Nghiên cứu phát thải khí nhà kính do hoạt động canh tác lúa nước trên đất cát ven biển xã Nghi Thạch, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An và đề xuất một số biện pháp giảm nhẹ biến đổi khí hậu trong sản xuất lúa

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC

La Cao Cƣờng

NGHIÊN CỨU PHÁT THẢI KHÍ NHÀ KÍNH DO HOẠT ĐỘNG

CANH TÁC LÚA NƢỚC TRÊN ĐẤT CÁT VEN BIỂN XÃ

NGHI THẠCH, HUYỆN NGHI LỘC, TỈNH NGHỆ AN VÀ

ĐỀ XUẤT MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIẢM NHẸ BIẾN ĐỔI

KHÍ HẬU TRONG SẢN XUẤT LÚA

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƢỜNG

Thái Nguyên, năm 2020

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC

LA CAO CƢỜNG

NGHIÊN CỨU PHÁT THẢI KHÍ NHÀ KÍNH DO HOẠT ĐỘNG

CANH TÁC LÚA NƢỚC TRÊN ĐẤT CÁT VEN BIỂN XÃ

NGHI THẠCH, HUYỆN NGHI LỘC, TỈNH NGHỆ AN VÀ

ĐỀ XUẤT MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIẢM NHẸ BIẾN ĐỔI

KHÍ HẬU TRONG SẢN XUẤT LÚA

Chuyên ngành: Quản lý Tài Nguyên và Môi trƣờng

Mã số: 885 01 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƢỜNG

Cán bộ hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. Mai Văn Trịnh

Thái Nguyên, năm 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu do cá nhân tôi thực hiện,

dƣới sự hƣớng dẫn khoa học của PGS.TS. Mai Văn Trịnh. Các số liệu, kết quả

trong luận văn là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng. Kết quả nghiên cứu của

luận văn chƣa từng đƣợc công bố trong bất kỳ một nghiên cứu nào khác.

Mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện nghiên cứu đã đƣợc cám ơn và các

thông tin trích dẫn trong luận văn đều đƣợc chỉ rõ nguồn gốc.

Thái Nguyên, ngày 20 tháng 6 năm 2020

Tác giả

La Cao Cƣờng

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong thời gian nghiên cứu và thực hiện đề tài này, tác giả xin cảm ơn sự

quan tâm giúp đỡ của Ban giám hiệu Trƣờng Đại học Khoa học – Đại học Thái

Nguyên, Ban chủ nhiệm khoa Tài nguyên và Môi trƣờng cùng các thầy cô đã

dạy và hƣớng dẫn tôi hoàn thành nội dung học tập và làm Luận văn;

Xin đƣợc bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc và chân thành nhất tới PGS.TS. Mai

Văn Trịnh ngƣời hƣớng dẫn khoa học đã tận tình hƣớng dẫn, đóng góp quan

trọng cho sự thành công của luận văn;

Luận văn là một phần nghiên cứu của đề tài “Nghiên cứu xây dựng hệ số

phát thải khí nhà kính quốc gia cho cây lúa và các loại cây trồng cạn chủ yếu

phục vụ kiểm kê khí nhà kính và xây dựng các giải pháp giảm nhẹ phát thải khí

nhà kính của ngành Nông nghiệp”, Mã số: BĐKH.21/16-20 do PGS.TS. Mai

Văn Trịnh là chủ nhiệm đề tài. Tác giả xin chân thành cảm ơn nhóm đề tài cùng

Ban quản lý chƣơng trình Chƣơng trình „Khoa học và công nghệ ứng phó với

biến đổi khí hậu, quản lý Tài nguyên và môi trƣờng giai đoạn 2016-2020” đã tạo

điều kiện cho tác giả hoàn thành luân văn này;

Tác giả cũng xin cảm ơn sự giúp đỡ của các cán bộ Viện Môi trƣờng

Nông nghiệp tạo điều kiện cho tác giả có các nguồn tài liệu, tƣ liệu và các công

trình nghiên cứu liên quan trong suốt quá trình nghiên cứu.

Nhân dịp này, tác giả cũng xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc và chân thành

tới gia đình, cơ quan công tác và anh, chị đồng nghiệp đã tạo điều kiện để tác giả

hoàn thành bản luận văn này.

Tác giả

La Cao Cƣờng

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN...................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN .......................................................................................................ii

MỤC LỤC............................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ...................................................................... v

DANH SÁCH CÁC BẢNG................................................................................. vi

DANH SÁCH CÁC HÌNH .................................................................................vii

MỞ ĐẦU............................................................................................................... 1

CHƢƠNG 1 TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ PHÁT THẢI KHÍ NHÀ KÍNH

TRONG SẢN XUẤT NÔNG NGHIỆP................................................................ 2

1.1. Lý do lựa chọn đề tài nghiên cứu................................................................... 2

1.2. Tổng quan tài liệu........................................................................................... 2

1.2.1. Phát thải khí nhà kính trong nông nghiệp trên thế giới và ở Việt Nam.. 2

1.2.2. Hiện trạng nghiên cứu phát thải khí nhà kính từ canh tác lúa thế giới và

Việt Nam ............................................................................................................... 8

CHƢƠNG 2: ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU NỘI DUNG ................................. 27

VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU................................................................ 27

2.1. Đối tƣợng nghiên cứu................................................................................... 27

2.2. Mục tiêu nghiên cứu..................................................................................... 27

2.3. Nội dung thực hiện....................................................................................... 27

2.4. Phƣơng pháp thực hiện................................................................................. 27

2.4.1. Phƣơng pháp thu thập tài liệu thứ cấp .................................................. 27

2.4.2. Phƣơng pháp chọn điểm quan trắc KNK.............................................. 28

2.4.3. Phƣơng pháp bố trí thí nghiệm.............................................................. 28

2.3.4. Phƣơng pháp lấy mẫu............................................................................ 31

2.3.5. Phƣơng pháp phân tích.......................................................................... 31

2.3.6. Phƣơng pháp tính toán số liệu khí phát thải.......................................... 32

CHƢƠNG 3 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN............................. 34

3.1. Điều kiên tự nhiên – kinh tế xã hội vùng nghiên cứu.................................. 34

3.1.1. Vị trí địa lý ............................................................................................ 34

iv

3.1.2. Địa hình địa mạo ................................................................................... 34

3.1.3. Khí hậu và thời tiết................................................................................ 35

3.1.4. Diện tích và dân số................................................................................ 36

3.2. Phát thải khí nhà kính từ quá trình canh tác lúa........................................... 37

3.2.1. Phát thải CH4 từ quá trình canh tác lúa trên đất cát.............................. 37

3.2.2. Phát thải N2O từ quá trình canh tác lúa trên đất cát.............................. 38

3.2.3. Tổng phát thải khí nhà kính tính theo CO2 tƣơng đƣơng ..................... 38

3.2.4. Đề xuất Hệ số phát thải cho canh tác lúa .............................................. 39

3.3. Thảo luận...................................................................................................... 40

3.4. Đề xuất một số giải pháp thích ứng và tiềm năng giảm thiểu với biến đổi khí

hậu trong sản xuất lúa tại vùng nghiên cứu......................................................... 42

3.4.1. Giải pháp quản lý nhà nƣớc .................................................................. 42

3.4.2. Giải pháp kỹ thuật nhằm giảm thiểu tác động của BĐKH ................... 43

KẾT LUẬN – KIẾN NGHỊ ................................................................................ 45

TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................... 46

PHỤ LỤC............................................................................................................ 51