Nghiên cứu quá trình sinh sản hữu tính liên quan đến khả năng đậu quả ở cây bưởi Phúc Trạch (Citrus Grandis)

KHOA HOC CdNG NGHi

IVGHIEIXI CIJU QUA TRIIVH SIIVH SAIV HLTU TilVH

LIEIV OUAIV DEI\i KHA IVIAIVG DAU QUA

a CA Y BUOl PHUC TRACH [UTRUS GRAI\fniS\

Hoang Thj Thuy', Nguyin Hfru TTipS Li Tiin HungS Ngd Xuan Binh'

T6MTAT

Nghien cuu qua Uinh sinh san hCru tinh thong qua co ch^' thy ph^n, thu tinh va tao hat li6n quan din kha

nang dau qua a cSy buoi Phuc Trach dug'c ti^n hanh tr^n vutm buoi 4-5 nam tuoi tai Thdi Nguyen. Kit qua

nghien ciru cho thSy: ca chi thy phSin, thy Unh (sinh san huu tinh) b cSy bucri Phuc Trach li6n quan din ty 1$

dau qua va kha nang tao hat o cac to hgp thy phflin: 0) cAc c6ng thuc thy ph^n cho ty 1^ dSu qua va s6

hat/qua khac nhau. Trong do ty 1^ dftu qua dgt cao nhat a c6ng thuc thy ph^n Phuc Tr^ch x buoi Diin dat

29,1% (nam 2009) va 34,0% (nam 2010). th^p nhat a cdng thirc tu thy ph^n (Phiic Trach x Phuc Trach) chi

dat 0.6% (nam 2009) va 0.9% (nam 2010); 00 kha nang dau h^t cua cac cdng thuc thy ph^n dat tir 0 din 123

hat/qua. Trong do cong thirc ty thy la 0 hsit/qua. cao nhfit la cong thirc Phuc Trach x budi Do (123 hat/qua);

Oil) ty 1^ nay niAm hat phfin cua bucri Phiic Trach la 28.3%. diiu nay cho tha'y hat ph^n cua budi Phiic Trach

c6 kha nang duy Ui sinh s.in huru U'nh cV muc dO cao; Ov) quan sat sinh truong cua ong phan a cong thuc tu

thy (Phuc Tr^ch x Phuc Trgch) cho tha'y sinh truong cua 6ng pha'n bj ire chi va ngimg sinh truong a phdn

1/3 phia duoi voi nhyy (LS) Ucp giap voi bdu hoa. va a cong thuc nay qua trinh diy tinh khong xay ra; (v)

qua trinh thy tinh khong xay ra khi cho tu thy phan va day co thi la nguyen nhan rung qua n^n can thiet

phai trong xen voi cac giong bucri hoac cam quyt khac lam cay cung cap nguon hat phan.

Tirkh6a: Budi Phiic Trnch. sinh sdn Iiuu tinh, tliuphan, d^u qua, sinh truong cua ong phan.

I DAT VAN DE

Cay buoi Phiic Trach la giong buoi dac san tai

Huong Khe - Ha Tinh, cho qua chat lupng cao, qua

vi chua nhe d i 3n, duoc xi p vao nhom buoi dac san

cho qua ngon nhat o Viet Nam; qua buoi Phiic Trach

hien cQng la san pham ua chuong tren thi truong.

Tinh din nam 2008, dien tich cay buoi Phuc Trach tai

huyen Huong Khe da len di n 1.233 ha, chiim 55,77%

[5] diin tich cay an qua cua toan huy^n. Dong thoi,

cay buoi Phiic Trach da di thuc din nhiiu dja

phuong khu vuc miin Trung (Quang Binh), miin

Bac (Lang Son, Thai Nguyin) va dupe trong thiJr

nghiem; buoc dau dat kit qua tuong doi tot. Tuy

nhien, trong 10 nam tro lai day, o viing buoi Phiic

Trach Huong Khe, Ha Tinh hi^n tugng rung hoa,

qua non hang loat da lam giam nang suzit; tham chi

mat miia xay ra liSn tiip da lam nhiiu hO nong dan

pha bo cay buoi d i trong gio trdm hoac cay trong

khac; tir do da lam anh huong di n su ph^t triin ciia

viing buoi dac san co truyin thong va tiing tam tir

lau doi. Co nhiiu y kiin khac nhau v i nguyin nhSn

rung qua va mat miia o cay buoi Phiic Trach. Tuy

nhiin cho den nay vln chua co cac kit luan thong

' Truong D^i hpc Nong lam Thai Nguyen

nh^t va can thim cac nghiin ciru chuydn s^u A^ co

k it luSn cu thi. Thim ntira, kha nang dau qua bi chi

phoi boi nhiiu yiu to nhu thoi tiit khi hau, dinh

duong [3],[4], chat lugng giong va cac hien tugiig

sinh hgc (da boi, di boi, bat due due va cai, hien

tugng tu bat hoa hgp trong qua trinh thu phan. thu

tinh va tao hat). Duoi day la kit qua nghien ciru vi co

c h i thu phan, thu tinh va kha nang tao hat lien quan

din hi^n tugng rung qua hoa- qua b cay buoi Phuc

Trach (Citrusgrandis) tai Thai Nguyen.

U NOI DUNG, VAT UiU VA PHUONG PHAP NGHE N CUU

1. V^t liiu nghite cim

Nghiin cOru dugc tiin hanh trin giong buoi Phiic

Trach tr6ng t^ii khu vuon thi nghiim truong Dai hoc

Nong Lam Thai Nguyin. Cay dugc nhan bang

phuong ph^p ghip, 4-5 nam tu6i, da ra qua nam thir

2. C^c gidng cung clip nguon hat phan (Nam Roi,

Diin, buoi Do, Cam V2) ciing la cac giong trong

bang phuong ph^p ghep (4-5 nam tuoi, trong trong

ciing khu vuon voi buoi Phiic Trach va da ra qua nam

thu 2).

2. Th6i gian nghien cmi: Nghien cuu dugc tiii

hanh Uen tuc trong 2 nam (2009 - 2010) tai Thi

Nguyin.

12 NONG NGHIEP VA PHAT TRIEN NONG THON - KY 1 - THANG 10/20111