Nghiên cứu mô hình phát triển thị trường bán lẻ của các doanh nghiệp thương mại Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC THƯƠNG MẠI

------------o0o------------

BÁO CÁO TỔNG KẾT ĐỀ TÀI KHOA HỌC VÀ

CÔNG NGHỆ CẤP BỘ

Nghiên cứu mô hình phát triển thị trường bán lẻ của

các doanh nghiệp thương mại Việt Nam

B2017-TMA-13

Chủ nhiệm đề tài: PGS. TS. Phạm Thúy Hồng

Hà Nội, năm 2017

1

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

Đơn vị: Trường Đại học Thương

mại

-------

THÔNG TIN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

1. Thông tin chung:

- Tên đề tài: Nghiên cứu mô hình phát triển thị trường bán lẻ của các doanh nghiệp

thương mại Việt Nam

- Mã số: B2017-TMA-13

- Chủ nhiệm đề tài: PGS.TS. Phạm Thúy Hồng

- Tổ chức chủ trì: Trường Đại học Thương mại

- Thời gian thực hiện: 24 tháng (1.2017-12.2018)

2. Mục tiêu: Nghiên cứu đề xuất được mô hình phát triển thị trường bán lẻ của các

doanh nghiệp thương mại Việt Nam. Trong đó, giải quyết cụ thể các nhiệm vụ:

• Hệ thống hóa cơ sở lý thuyết về phát triển thị trường và mô hình phát triển thị

trường bán lẻ của các doanh nghiêp thương mại

• Nghiên cứu thực trạng thị trường bán lẻ Việt Nam, điều kiện và khả năng áp

dụng các mô hình phát triển thị trường bán lẻ của các doanh nghiệp thương mại Việt

Nam

• Gợi ý một số vấn đề trong việc triển khai áp dụng mô hình phát triển thị trường

bán lẻ đối với các doanh nghiệp thương mại Việt Nam

3. Tính mới và sáng tạo:

 Tập hợp và phân tích thông tin thứ cấp để có đánh giá khái quát về thị trường

bán lẻ, cơ hội phát triển thị trường và các mô hình phát triển thị trường bán lẻ

của các doanh nghiệp thương mại Việt Nam

 Thiết kế 03 bảng câu hỏi và thu thập thông tin sơ cấp từ ba đối tượng mẫu (150

người tiêu dùng; 05 chuyên gia và 15 tổ chức thương mại)

 Kết nối logic giữa cơ sở lý thuyết và cơ sở thực tiễn tại thị trường bán lẻ Việt

Nam để đưa ra hai nhóm giải pháp chủ yếu: 1. Thiết lập cấu trúc mô hình phát

triển thị trường bán lẻ của các DNTM, xây dựng hệ sinh thái cho các DNTM

triển khai thành công, với 04 giải pháp cụ thể. 2. Hoàn thiện mô hình phát triển

thị trường bán lẻ, với 05 giải pháp chi tiết, đặc biệt tập trung vào việc lựa chọn

và điều chỉnh triển khai phù hợp 05 mô hình phát triển thị trường bán lẻ: Mua

lại và sát nhập (M&A); Liên doanh- liên kết - Nhượng quyền thương hiệu bán

lẻ- Phát triển chuỗi cửa hàng bán lẻ- Thương mại điện tử

4. Kết quả nghiên cứu:

Đóng góp về mặt lý thuyết, đề tài đã tổng quan được các tiếp cận về phát triển thị

trường bán lẻ, xác định cơ sở lý thuyết cho nghiên cứu của đề tài, tập trung vào bảy

nội dung cơ bản: nhận diện cấu trúc và tình thế của thị trường bán lẻ; thiết lập mô hình

chuỗi cung ứng bán lẻ; phân tích các mô hình phát triển thị trường bán lẻ; lựa chọn và

khai thác yếu tố cạnh tranh cốt lõi; định vị thị trường bán lẻ; tổ chức điều hành quản trị

2

hoạt động bán lẻ và kiểm tra đánh giá hiệu quả bán lẻ. Trong đó đặc biệt nhấn mạnh

đến năm mô hình phát triển thị trường bán lẻ: Mua lại và sát nhập (M&A); Liên

doanh- liên kết; Phát triển chuỗi cửa hàng; Nhượng quyền thương hiệu bán lẻ; Thương

mại điện tử.

Đóng góp về mặt thực tiễn, đề tài đã đánh giá khái quát thực trạng thị trường bán lẻ

Việt Nam và mô hình phát triển thị trường bán lẻ của các doanh nghiệp thương mại

Việt Nam. Thực hiện nghiên cứu khảo sát 150 người tiêu dùng; Khảo sát 15 doanh

nghiệp/ tổ chức thương mại bán lẻ Việt Nam; Phỏng vấn 05 chuyên gia / các nhà quản

lý của các tổ chức nghiên cứu và quản lý thị trường bán lẻ. Những phát hiện và kết

luận từ thực trạng thị trường bán lẻ và mô hình phát triển thị trường bán lẻ đã xác định

được những khía cạnh và vấn đề cần quan tâm giải quyết trong điều kiện thực tế triển

khai 05 mô hình phát triển thị trường bán lẻ (1.Mua lại và sát nhập (M&A); 2.Liên

doanh- liên kết; 3.Phát triển chuỗi cửa hàng bán lẻ; 4.Nhượng quyền thương hiệu bán

lẻ; 5.Thương mại điện tử) của các doanh nghiệp thương mại (DNTM) Việt Nam.

Đề xuất một số giải pháp nhằm triển khai các mô hình phát triển thị trường bán lẻ của

các doanh nghiệp thương mại Việt Nam. Trên cơ sở định hướng phát triển thị trường

bán lẻ Việt Nam, nhóm nghiên cứu đã đề xuất hai nhóm giải pháp lớn:

 Thiết lập lại cấu trúc mô hình phát triển thị trường bán lẻ với bốn giải pháp chi

tiết: Xác lập cấu trúc mô hình phát triển thị trường bán lẻ; Tổ chức cung ứng

hàng hóa trong thị trường bán lẻ; Phát triển liên kết chuỗi và Xây dựng hệ thống

thông tin.

 Hoàn thiện mô hình phát triển thị trường bán lẻ với năm giải pháp cụ thể: Xác

định cấu trúc và tình thế thị trường bán lẻ; Quản lý và kiểm soát chuỗi cung ứng

bán lẻ; Lựa chọn yếu tố cạnh tranh cốt lõi của DNTM; Lựa chọn và điều chỉnh

để triển khai từng mô hình phát triển thị trường bán lẻ; Định vị phát triển thị

trường bán lẻ.

5. Sản phẩm:

5.1. Sản phẩm khoa học: 12 Bài báo khoa học của chủ nhiệm đề tài và các thành viên

của nhóm nghiên cứu đăng trên các tạp chí khoa học và hội thảo khoa học cấp quốc

gia &quốc tế

1. Phạm Thúy Hồng.( 2017). Con đường phát triển bán lẻ hiệu quả của các

DNTMBL VN. TC Khoa học Thương mại. Tháng 6.2017

2. Phạm Thúy Hồng (2017). Mô hình nghiên cứu AERO và việc áp dụng cho

các DNTM BL VN . TC Khoa học và Công nghệ . Số 13 tháng 5 năm 2017

3. Phạm Thúy Hồng (2017). Phát triển thương hiệu bán lẻ trong nền kinh tế số.

Kỷ yếu: HT KHQG: Quản trị thương hiệu hướng tới tương lai: Nâng cao giá trị

thương hiệu của doanh nghiệp. Tổ chức 12.2017 tại ĐHTM

4. Phạm Thúy Hồng & NCS Lê Thị Nguyệt (2019) (Hội thảo KH QG, 2019).

Năng suất marketing- một số vấn đề lý thuyết và thực tế trong bán lẻ tại Việt

Nam. Kỷ yếu HTKHQG: Phát triển thương mại trong bối cảnh cách mạng 4.0:

năng suất và bền vững. Tổ chức tại ĐHTM 2019

3

5. Lục Thị Thu Hường. Ứng dụng công nghệ trong chuỗi cung ứng bán lẻ. Tạp

chí Vietnam Logistics Review,Số 132, tháng 10, 2018

6. Lục Thị Thu Hường, Nguyễn Thị Đông. Xây dựng thương hiệu bán lẻ thời

trang may mặc tại Hà Nội. Hội thảo quốc gia: Quản trị thương hiệu hướng tới

tương lai: “Nâng cao giá trị thương hiệu của doanh nghiệp”, tại ĐH Thương

mại 3/2017

7. Dương Thị Thúy Nương, Lục Thị Thu Hường. Thị trường bán lẻ thời trang

may mặc và hành vi lựa chọn cửa hàng tại các thành phố lớn ở Việt Nam.

Tạp chí Khoa học Thương mại, Số 106, tháng 6, 2017

8. Lục Thị Thu Hường, Nguyễn Thị Tú. Kinh nghiệm quản trị chuỗi cung ứng

của DN bán lẻ thời trang quốc tế & bài học đối với DN Việt Nam. Hội thảo

Quốc tế “Hội nhập & thách thức”, ĐH Huế.

9. Th.s. Ngạc Thị Phương Mai (2019). Nâng cao hiệu quả của các chuỗi cửa

hàng bán lẻ mặt hàng MẸ&BÉ. Kỷ yếu HTKHQG: Phát triển thương mại

trong bối cảnh cách mạng 4.0: năng suất và bền vững. Tổ chức tại ĐHTM 2019

10.TS. Nguyễn Hoàng Giang.(2019) Nâng cao hiệu quả phát triển thương hiệu

của chuỗi cửa hàng bán lẻ quần áo thời trang trong xu thế công nghiệp 4.0.

Kỷ yếu HTKHQG: Phát triển thương mại trong bối cảnh cách mạng 4.0: năng

suất và bền vững. Tổ chức tại ĐHTM 2019

11.Th.s Nguyễn Bảo Ngọc.(2017) Các yếu tố cấu thành hình ảnh thương hiệu

chuỗi cửa hàng tiện ích. Hội thảo quốc gia: Quản trị thương hiệu hướng tới

tương lai: “Nâng cao giá trị thương hiệu của doanh nghiệp. Tổ chức tại Hà

Nội, tháng 3.2017

12.PGS.TS. Đỗ Thị Ngọc; Đào Nguyệt Thanh (2016) Comprehensive Control

Models for Food Safety - The Applications in Fresh Organic Vegetables

Supply Chain in Hanoi – Vietnam. Hội thảo quốc tế: Toward One Asia in

Management and Economics- Currenr Issues: K-Tech Diffusion and Industry

4.0, CNU, Deajeon, Korea, November, 27-29, 2016

5.2. Sản phẩm đào tạo: Hướng dẫn 02 cao học viên bảo vệ thành công Luận án thạc

sỹ

1. Ngo Thi Ngoc Anh. MBA. QueBec2. The influence of using Social Media

on Marketing Communication of Vietnamese Retails. (12.2017). (Supervisor/

instructor: Phạm Thúy Hồng)

2. Đào Nguyệt Thanh. (CH22A. Kinh doanh thương mại, ĐH Thương mại). (

Luận án thạc sĩ.) Kiểm soát chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm trong chuỗi cung

ứng thực phẩm hữu cơ trên thị trường Hà Nội. Giáo viên hướng dẫn: PGS.TS.

Phạm Thúy Hồng

5.3. Sản phẩm ứng dụng:

 01 báo cáo tổng kết đề tài. Nghiên cứu mô hình phát triển thị trường bán lẻ của

các doanh nghiệp thương mại Việt Nam

4

 01 báo cáo đề xuất: Bản đề xuất mô hình phát triển thị trường bán lẻ của các

doanh nghiệp thương mại Việt Nam

6. Phương thức chuyển giao, địa chỉ ứng dụng, tác động và lợi ích mang lại của

kết quả nghiên cứu:

 Chuyển giao kết quả nghiên cứu: Trực tiếp (thông qua hướng dẫn cao học viên

làm Luận án thạc sĩ và nghiên cứu khoa học) và gián tiếp ( thông qua việc công

bố kết quả trên các tạp chí khoa học và hội thảo khoa học quốc gia và quốc tế

 Địa chỉ. Các cao học viên của trường ĐH Thương mại và các tạp chí Khoa học

Thương Mại, TC Khoa học và Công nghệ; Hội thảo khoa học quốc gia khoa

Marketing tháng 3.2017 và 6.2019.

 Tác động và lợi ích:

o Thông qua hoạt động đào tạo và nghiên cứu khoa học nhằm truyền tải và

nhân rộng các kết quả nghiên cứu

o Mang kết quả nghiên cứu và một số đề xuất vận dụng vào hoạt động

kinh doanh bán lẻ của các doanh nghiệp bán lẻ tại Việt Nam, nhằm nâng

cao hiệu quả kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh trong bối cảnh

kinh doanh mới

Tổ chức chủ trì

(ký, họ và tên, đóng dấu)

Ngày 10 tháng 06 năm

2019

Chủ nhiệm đề tài

PGS.TS. Phạm Thúy Hồng

MINISTRY OF EDUCATION AND TRAINING

THUONGMAI UNIVERSITY

INFORMATION ON RESEARCH RESULTS

1. General information:

Project title: Research on models of retail market development of Vietnamese commercial

enterprises

Code number: B2017-TMA-13

Coordinator: Assoc. Dr. Pham Thuy Hong

Implementing institution: Thuong Mai University

Duration: 24 months, from Jan.2017 to Dec.2018

2. Objective(s):

Research and propose the retail market development models of Vietnamese commercial

enterprises. In particular, specific tasks:

• Systematizing the theoretical basis of market development and retail market development

model of commercial enterprises

• Research on the status of conditions and the ability to apply retail market development

models of Vietnamese commercial enterprises

• Suggest some solutions in implementing the retail market development models for

Vietnamese commercial enterprises.

3. Creativeness and innovativeness:

• Gathering and analyzing secondary information for an overview of retail market,

opportunities for market development and retail market development models of Vietnamese

commercial enterprises

• Designing 03 questionnaires and collecting primary information from three sample objects

(150 consumers; 05 experts and 15 commercial organizations)

 Linking logic between theoretical basis and practical basis in Vietnam retail market to

offer two main groups of solutions: 1. Establishing structure of retail market

development model of commercial enterprises, building retail ecology for successful

commercial enterprises, with 04 specific solutions. 2. Improving the retail market

development model, with 05 detailed solutions, especially focusing on the selection and

adjustment of suitable deployment of 05 retail market development models: Acquisition

and merger (M&A); Joint-venture - Retail franchise - Develop retail store chain - E￾commerce

4. Research results:

In theory, the research has reviewed the approaches to developing the retail market,

determining the theoretical basis for the study issues, focusing on seven major aspects:

identify the structure and situation of the retail market; establish retail supply chain model;

analysis of retail market development models; select and exploit core competitive ability;

position the retail market; manage and evaluate the retail operations. In particular, it

emphasizes five models of retail market development: acquisition and merger (M&A); Joint

venture; Developing store chains; Retail franchise; Ecommerce.

In practical, the research has generalized the current situation of Vietnam's retail market and

retail market development models of Vietnamese commercial enterprises. Conducting

research on 150 consumers; Survey of 15 Vietnamese retail businesses / organizations;

Interview with 05 experts / managers. Findings and conclusions from the reality of the retail

market and the retail market development models have identified the aspects and addressed

issues in the actual conditions of deploying 05 market development models: 1. M&A; 2.

Joint-venture - 3. Develop retail store chains; 4. Retail franchise; 5. E-commerce

Proposing some solutions to implement models for the retail market development of

Vietnamese commercial enterprises. Based on the trend of developing Vietnam's retail

market, the research team proposed two major solutions:

• Re-establish the structure of retail market development models, described in four detailed

solutions: Establishing the structure of retail market development model; Supplying goods

in the retail market; Developing the supply chain Building marketing information systems.

• Improving the retail market development model including in five specific solutions:

Determining the structure and retail market situation; Managing and controlling retail supply

chains; Selecting core competitiveness of commercial enterprises; Select and adjust to

deploy the retail market development models; Positioning the retail market

5. Products:

5.1. Scientific products: 12 Scientific articles of the project leader and members of the

research team published in national and international scientific journals and conferences

1. Pham Thuy Hong (2017). The effective road to growth of Vietnamese retail businesses.

Journal of Trade Science. June,2017

2. Pham Thuy Hong (2017) . AERO model and application for for Vietnamese retail

enterprises. Journal of Science and Technology. No. 13, May 2017

3. Pham Thuy Hong (2017) Developing retail brands in the digital economy. Proceedings of

national scientific workshop: Brand management towards the future: Enhancing the brand

value of enterprises. Dec.2017. The Thuongmai University.

4. Pham Thuy Hong & Le Thi Nguyet. (2019). Marketing productivity - some theoretical

and practical issues in the Vietnamese retail market. Proceedings of National Science

workshop: Growing business in the context of revolution 4.0: productivity and

sustainability. June 2019. The Thuongmai University

5. Luc Thi Thu Huong. Technology application in retail supply chain. Vietnam Logistics

Review, No. 132, Oct. 2018.

6. Luc Thi Thu Huong & Nguyen Thi Dong. Building a brand of apparel fashion retail in

Hanoi. Proceedings of National workshop: Brand management towards the future:

"Enhancing the brand value of enterprises. Apr. 2017. The Thuongmai University

7. Duong Thi Thuy Nuong & Luc Thi Thu Huong. Retail market of apparel fashion and

behavior in selecting store in the big cities in Vietnam. Journal of Trade Science, No. 106

June. 2017

8. Luc Thi Thu Huong, Nguyen Thi Tú. Experience of managing international supply chain

of international fashion companies & lessons for Vietnamese enterprises. International

Conference "Integration & Challenges", Hue University.

9. Ngac Thi Phuong Mai (2019). Improve the efficiency of chains retail store Mother &

BABY . Proceedings of National Science : . Proceedings of National Science workshop:

Growing business in the context of revolution 4.0: productivity and sustainability. June

2019. The Thuongmai University

10. Nguyen Hoang Giang (2019) Improving the brand development of the retail store

chains of fashion clothing in trend of revolution 4.0 . Proceedings of National Science

workshop: Growing business in the context of revolution 4.0: productivity and

sustainability. June 2019. The Thuongmai University

11. Nguyen Bao Ngoc (2017). Elements of the brand image of convenience store chain.

Proceedings of National Science workshop: Brand management towards the future:

"Enhancing the brand value of enterprises. Apr. 2017. The Thuongmai University.

12. Đo Thi Ngoc & Đao Nguyet Thanh. (2016) Comprehensive Control Models for Food

Safety - The Applications in Fresh Organic Vegetables Supply Chain in Hanoi – Vietnam.

International Conference: Toward One Asia in Management and Economics- Currenr Issues:

K-Tech Diffusion and Industry 4.0, CNU, Deajeon, Korea, November, 27-29, 2016.

5.2. Training products: 02 masters of business administration (MBA)

1. Ngo Thi Ngoc Anh. MBA. QueBec2. The influence of using Social Media on Marketing

Communication of Vietnamese Retails. (December 2017). (Supervisor / instructor: Pham

Thuy Hong)

2. Dao Nguyet Thanh. (CH22A). (Commercial business, University of Commerce). (Master

thesis.) Quality control of food hygiene and safety in the supply chain of organic food in

Hanoi market. Instructors: Assoc.Prof. Dr. Pham Thuy Hong

5.3. Application products:

• 01 summary report of the research: Researching the retail market development models of

Vietnamese commercial enterprises

• 01 proposal report: Proposal for the retail market development models of Vietnamese

commercial enterprises

6. Transfer alternatives, application institutions, impacts and benefits of research

results:

 Transfer of research results: Directly (through guidance postgraduated students do

Master's thesis and scientific research) and indirectly (through the publication of results

in scientific journals and National and international conferences)

 Application institutions. Graduate students of the University of Commerce and the

Journal of Trade Science; Magazine of Science and Technology; National scientific

workshop of Marketing Department in March 2017 and June 2019.

 Impact and benefits of research results

o Through training and scientific research activities to transmit and replicate research

results

o Bring research results and some suggestions to apply to retail business activities of

retail businesses in Vietnam, to improve business efficiency, enhance competitiveness in

the new business context.

Hanoi, November 3rd, 2019

Implementing institution Principle investigator

Assoc.Prof., PhD. Nguyen Thị Bich Loan Asscos. Prof,. PhD. Phạm Thúy Hồng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI

BÁO CÁO TỔNG KẾT

ĐỀ TÀI KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ CẤP BỘ

ĐỀ TÀI: NGHIÊN CỨU MÔ HÌNH PHÁT TRIỂN THỊ TRƢỜNG

BÁN LẺ CỦA CÁC DOANH NGHIỆP THƢƠNG MẠI VIỆT NAM

Mã số đề tài: B2017 – TMA - 13

Chủ nhiệm đề tài: PGS,TS. PHẠM THÚY HỒNG

Hà Nội, 06/2019

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC THƢƠNG MẠI

BÁO CÁO TỔNG KẾT

ĐỀ TÀI KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ CẤP BỘ

ĐỀ TÀI: NGHIÊN CỨU MÔ HÌNH PHÁT TRIỂN THỊ TRƢỜNG

BÁN LẺ CỦA CÁC DOANH NGHIỆP THƢƠNG MẠI VIỆT NAM

Mã số đề tài: B2017 – TMA - 13

Xác nhận của Trƣờng Đại học

Thƣơng mại

Chủ nhiệm đề tài

PSG,TS. PHẠM THÚY HỒNG

Hà Nội, 06/2019

i

MỤC LỤC

MỤC LỤC .......................................................................................................................i

DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ HÌNH ................................................................iv

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT........................................................................................v

PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu............................................................................1

2. Tổng quan tình hình nghiên cứu về thị trường bán lẻ và phát triển thị trường bán lẻ

của các doanh nghiệp thương mại Việt Nam ..................................................................3

3. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài:.................................................................................14

4. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu.................................................................................15

5. Cách tiếp cận và phương pháp nghiên cứu................................................................15

CHƢƠNG 1. MỘT SỐ LÝ THUYẾT CƠ BẢN VỀ PHÁT TRIỂN THỊ

TRƢỜNG VÀ MÔ HÌNH PHÁT TRIỂN THỊ TRƢỜNG BÁN LẺ CỦA CÁC

DOANH NGHIỆP THƢƠNG MẠI...........................................................................17

I.1. Một số khái niệm cơ bản về thị trường và phát triển thị trường .............................17

I.1.1. Thị trường, thị trường bán lẻ và các doanh nghiệp thương mại..........................17

I.1.2. Phát triển thị trường và mô hình phát triển thị trường bán lẻ.............................24

I.2. Nội dung cơ bản của phát triển thị trường bán lẻ của doanh nghiệp thương mại...27

I.2.1. Nhận diện cấu trúc và tình thế thị trường bán lẻ của DNTM..............................27

I.2.2. Phân tích và thiết lập mô hình chuỗi cung ứng bán lẻ của DNTM......................28

I.2.3. Phân tích các mô hình phát triển thị trường bán lẻ của DNTM..........................30

I.2.4. Lựa chọn và khai thác yếu tố cạnh tranh cốt lõi trong phát triển thị trường bán

lẻ của DNTM .................................................................................................................41

I.2.5. Định vị thị trường bán lẻ của các doanh nghiệp thương mại..............................44

I.2.6. Tổ chức điều hành quản trị hoạt động bán lẻ ......................................................44

1.2.7. Kiểm tra và đánh giá hiệu quả bán lẻ .................................................................47

I.3. Các nhân tố môi trường ảnh hưởng tới phát triển thị trường bán lẻ của doanh

nghiệp thương mại.........................................................................................................48

1.3.1. Nhân khẩu học:....................................................................................................48

1.3.2. Lối sống của khách hàng.....................................................................................49

1.3.3. Nhu cầu và mong muốn của khách hàng.............................................................52

1.3.4. Thái độ và hành vi mua sắm của khách hàng. ....................................................54

1.3.5. Sự thích ứng của các nhà bán lẻ/ các DNTM: ....................................................56

1.3.6. Các nhân tố môi trường khác:.............................................................................58

ii

CHƢƠNG 2. NGHIÊN CỨU ĐIỂN HÌNH MỘT SỐ MÔ HÌNH PHÁT TRIỂN

THỊ TRƢỜNG BÁN LẺ CỦA CÁC DOANH NGHIỆP THƢƠNG MẠI TRONG

KHU VỰC (THÁI LAN) VÀ THẾ GIỚI (HÀN QUỐC, NHẬT BẢN) .................59

II.1. Mô hình phát triển thị trường bán lẻ của các doanh nghiệp thương mại trong khu

vực .................................................................................................................................59

II.1.1. Tập đoàn C.P Group – Thái Lan với mô hình cửa hàng 7-eleven .....................59

II.1.2. Tập đoàn Central Group – Thái Lan với mô hình Family Mart ........................71

II.2. Mô hình phát triển thị trường bán lẻ của các doanh nghiệp thương mại/ tập đoàn

thương mại bán lẻ Hàn Quốc và Nhật Bản....................................................................79

II.2.1. Các tập đoàn bán lẻ Hàn Quốc ..........................................................................79

II.2.2. Các tập đoàn bán lẻ Nhật Bản............................................................................82

II.3. Bài học kinh nghiệm cho phát triển thị trường bán lẻ đối với các DNTM Việt

Nam ...............................................................................................................................87

II.3.1. Tìm hiểu các mô hình phát triển thị trường bán lẻ phù hợp...............................87

II.3.2. Xem xét cơ sở lựa chọn và vận dụng mô hình phát triển thị trường bán lẻ phù

hợp .................................................................................................................................89

II.3.3. Một số điều kiện hỗ trợ mục tiêu phát triển thị trường bán lẻ thành công........92

CHƢƠNG 3. PHÂN TÍCH THỰC TRẠNG THỊ TRƢỜNG BÁN LẺ VIỆT NAM

VÀ MÔ HÌNH PHÁT TRIỂN THỊ TRƢỜNG CỦA CÁC DOANH NGHIỆP

THƢƠNG MẠI VIỆT NAM ......................................................................................94

III.1. Khái quát về thị trường bán lẻ Việt Nam .............................................................94

III.2. Kết quả khảo sát điều tra về phát triển thị trường bán lẻ của các doanh nghiệp

thương mại bán lẻ Việt Nam: ........................................................................................98

III.2.1. Nội dung chủ yếu của thông tin khảo sát và mẫu khảo sát ...............................98

III.2.2. Một số kết quả khảo sát chủ yếu........................................................................99

III.3. Phân tích và đánh giá thực trạng phát triển thị trường và mô hình phát triển thị

trường bán lẻ của các DNTM Việt Nam .....................................................................102

III.3.1. Xác định cấu trúc và tình thế của thị trường bán lẻ: ......................................102

III.3.2. Phân tích mô hình chuỗi cung ứng và logistics bán lẻ của thị trường bán lẻ.103

III.3.3. Phân tích và đánh giá các mô hình phát triển thị trường bán lẻ ....................106

III.3.4. Lựa chọn yếu tố cạnh tranh cốt lõi trong mô hình phát triển thị trường bán lẻ

.....................................................................................................................................130

III.3.5. Định vị mô hình phát triển thị trường bán lẻ của các DNTM.........................132

III.4. Đánh giá chung thực trạng mô hình phát triển thị trường bán lẻ của các DNTM

Việt Nam......................................................................................................................132

III.4.1. M&A:...............................................................................................................133

iii

III.4.2. Phát triển chuỗi cửa hàng và phát triển nhượng quyền thương hiệu gắn với

chuỗi cửa hàng ............................................................................................................134

III.4.3. Thương mại điện tử:........................................................................................135

III.4.4. Tổ chức loại hình bán lẻ và quản lý Nhà nước về tổ chức bán lẻ ...................135

CHƢƠNG 4. ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN THỊ TRƢỜNG BÁN LẺ & MỘTSỐ

GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN MÔ HÌNH PHÁT TRIỂN THỊ TRƢỜNG

BÁN LẺ CỦA CÁC DOANH NGHIỆP THƢƠNG MẠI VIỆT NAM ................138

IV.1. Định hướng phát triển thị trường bán lẻ tại Việt Nam.......................................138

IV.2. Thiết lập lại cấu trúc mô hình phát triển thị trường bán lẻ của các DNTM Việt

nam ..............................................................................................................................141

IV.2.1. Phác thảo cấu trúc mô hình phát triển thị trường bán lẻ của các DNTM VN 141

IV.2.2. Tổ chức cung ứng hàng hóa trong thị trường bán lẻ của các DNTMVN........143

IV.2.3. Phân tích liên kết chuỗi trong mô hình phát triển thị trường bán lẻ của các

DNTMBL .....................................................................................................................147

IV.2.4. Xây dựng hệ thống thông tin về thị trường bán lẻ của các DNTM VN ...........152

IV.3 Tiếp tục hoàn thiện mô hình phát triển thị trường bán lẻ đối với các DNTM Việt

nam ..............................................................................................................................155

IV.3.1. Xác định cấu trúc và tình thế của thị trường bán lẻ.......................................155

IV.3.2. Quản lý và kiểm soát chuỗi cung ứng bán lẻ của các DNTM bán lẻ ..............155

IV.3.3. Lựa chọn yếu tố cạnh tranh cốt lõi của DNTM để triển khai mô hình phát triển

thị trường bán lẻ ..........................................................................................................156

IV.3.4. Lựa chọn và điều chỉnh mô hình phát triển thị trường bán lẻ.........................158

IV.3.5 Định vị mô hình phát triển thị trường bán lẻ của các DNTM ........................167

IV.4. Một số kiến nghị khác ........................................................................................168

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

iv

DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ HÌNH

BẢNG:

Bảng 1.1. Một số cách phân loại loại hình bán lẻ qua cửa hàng ...................................20

Bảng 1.2. Tiêu chí phân loại doanh nghiệp nhỏ và vừa ................................................22

Bảng 2.1. Đặc điểm chuỗi cung ứng 7 – Eleven Thái Lan............................................64

Bảng 3.1. Bảng xếp hạng Top 10 DN ngành bán lẻ uy tín năm 2018.........................103

Bảng 3.2. Danh sách các thương vụ tiêu biểu trong giai đoạn 2009-2018..................107

Bảng 3.3 Tình hình mua sắm trực tuyến tại Việt Nam...............................................122

HÌNH:

Hình 1.1. Đồ hình khái quát về các bậc thị trường.......................................................19

Hình 1.2. Ma trân Ansoft...............................................................................................25

Hình 1.3. Mô hình phát triển thị trường bán lẻ.............................................................26

Hình 1.4. Mô hình chuỗi cung ứng bán lẻ.....................................................................28

Hình 1.5. Các mô hình thương mại điện tử theo đối tượng tham gia ..........................41

Hình 1.6. Mô hình chuỗi giá trị của công ty .................................................................43

Hình 1.7. Các nhân tố chủ yếu ảnh hưởng tới phát triển thị trường bán lẻ của DNTM......48

Hình 1.8. Ảnh hưởng của mức chấp nhận rủi ro đối với khách hàng..........................52

Hình 1.9. Quá trình ra quyết định mua sắm của khách hàng .......................................55

Hình 2.1. Sơ đồ cấu trúc tổ chức tập đoàn C.P.............................................................61

Hình 2.2. Sơ đồ cấu trúc tổ chức công ty C.P All .........................................................62

Hình 2.3. Mô hình chuỗi cung ứng cửa hàng tiện lợi ...................................................64

Hình 2.4. Cấu trúc tổ chức Central Group ...................................................................74

Hình 3.1. Xếp hạng chỉ số phát triển toàn cầu (Nguồn: AT Kearney)..........................94

Hình 3.2. Doanh thu bán lẻ tại thị trường Việt Nam, giai đoạn 1991-2017 .................96

Hình 3.3. Loại hình tổ chức thương mại bán lẻ chủ yếu ở Việt Nam............................97

Hình 3.4. Số lượng các cửa hàng bán lẻ theo chuỗi của các thương hiệu bán lẻ.......115

Hình 3.5. Sự phát triển của VinMart và VinMart+.....................................................118

Hình 3.6. Giá trị thị trường thương mại điện tử B2C tại Việt Nam trong tổng ngành

bán lẻ giai đoạn 2013-2020 ( tỷ USD) ........................................................................121

Hình 3.7. Doanh số TMĐT B2C Việt nam giai đoạn 2014-DK2020 ( tỷ USD)..........122

Hình 3.8. Thời gian truy cập Internet trung bình của người dùng Internet/ ngày......123

Hinh 3.9. Các loại hàng hóa, dịch vụ thường được mua trên mạng...........................124

Hình 3.10. Mức độ hài lòng của người mua hàng trực tuyến .....................................126

Hình 4.1. Sự dịch chuyển quyền lực trong bán lẻ .......................................................141

Hình 4.2. Mô hình cấu trúc thị trường bán lẻ ............................................................142

Hình 4.3. Áp dụng mô hình AERO tổng quát ..............................................................157