Nghiên cứu khả năng sản xuất của đàn bò Holstein Friesian (HF) qua hai thế hệ nuôi tại trang trại bò sữa TH True Milk Nghệ An

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

––––––––––––––––––––––

LƯU HOÀI NAM

NGHIÊN CỨU KHẢ NĂNG SẢN XUẤT

CỦA ĐÀN BÒ HOLSTEIN FRIESIAN (HF)

QUA HAI THẾ HỆ NUÔI TẠI TRANG

TRẠI BÒ SỮA TH TRUE MILK NGHỆ AN

LUẬN VĂN THẠC SĨ CHĂN NUÔI

THÁI NGUYÊN - 2017

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

––––––––––––––––––––––

LƯU HOÀI NAM

NGHIÊN CỨU KHẢ NĂNG SẢN XUẤT

CỦA ĐÀN BÒ HOLSTEIN FRIESIAN (HF)

QUA HAI THẾ HỆ NUÔI TẠI TRANG

TRẠI BÒ SỮA TH TRUE MILK NGHỆ AN

Chuyên ngành: Chăn nuôi

Mã số: 60 62 01 05

LUẬN VĂN THẠC SĨ CHĂN NUÔI

Người hướng dẫn khoa học:1. PGS.TS. TRẦN VĂN TƯỜNG

2. PGS.TS. HOÀNG KIM GIAO

THÁI NGUYÊN -2017

iv

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số

liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và chưa từng được

ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tôi xin cam đoan mọi sự giúp đỡ

cho việc thực hiện luận văn đã được cám ơn và các thông tin trích dẫn trong

luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc.

Tác giả luận văn

Lưu Hoài Nam

v

LỜI CẢM ƠN

Sau quá trình học tập và nghiên cứu, đến nay tôi đã hoàn thành bản

luận văn thạc sĩ nông nghiệp. Trong quá trình nghiên cứu tôi luôn nhận được sự

giúp đỡ quý báu, chỉ bảo tận tình của thầy hướng dẫn PGS.TS. Trần Văn Tường,

PGS.TS. Hoàng Kim Giao trong suốt quá trình thực hiện đề tài. Nhân dịp

hoàn thành luận văn, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với các thầy

hướng dẫn.

Nhân dịp này, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Lãnh đạo trường

Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, khoa Sau Đại học, khoa Chăn nuôi - thú y

đã tạo mọi điều kiện thuận lợi, giúp đỡ tôi hoàn thành nhiệm vụ học tập của

mình. Tôi xin bày tỏ sự biết ơn chân thành và sâu sắc tới toàn thể các thầy cô

giáo trong và ngoài khoa đã tận tình dạy dỗ, dìu dắt tôi trong suốt quá trình

học tập tại trường.

Đồng thời, tôi xin được gửi lời biết ơn đối với Ban lãnh đạo công ty Cổ

phần thực phẩm sữa TH đã tạo điều kiện cho tôi thực hiện đề tài. Cảm ơn các

cán bộ của viện nghiên cứu bò sữa TH, đặc biệt là TS. Võ Văn Sự đã giúp đỡ

về mọi mặt và tạo điều kiện thuận lợi cho tôi hoàn thành luận văn.

Nhân dịp này, tôi xin cảm ơn bạn bè, đồng nghiệp, người thân, gia đình

đã giúp đỡ, động viên trong suốt quá trình thực hiện đề tài và luận văn./.

Thái Nguyên, ngày tháng năm 2017

Tác giả

Lưu Hoài Nam

vi

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ..................................................................................................... iv

LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................v

MỤC LỤC................................................................................................................. vi

CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN ............................... viii

DANH MỤC CÁC BẢNG........................................................................................ ix

DANH MỤC CÁC HÌNH...........................................................................................x

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1

1. Đặt vấn đề ...............................................................................................................1

2. Mục đích nghiên cứu .............................................................................................2

3. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................2

4. Ý nghĩa của đề tài....................................................................................................2

Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU......................................................................3

1.1. Cơ sở khoa học về các vấn đề nghiên cứu ...........................................................3

1.1.1. Yếu tố giống và di truyền các tính trạng...........................................................3

1.1.2. Sinh trưởng và các yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng .....................................4

1.1.3. Sinh sản .............................................................................................................9

1.1.4. Năng suất và chất lượng sữa ...........................................................................11

1.1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự chống chịu bệnh tật của bò sữa .......................22

1.2. Tình hình nghiên cứu trên thế giới và trong nước .............................................23

1.2.1. Tình hình nghiên cứu ngoài nước ...................................................................23

1.2.2. Tình hình nghiên cứu trong nước....................................................................25

1.3. Một vài nét về hiện trạng sản xuất tại trang trại bò sữa TH True Milk .............27

Chương 2: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.29

2.1. Đối tượng, thời gian và địa điểm nghiên cứu.....................................................29

2.1.1. Đối tượng nghiên cứu......................................................................................29

2.1.2. Thời gian nghiên cứu ......................................................................................29

2.1.3. Địa điểm nghiên cứu .......................................................................................30

2.2. Nội dung nghiên cứu..........................................................................................30

2.2.1.Khả năng sinh trưởng của bê, bò giống gốc, thế hệ 1 và thế hệ 2 ...................30

2.2.2.Khả năng sinh sản của bò giống gốc, bò thế hệ 1 và thế hệ 2 bao gồm các chỉ

tiêu.............................................................................................................................30

vii

2.2.3. Khả năng sản xuất sữa của bò cái giống gốc, thế hệ 1 và thế hệ 2 gồm các chỉ

tiêu.............................................................................................................................30

2.2.4.Tiêu tốn và chi phí thức ăn để sản xuất 1 kg sữa ở chu kỳ vắt sữa thứ nhất của

các bò cái giống gốc, thế hệ 1 và thế hệ 2.................................................................31

2.3. Phương pháp nghiên cứu nghiên cứu.................................................................31

2.3.1. Khả năng sinh trưởng......................................................................................32

2.3.2. Theo dõi khả năng sinh sản.............................................................................33

2.3.3. Khả năng sản xuất sữa.....................................................................................33

2.3.4. Tiêu tốn thức ăn...............................................................................................34

2.3.5. Khả năng thích ứng (chống bệnh)với môi trường qua một số bệnh thường gặp

ở bò sữa .....................................................................................................................34

2.3.6. Xử lý số liệu ....................................................................................................34

Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN.................................35

3.1. Kết quả theo dõi về sinh trưởng của bò các thế hệ sinh ra ở Việt Nam.............35

3.1.1. Sinh trưởng tích lũy của đàn bò thế hệ 1 và thế hệ 2 ......................................35

3.1.2. Sinh trưởng tuyệt đối của đàn bê và bò thế hệ 1, thế hệ 2 qua các giai

đoạn tuổi ...................................................................................................................39

3.1.3. Sinh trưởng tương đối của đàn bò thế hệ 1, thế hệ 2 qua các giai đoạn tuổi ..42

3.1.4. So sánh khối lượng trưởng thành (4năm tuổi) của bò thuộc các thế hệ.................44

3.1.5. Phân loại bò các thế hệ theo khối lượng lúc trưởng thành (48 tháng tuổi)

3.1.6. Hệ số tương quan về khối lượng giữa các nhóm bò các thế hệ ......................46

3.2. Kết quả nghiên cứu một số chỉ tiêu sinh sản của bò 3 thế hệ ............................48

3.2.1. Các chỉ tiêu đánh giá khả năng sinh sản của bò..............................................48

3.2.2. Tương quan về khả năng sinh sản của đàn bò giữa các thế hệ .......................49

3.3. Kết quả nghiên cứu về khả năng cho sữa của bò 3 thế hệ .................................51

3.3.1. Năng suất sữa bò các thế hệ qua các lứa đẻ ....................................................51

3.3.2. Một số chỉ tiêu về chất lượng sữa ...................................................................54

3.3.3. Mối tương quan về năng suất và chất lượng sữa qua các thế hệ.....................56

3.3.4. Tiêu tốn và chi phí thức ăn trong sản xuất sữa ...............................................64

3.4. Kết quả theo dõi tình hình mắc một số bệnh ở bò sữa .......................................65

KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ.....................................................................................68

1. Kết luận .................................................................................................................68

2. Đề nghị ..................................................................................................................69

TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................70

PHỤ LỤC....................................................................................................... 81

viii

CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN

Từ viết tắt Nghĩa tiếng Việt

ADF Xơ tan trong môi trường axit

CS Cai sữa

DMI Vật chất khô thu nhận

HF Holstein Friesian

KCLĐ Khoảng cách lứa đẻ

KHKT Khoa học kỹ thuật

KL Khối lượng

KP Khẩu phần

ME Năng lượng trao đổi

NDF Xơ tan trong môi trường trung tính

NEL Năng lượng thuần cho tiết sữa

PGLĐ Phối giống lần đầu

SD Độ lệch chuẩn

SS Sơ sinh

TNTA Thu nhận thức ăn

VCK Vật chất khô

X

Giá trị trung bình

ix

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 1.1. Khả năng cho sữa và sinh sản của bò HF thuần nuôi tại Mộc Châu (1994)....25

Bảng1.2. Khoảng cách hai lứa đẻ của đàn bò các khu vực trong “Dự án phát triển

giống bò sữa giai đoạn 2000-2005”...................................................................26

Bảng1.3. Tuổi đẻ lứa đầu của đàn bò tại một số khu vực trong “Dự án phát triển

giống bò sữa giai đoạn 2000-2005”...................................................................26

Bảng1.4. Năng suất sữa trung bình của đàn bò HF nuôi ở một số địa phương trong

“Dự án phát triển giống bò sữa giai đoạn 2000-2005” ....................................27

Bảng 3.1. Khối lượng của bê và bò thế hệ 1 và thế hệ 2 tại các thời điểm khảo sát từ

sơ sinh đến 24 tháng tuổi.....................................................................................35

Bảng 3.2. Tăng khối lượng của đàn bê, bò thế hệ 1 và thế hệ 2 qua các giai đoạn tuổi...40

Bảng 3.3. Sinh trưởng tương đối của đàn bê, bò các thế hệ 1 và 2 qua các giai đoạn

tuổi.........................................................................................................................42

Bảng 3.4. Khối lượng lúc trưởng thành của các nhóm bò...................................................44

Bảng 3.5. Phân loại bò theo khối lượng lúc trưởng thành của các nhóm bò(n=

159/nhóm).............................................................................................................45

Bảng 3.6. Tương quan về khối lượng giữa các thế hệ bò ở giai đoạn 48 tháng tuổi ........46

Bảng 3.7. Các chỉ tiêu đánh giá khả năng sinh sản của bò các thế hệ................................48

Bảng 3.8. Hệ số tương quan về tuổi động dục lần đầu và khoảng cách lứa đẻ giữa

các thế hệ ..............................................................................................................50

Bảng 3.9. Năng suất sữa của các thế hệ bò qua các chu kỳ.................................................52

Bảng 3.10. Thành phần dinh dưỡng của sữa bò...................................................................55

Bảng 3.11.Hệ số tương quan về năng suất sữa.....................................................................56

Bảng 3.12. Hệ số tương quan về chất lượng sữa..................................................................60

Bảng 3.13. Tiêu tốn và chi phí thức ăn/kg sữa .....................................................................64

Bảng 3.14. Tình hình nhiễm một số bệnh ở bò sữa các thế hệ ...........................................66

x

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 3.1. Đồ thị sinh trưởng tích lũy của đàn bê, bò hai thế hệ ..................... 39

Hình 3.2. Biểu đồ sinh trưởng tuyệt đối của các nhóm bê, bò........................ 41

Hình 3.3. Biểu đồ sinh trưởng tương đối của các nhóm bê, bò ..................... 43

Hình 3.4. Tương quan khối lượng giai đoạn 48 tháng tuổi giữa bò thế hệ 1

và bò gốc ......................................................................................... 47

Hình 3.5. Tương quan giữa tuổi phối giống lần đầu của bò thế hệ 1 so với

bò giống gốc.................................................................................... 50

Hình 3.6. Tương quan giữa tuổi phối giống lần đầu của thế hệ 2 so với thế

hệ gốc .............................................................................................. 51

Hình 3.8. Tương quan về năng suất sữa ở chu kỳ 1 của bò thế hệ 1 so với

bò gốc.............................................................................................. 57

Hình 3.9. Tương quan về năng suất sữa ở chu kỳ 1 của bò thế hệ 2 so với

bò gốc.............................................................................................. 58

Hình 3.10. Tương quan về năng suất sữa ở chu kỳ 1 của bò thế hệ 1 so với

thế hệ 2............................................................................................ 59

Hình 3.11. Tương quan về vật chất khô trong sữa ở chu kỳ 1 của bò gốc

so với thế hệ 1 ................................................................................. 61

Hình 3.12. Tương quan về vật chất khô trong sữa ở chu kỳ 1 của bò gốc

so với thế hệ 2 ................................................................................. 62

Hình 3.13. Tương quan về vật chất khô trong sữa ở chu kỳ 1 của bò thế hệ

2 so với thế hệ 1 .............................................................................. 63