cao chÊt l−îng an toµn

thùc phÈm

32

5.2.4 KÕt qu¶ nghiªn cøu c¸c gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ ë kh©u vËn

chuyÓn, tiªu thô

37

5.2.5 KÕt qu¶ nghiªn cøu m« h×nh thö nghiÖm ch¨n nu«i gµ thÞt ®¹t tiªu chuÈn

vÖ sinh an toµn thùc phÈm

39

5.3 KÕt qu¶ X©y dùng m« h×nh ch¨n nu«i gµ ë 2 vïng träng ®iÓm (Hµ Néi

vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh)

40

5.3.1 X©y dùng m« h×nh ch¨n nu«i ®¹t tiªu chuÈn thÞt gµ an toµn chÊt l−îng

cao

41

5.3.2. M« h×nh giÕt mæ b¸n c«ng nghiÖp ®¹t tiªu chuÈn vÖ sinh an toµn thùc

phÈm

45

5.3.3 M« h×nh b¶o qu¶n, ®ãng gãi thÞt gµ ®¹t tiªu chuÈn an toµn 46

5.3.4 M« h×nh vËn chuyÓn, tiªu thô thÞt gµ ®¹t tiªu chuÈn an toµn 47

5.4 §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ triÓn khai nu«i thö nghiÖm m« h×nh s¶n xuÊt thÞt

gµ an toµn, ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p qu¶n lý vµ chÝnh s¸ch nhµ n−íc vÒ hÖ

thèng ch¨n nu«i

48

5.4.1 KÕt qu¶ ph©n tÝch c¬ cÊu gi¸ thµnh vµ ®Ò xuÊt gi¶i ph¸p h¹ gi¸ thµnh s¶n

phÈm

48

5.4.2 §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ x©y dùng m« h×nh s¶n xuÊt thÞt gµ an toµn , ®Ò xuÊt

gi¶i ph¸p qu¶n lý vµ chÝnh s¸ch nhµ n−íc vÒ hÖ thèng ch¨n nu«i

52

6 KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ 56

7 Tµi liÖu tham kh¶o

8 Phô lôc

1

B20 – BCTK - BNN

Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n

ViÖn ch¨n nu«i

Trung t©m nghiªn cøu gia cÇm Thôy ph−¬ng

-----------------------

b¸o c¸o tæng kÕt

§Ò tµi cÊp bé

Tªn ®Ò tµi:

Nghiªn cøu s¶n xuÊt

thÞt gµ an toµn vµ chÊt l−îng cao

Thuéc ch−¬ng tr×nh

Nghiªn cøu øng dông c¸c gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ ®Ó tæ chøc

s¶n xuÊt vµ qu¶n lý n«ng s¶n thùc phÈm an toµn vµ chÊt l−îng cao

C¬ quan chñ tr×: ViÖn Ch¨n nu«i

Chñ nhiÖm ®Ò tµi: TS. Phïng §øc TiÕn

Hµ Néi, 2007

2

B20 – BCTK - BNN

Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n

ViÖn ch¨n nu«i

Trung t©m nghiªn cøu gia cÇm Thôy ph−¬ng

-----------------------

b¸o c¸o tæng kÕt

§Ò tµi cÊp bé

Tªn ®Ò tµi:

Nghiªn cøu s¶n xuÊt

thÞt gµ an toµn vµ chÊt l−îng cao

Thuéc ch−¬ng tr×nh

Nghiªn cøu øng dông c¸c gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ ®Ó tæ chøc

s¶n xuÊt vµ qu¶n lý n«ng s¶n thùc phÈm an toµn vµ chÊt l−îng cao

Thêi gian thùc hiÖn: Th¸ng 1/2004 ®Õn th¸ng 12/2006

C¬ quan chñ qu¶n: Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n

§Þa chØ: Sè 2 phè Ngäc Hµ - Ba §×nh – Hµ Néi

C¬ quan chñ tr×: ViÖn Ch¨n nu«i

§Þa chØ: ViÖn Ch¨n nu«i – Thôy Ph−¬ng – Tõ Liªm – Hµ Néi

C¬ quan thùc hiÖn: Trung t©m nghiªn cøu gia cÇm Thôy Ph−¬ng

§Þa chØ: Thôy Ph−¬ng – Tõ Liªm – Hµ Néi

Chñ nhiÖm ®Ò tµi: Phïng §øc TiÕn

Häc vÞ: TiÕn sü N«ng nghiÖp

Chøc danh khoa häc: Nghiªn cøu viªn chÝnh

Chøc vô: Gi¸m ®èc TTNC Gia cÇm Thôy Ph−¬ng

§iÖn tho¹i: CQ: (04) 8385622 Di ®éng: 0913 571785

Fax: 04 8385804

E-mail: [email protected]

§Þa chØ c¬ quan: Trung t©m Nghiªn cøu Gia cÇm Thôy Ph−¬ng-ViÖn Ch¨n nu«i,

Thôy Ph−¬ng - Tõ Liªm - Hµ Néi

3

Danh s¸ch nh÷ng ng−êi thùc hiÖn chÝnh cña ®Ò tµi

TT Hä vµ tªn C¬ quan c«ng t¸c

1 TS. Ph¹m ThÞ Minh Thu TP Nghiªn cøu CBSPGC – TTNCGC Thôy Ph−¬ng

2 TS. NguyÔn Quý Khiªm Phã tr−ëng BMNCGC– TTNCGC Thôy Ph−¬ng

3 TS. B¹ch ThÞ Thanh D©n PG§ – TTNCGC Thôy Ph−¬ng

4 ThS. Hoµng V¨n Léc Tr−ëng BMNCGC – TTNCGC Thôy Ph−¬ng

5 TS. NguyÔn ThÞ Nga Tr−ëng phßng Thó y – TTNCGC Thôy Ph−¬ng

6 ThS. NguyÔn ThÞ Qu¶ng Tr−ëng phßng NghiÖp vô – TTNCGC Thôy Ph−¬ng

7 ThS. Lª ThÞ Nhu TTNCGC Thôy Ph−¬ng

8 PGS.TS. NguyÔn Huy §¹t Gi¸m ®èc - TTNCGC V¹n Phóc

9 ThS. NguyÔn V¨n Th¹ch TTNCGC V¹n Phóc

10 KS. NguyÔn V¨n H¶i Tr¹m NCCBSP ch¨n nu«i - ViÖn Ch¨n nu«i

11 KS. NguyÔn V¨n TÊn Tr¹m NCCBSP ch¨n nu«i - ViÖn Ch¨n nu«i

12 ThS. §ång Sü Hïng TTNC &HLCN B×nh Th¾ng

13 KS. NguyÔn ThÞ LÖ H»ng TTNC &HLCN B×nh Th¾ng

14 ThS. NguyÔn H÷u Hu©n TTNC & CGTBKTCN thµnh phè Hå ChÝ Minh

15 ThS. Hoµng TuÊn Thµnh TTNC & CGTBKTCN thµnh phè Hå ChÝ Minh

16 TS. Hå Lam S¬n Tr¹m NC & TNT¡CN - ViÖn Ch¨n nu«i

17 TS. Ph¹m C«ng ThiÕu Tr¹m tr−ëng tr¹m NC & TNT¡ - ViÖn Ch¨n nu«i

18 BSTY NguyÔn Hång Dung Phßng Thó y – TTNCGC Thôy Ph−¬ng

19 ThS. Lª ThÞ Thu HiÒn TTNCGC Thôy Ph−¬ng

4

1. §Æt vÊn ®Ò

HiÖn nay, ë n−íc ta hÇu hÕt c¸c tØnh thµnh, thÞ tr−êng thùc phÈm thÞt gµ còng nh−

c¸c lo¹i thÞt kh¸c ch−a ®−îc kiÓm so¸t chÆt chÏ theo hÖ thèng khÐp kÝn tõ s¶n xuÊt con

gièng, kü thuËt ch¨n nu«i, thó y phßng bÖnh, an toµn sinh häc, giÕt mæ, b¶o qu¶n ®Õn

tiªu thô. §iÒu kiÖn giÕt mæ gµ cßn thñ c«ng, l¹c hËu, thÞt ®−îc bµy b¸n trµn lan ë c¸c

chî, møc ®é nhiÔm vi sinh vËt, tån d− kh¸ng sinh, kim lo¹i nÆng ch−a ®−îc kiÓm so¸t,

chÊt l−îng s¶n phÈm cßn nhiÒu bÊt cËp.

Theo kÕt qu¶ kh¶o s¸t míi ®©y cña Tr−êng ®¹i häc N«ng l©m - thµnh phè Hå ChÝ

Minh cho thÊy trong 149 mÉu thÞt gµ ®−îc kiÓm tra cã ®Õn 44,96% mÉu cã hµm l−îng

kh¸ng sinh v−ît qu¸ møc cho phÐp tõ 2,5 ®Õnn 1100 lÇn so víi tiªu chuÈn ngµnh. Trong

®ã Chloramfenicol chiÕm 87,5%; Flumequin chiÕm 83,3%; Chlotetracycline chiÕm

62,5%; Amoxicilin 60%. KÕt qu¶ ®iÒu tra 628 hé ch¨n nu«i gµ cßn sö dông kh¸ng sinh

kh«ng hîp lý: dïng liªn tôc lµm cho ng−êi sö dông s¶n phÈm chÞu t¸c ®éng bÊt lîi vÒ søc

khoÎ. Theo t¹p chÝ N«ng th«n ®æi míi (sè 48 n¨m 2003) hiÖn tr¹ng tån d− kh¸ng sinh

trong thÞt, trøng, s÷a ®ang lµ vÊn ®Ò b¸o ®éng g©y hËu qu¶ nghiªm träng ®Õn søc khoÎ

ng−êi tiªu dïng.

Ngoµi ra cßn cã nh÷ng c¬ së sö dông thøc ¨n cã chÊt kÝch thÝch sinh tr−ëng, thøc

¨n nhiÔm nÊm mèc vµ ®éc tè nÊm mèc trong ch¨n nu«i, t¹o ra s¶n phÈm kh«ng an toµn,

chÊt l−îng thÊp ¶nh h−ëng tíi quyÒn lîi ng−êi tiªu dïng.

§· tõ l©u, kh«ng chØ ng−êi tiªu dïng ë c¸c n−íc ph¸t triÓn ®ßi hái thùc phÈm s¹ch,

mµ c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn trong ®ã cã ViÖt Nam ng−êi tiªu dïng còng kh¸t khao ®−îc

sö dông thùc phÈm an toµn, chÊt l−îng cao. Song, ®Ó cã s¶n phÈm ®¹t tiªu chuÈn an

toµn, chÊt l−îng lµ mét bµi to¸n khã cÇn ®−îc gi¶i ®¸p th«ng qua kÕt qu¶ tõ c¸c c«ng

tr×nh nghiªn cøu khoa häc cã hÖ thèng, kÕt hîp víi c¸c c¨n cø thùc tiÔn. Trªn c¬ së ®ã

®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p ®ång bé phï hîp trong tõng m¾t xÝch cña d©y chuyÒn s¶n xuÊt

thùc phÈm “tõ tr¹i ch¨n nu«i ®Õn bµn ¨n”. V× vËy, chóng t«i ®Ò nghÞ triÓn khai ®Ò tµi:

"Nghiªn cøu s¶n xuÊt thÞt gµ an toµn vµ chÊt l−îng cao".

2. môc tiªu cña ®Ò tµi

§Ò xuÊt ®−îc quy tr×nh c«ng nghÖ trong s¶n xuÊt thÞt gµ an toµn, chÊt l−îng cao ®Ó tæ

chøc vµ qu¶n lý s¶n xuÊt thÞt gµ theo tiªu chuÈn vÖ sinh an toµn.

3. c¸ch tiÕp cËn

Trªn c¬ së ®iÒu tra thu thËp th«ng tin vÒ thùc tr¹ng s¶n xuÊt thÞt gµ, tõ ®¸nh gi¸ kÕt

qu¶ ®iÒu tra, lÊy mÉu ph©n tÝch, tiÕn hµnh nghiªn cøu, ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p khoa häc

c«ng nghÖ s¶n xuÊt thÞt gµ n©ng cao chÊt l−îng an toµn thùc phÈm.

Sau khi hoµn thiÖn c¸c gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ bè trÝ x©y dùng m« h×nh thö

nghiÖm nu«i gµ thÞt an toµn t¹i 2 vïng träng ®iÓm khu vùc ®ång b»ng s«ng Hång vµ

§«ng Nam bé. Trong thêi gian triÓn khai x©y dùng m« h×nh tiÕn hµnh ®Þnh kú lÊy mÉu

ph©n tÝch kiÓm tra ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña gi¶i ph¸p, tõ kÕt qu¶ thu ®−îc lµm c¨n cø ®Ò

xuÊt qui tr×nh s¶n xuÊt thÞt gµ an toµn chÊt l−îng cao.

Phèi hîp gi÷a c¸c c¬ quan tham gia ®Ò tµi lùa chän gièng gµ n¨ng suÊt, chÊt l−îng cao,

søc ®Ò kh¸ng tèt nh−: L−¬ng Ph−îng vµ tæ hîp lai gi÷a gµ Sasso víi gµ L−¬ng Ph−îng.

5

C¬ së ph¸p lý ®Ó thùc hiÖn ®Ò tµi

Nhµ n−íc ban hµnh ph¸p lÖnh vÖ sinh an toµn thùc phÈm ngµy 7/8/2003[7].

ChÝnh phñ ®· ban hµnh nghÞ ®Þnh sè 14 CP ngµy 19/03/1996 vÒ viÖc qu¶n lý gièng

vËt nu«i vµ nghÞ ®Þnh sè 15 CP vÒ qu¶n lý thøc ¨n ch¨n nu«i vµ chuÈn bÞ c«ng bè ph¸p

lÖnh vÒ gièng vËt nu«i c©y trång.

TCVN 7046-2002: Tiªu chuÈn thÞt t−¬i-quy ®Þnh kü thuËt. TCVN 7047-2002[9]:

Tiªu chuÈn thÞt ®«ng l¹nh-quy ®Þnh kü thuËt. TCVN 5452-1991: VÖ sinh c¬ së giÕt mæ

gia cÇm. Giíi h¹n « nhiÔm vi sinh vËt trong thÞt t−¬i (Danh môc tiªu chuÈn vi sinh ®èi

víi l−¬ng thùc, thùc phÈm. QuyÕt ®Þnh sè 867 cña Bé Y tÕ- 1998)[8].

C¸c v¨n b¶n nhµ n−íc ban hµnh cho thÊy thÞt gµ an toµn ph¶i ®¶m b¶o kh«ng chøa

mÇm bÖnh l©y sang ng−êi, kh«ng bÞ nhiÔm khuÈn ë møc g©y h¹i vµ hµm l−îng c¸c chÊt

tån d− nh− thuèc kh¸ng sinh, kim lo¹i nÆng b»ng hoÆc thÊp h¬n giíi h¹n cho phÐp, ®¶m

b¶o chÊt l−îng an toµn thùc phÈm. §©y lµ nh÷ng luËn cø ®Ó ®Ò tµi ®Þnh h−íng nghiªn

cøu, lùa chän c¸c gi¶i ph¸p khoa häc c«ng nghÖ tæ chøc s¶n xuÊt thÞt gµ an toµn chÊt

l−îng cao.

§Ó s¶n xuÊt thÞt gµ ®¶m b¶o an toµn chÊt l−îng cao cÇn t¸c ®éng vµo 3 c«ng ®o¹n:

C«ng ®o¹n 1: Qu¸ tr×nh ch¨n nu«i

C«ng ®o¹n 2: Qu¸ tr×nh giÕt mæ

C«ng ®o¹n 3: Qu¸ tr×nh l−u th«ng

Tõ ®ã cã thÓ tãm t¾t thµnh s¬ ®å sau:

3 c«ng ®o¹n nªu trªn liªn kÕt chÆt chÏ víi nhau thµnh mét chu tr×nh khÐp kÝn tõ

ch¨n nu«i - giÕt mæ - tiªu thô.

ch¨n nu«i giÕt mæ l−u th«ng

Ch−¬ng

tr×nh

qu¶n lý

søc

khoÎ

®µn gµ

Thùc

hiÖn

lÞch

phßng

bÖnh

b»ng

vaccin

Qui

tr×nh vÖ

sinh,

ch¨m

sãc

nu«i

d−ìng

Gi¸m s¸t

®iÒu kiÖn

vÖ sinh

thó y

chuång

nu«i, thøc

¨n, n−íc

uèng, chÊt

®én chuång

§¶m b¶o

qui tr×nh giÕt mæ

gia cÇm

Tiªu chuÈn vÖ

sinh thó y trong

giÕt mæ gia cÇm:

n−íc, thiÕt bÞ nhµ

x−ëng, xö lý gia

cÇm, xö lý chÊt

th¶i

§iÒu kiÖn vÖ

sinh n¬i tiªu thô

Dông cô, thiÕt bÞ

vËn chuyÓn vµ b¶o

qu¶n s¶n phÈm