Nghiên cứu mô hình quản lý công trình cấp nước sinh hoạt nông thôn huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

HOÀNG CÚC PHƯƠNG

NGHIÊN CỨU MÔ HÌNH QUẢN LÝ CÔNG TRÌNH

CẤP NƯỚC SINH HOẠT NÔNG THÔN HUYỆN

ĐIỆN BIÊN ĐÔNG, TỈNH ĐIỆN BIÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

THÁI NGUYÊN - 2018

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

HOÀNG CÚC PHƯƠNG

NGHIÊN CỨU MÔ HÌNH QUẢN LÝ CÔNG TRÌNH

CẤP NƯỚC SINH HOẠT NÔNG THÔN HUYỆN

ĐIỆN BIÊN ĐÔNG, TỈNH ĐIỆN BIÊN

Ngành: Kinh tế nông nghiệp

Mã số: 8 62 01 15

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

Người hướng dẫn khoa học: TS. Bùi Đình Hoà

THÁI NGUYÊN - 2018

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là đề tài nghiên cứu do tôi thực hiện. Các số liệu

và kết quả nghiên cứu trình bày trong Luận văn là trung thực và chưa từng

được công bố trong bất kỳ công trình nào khác.

Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc hoàn hiện Luận văn này

đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong Luận văn đã được ghi rõ

nguồn gốc.

Học viên

Hoàng Cúc Phương

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu tại trường Đại học Nông

Lâm Thái Nguyên, tôi đã nhận được sự quan tâm, giúp đỡ tận tình của các

thầy, cô giáo, các đơn vị, gia đình và bạn bè để tôi hoàn thành bản Luận văn

của mình. Nhân dịp này, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến toàn thể các

thầy cô giáo Khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn đã truyền đạt cho tôi những

kiến thức cơ bản và tạo điều kiện giúp đỡ tôi hoàn thành Luận văn này.

Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc tới thầy giáo TS. Bùi Đình

Hòa đã dành nhiều thời gian trực tiếp hướng dẫn, chỉ bảo tận tình cho tôi hoàn

thành quá trình nghiên cứu đề tài.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới UBND,các phòng ban huyện

Điện Biên Đông và các hộ nông dân đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi tiến hành

nghiên cứu và hoàn thành Luận văn.

Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè,người thân đã

động viên và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu.

Xin chân thành cảm ơn!

Thái Nguyên, tháng 12 năm 2017

Học viên

Hoàng Cúc Phương

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN................................................................................................. i

LỜI CẢM ƠN.....................................................................................................ii

MỤC LỤC.........................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ..................................................................... vi

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU ....................................................................... vii

DANH MỤC CÁC HÌNH..............................................................................viii

MỞ ĐẦU............................................................................................................ 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1

2. Mục tiêu của đề tài ........................................................................................ 2

3. Ý nghĩa của đề tài.......................................................................................... 2

Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU....................................... 4

1.1. Cơ sở lý luận .............................................................................................. 4

1.1.1. Một số khái niệm..................................................................................... 4

1.1.2. Vai trò của hệ thống cấp nước nông thôn ............................................... 6

1.1.3. Mô hình quản lý công trình cấp nước sinh hoạt nông thôn Việt Nam.......... 8

1.1.4. Tính bền vững của các mô hình quản lý nước sạch nông thôn............. 12

1.1.5. Ảnh hưởng của mô hình quản lý đến vấn đề cấp nước sinh hoạt

nông thôn.............................................................................................. 13

1.1.6. Các vấn đề liên quan tới quản lý và khai thác công trình cấp nước

sinh hoạt tập trung nông thôn.................................................................. 14

1.2. Cơ sở thực tiễn ......................................................................................... 17

1.2.1. Kinh nghiệm quản lý nước sinh hoạt của Trung Quốc ......................... 17

1.2.2. Kinh nghiệm mô hình tự quản công trình nước sạch tỉnh Sơn la ......... 19

1.2.3. Kinh nghiệm quản lý công trình cấp nước sinh hoạt ở tỉnh Lào Cai.... 21

1.2.4. Kinh nghiệm quản lý công trình cấp nước sinh hoạt ở tỉnh Điện Biên....... 24

Chương 2: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.... 26

2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................ 26

iv

2.1.1. Đối tượng nghiên cứu............................................................................ 26

2.1.2. Phạm vi nghiên cứu............................................................................... 26

2.2. Nội dung nghiên cứu................................................................................ 26

2.3. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 26

2.3.1. Phương pháp thu thập tài liệu ............................................................... 26

2.4. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ................................................................... 28

Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN............................... 29

3.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu................................................................... 29

3.1.1. Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên ....................................... 29

3.1.2. Điều kiện kinh tế-xã hội........................................................................ 38

3.2. Tình hình quản lý khai thác công trình cấp nước sinh hoạt tập trung

nông thôn trên địa bàn tỉnh Điện Biên.................................................... 42

3.2.1. Các văn bản hướng dẫn......................................................................... 42

3.2.2. Hiện trạng công trình cấp nước tập trung nông thôn trên địa bàn

tỉnh Điện Biên ....................................................................................... 44

3.2.3. Thực trạng tổ chức quản lý, khai thác và bảo vệ công trình................. 45

3.3. Tình hình quản lý khai thác công trình cấp nước sinh hoạt tập trung

nông thôn trên địa bàn huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên............. 49

3.3.1. Thực trạng quản lý, khai thác các công trình nước sinh hoạt nông

thôn trên địa bàn huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên.................... 49

3.3.2. Mô hình quản lý công trình cấp nước sinh hoạt nông thôn trên địa

bàn huyện Điện Biên Đông................................................................... 50

3.3.3. Kết quả khảo sát và phân tích số liệu tại 6 công trình chọn nghiên cứu ..... 52

3.3.4. Đánh giá chung các mô hình quản lý nước sinh hoạt nông thôn

trên địa bàn huyện Điện Biên Đông...................................................... 59

3.4. Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý và khai thác công trình nước sinh hoạt

tập nông thôn huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên đến năm 2025............ 61

3.4.1. Quan điểm ............................................................................................. 61

v

3.4.2. Mục tiêu và nhiệm vụ............................................................................ 62

3.4.3. Giải pháp nhằm nâng cao tính bền vững của các mô hình QLKT các

hệ thống cấp nước sinh hoạt nông thôn ở huyện Điện Biên Đông tỉnh

Điện Biên............................................................................................... 63

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.......................................................................... 75

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 79

PHỤ LỤC ............................................................................................................

vi

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

Ký hiệu Nguyên nghĩa

BQL Ban quản lý

CTMTQG Chương trình mục tiêu Quốc gia

DNTN Doanh nghiệp tư nhân

HĐND Hội đồng nhân dân

HTX Hợp tác xã

NS&VSMTNT nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn

PPP Mô hình hợp tác công tư

PTNT Phát triển nông thôn

TNHH Trách nhiệm hữu hạn

TQL Tổ quản lý

UBND Ủy ban nhân dân

WB Ngân hàng thế giới

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU

Bảng 3.1. Hiện trạng sử dụng đất huyện Điện Biên Đông năm 2016......... 32

Bảng 3.2. Dân số trung bình phân theo xã phường, thị trấn ....................... 38

Bảng 3.3. Lao động đang làm việc phân theo ngành kinh tế ...................... 39

Bảng 3.4. Tỷ lệ nghèo chung và tỷ lệ nghèo lương thực, thực phẩm ......... 40

Bảng 3.5. Tỷ lệ hộ sử dụng điện sinh hoạt, nước sinh hoạt, hố xí hợp vệ sinh...... 40

Bảng 3.6. Thực trạng các công trình cấp nước sạch nông thôn tỉnh Điện Biên...... 44

Bảng 3.7: Tổng hợp mô hình quản lý công trình cấp nước sinh hoạt nông

thôn trên địa bàn huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên .............. 49

Bảng 3.8. Tổng hợp đơn giá sử dụng nước phân theo mô hình quản lý

và đơn giá nước có thể trả của các hộ sử dụng........................... 52

Bảng 3.9. Tổng hợp ý kiến của các hộ dân vào việc tham gia đóng góp

xây dựng công trình .................................................................... 52

Bảng 3.10. Phân tích yếu tố trình độ văn hoá của chủ hộ đến sự quan tâm

sử dụng nước sạch trong sinh hoạt ............................................. 53

Bảng 3.11. Phân tích yếu tố dân tộc của chủ hộ đến sự quan tâm sử dụng

nước sạch trong sinh hoạt ........................................................... 54

Bảng 3.12. Phân tích yếu tố giới tính của chủ hộ đến sự quan tâm sử dụng

nước sạch trong sinh hoạt ........................................................... 55

Bảng 3.13. Phân tích ảnh hưởng của sự quan tâm sử dụng nước sạch

trong sinh hoạt với tình trạng hoạt động của công trình............. 55

Bảng 3.14. Phân tích ảnh hưởng của quy mô đầu tư xây dựng công trình

đến tình trạng hoạt động của công trình ..................................... 56

Bảng 3.15. Phân tích mức độ ảnh hưởng của công suất khai thác khai

thác công trình đối với tình trạng hoạt động của công trình....... 57

Bảng 3.16. Phân tích mức độ đáp ứng nhu cầu tiêu thụ nước cho từng mô

hình quản lý, khai thác công trình .............................................. 57

Bảng 3.17. Phân tích mức độ đáp ứng dịch vụ khách hàng cho từng mô

hình quản lý, khai thác công trình .............................................. 58

Bảng 3.18. Bảng tổng hợp ý kiến, cho điểm của các hộ sử dụng nước về

mô hình quản lý, khai thác công trình đang sử dụng.................. 59