Nghiên cứu khả năng sinh trưởng, năng suất, chất lượng một số giống chè nhập nội và biện pháp bón phân qua lá cho giống chè có triển vọng tại xã La Bằng huyện Đại Từ tỉnh Thái Nguyên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

–––––––––––––––

NGUYỄN TÁ

NGHIÊN CỨU KHẢ NĂNG SINH TRƢỞNG, NĂNG SUẤT,

CHẤT LƢỢNG MỘT SỐ GIỐNG CHÈ NHẬP NỘI VÀ BIỆN PHÁP

BÓN PHÂN QUA LÁ CHO GIỐNG CHÈ CÓ TRIỂN VỌNG TẠI

XÃ LA BẰNG, HUYỆN ĐẠI TỪ, TỈNH THÁI NGUYÊN”

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP

THÁI NGUYÊN - 2011

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

–––––––––––––––

NGUYỄN TÁ

NGHIÊN CỨU KHẢ NĂNG SINH TRƢỞNG, NĂNG SUẤT,

CHẤT LƢỢNG MỘT SỐ GIỐNG CHÈ NHẬP NỘI VÀ BIỆN PHÁP

BÓN PHÂN QUA LÁ CHO GIỐNG CHÈ CÓ TRIỂN VỌNG TẠI

XÃ LA BẰNG, HUYỆN ĐẠI TỪ, TỈNH THÁI NGUYÊN”

Chuyên ngành: Trồng trọt

Mã số: 60.62.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC NÔNG NGHIỆP

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:

1. PGS. TS. LÊ TẤT KHƢƠNG

2. PGS.TS. NGUYỄN THẾ HÙNG

THÁI NGUYÊN - 2011

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan những số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là

trung thực và chƣa từng đƣợc sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Mọi sự giúp

đỡ để tác giả hoàn thành luận văn này đã đƣợc cảm ơn và các thông tin trích

dẫn trong luận văn đều đƣợc ghi rõ nguồn ngốc.

Thái Nguyên, tháng 9 năm 2011

Tác giả

Nguyễn Tá

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

ii

LỜI CẢM ƠN

Trước hết tôi xin bầy tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới thầy hướng dẫn

PGS.TS Lê Tất Khương, PGS.TS Nguyễn Thế Hùng - đã nhiệt tình hướng dẫn

và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi hoàn thành công trình nghiên cứu này.

Tôi xin trân trọng cảm ơn cùng toàn thể các thầy cô giáo trong

khoa Sau đại học, đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi hoàn thành chương

trình học tập và hoàn thành luận văn Thạc sỹ khoa học nông nghiệp.

Tôi xin trân trọng cảm ơn các thầy cô giáo khoa Nông học cùng toàn

thể các thầy cô giáo trong nhà trường đã giảng dạy, khuyến khích tôi trong

toàn khoá học và nghiên cứu.

Tôi xin trân trọng cảm ơn các anh chi tại Trung tâm Nghiên cứu và

Phát triển Chè - Viện Khoa học kỹ thuật Nông lâm nghiệp miền núi phía Bắc.

Tôi xin trân trọng cảm ơn Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn

tỉnh Thái Nguyên, Chi cục Bảo vệ thực vật tỉnh, Chi cục Thống Kê huyện,

Phòng Nông nghiệp huyện Đại Từ đã tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất để tôi

hoàn thành đề tài nghiên cứu.

Tôi xin chân thành cảm ơn gia đình ông Trần Trọng Bình xã La

Bằng và các hộ nông dân thuộc xóm Đồng Đình Xã La Bằng đã giúp đỡ và

tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt quá trình nghiên cứu đề tài này.

Công trình được hoàn thành còn có sự động viên, khuyến khích của

gia đình, bạn bè đồng nghiệp. Tôi xin cảm ơn những sự giúp đỡ quý báu đó.

Tôi xin trân trọng cảm ơn!

Thái Nguyên, tháng 9 năm 2011

Tác giả

Nguyễn Tá

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

iii

MỤC LỤC

Lời cam đoan...................................................................................................... i

Lời cảm ơn ........................................................................................................ii

Mục lục.............................................................................................................iii

Danh mục các chữ viết tắt và kí hiệu ............................................................... vi

Danh mục bảng................................................................................................ vii

Danh mục hình ................................................................................................. ix

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ .................................................................................. 1

1.1. Đặt vấn đề............................................................................................... 1

1.2. Mục đích và yêu cầu ............................................................................. 3

1.3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ............................................... 4

1.4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu.......................................................... 4

PHẦN II. TỔNG QUAN TÀI LIỆU................................................................. 5

2.1. Cơ sở khoa học của đề tài ...................................................................... 5

2.1.1. Nguồn gốc của cây chè ................................................................... 6

2.1.2. Phân loại cây chè............................................................................. 7

2.1.3. Sự phân bố của cây chè................................................................... 8

2.2. Tình hình sản xuất và tiêu thụ chè trên thế giới và trong nƣớc ............. 9

2.2.1. Tình hình sản xuất và tiêu thụ chè trên thế giới.............................. 9

2.2.2. Tình hình sản xuất, tiêu thụ chè ở Việt Nam. ............................... 13

2.2.2.1. Về diện tích, năng suất, sản lƣợng chè Việt Nam.................. 13

2.2.2.2. Thị trƣờng nội tiêu và xuất khẩu............................................ 17

2.3. Kết quả nghiên cứu liên quan đến đề tài............................................. 19

2.3.1. Tình hình nghiên cứu chè trên thế giới......................................... 19

2.3.1.1. Những nghiên cứu về đặc điểm sinh vật học của cây chè ..... 19

2.3.1.2. Kết quả nghiên cứu về giống chè........................................... 22

2.3.2. Những kết quả nghiên cứu ở Việt Nam ........................................ 26

2.3.2.1. Những kết quả nghiên cứu giống chè ở Việt Nam ................ 26

2.3.2.2. Kết quả nghiên cứu về đặc điểm sinh vật học của cây chè.... 28

2.3.3. Ảnh hƣởng của phân bón lá đến sinh trƣởng và năng suất chè .... 33

PHẦN II: VẬT LIỆU, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.. 34

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

iv

3.1. Vật liệu nghiên cứu .............................................................................. 34

3.1.1. Các giống chè................................................................................ 34

3.1.2. Các loại phân bón nghiên cứu....................................................... 35

3.1.2.1. Các loại phân bón lá............................................................... 35

3.1.2.2. Các loại phân bón khác .......................................................... 36

3.2. Thời gian, địa điểm nghiên cứu ........................................................... 36

3.2.1.Thời gian nghiên cứu ..................................................................... 36

3.2.2. Địa điểm nghiên cứu ..................................................................... 36

3.3. Nội dung nghiên cứu............................................................................ 36

3.3.1. Đánh giá điều kiện tự nhiên – kinh tế xã hội của huyện Đại Từ .. 36

3.3.2. Nghiên cứu tình hình sinh trƣởng, năng suất và chất lƣợng của một

số giống chè mới ở huyện Đại Từ............................................... 36

3.3.3. Ảnh hƣởng của một số loại phân bón lá đến năng suất và chất

lƣợng giống chè có triển vọng ................................................... 37

3.4. Phƣơng pháp nghiên cứu...................................................................... 37

3.4.1. Phƣơng pháp điều tra thu thập số liệu thứ cấp.............................. 37

3.4.2. Điều tra và theo dõi trực tiếp trên đồng ruộng.............................. 37

3.4.2.1. Chọn địa điểm ........................................................................ 37

3.4.2.2. Bố trí thí nghiệm bón phân qua lá.......................................... 37

3.4.3. Phƣơng pháp theo dõi, đo đếm các chỉ tiêu nghiên cứu thí nghiệm... 38

3.4.3.1. Theo dõi các chỉ tiêu hình thái............................................... 38

3.4.3.2. Theo dõi các chỉ tiêu sinh trƣởng........................................... 39

3.4.3.3. Các chỉ tiêu chất lƣợng .......................................................... 39

3.4.3.4. Chỉ tiêu sâu bệnh.................................................................... 40

3.4.3.5. Phân tích, đánh giá các chỉ tiêu khác ..................................... 40

3.4.4 Phƣơng pháp xử lý số liệu.............................................................. 40

PHẦN IV: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN............................ 41

4.1. Đánh giá điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội, tác động đến phát triển chè

tại huyện Đại Từ.................................................................................. 41

4.1.1. Điều kiện tự nhiên......................................................................... 41

4.1.2. Điều kiện về khí hậu ..................................................................... 43

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

v

4.1.3. Tình hình sản xuất chè của huyện Đại Từ .................................... 45

4.2. Kết quả nghiên cứu sinh trƣởng, năng suất, chất lƣợng của một số

giống chè nhập nội trong sản xuất của huyện Đại Từ ........................ 49

4.2.1. Kết quả nghiên cứu về đặc điểm thực vật học của các giống chè .. 49

4.2.1.1. Kết quả nghiên cứu đặc điểm thân, cành ............................... 49

4.2.1.2. Đặc điểm hình thái lá của các giống chè nghiên cứu............. 50

4.2.1.3. Đặc điểm hình thái búp của các giống chè ............................ 52

4.2.1.4. Thành phần cơ giới của búp chè ............................................ 53

4.2.2. Đặc điểm sinh trƣởng của các giống chè nghiên cứu ................... 54

4.2.2.1. Thời gian sinh trƣởng của các giống chè ............................... 54

4.2.2.2. Đợt sinh trƣởng của các giống chè nghiên cứu...................... 55

4.2.2.3. Tốc độ sinh trƣởng của các giống nghiên cứu ....................... 56

4.2.3. Các yếu tố cấu thành năng suất và năng suất của các giống chè

nghiên cứu................................................................................... 57

4.2.4. Chất lƣợng nguyên liệu và thành phẩm của các giống chè........... 59

4.2.5. Tình hình sâu bệnh hại của các giống chè nghiên cứu ................. 60

4.3. Kết quả khảo nghiệm một số loại phân bón qua lá đến sinh trƣởng của

giống chè Kim Tuyên.......................................................................... 65

4.3.1. Ảnh hƣởng của phân bón qua lá tới chất lƣợng búp chè. ............. 66

4.3.2. Sơ bộ hạch toán hiệu quả kinh tế khi áp dụng biện pháp bón phân

qua lá cho giống chè Kim Tuyên tại xã La Bằng huyện Đại Từ 68

PHẦN V. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ............................................................ 71

5.1. Kết luận ................................................................................................ 71

5.2. Đề nghị ................................................................................................. 72

TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 73

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

vi

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÍ HIỆU

CT : Công thức

CN : Công nghệ

ĐC : Đối chứng

LN : Lần nhắc

TCVN : Tiêu chuẩn Việt Nam

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

vii

DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1: Diện tích, năng suất, sản lƣợng chè trên thế giới và một số nƣớc

trồng chè chính đến năm 2008.......................................................... 9

Bảng 2.2: Lƣợng tiêu thụ của một số quốc gia trên thế giới........................... 12

Bảng 2.3: Diện tích, năng suất chè Việt Nam giai đoạn 2005-2009............... 15

Bảng 4.1: Hiện trạng sử dụng đất sản xuất Nông lâm nghiệp huyện Đại Từ

năm 2010......................................................................................... 42

Bảng 4.2. Diễn biến khí hậu huyện Đại Từ qua các tháng ............................ 43

Bảng 4.3: Diện tích, năng suất, sản lƣợng chè Đại Từ giai đoạn 2000- 2010 ...... 46

Bảng 4.4: Hiện trạng giống và cơ cấu giống chè ở huyện Đại Từ năm 2010...... 48

Bảng 4.5: Đặc điểm thân cành của các giống chè nghiên cứu........................ 49

Bảng 4.6: Đặc điểm hình thái lá của các giống chè nghiên cứu ..................... 51

Bảng 4.7: Đặc điểm hình thái búp của các giống chè (búp 1 tôm 3 lá).......... 52

Bảng 4.8: Thành phần cơ giới búp các giống chè nghiên cứu........................ 53

Bảng 4.9: Thời gian sinh trƣởng của các giống chè nghiên cứu năm 2010... 54

Bảng 4.10: Số đợt sinh trƣởng trong năm 2010 của các giống chè nghiên cứu.... 56

Bảng 4.11: Tốc độ sinh trƣởng của các giống nghiên cứu ............................. 56

Bảng 4.12: Các yếu tố cấu thành năng suất và năng suất của các giống chè

nghiên cứu ...................................................................................... 58

Bảng 4.13: Thành phần sinh hóa búp chè 1 tôm 2 lá của các giống chè nghiên cứu..59

Bảng 4.14: Chất lƣợng chè thành phẩm của các giống chè nghiên cứu ......... 60

Bảng 4.15: Diễn biến Rầy xanh (Empoasca flavescens Fabr) hại trên các

giống chè mới tại xã La Bằng năm 2010 ....................................... 61

Bảng 4.16: Diễn biến Bọ cánh tơ (Physothrips setiventris Bagn) trên các

giống chè tại xã La Bằng năm 2010 ............................................... 62

Bảng 4.17: Diễn biến Nhện đỏ (Oligonychus coffeae. N) trên các giống chè

tại xã La Bằng ................................................................................. 63