Nghiên cứu khả năng sinh trưởng, phát triển của một số giống đậu tương trong vụ hè và vụ đông năm 2017 tại tỉnh Phú Thọ

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

–––––––––––––––––––––

NGUYỄN THỊ THÚY

NGHIÊN CỨU KHẢ NĂNG SINH TRƯỞNG,

PHÁT TRIỂN CỦA MỘT SỐ GIỐNG ĐẬU

TƯƠNG TRONG VỤ HÈ VÀ VỤ ĐÔNG NĂM

2017 TẠI TỈNH PHÚ THỌ

Ngành: Khoa học cây trồng

Mã số ngành: 8.62.01.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC CÂY TRỒNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. Dương Trung Dũng

THÁI NGUYÊN - 2018

i

LỜI CAM ĐOAN

- Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là

trung thực và chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị nào.

- Tôi xin cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn

đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đều được chỉ rõ

nguồn gốc.

Thái Nguyên, ngày 03 tháng 10 năm 2018

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Thúy

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong suốt quá trình học tập và thực tiễn nghiên cứu đề tài, tôi luôn

nhận được sự quân tâm của cơ quan, nhà trường, sự giúp đỡ tận tình của các

thầy cô, các đồng nghiệp, bạn bè và gia đình.

Nhân dịp này, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS. Dương

Trung Dũng đã tận tình giúp đỡ, hướng dẫn tôi thực hiện đề tài và hoàn

thành luận văn tốt nghiệp.

Tôi xin trân trọng cảm ơn các thầy cô trong Khoa Nông học - Trường Đại

học Nông Lâm, Đại học Thái Nguyên, đã tạo điều kiện, hướng dẫn, giúp đỡ tôi

trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu để có thể hoàn thành luận văn này.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn đến Thường trực Tỉnh đoàn Phú Thọ, tập thể

cán bộ Ban Đoàn kết tập hợp thanh niên Tỉnh đoàn đã tạo điều kiện giúp đỡ

cho tôi được tham gia khóa đào tạo này.

Nhân dịp này, tôi xin trân trọng cảm ơn gia đình, bạn bè đã tạo điều

kiện và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu.

Thái Nguyên, ngày 03 tháng 10 năm 2018

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Thúy

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................i

LỜI CẢM ƠN..................................................................................................ii

MỤC LỤC.......................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC CỤM, TỪ VIẾT TẮT ...................................................vi

DANH MỤC CÁC BẢNG .............................................................................iv

DANH MỤC CÁC HÌNH............................................................................... v

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài................................................................................. 1

2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 3

3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ...................................................... 3

3.1. Ý nghĩa khoa học ....................................................................................... 3

3.2. Ý nghĩa thực tiễn........................................................................................ 3

CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU........................................................ 4

1.1. Cơ sở khoa học........................................................................................... 4

1.1.1. Nguồn gốc cây đậu tương ....................................................................... 5

1.1.2. Yêu cầu sinh thái của cây đậu tương ...................................................... 5

1.2. Tình hình sản xuất và nghiên cứu đậu tương trên thế giới và trong nước. 9

1.2.1. Tình hình sản xuất và nghiên cứu đậu tương trên thế giới ..................... 9

1.2.2. Tình hình sản xuất và nghiên cứu đậu tương ở Việt Nam.................... 18

1.2.2.1. Tình hình sản xuất đậu tương ở Việt Nam......................................... 18

1.2.2.2. Tình hình nghiên cứu đậu tương ở Việt Nam....................................... 22

CHƯƠNG 2. ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN

CỨU ................................................................................................................ 27

2.1. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu ........................................... 27

2.1.1. Đối tượng nghiên cứu............................................................................. 27

2.1.2. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................ 28

iv

2.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu .............................................................. 28

2.2.1. Địa điểm nghiên cứu............................................................................... 28

2.2.2. Thời gian nghiên cứu.............................................................................. 28

2.3. Nội dung nghiên cứu ................................................................................. 28

2.4. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................... 28

2.4.1. Phương pháp bố trí thí nghiệm................................................................ 28

2.4.2. Quy trình kỹ thuật................................................................................... 30

2.4.3. Các chỉ tiêu theo dõi và phương pháp theo dõi........................................ 31

2.4.4. Phương pháp xử lý số liệu ...................................................................... 34

CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN............................................... 35

3.1. Thời gian sinh trưởng của các giống đậu tương thí nghiệm vụ Hè và vụ

Đông năm 2017 tại Phú Thọ............................................................................ 35

3.1.1. Các giai đoạn sinh trưởng, phát triển của các giống thí nghiệm......... 35

3.1.2. Một số đặc điểm hình thái của các giống đậu tương tham gia thí nghiệm

vụ Hè và vụ Đông 2017 tại Phú Thọ.............................................................. 41

3.2. Một số đặc điểm hình thái của các giống đậu tương tham gia

thí nghiệm........................................................................................................ 47

3.2.2. Khả năng tích lũy vật chất khô của các giống đâu tương .......................... 49

3.3. Tình hình sâu bệnh hại của các giống đậu tương thí nghiệm .................. 51

3.3.1. Sâu cuốn lá ............................................................................................ 52

3.3.2. Sâu đục quả ........................................................................................... 53

3.4. Khả năng chống đổ, chống tách vỏ quả của các giống đậu tương thí nghiệm ... 53

3.4.1. Khả năng chống đổ................................................................................ 53

3.4.2. Khả năng chống tách vỏ quả ................................................................. 54

3.5. Các yếu tố cấu thành năng suất và năng suất của giống đậu tương tham

gia thí nghiệm.................................................................................................. 55

3.5.1 Số quả chắc/cây:..................................................................................... 56

3.5.3. Khối lượng 1000 hạt ............................................................................. 57

v

3.5.4. Năng suất của các dòng đậu tương thí nghiệm..................................... 58

KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ........................................................................... 61

1. Kết luận ....................................................................................................... 61

2. Đề nghị ........................................................................................................ 62

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 63

vi

DANH MỤC CÁC CỤM, TỪ VIẾT TẮT

BNNPTNT : Bộ Nông Nghiệp Phát Triển Nông Thôn

CS : Cộng sự

CSDTL : Chỉ số diện tích lá

CT : Công thức

CV : Hệ số biến động

ĐC : Đối chứng

M1000 hạt : Khối lượng 1000 hạt

NSLT : Năng suất lý thuyết

NSTT : Năng suất thực thu

LSD : Sai khác nhỏ nhất có ý nghĩa

QCVN : Quy chuẩn Việt Nam

iv

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 1.1. Tình hình sản xuất đậu tương trên thế giới trong những năm

gần đây ............................................................................................................ 10

Bảng 1.2. Tình hình sản xuất đậu tương của một số nước................................. 11

đứng đầu thế giới.............................................................................................. 11

Bảng 1.3. Tình hình sản xuất đậu tương của Việt Nam những năm gần đây 19

Bảng 1.3. Tình hình sản xuất đậu tương trong những năm gần đây tại

Phú Thọ ........................................................................................................... 26

Bảng 3.1. Các giai đoạn sinh trưởng, phát triển của các giống thí nghiệm.... 36

Bảng 3.2. Đặc điểm hình thái của các giống thí nghiệm ................................ 42

Bảng 3.3. Chiều cao cây của các giống đậu tương thí nghiệm................................. 45

Bảng 3.4. Chỉ số diện tích lá của các giống đậu tương thí nghiệm ............... 48

Bảng 3.5. Khả năng tích lũy chất khô của các giống đậu tương.................... 50

thí nghiệm........................................................................................................ 50

Bảng 3.7 Khả năng chống đổ và chống tách vỏ của các giống đậu tương thí

nghiệm............................................................................................................. 54

Bảng 3.8. Các yếu tố cấu thành năng suất của các giống đậu tương tham gia

thí nghiệm vụ Hè và vu Đông 2017 tại Phú Thọ. ........................................... 56

v

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 3.1: Biểu đồ năng suất lý thuyết của các giống đậu tương thí nghiệm

vụ Hè và vụ Đông năm 2017.......................................................................... 59

Hình 3.2: Biểu đồ năng suất thực thu của các giống đậu tương thí nghiệm

vụ Hè và vụ Đông năm 2017.......................................................................... 60

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Cây Đậu tương tên khoa học là Glycine max (L) Merr. Là một trong số 5

loại cây trồng chính quan trọng của nhiều nước trên thế giới. Ở Việt Nam, đậu

tương là một trong những cây công nghiệp ngắn ngày rất được quan tâm và

phát triển, do đậu tương là cây trồng có giá trị dinh dưỡng, giá trị kinh tế cao và

là cây trồng có tác dụng nhiều mặt như: Cung cấp thực phẩm cho con người,

nguyên liệu công nghiệp, thức ăn cho gia súc và là cây trồng làm tăng độ phì

nhiêu cho đất (Ngô Thế Dân và cs, 1999) [5].

Đậu tương là cây trồng có hàm lượng dinh dưỡng cao, trong hạt đậu

tương có chứa khoảng 40 - 50% protein, 18 - 25% lipit và 36 - 40%

hydratcacbon. Ngoài ra, trong hạt còn chứa đầy đủ và cân đối các loại axit

amin, đặc biệt là axit amin không thay thế như: Xystin, Lizin, Triptophan... ;

các loại vitamin như: PP, A, C, E, K, đặc biệt là vitamin B1 và B2 có vai trò

quan trọng đối với cơ thể con người và gia súc. (Phạm Văn Thiều, 2006) [15].

Đậu tương là cây có khả năng cải tạo và bồi dưỡng đất rất tốt, có được khả

năng này là do sự cộng sinh giữa rễ với vi khuẩn nốt sần (Rhyzobium

japonium) có khả năng cố định nitơ trong không khí làm giàu đạm cho đất. Sau

mỗi vụ trồng đậu tương đã cố định và bổ sung vào đất từ 60 - 80kg N/ha, tương

đương với 200 - 300 kg đạm sunphat.

Đối với ngành y học, đậu tương được dùng làm vị thuốc chữa bệnh giúp

tránh suy dinh dưỡng ở trẻ em, người già và có tác dụng hạn chế loãng xương

cho phụ nữ, bệnh đái tháo đường, thấp khớp.

Từ các giá trị trên của cây đậu tương, với ưu thế là cây ngắn ngày, dễ

trồng nên rất thuận tiện để bố trí trong các công thức luân canh, xen canh nên

thực tế nước ta cũng như nhiều nước trên thế giới đậu tương được trồng khá phổ