Nghiên cứu khả năng sinh trưởng, phát triển của một số tổ hợp ngô lai trong vụ xuân và thu đông 2016 tại Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

BÙI THỊ NHƯ HOA

NGHIÊN CỨU KHẢ NĂNG SINH TRƯỞNG, PHÁT TRIỂN

CỦA MỘT SỐ TỔ HỢP NGÔ LAI TRONG VỤ XUÂN VÀ

THU ĐÔNG 2016 TẠI THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC CÂY TRỒNG

Thái Nguyên, năm 2017

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

BÙI THỊ NHƯ HOA

NGHIÊN CỨU KHẢ NĂNG SINH TRƯỞNG, PHÁT TRIỂN

CỦA MỘT SỐ TỔ HỢP NGÔ LAI TRONG VỤ XUÂN VÀ

THU ĐÔNG 2016 TẠI THÁI NGUYÊN

Chuyên ngành: Khoa học cây trồng

Mã số: 60.62.01.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC CÂY TRỒNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. Phan Thị Vân

Thái Nguyên, năm 2017

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan các số liệu và kết quả công bố trong luận văn hoàn

toàn trung thực và chưa được sử dụng bảo vệ một học vị nào. Các thông tin

trích dẫn trong luận văn được ghi rõ nguồn gốc.

Ngày 24 tháng 9 năm 2017

Tác giả luận văn

Bùi Thị Như Hoa

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình học tập, thực hiện đề tài và hoàn thành luận văn, tôi

luôn nhận được sự quan tâm giúp đỡ của cô giáo hướng dẫn, các tổ chức và cá

nhân. Nhân dịp này tôi xin chân thành bày tỏ lòng biết ơn, sự kính trọng sâu

sắc tới:

Cô giáo hướng dẫn: TS. Phan Thị Vân - Khoa Nông học, Trường Đại

học Nông Lâm Thái Nguyên, đã tận tình giúp tôi trong suốt quá trình thực

hiện đề tài và hoàn thành luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn sự quan tâm của Ban giám hiệu Trường Đại

học Nông Lâm Thái Nguyên, Phòng Đào tạo, Khoa sau đại học - Trường Đại

học Nông Lâm Thái Nguyên đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình học tập.

Cảm ơn các em sinh viên K45 Khoa Nông học - Trường Đại học Nông

Lâm Thái Nguyên đã hợp tác cùng tôi thu thập các số liệu của đề tài.

Tôi xin trân trọng cảm ơn sự động viên, giúp đỡ của bạn bè và

đồng nghiệp.

Cảm ơn gia đình đã là điểm tựa về tinh thần và vật chất cho tôi trong

suốt thời gian học tập và nghiên cứu. Xin chân thành cảm ơn!

Ngày 24 tháng 9 năm 2017

Tác giả luận văn

Bùi Thị Như Hoa

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i

LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................ii

MỤC LỤC........................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................. vi

DANH MỤC CÁC BẢNG.............................................................................. vii

DANH MỤC CÁC HÌNH................................................................................ ix

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1

2. Mục đích, yêu cầu của đề tài......................................................................... 2

3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ...................................................... 2

Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU ............................................................ 3

1.1. Cơ sở khoa học của đề tài .......................................................................... 3

1.2. Tình hình sản xuất, tiêu thụ ngô trên thế giới ............................................ 3

1.2.1. Tình hình sản xuất ngô trên thế giới ....................................................... 3

1.2.2. Tình hình tiêu thụ ngô trên thế giới ........................................................ 7

1.3. Tình hình sản xuất và tiêu thụ ngô tại Việt Nam....................................... 8

1.3.1. Tình hình sản xuất ngô ở Việt Nam........................................................ 8

1.3.2. Tình hình tiêu thụ ngô ở Việt Nam....................................................... 10

1.4. Điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội và sản xuất ở Thái Nguyên................ 11

1.4.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế và xã hội của Thái Nguyên ....................... 11

1.4.2. Tình hình sản xuất ngô của Thái Nguyên ............................................. 12

1.5. Tình hình nghiên cứu chọn tạo giống ngô trên thế giới và Việt Nam..... 13

1.5.1. Tình hình nghiên cứu chọn tạo giống ngô trên thế giới........................ 13

1.5.2. Tình hình nghiên cứu ngô ở Việt Nam ................................................. 15

1.5.3. Kết quả khảo nghiệm các giống ngô lai mới tại Thái nguyên .............. 17

iv

1.6. Ảnh hưởng của điều kiện ngoại cảnh đến quá trình sinh trưởng phát

triển của cây ngô trên đồng ruộng................................................................... 18

1.6.1. Các kết quả nghiên cứu về điều kiện ngoại cảnh của cây ngô trên

thế giới............................................................................................................. 18

1.6.2. Các kết quả nghiên cứu về điều kiện ngoại cảnh của cây ngô ở

Việt Nam ......................................................................................................... 21

Chương 2: VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN

CỨU................................................................................................................ 23

2.1. Vật liệu nghiên cứu .................................................................................. 23

Bảng 2.1. Nguồn gốc của các tổ hợp ngô lai thí nghiệm và đối chứng .......... 23

2.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu............................................................ 23

2.3. Nội dung nghiên cứu................................................................................ 24

2.4. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 24

2.4.1. Phương pháp bố trí thí nghiệm.............................................................. 24

2.4.2. Các chỉ tiêu nghiên cứu và phương pháp theo dõi................................ 24

2.5. Quy trình trồng trọt áp dụng trong thí nghiệm......................................... 29

2.6. Xử lý số liệu ............................................................................................. 30

Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN........................ 31

3.1. Nghiên cứu khả năng sinh trưởng, phát triển của các tổ hợp ngô lai

thí nghiệm........................................................................................................ 31

3.1.1. Các giai đoạn sinh trưởng, phát triển của các tổ hợp ngô lai thí nghiệm ... 31

3.1.2. Chiều cao cây và chiều cao đóng bắp của các THL thí nghiệm........... 35

3.1.3. Tốc độ tăng trưởng chiều cao của các THL thí nghiệm........................ 39

3.1.4. Số lá trên cây và chỉ số diện tích lá của các THL thí nghiệm............... 42

3.1.5. Tốc độ ra lá của các THL thí nghiệm.................................................... 45

3.1.6. Các yếu tố cấu thành năng suất của các THL thí nghiệm..................... 48

3.1.7. Năng suất lý thuyết, năng suất thực thu của các THL thí nghiệm........ 53

3.2. Khả năng chống chịu của các tổ hợp ngô lai thí nghiệm......................... 56

v

3.2.1. Khả năng chống đổ của các tổ hợp ngô lai thí nghiệm......................... 56

3.2.2. Khả năng chống chịu sâu bệnh của các tổ hợp ngô lai thí nghiệm....... 58

KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ........................................................................... 61

1. Kết luận ....................................................................................................... 61

2. Đề nghị ........................................................................................................ 61

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 62

vi

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

BNN&PTNT : Bộ nông nghiệp và Phát triển nông thôn

CIMMYT : Centro Internacional de Mejoramiento de Maiz Trigo

Trung tâm cải tạo giống ngô và lúa mì thế giới

CSDTL : Chỉ số diện tích lá

CV % : Hệ số biến động

đ/c : Đối chứng

ĐVT : Đơn vị tính

IGC : International Grains Council

Hội đồng Quốc Tế

LHQ : Liên hợp quốc

LSD : Sai khác nhỏ nhất có ý nghĩa

NSLT : Năng suất lý thuyết

NSTT : Năng suất thực thu

P : Xác xuất

THL : Tổ hợp lai

USDA : United States Department of Agriculture

Bộ nông nghiệp Hoa Kì

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 1.1. Diện tích, năng suất, sản lượng ngô trên thế giới năm 2008 -

2016............................................................................................... 4

Bảng 1.2. Tình hình sản xuất ngô ở một số khu vực trên thế giới năm

2016............................................................................................... 5

Bảng 1.3. Tình hình sản xuất ngô của một số nước trên thế giới năm

2016............................................................................................... 6

Bảng 1.4. Lượng ngô tiêu thụ của một số nước trên thế giới ........................... 7

Bảng 1.5. Tình hình sản xuất ngô ở Việt Nam năm 2009 - 2016 ..................... 8

Bảng 1.6. Tình hình sản xuất ngô ở các vùng sinh thái Việt Nam năm

2015............................................................................................... 9

Bảng 1.7. Tình hình nhập khẩu ngô ở Việt Nam năm 2014 - 2015................ 10

Bảng 1.8. Tình hình sản xuất ngô của Thái Nguyên....................................... 12

Bảng 2.1. Nguồn gốc của các tổ hợp ngô lai thí nghiệm và đối chứng .......... 23

Bảng 3.1. Các giai đoạn sinh trưởng, phát triển của các THL thí nghiệm .... 32

Bảng 3.2. Chiều cao cây, chiều cao đóng bắp của các THL thí nghiệm vụ

Xuân 2016................................................................................... 35

Bảng 3.3. Chiều cao cây, chiều cao đóng bắp của các THL thí nghiệm vụ

Thu Đông 2016 ........................................................................... 36

Bảng 3.4. Tốc độ tăng trưởng chiều cao của các THL thí nghiệm vụ

Xuân 2016................................................................................... 39

Bảng 3.5. Tốc độ tăng trưởng chiều cao của các THL thí nghiệm vụ Thu

Đông 2016................................................................................... 40

Bảng 3.6. Số lá và chỉ số diện tích lá của các THL thí nghiệm...................... 43

Bảng 3.7. Tốc độ ra lá của các THL thí nghiệm vụ Xuân 2016 ..................... 45

Bảng 3.8. Tốc độ ra lá của các THL thí nghiệm vụ Thu Đông 2016.............. 46

viii

Bảng 3.9. Chiều dài, đường kính bắp của các THL vụ Xuân và Thu Đông

2016............................................................................................. 49

Bảng 3.10. Số bắp trên cây, số hàng trên bắp, số hạt trên hàng, khối

lượng 1000 hạt của các THL vụ Xuân 2016............................... 49

Bảng 3.11. Số bắp trên cây, số hàng trên bắp, số hạt trên hàng, khối

lượng 1000 hạt của các THL vụ Thu Đông 2016....................... 50

Bảng 3.12. Năng suất của các THL vụ Xuân 2016 và Thu Đông 2016 ......... 54

Bảng 3.13. Đường kính gốc và số rễ chân kiềng của các tổ hợp lai thí

nghiệm vụ Xuân và Thu Đông 2016........................................... 57

Bảng 3.14. Tỷ lệ đổ gãy của các THL thí nghiệm vụ Xuân và Thu Đông

2016............................................................................................. 58

Bảng 3.15. Tỷ lệ nhiễm sâu đục thân và sâu cắn râu của các THL thí

nghiệm......................................................................................... 59

ix

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 3.1. Tỷ lệ chiều cao đóng bắp trên chiều cao cây vụ Xuân và Thu

Đông năm 2016............................................................................... 38

Hình 3.2. Năng suất lý thuyết, năng suất thực thu vụ Xuân 2016 .................. 55

Hình 3.3. Năng suất lý thuyết, năng suất thực thu vụ Thu Đông năm 2016........ 55