NGHIÊN CỨU QUAN HỆ DI TRUYỀN TÔM SÚ (PENEAUS MONODON) BẰNG KỸ THUẬT RAPD

Nguyễn Thị Thu Phƣơng và cs Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 77(01): 83 - 87

83

NGHIÊN CỨU QUAN HỆ DI TRUYỀN TÔM SÖ (PENEAUS MONODON)

BẰNG KỸ THUẬT RAPD

Nguyễn Thị Thu Phƣơng, Nguyễn Phú Hùng, Hoàng Thị Thu Yến*

Trường Đại học Khoa học, Đại học Thái Nguyên

TÓM TẮT

RAPD (Random Amplified Polymorphic - DNA) là một trong những kỹ thuật đƣợc sử dụng trong

phân tích đa dạng, bảo tồn và nhận dạng giống loài. Trong đề tài này chúng tôi sử dụng kỹ thuật

RAPD để xác định quan hệ di truyền của các mẫu tôm sú thu thập ở một số tỉnh: Nam Định,

Quảng Ninh, Hải phòng và Thanh Hóa. Mẫu tôm thu đƣợc bảo quản trong cồn 98 % và lƣu giữ ở

- 200C. Sử dụng kỹ thuật RAPD để phân tích quan hệ di truyền của tôm sú với 6 mồi ngẫu nhiên:

RA36, RA40, RA143, RA142, RA45, kết quả nhận đƣợc 45 phân đoạn đa hình trong 54 phân đoạn

ngẫu nhiên với kích thƣớc ƣớc tính từ 0.35 – 3.0kb. Kết quả xử lý bằng phần mềm NTSYS

version2.0, cho thấy 8 mẫu tôm đƣợc chia làm hai nhóm chính với hệ số sai khác là 0,17. Nhóm

chính còn lại bao gồm 7 mẫu tôm còn lại.

Từ khóa: Tôm sú (Penaeus monodon), đa hình, hệ số đồng dạng di truyền, RAPD

MỞ ĐẦU

Nghề nuôi tôm sú đã và đang phát triển rất

nhanh trên thế giới. Hiện tại, loài này đƣợc

nuôi ở hơn 22 quốc gia, tôm sú đóng vai trò

rất lớn trong việc cải thiện đời sống của các

cộng đồng dân cƣ ven biển và tạo nguồn thu

nhập ngoại tệ. Tại Việt Nam, nuôi trồng thuỷ

sản ngày càng khẳng định vị thế quan trọng

trong nền kinh tế quốc dân. Từ sự thuận lợi về

điều kiện tự nhiên, khí hậu nên các tỉnh ven

biển tiến hành nuôi trồng nhiều mặt hàng thuỷ

sản có giá trị kinh tế cao, trong đó nuôi tôm

sú đã trở thành ngành sản xuất hàng hoá có

hiệu quả ở các tỉnh ven biển nƣớc ta. Hiện

nay, Việt Nam đã trở thành một trong 5 quốc

gia xuất khẩu tôm lớn nhất thế giới [6]. Mặc

dù vậy, việc nuôi tôm sú đang bị hạn chế bởi

những khó khăn nhƣ: sự lan tràn các dịch

bệnh, chất lƣợng tôm giống sa sút, thiếu hụt

nguồn tôm sú bố mẹ... Tại Việt Nam, theo Bộ

Thuỷ sản nhu cầu giống tôm sú khoảng 30 tỉ

con, hiện tại các nhà cung cấp giống chỉ đáp

ứng một nửa nhu cầu. Để cân bằng nguồn

cung và cầu, các nhà nuôi trồng thuỷ sản nhất

thiết phải đảm bảo nguồn tôm giống bố mẹ có

chất lƣợng sản xuất. Yêu cầu sản xuất của

tôm sú Việt Nam đòi hỏi phải gấp rút giải

quyết tình trạng thiếu tôm sú bố mẹ và nâng

cao chất lƣợng tôm giống. Giống tôm phải

sạch bệnh và có chất lƣợng cao [3].



Tel:0912896298 ; Email: [email protected]

Để có đƣợc giống tôm khoẻ và sạch bệnh, các

nhà khoa học đã có nhiều nghiên cứu để chọn

tạo giống. Trong đó, nghiên cứu một số chỉ

thị phân tử là công cụ hỗ trợ chính xác trong

phân tích đa dạng, bảo tồn và nhận dạng

giống loài [5], [7]. Một số chỉ thị đang đƣợc

quan tâm nghiên cứu nhƣ RAPD (Random

Amplified Polymorphic DNA), AFLP

(Amplified Fragments Length Polymorphism.

Ở Việt Nam nhóm tác giả Quyền Đình Thi và

cộng sự (2003), Nguyễn Thị Thảo và cộng sự

(2004) đã sử dụng kỹ thuật RAPD, RFLP,

microsattlelite để đánh giá sự đa dạng di

truyền tôm sú nuôi ở Việt Nam [1], [2]. Do

đó, chúng tôi tiến hành sử dụng kỹ thuật

RAPD để góp phần đánh giá sự đa dạng di

truyền của tôm sú đƣợc nuôi tại một số tỉnh ở

miền Bắc nƣớc ta.

NGUYÊN LIỆU VÀ PHƢƠNG PHÁP

Nguyên liệu

Mẫu nghiên cứu: Là những mẫu tôm sú thu

thập từ một số tỉnh khác nhau: Nam Định (1

mẫu - NĐ), Thanh Hoá (1 mẫu - SS), Hải

Phòng (3 mẫu – ĐS1, ĐS2, HA ), Quảng

Ninh (1 mẫu - QN). Mẫu sau khi thu thập

đƣợc bảo quản trong cồn, lƣu giữ ở - 200C.

Phƣơng pháp

* Phương pháp tách chiết DNA tổng số

Quy trình tách chiết DNA tổng số theo

phƣơng pháp của Ausubel và cộng sự (1993)

có cải tiến [4].

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn