Nghiên Cứu Cấu Trúc Và Đề Xuất Giải Pháp Bảo Vệ Và Phục Hồi Rừng Thông Ba Lá Pinus Kesiya Tự Nhiên Ở Xã Trung Thu Huyện Tủa Chùa Tỉnh Điện Biên

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP

NGUYỄN VĂN HẢI

NGHIÊN CỨU CẤU TRÚC VÀ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP

BẢO VỆ VÀ PHỤC HỒI RỪNG THÔNG BA LÁ (Pinus kesiya)

TỰ NHIÊN Ở XÃ TRUNG THU, HUYỆN TỦA CHÙA,

TỈNH ĐIỆN BIÊN

CHUYÊN NGÀNH: LÂM HỌC

MÃ NGÀNH: 8620201

LUẬN VĂN THẠC SĨ LÂM HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

GS.TS. VŨ TIẾN HINH

Hà Nội, 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan, đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu,

kết quả trong luận văn là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ công

trình nghiên cứu nào khác.

Nếu nội dung nghiên cứu của tôi trùng lặp với bất kỳ công trình nghiên

cứu nào đã công bố, tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm và tuân thủ kết luận

đánh giá luận văn của Hội đồng khoa học.

Hà Nội, tháng 5 năm 2020

Người cam đoan

Nguyễn Văn Hải

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình học tập, làm việc và thực hiện luận văn tôi luôn nhận

được sự động viên, giúp đỡ nhiệt tình của nhà trường, các cơ quan có liên

quan và các đồng nghiệp.

Nhân dịp này, cho phép tôi gửi lời cảm ơn tới các thầy giáo, cô giáo

Trường Đại học Lâm nghiệp, Chi cục Kiểm lâm tỉnh Điện Biên nơi tôi đang

công tác, UBND huyện Tủa Chùa, UBND xã Trung Thu đã tạo mọi điều kiện

cho tôi trong quá trình học tập và làm luận văn tốt nghiệp. Đặc biệt cho tôi

bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc tới GS.TS. Vũ Tiến Hinh, người đã

trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ, chỉ bảo, động viên tôi trong suốt quá trình học

tập và thực hiện luận văn.

Cuối cùng, tôi gửi lời cảm ơn chân thành tới các đồng nghiệp gần xa và

những người thân trong gia đình đã động viên, giúp đỡ tôi hoàn thành luận

văn này.

Mặc dù đã rất cố gắng trong việc thực hiện luận văn. Tuy nhiên, trong

khuôn khổ thời gian và kinh nghiệm còn hạn chế, luận văn mới thực hiện

nghiên cứu cấu trúc và đề xuất giải pháp bảo vệ và phục hồi rừng Thông ba lá

tự nhiên ở xã Trung Thu, huyện Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên. Trong quá trình

thực hiện, luận văn không tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong nhận được

những ý kiến đóng góp quý báu của các thầy giáo, cô giáo, các nhà khoa học

cùng các đồng nghiệp để luận văn được hoàn thiện hơn.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Hà Nội, tháng 5 năm 2020

Tác giả

Nguyễn Văn Hải

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .........................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN...............................................................................................................ii

MỤC LỤC....................................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT......................................vi

DANH MỤC CÁC BẢNG .......................................................................................vii

DANH MỤC CÁC HÌNH ...................................................................................... viii

ĐẶT VẤN ĐỀ...............................................................................................................1

Chương 1. TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU............................................3

1.1. Trên thế giới .....................................................................................................3

1.1.1 Cơ sở sinh thái cấu trúc rừng...................................................................3

1.1.2. Cấu trúc tổ thành......................................................................................4

1.1.3. Quy luật phân bố số cây theo cỡ kính (N-D1.3)......................................5

1.1.4. Nghiên cứu về tái sinh rừng ....................................................................5

1.2. Ở Việt Nam.......................................................................................................7

1.2.1. Cấu trúc tổ thành......................................................................................7

1.2.2. Phân bố số cây theo cỡ đường kính (N/D1.3).........................................8

1.2.3. Nghiên cứu về tái sinh rừng ....................................................................9

Chương 2. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, MỤC TIÊU, NỘI DUNG VÀ

PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU..........................................................................13

2.1. Đối tượng nghiên cứu....................................................................................13

2.2. Phạm vi nghiên cứu .......................................................................................13

2.2.1. Phạm vi về nội dung nghiên cứu...........................................................13

2.2.2. Phạm vi về không gian...........................................................................13

2.2.3. Phạm vi về thời gian ..............................................................................13

2.3. Mục tiêu nghiên cứu......................................................................................13

2.3.1. Mục tiêu chung .......................................................................................13

2.3.2. Mục tiêu cụ thể .......................................................................................13

iv

2.4. Nội dung nghiên cứu .....................................................................................13

2.4.1. Xác định một số nhân tố điều tra lâm phần.........................................13

2.4.2. Xác định một số cấu trúc cơ bản của tầng cây cao ............................13

2.4.3. Đề xuất giải pháp bảo vệ và phục hồi rừng Thông ba lá tự nhiên ở

khu vực nghiên cứu...........................................................................................14

2.5. Phương pháp nghiên cứu...............................................................................14

2.5.1. Phương pháp kế thừa số liệu.................................................................14

2.5.2. Phương pháp điều tra ngoại nghiệp.....................................................14

2.5.3. Phương pháp xử lý, phân tích số liệu...................................................17

Chương 3. ĐIỀU KIỆN CƠ BẢN KHU VỰC NGHIÊN CỨU ......................18

3.1. Điều kiện tự nhiên..........................................................................................18

3.1.1. Vị trí địa lý...............................................................................................18

3.1.2. Địa hình...................................................................................................18

3.1.3. Khí hậu - thủy văn..................................................................................19

3.1.4. Tài nguyên đất ........................................................................................20

3.1.5. Tài nguyên rừng .....................................................................................23

3.2. Điều kiện kinh tế - xã hội..............................................................................23

3.2.1. Điều kiện xã hội......................................................................................23

3.2.2. Đặc điểm kinh tế.....................................................................................26

Chương 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN................................28

4.1. Xác định một số nhân tố điều tra lâm phần.................................................28

4.2. Xác định một số cấu trúc cơ bản của tầng cây cao .....................................30

4.2.1.Phân bố số cây theo đường kính............................................................30

4.2.2. Quan hệ chiều cao với đường kính.......................................................33

4.3. Đề xuất giải pháp bảo vệ và phục hồi rừng Thông ba lá tự nhiên ở khu

vực nghiên cứu .............................................................................................................35

4.3.1. Công tác quản lý bảo vệ rừng tại khu vực nghiên cứu.......................35

4.3.2. Đề xuất giải pháp phục hồi ...................................................................44

v

4.3.3. Đề xuất một số giải pháp QLBV&PTR trên địa bàn huyện...............50

KẾT LUẬN, TỒN TẠI VÀ KIẾN NGHỊ.............................................................62

TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................................64

PHỤ BIỂU

vi

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT

1. CÁC KÝ HIỆU

D1.3 Đường kính thân cây tại vị trí 1.3m tính từ cổ rễ

Ex Độ nhọn

∑G/ha Tổng tiết diện ngang thân cây/hec ta

IV% Chỉ số quan trọng (Important Value- IV)

M/ha Trữ lượng/hec ta

M Số tổ ghép nhóm

Max Giá trị lớn nhất

Min Giá trị nhỏ nhất

N Mật độ cây/ha

N Dung lượng mẫu

N/D1.3 Phân bố số cây theo cỡ đường kính

N/Hvn Phân bố số cây theo chiều cao

S Sai tiêu chuẩn

S% Hệ số biến động

S

2 Phương sai

Sk Độ lệch

Sx Sai số chuẩn của số trung bình

2. CÁC CHỮ VIẾT TẮT

CTTT Công thức tổ thành

ODD Ô đo đếm

ODB Ô dạng bản

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Mẫu biểu điều tra tầng cây cao..................................................................15

Bảng 2.2. Mẫu biểu điều tra cây tái sinh....................................................................16

Bảng 3.1. Hiện trạng sử dụng đất huyện Tủa Chùa giai đoạn 2014-2018..............22

Bảng 3.2. Dân số, lao động huyện Tủa Chùa giai đoạn 2014-2018........................24

Bảng 3.3. Hiện trạng cơ cấu lao động huyện Tủa Chùa giai đoạn 2014-2018 ......25

Bảng 3.4. Giá trị sản xuất và tốc độ tăng trưởng kinh tế huyện Tủa Chùa giai đoạn

2014-2018 (Theo giá hiện hành).................................................................................26

Bảng 3.5. Cơ cấu giá trị sản xuất huyện Tủa Chùa giai đoạn 2014-2018 ..............27

Bảng 4.1. Giá trị một số nhân tố điều tra trên các OTC...........................................28

Bảng 4.2. Giá trị một số nhân tố điều tra trên hecta..................................................28

viii

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 4.1. Phân bố N/D OTC số 1...............................................................................31

Hình 4.2. Phân bố N/D OTC số 2...............................................................................31

Hình 4.3. Phân bố N/D OTC số 3...............................................................................31

Hình 4.4. Phân bố N/D OTC số 4...............................................................................32

Hình 4.5. Phân bố N/D OTC số 5...............................................................................32

Hình 4.6. Phân bố N/D OTC số 6...............................................................................32

Hình 4.7. Quan hệ H/D OTC số 1..............................................................................33

Hình 4.8. Quan hệ H/D OTC số 2..............................................................................33

Hình 4.9. Quan hệ H/D OTC số 3..............................................................................34

Hình 4.10. Quan hệ H/D OTC số 4............................................................................34

Hình 4.11. Quan hệ H/D OTC số 5............................................................................34

Hình 4.12. Quan hệ H/D OTC số 6............................................................................35