Nghiên cứu lịch dùng vacxin cúm h5n1 cho ngan pháp thương phẩm tại trung tâm nghiên cứu gia cầm thuỵ

BỘ GIÁO DỤC VÀ ðÀO TẠO

TRƯỜNG ðẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI

------------------

KHUẤT THỊ TUYÊN

NGHIÊN CỨU LỊCH DÙNG VACXIN CÚM H5N1 CHO

NGAN PHÁP THƯƠNG PHẨM TẠI TRUNG TÂM NGHIÊN

CỨU GIA CẦM THỤY PHƯƠNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ NÔNG NGHIỆP

Chuyên ngành : THÚ Y

Mã số : 60.62.50

Người hướng dẫn khoa học: TS. NGUYỄN THỊ NGA

HÀ NỘI - 2010

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ...........i

LỜI CAM ðOAN

Tôi xin cam ñoan ñây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số

liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng ñược ai công bố

trong bất kì công trình nào khác.

Tôi xin cam ñoan rằng các thông tin trích dẫn trong luận văn ñều ñã

ñược chỉ rõ nguồn gốc. Mọi sự giúp ñỡ ñã ñược cảm ơn.

Tác giả luận văn

Khuất Thị Tuyên

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ...........ii

LỜI CẢM ƠN

ðể hoàn thành bản luận văn này, ngoài sự cố gắng nỗ lực của bản thân,

tôi luôn nhận ñược sự giúp ñỡ, tạo ñiều kiện của các ñơn vị tập thể:

Ban giám hiệu, Viện ñào tạo sau ñại học, Ban chủ nhiệm khoa Thú y,

bộ môn Vi sinh vật - truyền nhiễm - Trường ñại học Nông nghiệp Hà Nội.

Ban giám ñốc Trung tâm nghiên cứu gia cầm Thụy Phương, Ban lãnh

ñạo Trạm nghiên cứu gia cầm Cẩm Bình.

Bộ môn virus - Trung tâm chẩn ñoán thú y TW - Cục thú y

ðặc biệt là sự chỉ bảo, giúp ñỡ tận tình của các thầy cô hướng dẫn và

giúp ñỡ khoa học: + TS Nguyễn Thị Nga -Trưởng phòng thú y - Trung tâm

nghiên cứu gia cầm Thụy Phương- Viện Chăn Nuôi

+ TS Trần Thị Lan Hương - Giảng viên bộ môn Vi sinh

vật - truyền nhiễm Trường ðại Học Nông nghiệp Hà Nội.

Tôi cũng nhận ñược sự hợp tác giúp ñỡ của, các anh chị ñồng nghiệp

trong Trạm nghiên cứu gia cầm Cẩm Bình.

Nhân dịp này, cho phép tôi ñược bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu

sắc về những quan tâm giúp ñỡ quý báu ñó.

Tôi xin chân thành cảm ơn bạn bè, ñồng nghiệp và người thân, những

người ñã ñộng viên, tạo ñiều kiện giúp ñỡ tôi hoàn thành công trình nghiên

cứu này.

Xin chân thành cảm ơn!

Hà Nội, tháng 11 năm 2010

Tác giả luận văn

Khuất Thị Tuyên

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ...........iii

MỤC LỤC

Lời cam ñoan Error! Bookmark not defined.

Lời cám ơn Error! Bookmark not defined.

Mục lục Error! Bookmark not defined.

Danh mục các bảng Error! Bookmark not defined.

Danh mục hình Error! Bookmark not defined.

1. MỞ ðẦU ...................................................................................................i

1.1. Tính cấp thiết của ñề tài ........................................................................1

1.2. Với mục tiêu ñề tài:...............................................................................2

2. TỔNG QUAN TÀI LIỆU .........................................................................3

2.1. Bệnh cúm gia cầm ................................................................................3

2.2. Lịch sử bệnh cúm gia cầm và tình hình dịch cúm gia cầm. ...................3

2.2.1 Lịch sử bệnh cúm gia cầm................................................................3

2.2.2 Tình hình dịch cúm gia cầm trên thế giới .........................................5

2.2.3 Tình hình dịch cúm gia cầm ở Việt Nam ..........................................6

2.3. ðặc ñiểm sinh học của virus cúm týp A. ...............................................8

2.3.1 ðặc ñiểm về hình thái và cấu trúc ....................................................8

2.3.2. ðặc tính kháng nguyên của virus cúm týp A .................................12

2.3.3. Thành phần hóa học và sức kháng của virus..................................14

2.3.4. Quá trình nhân lên của virus..........................................................15

2.3.5. ðộc lực của virus ..........................................................................16

2.4. Dịch tễ học bệnh cúm gia cầm ............................................................18

2.5. Triệu chứng lâm sàng của bệnh cúm gia cầm. .....................................20

2.5.1 Triệu chứng lâm sàng ñiển hình của bệnh cúm gia cầm chủng ñộc

lực cao (HPAI)........................................................................................20

2.5.2 Triệu chứng lâm sàng ñiển hình của bệnh cúm gia cầm chủng ñộc

lực thấp (LPAI) .......................................................................................21

2.6. Bệnh tích.............................................................................................21

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ...........iv

2.7 Chẩn ñoán bệnh cúm gia cầm ..............................................................22

2.8. Miễn dịch cúm gia cầm.......................................................................24

2.8.1 Miễn dịch không ñặc hiệu ..............................................................26

2.8.2. Miễn dịch ñặc hiệu........................................................................26

2.8.3. Một số phương pháp ñánh giá ñáp ứng miễn dịch cúm gia cầm ....28

2.9. Vacxin.................................................................................................28

2.9.1. Sự cần thiết của tiêm vacxin phòng bệnh cúm gia cầm.................28

2.9.2 Vacxin vô hoạt ñồng chủng: ...........................................................30

2.9.3 Vacxin vô hoạt dị chủng:................................................................30

2.9.4 Vacxin tái tổ hợp: ..........................................................................30

3. ðỐI TƯỢNG, NỘI DUNG, NGUYÊN LIỆU VÀ..................................35

PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..............................................................35

3.1. ðối tượng............................................................................................35

3.2. Nội dung nghiên cứu...........................................................................35

3.2.1. Xác ñịnh kháng thể cúm gia cầm chủ ñộng ở ñàn ngan Pháp mẹ và

thụ ñộng ở ñàn ngan con nuôi tại Trung tâm nghiên cứu gia cầm Thuỵ

Phương. ..................................................................................................35

3.2.2. Xác ñịnh thời ñiểm thích hợp ñể sử dụng liều vacxin cúm H5N1 lần

1 cho ngan con........................................................................................35

3.2.3. Xác ñịnh hàm lượng kháng thể của ñàn ngan con sau khi sử dụng

vacxin cúm H5N1 lần 2. .........................................................................35

3.2.4. Xác ñịnh hiệu lực của vacxin cúm H5N1 trên ñàn ngan bằng phương

pháp công cường ñộc. .............................................................................35

3.2.5. Khuyến cáo lịch dùng vacxin H5N1 phòng bệnh cúm cho ngan

Pháp thương phẩm. .................................................................................35

3.3. Nguyên liệu ........................................................................................36

3.4. Phương pháp nghiên cứu.....................................................................36

3.4.1 Bố trí thí nghiệm ............................................................................36

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ...........v

3.4.2. Phương pháp lấy máu ngan con:....................................................38

3.4.3. Phương pháp làm phản ứng HA ....................................................38

3.4.4. Phương pháp làm phản ứng ngăn trở ngưng kết hồng cầu gà (Phản

ứng HI) ...................................................................................................40

3.4.5. Xử lý số liệu..................................................................................42

4. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN.................................................................43

4.1. Kết quả kiểm tra kháng thể cúm gia cầm chủ ñộng ở ngan mẹ và thụ ñộng ở

ngan con nuôi tại Trung tâm nghiên cứu gia cầm Thuỵ Phương......................43

4.1.1. Tương quan giữa hàm lượng kháng thể cúm gia cầm chủ ñộng ở

ngan mẹ và thụ ñộng ở ngan con.............................................................43

4.1.2. Diễn biến kháng thể thụ ñộng ở ngan con......................................47

4.2 Xác ñịnh thời ñiểm thích hợp ñể sử dụng liều vacxin cúm H5N1 lần 1

cho ngan con..............................................................................................54

4.3. Kết quả xác ñịnh lượng kháng thể của ñàn ngan con sau khi sử dụng

vacxin cúm gia cầm H5N1 lần 2. ...............................................................62

4.4. Kết quả xác ñịnh hiệu lực của vacxin cúm H5N1 trên ñàn ngan bằng

phương pháp công cường ñộc....................................................................68

4.5. Khuyến cáo lịch dùng vacxin H5N1 phòng bệnh cúm cho ngan thương

phẩm..........................................................................................................77

5 KẾT LUẬN VÀ ðỀ NGHỊ......................................................................78

5.1. Kết luận ..............................................................................................78

5.2 ðề nghị ................................................................................................79

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ...........vi

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

AI : Avian influenza

Cs : Cộng sự

OIE : Office internation des epizooties

FAO : Food and Agriculture Organization

HA : Haemagglutination

HI : Haemagglutination Inhibition

HPAI : Highly Pathogenic Avian Influenza

IL : Interleukin

KT : Kháng thể

LPAI : Low Pathogenic Avian Influenza

MDCK : Madin – Darby Canine Kidney Cell

NXB : Nhà xuất bản

Pp : page paper

ARN : axit ribonucleic

TCID50 : 50 percent tissue culture infective dose

TN : Thí nghiệm

Tr : Trang

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ...........vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

STT Tên bảng Trang

4.1 Tương quan giữa hàm lượng kháng thể cúm gia cầm ngan mẹ và

kháng thể thụ ở ngan con 46

4.2 Diễn biến hàm lượng kháng thể thụ ñộng cúm gia cầm ở ñàn

ngan con nở từ trứng của ngan mẹ có HI bình quân = 6,43 log2 và

6,1 log2 49

4.3 Diễn biến hàm lượng kháng thể thụ ñộng cúm gia cầm ở ñàn

ngan con nở từ trứng của ngan mẹ có HI bình quân = 5,73 log2 và

5,27 log2 51

4.4 Diễn biến hàm lượng kháng thể thụ ñộng cúm gia cầm ở ñàn

ngan con nở từ trứng của ngan mẹ có HI bình quân = 4,5 log2 và

3,8 log2 53

4.5 Hiệu giá kháng thể của ngan con khi dùng vacxin cúm H5N1 lần

1 (sau khi tiêm vacxin cho ngan mẹ 1 tháng) 55

4.6 Hiệu giá kháng thể của ngan con khi dùng vacxin cúm H5N1 lần

1 (sau khi tiêm vacxin cho ngan mẹ 3 tháng) 58

4.7 Hiệu giá kháng thể của ngan con khi dùng vacxin cúm H5N1 lần

1 (sau khi tiêm vacxin cho ngan mẹ 5 tháng) 61

4.8 Hàm lượng kháng thể của ngan khi sử dụng vacxin cúm H5N1

lần 2 (nở từ trứng của ñàn ngan mẹ sau khi tiêm vacxin 1 tháng) 64

4.9 Hàm lượng kháng thể của ngan khi sử dụng vacxin cúm H5N1

lần 2 (nở từ trứng của ñàn ngan mẹ sau khi tiêm vacxin 3 tháng) 65

4.10 Hàm lượng kháng thể của ngan khi sử dụng vacxin cúm H5N1

lần 2 (nở từ trứng của ñàn ngan mẹ sau khi tiêm vacxin 5 tháng) 67

4.11 Kết quả xác ñịnh hiệu lực của vacxin cúm H5N1 trên ñàn ngan

bằng phương pháp công cường ñộc 70

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ...........viii

4.12 Kết quả theo dõi triệu chứng của ngan sau khi công virus cúm

cường ñộc 73

4.13 Kết quả kiểm tra bệnh tích ñại thể của ngan sau khi công virus

cúm cường ñộc 76

4.14 Lịch sử dụng vacxin cúm H5N1 cho ñàn ngan thương phẩm 77