Nghiên Cứu Kĩ Thuật Chăn Nuôi Gà Rừng Gallus Gallus Tại Vườn Quốc Gia Cúc Phương

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thiện chƣơng trình học tập, tiếp cận với công tác nghiên cứu

khoa học và ứng dụng thực tế, đƣợc sự đồng ý của Trƣờng Đại học Lâm

nghiệp, Khoa QLTNR & MT và ThS. Đỗ Quang Huy, em đã thực hiện đề tài

tốt nghiệp “Nghiên cứu kĩ thuật chăn nuôi Gà rừng (Gallus gallus) tại Vườn

quốc gia Cúc Phương”.

Đến nay, sau thời gian 3 tháng thực hiện đề tài đã hoàn tất và đạt đƣợc

những mục tiêu cơ bản đề ra.

Qua đây, em xin chân thành cảm ơn các thầy giáo, cô giáo của trƣờng

Đại học Lâm Nghiệp đã dìu dắt chúng em trong suốt 4 năm qua để có đƣợc

kết quả nhƣ nhƣ ngày hôm nay.

Đặc biệt với lòng kính phục và biết ơn sâu sắc em xin gửi lời cảm ơn

đến thầy giáo, ThS. Đỗ Quang Huy - Ngƣời thầy đã định hƣớng và trực tiếp

hƣớng dẫn em trong suốt quá trình thực hiện khóa luận này.

Em xin cảm ơn Trung tâm cứu hộ và bảo tồn động thực vật hoang dã

quí hiếm – Vƣờn quốc gia Cúc Phƣơng và các anh chị em công nhân của

trung tâm đã tạo điều kiện giúp đỡ em thực hiện đề tài.

Mặc dù đã có nhiều cố gắng, nhƣng do thời gian và trình độ có hạn nên

đề tài không tránh khỏi những thiết sót nhất định. Kính mong nhận đƣợc ý

kiến đóng góp quý báu của các thầy giáo, cô giáo, và bạn bè để luận văn tốt

nghiệp này đƣợc hoàn thiện hơn.

Em xin chân thành cảm ơn!

Xuân Mai, Ngày 08 tháng 05 năm 2011

Sinh viên thực hiện

Lâm Thị Nhã

MỤC LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ………………………………………………………….........1

Phần 1: TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU………………………3

1.1. Nghiên cứu ở trên thế giới………………………………………………3

1.2. Nghiên cứu ở trong nƣớc………………………………………………..4

Phần 2: MỤC TIÊU, NỘI DUNG, PHƢƠNG PHÁP……………………….7

2.1. Mục tiêu…………………………………………………………………7

2.2. Đối tƣợng, địa điểm nghiên cứu………………………………………...7

2.3. Nội dung nghiên cứu…………………………………………………....7

2.4. phƣơng pháp nghiên cứu………………………………………………..8

Phần 3: ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, XÃ HỘI KHU VỰC NGHIÊN CỨU 12

3.1. Điều kiện tự nhiên……………………………………………………..12

3.1.1. Vị trí địa lý…………………………………………………………..12

3.1.2. Lịch sử địa chất và địa hình………………………………………….12

3.1.3. Thổ nhƣỡng………………………………………………………….13

3.1.4. Khí hậu thủy văn…………………………………………………….14

3.1.5. Tài nguyên động thực vật……………………………………………16

3.2. Điều kiện xã hội……………………………………………………….17

Phần 4: KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN………………………………………19

4.1. Đặc điểm hình thái, sinh thái của Gà rừng…………………………….19

4.1.1. Đặc điểm hình thái…………………………………………………..19

4.1.2. Đặc điểm sinh thái và tập tính của Gà rừng…………………………20

4.1.3. Tập tính của Gà rừng trong điều kiện nuôi nhốt……………………21

4.2. Nghiên cứu kĩ thuật nuôi……………………………………………..28

4.2.1. Giai đoạn từ 1 – 20 tuần tuổi………………………………………..28

4.2.2. Giai đoạn gà trên 20 tuần tuổi……………………………………….32

4.3. Thức ăn của Gà rừng trong điều kiện nuôi nhốt……………………....33

4.3.1. Danh lục thức ăn của Gà rừng……………………………………….33

4.3.2. Nhu cầu ăn hàng ngày của Gà rừng trƣởng thành…………………...34

4.4. Quá trình sinh trƣởng của Gà rừng…………………………………….36

4.5. Một số bệnh thƣờng gặp và cách phòng tránh………………………...37

4.5.1. Bệnh cầu trùng………………………………………………………37

4.5.2. Bệnh bạch lỵ…………………………………………………………38

4.5.3. Bệnh Newcastele……………………………………………………39

4.5.4. Bệnh viêm phế quản mãn tính………………………………………40

4.5.5. Bệnh E.coly…………………………………………………………41

4.5.6.Bệnh tụ huyết trùng………………………………………………….43

4.5.6. Bệnh tụ huyết trùng…………………………………………………44

4.5.7. Bệnh đậu gà…………………………………………………………46

Phần 5: KẾT LUẬN, TỒN TẠI, KIẾN NGHỊ………………………….....46

5.1. Kết luận………………………………………………………………..46

5.2. Tồn tại…………………………………………………………………47

5.3. Kiến nghị………………………………………………………………47

1

ĐẶT VẤN ĐỀ

Động vật hoang dã cung cấp cho con ngƣời rất nhiều sản phẩm có giá

trị nhƣ thực phẩm, nguyên liệu cho chế biến dƣợc phẩm và mỹ phẩm, phục vụ

cho giải trí, nghiên cứu khoa học và giáo dục môi trƣờng… Đặc biệt là đối

với cộng đồng dân cƣ sống gần rừng thì động vật hoang dã vừa là nguồn cung

cấp thức ăn vừa là nguồn thu nhập của họ. Cùng với sự phát triển của xã hội,

động vật hoang dã đang là nguồn cung cấp các món ăn đặc sản hấp dẫn và

mang lại lợi ích kinh tế cao. Chính vì vậy mà nạn săn bắt và buôn bán động

vật trái phép ngày càng tăng mạnh, nhiều loài động vật đang đứng trƣớc nguy

cơ tuyệt chủng.

Từ thời xa xƣa, con ngƣời không chỉ biết săn bắt các loài động vật từ

thiên nhiên để đáp ứng nhu cầu sống của mình mà còn biết bắt chúng về thuần

dƣỡng nhằm chủ động nguồn sản phẩm động vật cho cuộc sống hàng ngày,

dần dần cải tạo và thuần hóa thành các loài vật nuôi có giá trị. Hiện nay, chăn

nuôi động vật hoang dã đang là hƣớng đi mới nhằm đáp ứng nhu cầu của thị

trƣờng và đem lại hiệu quả kinh tế cho ngƣời chăn nuôi, giảm áp lực vào tự

nhiên và góp phần bảo tồn đa dạng sinh học.

Việt Nam là một nƣớc có điều kiện thuận lợi về vị trí địa lý, đặc điểm

khí hậu, tài nguyên động vật nhƣng nghề chăn nuôi động vật hoang dã ở nƣớc

ta vẫn chƣa phát triển mạnh, mới chỉ dừng lại ở mức độ hộ gia đình và các

trang trại nhỏ, phong trào chăn nuôi chƣa đƣợc nhân rộng và phổ biến do

ngƣời dân còn thiếu hiểu biết về kĩ thuật chăn nuôi, cũng nhƣ đặc điểm sinh

thái của loài vật nuôi nên hiệu quả đem lại còn thấp. Đây là vấn đề mà thực tế

cần giải quyết.

Gà rừng (Gallus gallus), thuộc họ trĩ (Phasianidae), bộ Gà

(Galliformes). Gà rừng là một loài động vật có giá trị về kinh tế bởi các sản

phẩm của chúng mang lại. Vì vậy, trong thực tế chúng thƣờng bị săn bắt, đánh

2

bẫy nhiều và có nguy cơ bị suy giảm nghiêm trọng về số lƣợng trong môi

trƣờng hoang dã.

Sớm ý thức đƣợc giá trị mà loài Gà rừng đem lại, để góp phần bảo tồn

và phát triển loài Gà rừng đồng thời góp phần hoàn thiện quy trình kĩ thuật

chăn nuôi và tăng kinh tế hộ gia đình nên tôi thực hiện đề tài “Nghiên cứu

kỹ thuật chăn nuôi Gà rừng (Gallus gallus) tại Vƣờn quốc gia Cúc

Phƣơng”.

3

Phần 1

TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU

1.1. Nghiên cứu ở trên thế giới

Theo các tài liệu lịch sử, con ngƣời đã biết bắt các loài động vật hoang

dã về thuần dƣỡng từ 4 – 5 nghìn năm trƣớc công nguyên, ngày nay chúng ta

đã có một tập đoàn các loài vật nuôi rất đa dạng. Chăn nuôi động vật hoang dã

không những mang lại hiệu quả kinh tế cao mà còn là giải pháp quan trọng

nhằm bảo tồn và các loài động vật đang có nguy cơ bị tiêu diệt.

Gà rừng (Gallus gallus) thuộc họ Trĩ (Phasianidae), bộ Gà

(Galliformes). Trên thế giới, đã từ rất lâu con ngƣời đã có ý thức thuần hóa

loài Gà rừng và lai tạo ra khoảng 150 nòi gà khác nhau. Theo các tài liệu khảo

cổ trong thập niên 1980 và dựa vào các di vật tìm đƣợc trong thung lũng

Indus tức Pakistan ngày nay, giới khoa học cho rằng, loài chim này đƣợc con

ngƣời thuần dƣỡng vào khoảng 400 năm trƣớc công nguyên.

Trong cuốn “ Origin of Species” Darwin cũng từng khẳng định rằng tất

cả các nòi gà nuôi trên thế giới đều có nguồn gốc từ Gà rừng Đông Nam Á.

Trong một bài viết cho tập san National Geographic, W. G. Solhein nhận xét

rằng Đông Nam Á là nơi phát triển nghề chăn nuôi đầu tiên trên trái đất. Gần

đây có 2 nghiên cứu từ Nhật cho thấy nòi gà Shamo, một loại gà nòi đƣợc

nuôi chủ yếu cho thể thao đá gà, có nguồn gốc từ Đông Dƣơng và miền nam

Trung Quốc ngày nay.

Theo Conway (1998), hiện nay các vƣờn động vật thế giới đang nuôi

khoảng 500.000 loài động vật có sƣơng sống ở cạn đại diện cho 3000 loài

chim, thú, bò sát, ếch nhái với mục đích là nuôi các quần thể động vật quí

hiếm đang có nguy cơ bị tuyệt chủng nhằm phục vụ tham quan giải trí và bảo

tồn đa dạng sinh học.

Ấn Độ, Thái Lan, Trung Quốc và một số nƣớc Châu Âu phất triển

nghề chăn nuôi động vật hoang dã rất mạnh và đạt kết quả tốt.

4

Vƣờn chim Childbiill (Hà Lan) đã nhân nuôi một số loài chim có giá trị

kinh tế cao thuộc họ Trĩ.

Cao Dực (2002), kỹ thuật thực hành nuôi dƣỡng động vật kinh tế. Các

tác giả đã đƣa ra một số nguyên tắc cơ bản về kĩ thuật chăn nuôi một số loài

chim, thú, bò sát, ếch nhái…

Ngày nay, với công nghệ sinh hoc hiện đại việc nghiên cứu về Gà rừng

đã có những đột phá mới. Các nhà nghiên cứu thuộc Viện Y tế quốc gia Mỹ

tuyên bố đã hoàn thành giải mã gien của gà rừng (Gallus gallus) - tổ tiên của

gà nhà. Họ đã đặt bản đồ gen gà rừng và bản đồ gen ngƣời song song với

nhau để giúp các nhà khoa học so sánh và hiểu đƣợc bộ máy sinh hoá của

chính con ngƣời.

Viện Di truyền Bắc Kinh đã đi đầu trong việc lập bản đồ của các biến

thể gen giữa ba loại gà giò và gà đẻ trứng khác nhau từ Anh, Thụy Điển và

Trung Quốc. Để làm điều này, các nhà khoa học đã phải nhận dạng và phân

tích hai triệu điểm biến thể gen.

1.2. Nghiên cứu ở trong nƣớc

Ở nƣớc ngoài nhân nuôi động vật hoang dã rất phát triển nhƣng ở Việt

Nam nghề nhân nuôi động vật hoang dã vẫn chƣa thực sự phát triển. Tuy

nhiên cũng có một số các nghiên cứu về nhân nuôi động vật hoang dã.

Từ năm 1975 tới nay, các nhà khoa học Việt Nam cùng hợp tác với các

nhà khoa học nƣớc ngoài đã gặt hái đƣợc nhiều thành tựu cơ bản và đóng góp

đƣợc nhiều phát hiện mới cho nghành khoa học động vật. Các nghiên cứu về

các loài chim hoang dã, đặc biệt là nghiên cứu về các loài chim trong họ Trĩ

(Phasianidae) tiêu biểu phải kể đến các tác giả: Nguyễn Cử, Trƣơng Văn Lã,

Võ Quý, Lê Trọng Trải…

Về phân loại, ở nƣớc ta hiện nay có 3 phân loài Gà rừng, đó là: Gallus

gallus gallus, Gallus gallus jabouillei, Gallus gallus spadiceus. Phân biệt các

loài này ở các điểm khác nhau theo Võ Quý (1971) thì G. g. gallus có da yếm

tai màu trắng, lông cổ rất dài màu đỏ cam, còn G. g. jabouillei da yếm tai màu