Nghiên cứu quan hệ di truyền của một số giống đậu xanh [vigna radiata (l.) wilczek ]

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

`

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC

----------------------------------

HOÀNG THỊ THAO

NGHIÊN CỨU QUAN HỆ DI TRUYỀN CỦA MỘT

SỐ GIỐNG ĐẬU XANH [Vigna radiata (L.) Wilczek]

LUẬN VĂN THẠC SĨ CÔNG NGHỆ SINH HỌC

THÁI NGUYÊN – 2010

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC

----------------------------------

HOÀNG THỊ THAO

NGHIÊN CỨU QUAN HỆ DI TRUYỀN

CỦA MỘT SỐ GIỐNG ĐẬU XANH

[Vigna radiata (L.) Wilczek]

Chuyên ngành: CÔNG NGHỆ SINH HỌC

Mã số: 60 42 80

LUẬN VĂN THẠC SĨ CÔNG NGHỆ SINH HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN VŨ THANH THANH

THÁI NGUYÊN - 2010

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số

liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố

trong bất kỳ công trình nào khác.

Thái Nguyên, ngày 26 tháng 10 năm 2010.

Tác giả luận văn

Hoàng Thị Thao

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn ii

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Nguyễn Vũ Thanh Thanh -

Đại học Khoa học - Đại học Thái Nguyên đã tận tình hướng dẫn và tạo mọi

điều kiện giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này.

Tôi xin chân thành cảm ơn PGS. TS. Chu Hoàng Mậu đã tài trợ một

phần kinh phí và tạo điều kiện để tôi hoàn thành kết quả của luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn TS. Lê Văn Sơn, ThS. Đỗ Tiến Phát- Phòng

Công nghệ tế bào thực vật - Viện Công nghệ Sinh học đã hết lòng giúp đỡ tôi

hoàn thành luận văn này.

Tôi cũng xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ của các kỹ thuật viên

phòng thí nghiệm sinh học – Khoa khoa học sự sống - Trường Đại học Khoa

học - Đại học Thái Nguyên và Bộ môn Sinh học phân tử, Công nghệ gen -

Viện Khoa học Sự sống - Đại học Thái Nguyên.

Qua đây, tôi cũng xin cảm ơn Bộ môn Hệ thống canh tác - Viện nghiên

cứu Ngô đã cung cấp một số giống đậu xanh giúp tôi có thể thực hiện luận văn.

Cuối cùng, tôi xin được bày tỏ lời cảm ơn đến gia đình, bạn bè đã nhiệt

tình ủng hộ và động viên tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn.

Công trình được thực hiện với sự tài trợ kinh phí của dự án TRIG. Tác

giả xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ quý báu đó.

Tác giả luận văn

Hoàng Thị Thao

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 3

MỤC LỤC

Lời cam đoan..................................................................................................... i

Lời cảm ơn........................................................................................................ii

Mục lục............................................................................................................iii

Những chữ viết tắt............................................................................................vi

Danh mục các bảng.........................................................................................vii

Danh mục các hình........................................................................................viii

MỞ ĐẦU....................................................................................................... 1

Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU.......................................................... 3

1.1.CÂY ĐẬU XANH................................................................................... 3

1.1.1. Nguồn gốc và phân loại cây đậu xanh ................................................ 3

1.1.2. Đặc điểm nông sinh học của cây đậu xanh......................................... 3

1.1.3. Tầm quan trọng của cây đậu xanh...................................................... 7

1.1.4. Đặc điểm hoá sinh của hạt đậu xanh.................................................. 8

1.1.4.1. Protein ............................................................................................. 8

1.1.4.2. Lipid................................................................................................. 9

1.2. NGHIÊN CỨU QUAN HỆ DI TRUYỀN Ở THỰC VẬT ................... 9

1.2.1. Một số phương pháp sinh học phân tử trong phân tích quan hệ

di truyền ở thực vật........................................................................................ 9

1.2.1.1. Kỹ thuật RAPD ................................................................................. 9

1.2.1.2. Kỹ thuật AFLP................................................................................ 12

1.2.1.3. Kỹ thuật RFLP................................................................................ 12

1.2.1.4. Kĩ thuật SSR ................................................................................... 13

1.2.1.5. Bản đồ QTL .................................................................................... 14

1.2.2. Nghiên cứu quan hệ di truyền ở thực vật sử dụng kỹ thuật RAPD......... 14

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 4

1.2.3. Nghiên cứu quan hệ di truyền ở đậu xanh sử dụng kỹ thuật RAPD....... 19

1.3. NHẬN XÉT CHUNG ......................................................................... 21

Chƣơng 2: VẬT LIỆU VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU................. 22

2.1. VẬT LIỆU NGHIÊN CỨU................................................................. 22

2.1.1. Vật liệu thực vật................................................................................. 22

2.1.2. Hoá chất và thiết bị............................................................................ 24

2.1.3. Địa điểm nghiên cứu ......................................................................... 24

2.2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU....................................................... 24

2.2.1. Phương pháp hoá sinh ...................................................................... 24

2.2.1.1. Định lượng lipid tổng số................................................................. 24

2.2.1.2. Định lượng protein ......................................................................... 25

2.2.2. Phương pháp sinh học phân tử......................................................... 27

2.2.2.1. Phương pháp tách chiết DNA tổng số.............................................. 27

2.2.2.2. Phương pháp xác định hàm lượng và độ tinh sạch DNA tổng số ..... 28

2.2.2.3. Phương pháp RAPD....................................................................... 29

2.2.2.4. Phân tích số liệu RAPD ................................................................. 31

2.2.3. Phương pháp xử lý kết quả và số liệu ............................................... 31

Chƣơng 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN ................................................. 32

3.1. ĐẶC ĐIỂM HÌNH THÁI, HOÁ SINH HẠT CỦA CÁC GIỐNG

ĐẬU XANH NGHIÊN CỨU...................................................................... 32

3.1.1. Đặc điểm hình thái và khối lượng 1000 hạt của 30 giống đậu xanh ....... 32

3.1.2. Hàm lượng protein, lipid của 30 giống đậu xanh nghiên cứu.......... 34

3.2. PHÂN TÍCH ĐA HÌNH DNA BẰNG KỸ THUẬT RAPD ............... 38

3.2.1. Kết quả tách chiết DNA tổng số từ lá đậu xanh ............................... 38

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn 5

3.2.2. Kết quả nghiên cứu quan hệ di truyền DNA bằng kĩ thuật RAPD ... 40

3.2.3. Mối quan hệ di truyền giữa các giống đậu xanh dựa trên phân

tích RAPD.................................................................................................... 57

KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ ........................................................................ 62

1. KẾT LUẬN............................................................................................. 62

2. ĐỀ NGHỊ ................................................................................................ 62

CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN VĂN................... 63

TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................... 64