Nền kinh tế chuyển sang cơ chế thị trường đòi hỏi môi trường kinh doanh luôn biến động không ngừng

Lời Mở đầu

Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI đã đánh dấu sự chuyển mình của nền kinh

tế Việt Nam. Đất nước ta chuyển đổi cơ chế quản lí kinh tế từ cơ chế hành

chính, tập trung quan liêu bao cấp sang cơ chế thị trường có sự quẩn lí của Nhà

nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Theo cơ chế mới này tất cả các thành

phần kinh tế đều được tự do phát triển, tự mình tìm thị trường kinh doanh, tự

hạch toán kinh doanh, mở rộng thị trường của mình. Nếu doanh nghiệp nào làm

ăn có lãi, có chỗ đứng trên thị trường thì sẽ tồn tại, nếu doanh nghiệp nào làm

ăn thua lỗ thì sẽ bị đào thải khỏi thị trường.

Khi nền kinh tế chuyển sang cơ chế thị trường, môi trường kinh doanh luôn

biến động không ngừng cùng với sự thay đổi nhanh chóng của khoa học kĩ

thuật thì các doanh nghiệp luôn phải tìm cách tự đổi mới, hoàn thiện mình cả

về trình độ, năng lực, kinh nghiệm và hiện đại hoá công nghệ. Do đó, hoạt

động đầu tư nâng cao năng lực sản xuất kinh doanh trong mỗi doanh nghiệp đã

trở thành mối ưu tiên quan trọng trong định hướng phát triển sản xuất kinh

doanh của doanh nghiệp.

Công ty cổ phần tư vấn xây dựng Sông Đà là một doanh nghiệp Nhà nước, hoạt

động trong lĩnh vực tư vấn giám sát, khảo sát thiết kế xây dựng, phục vụ thi

công những công trình thuỷ điện, thuỷ lợi và các công trình xây dựng công

cộng. Sản phẩm của công ty là các bản vẽ thiết kế kĩ thuật của các công trình,

các hạng mục công trình và các con số khảo sát, đặc điểm về chất đất, các kết

luận thí nghiệm…. Đây là những sản phẩm chứa hàm lượng chất xám lớn, sản

phẩm có chính xác, có phù hợp với thiết kế kĩ thuật hiện đại hay không đều phụ

thuộc rất nhiều vào trình độ, năng lực, kinh nghiệm của cán bộ công nhân viên

làm công tác khảo sát, thí nghiệm, thiết kế, tư vấn của công ty cùng với độ

chính xác , hiện đại của trang thiết bị máy móc thí nghiệm khảo sát. Do đó, đầu

tư nâng cao năng lực sản xuất kinh doanh, đổi mới công nghệ ở công ty có vai

trò quan trọng trong chiến lược sản xuất kinh doanh.

Trong thời gian thực tập tại công ty cổ phần tư vấn xây dựng Sông Đà, được sự

hướng dẫn tận tình của cô Phạm Thị Thêu-GVC bộ môn Kinh tế đầu tư cùng sự

giúp đỡ của các cô, các anh, chị trong phòng Dự án và tư vấn đấu thầu, đã giúp

em nhận thức được tầm quan trọng của việc đầu tư nâng cao năng lực sản xuất

kinh doanh trong doanh nghiệp và lựa chọn đề tài: “Đầu tư nâng cao năng lực

sản xuất kinh doanh ở công ty cổ phần tư vấn xây dựng Sông Đà”

Trên cơ sở nghiên cứu của chuyên nghành Kinh tế đầu tư và các tài liệu tham

khảo khác. Chuyên đề của em đã phân tích và đánh giá thực trạng công tác đầu

tư nâng cao năng lực sản xuất kinh doanh tại công ty CP tư vấn xây dựng Sông

Đà, từ đó đưa ra một số đề xuất nhằm hoàn thiện và nâng cao chất lượng hoạt

động đầu tư của công ty.

Ngoài phần mở đầu và kết luận, kết câu chuyên đề gồm 3 chương:

*ChươngI: Lí luận chung về đầu tư, đầu tư phát triển và sự cần thiết phải đầu

tư trong hoạt động sản xuất kinh doanh.

*ChươngII: Thực trạng hoạt động đầu tư nâng cao năng lực sản xuất kinh

doanh của công ty CP tư vấn xây dựng Sông Đà.

*ChươngIII: Mục tiêu và giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của hoạt động đầu

tư tại công ty CP tư vấn xây dựng Sông Đà.

Do trình độ nhận thức còn có hạn, thời gian thực tập tại công ty không nhiều,

những thiếu sót xuất hiện trong chuyên đề này là điều không tránh khỏi. Vì

vậy, em rất mong nhận được sự chỉ bảo của các thầy cô cùng các cô, chú và các

anh, chị trong công ty để chuyên đề này được hoàn chỉnh hơn.

Em xin chân thành cảm ơn!

Hà Nội, ngày 7 tháng 5 năm 2005.

Sinh viên thực hiện

Hoàng Tuấn Khanh

Nội dung

Chương I: Lí luận chung về đầu tư, đầu tư phát triển và

sự cần thiết phải đầu tư trong hoạt động sản xuất

kinh doanh

I- Đầu tư và đầu tư phát triển :

1. Đầu tư:

Đầu tư nói chung là sự hy sinh các nguồn lực hiện tại để tiến hành các

hoạt động nào đó nhằm thu về cho người đầu tư các kết quả nhất định trong

tương lai lớn hơn các nguồn lực đã bỏ ra để đạt được các kết quả đó. Như vậy,

mục tiêu của mọi công cuộc đầu tư là đạt được các kết quả lớn hơn so với

những hy sinh về nguồn lực mà người đầu tư phải gánh chịu khi tiến hành đầu

tư.

Các nguồn lực phải hy sinh cho hoạt động đầu tư có thể là tiền , tài

nguyên thiên nhiên, là sức lao động và trí tuệ của con người.

Những kết quả đạt được có thể là sự tăng thêm các tài sản tài chính (tiền

vốn), tài sản vật chất( nhà xưởng, đường xá, bệnh viện, trường học…), tài sản

trí tuệ( trình độ văn hoá, chuyên môn, quản lí, khoa học kĩ thuật...) và nguồn

nhân lực có đủ điều kiện làm việc với năng suất lao động cao hơn trong nền sản

xuất xã hội.

Trong những kết quả đạt được trên đây, những kết quả trực tiếp của sự

hy sinh các tài sản vật chất, tài sản trí tuệ và nguồn nhân lực tăng thêm có vai

trò quan trọng trong mọi lúc mọi nơi, không chỉ với người bỏ vốn mà cả đối

với toàn bộ nền kinh tế. Những kết quả này không chỉ người đầu tư mà cả nền

kinh tế xã hội được thụ hưởng. Chẳng hạn một nhà máy được xây dựng, tài sản

vật chất của người đầu tư trực tiếp tăng thêm, đồng thời tài sản vật chất, tiềm

lực sản xuất của nền kinh tế cũng được tăng thêm.

Lợi ích trực tiếp do sự hoạt động của nhà máy này đem lại cho người đầu tư là

lợi nhuận còn cho nền kinh tế là thoả mãn nhu cầu tiêu dùng (cho sản xuất và

cho sinh hoạt) tăng thêm của nền kinh tế, đóng góp cho ngân sách , giải quyết

việc làm cho lao động....

Trình độ nghề nghiệp, chuyên môn của người lao động tăng thêm không

chỉ có lợi cho chính họ (trong việc có thu nhập cao và địa vị cao trong xã hội)

mà còn bổ sung nguồn lực có kĩ thuật cho nền kinh tế để có thể tiếp nhận công

nghệ ngày càng hiện đại, góp phần nâng cao trình độ công nghệ và kĩ thuật của

nền sản xuất quốc gia.

Loại đầu tư đem lại các kết quả không chỉ cho người đầu tư mà cả nền

kinh tế xã hội được hưởng thụ trên đây, không chỉ trực tiếp làm tăng tài sản của

người chủ đầu tư mà cả của nền kinh tế xã hội chính là đầu tư phát triển. Ngoài

ra, còn có các loại hình đầu tư khác mà chỉ làm tăng tài sản, lợi ích của cá nhân

người đầu tư và không làm tăng tài sản và lợi ích cho toàn bộ nền kinh tế, đó

chính là đầu tư tài chính và đầu tư thương mại. Tuy nhiên, do đặc điểm của đầu

tư phát triển nên đây cũng là loại đầu tư quyết định trực tiếp sự phát triển của

xã hội, là chìa khoá của sự tăng trưởng, là điều kiện tiên quyết cho sự ra đời,

tồn tại và tiếp tục phát triển của mọi cơ sở sản xuất kinh doanh dịch vụ.

2. Đầu tư phát triển:

Đầu tư phát triển chính là một phạm trù hẹp của đầu tư chỉ những hoạt động sử

dụng các nguồn lực hiện tại, nhằm đem lại cho nền kinh tế xã hội những kết

quả trong tương lai lớn hơn các nguồn lực đã sử dụng để đạt được các kết quả

đó. Nghĩa là, người có tiền bỏ tiền ra để tiến hành các hoạt động nhằm tạo ra tài

sản mới cho nền kinh tế, làm tăng tiềm lực sản xuất kinh doanh và mọi hoạt

động xã hội khác, là điều kiện chủ yếu để tạo việc làm nâng cao đời sống của

mọi người dân trong xã hội. Đó chính là việc bỏ tiền ra để xây dựng, sửa chữa

nhà cửa và các kết cấu hạ tầng, mua sắm trang thiết bị, lắp đặt chúng trên bệ và

bồi dưỡng đào tạo nguồn nhân lực, thực hiện các chi phí thường xuyên gắn liền

với sự hoạt động của các tài sản này nhằm duy trì tiềm lực hoạt động của các

cơ sở đang tồn tại và tạo tiềm lực mới cho nền kinh tế xã hội. Xét trong phạm

vi quốc gia thì đó là những hoạt động sử dụng các nguồn lực ở hiện tại để trực

tiếp làm tăng các tài sản vật chất, nguồn nhân lực và tài sản trí tuệ, hoặc duy trì

sự hoạt động của các tài sản và nguồn nhân lực sẵn có.

Trên giác độ tài chính thì đầu tư phát triển chính là quá trình chi tiêu để duy trì

sự phát huy tác dụng của vốn cơ bản hiện có và bổ sung vốn cơ bản mới cho

nền kinh tế, tạo nền tảng cho sự tăng trưởng và phát triển xã hội trong dài hạn.

II- Phân loại và tác động của các hoạt động đầu tư phát triển trong sản xuất

kinh doanh:

Có nhiều cách phân loại hoạt động đầu tư tuỳ theo bản chất , phạm vi lợi

ích do hoạt động đầu tư đem lại, tuỳ theo thời hạn đầu tư, phương thức đầu tư.

1. Theo bản chất và phạm vi lợi ích do đầu tư đem lại chúng ta có thể phân biệt

đầu tư thành các dạng sau:

1.1. Đầu tư tài chính:

Là loại đầu tư trong đó người có tiền bỏ tiền cho vay hoặc mua các

chứng chỉ có giá để hưởng lãi suất định trước ( gửi tiết kiệm, mua trái phiếu

Chính phủ) hoặc lãi suất tuỳ thuộc vào kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh

của công ty phát hành( mua cổ phiếu hoặc trái phiếu công ty). Đầu tư tài sản tài

chính không tạo ra tài sản mới cho nền kinh tế quốc dân( nếu không xét đến

quan hệ quốc tế trong lĩnh vực này) mà chỉ làm tăng giá trị tài sản tài chính của

tổ chức, cá nhân đầu tư (đánh bạc, đánh đề...cũng là một hình thức đầu tư tài

chính nhưng không được pháp luật cho phép do gây nên các tệ nạn xã hội). Với

sự hoạt động của hình thức đầu tư tài chính, vốn bỏ ra đầu tư được lưu chuyển

dễ dàng, khi cần có thể rút ra một cách nhanh chóng (rút tiết kiệm, chuyển

nhượng trái phiếu, cổ phiếu cho người khác). Điều đó khuyến khích người có

tiền bỏ ra để đầu tư. Để giảm độ rủi ro, họ có thể đầu tư vào nhiều nơi, mỗi nơi

một ít tiền. Đây là nguồn cung cấp vốn quan trọng cho đầu tư phát triển.

1.2. Đầu tư thương mại:

Là loại đầu tư trong đó người có tiền bỏ tiền ra để mua hàng hoá và sau đó bán

với giá cao hơn nhằm thu lợi nhuận do chênh lệch giá khi mua và khi bán. Loại

hình đầu tư này cũng không tạo ra tài sản mới cho nền kinh tế (nếu không xét

đến ngoại thương), mà chỉ làm tăng tài sản của người đầu tư trong quá trình

mua đi bán lại, chuyển giao quyền sở hữu hàng hoá giữa người bán và người

đầu tư và người đầu tư với khách hàng của họ. Tuy nhiên, đầu tư thương mại

có tác dụng thúc đẩy quá trình lưu thông của cải vật chất do đầu tư phát triển

tạo ra, từ đó thúc đẩy đầu tư phát triển, tăng thu cho ngân sách, tăng tích luỹ

vốn cho phát triển sản xuất, kinh doanh dịch vụ nói riêng và nền sản xuất xã

hội nói chung( Chúng ta cần lưu ý là đầu cơ trong kinh doanh cũng thuộc đầu

tư thương mại xét về bản chất, nhưng bị pháp luật cấm vì gây ra tình trạng thừa

thiếu hàng hoá một cách giả tạo, gây khó khăn cho việc quản lí lưu thông phân

phối, gây mất ổn định cho sản xuất, làm tăng chi phí của người tiêu dùng).

1.3. Đầu tư tài sản vật chất và sức lao động:

Là loại đầu tư trong đó người có tiền bỏ tiền ra để tiến hành các hoạt

động nhằm tạo ra tài sản mới cho nền kinh tế, làm tăng tiềm lực sản xuất kinh

doanh và mọi hoạt động xã hội khác, là điều kiện chủ yếu để tạo ra việc làm,

nâng cao đời sống của mọi người dân trong xã hội. Đó là việc bỏ tiền ra xây

dựng, sửa chữa nhà cửa và các kết cấu hạ tầng, mua sắm trang thiết bị, lắp đặt

chúng trên nền bệ và bồi dưỡng đào tạo nguồn nhân lực, thực hiện các chi phí

thường xuyên gắn liền với sự hoạt động của các tài sản này nhằm duy trì tiềm

lực hoạt động của các cơ sở đang tồn tại và tạo tiềm lực mới cho nền kinh tế xã

hội. Loại đầu tư này được gọi chung là đầu tư phát triển.

Trên giác độ tài chính thì đầu tư phát triển là quá trình chi tiêu để duy trì

sự phát huy tác dụng của vốn cơ bản hiện có và bổ sung vốn cơ bản mới cho

nền kinh tế, tạo nền tảng cho sự tăng trưởng và phát triển kinh tế xã hội trong

dài hạn.

2. Theo thời hạn đầu tư, hoạt động đầu tư phát triển được phân thành các loại

sau:

2.1. Đầu tư dài hạn:

Là kế hoạch đầu tư mang tính chất lâu dài, định hướng sự phát triển của

công ty, thường kế hoạch đầu tư dài hạn có thời gian đầu tư từ 10 năm trở nên

và có quy mô thường to lớn. Do có thời hạn đầu tư dài và mang ý nghĩa định

hướng lâu dài trong chiến lược phát triển của doanh nghiệp nên đầu tư dài hạn

có khối lượng tài sản số lượng lao động huy động là rất lớn.

Đầu tư dài hạn là hoạt động chủ yếu nhằm xây dựng cơ sở vật chất lâu dài cho

nền kinh tế, cho doanh nghiệp sản xuất kinh doanh. Đồng thời dựa trên các

mục tiêu kế hoạch của đầu tư dài hạn, doanh nghiệp, nền kinh tế sẽ đào tạo xây

dựng được một đội ngũ cán bộ công nhân viên kĩ thuật, cán bộ quản lí có trình

độ cao hơn. Thông qua các kế hoạch dài hạn, doanh nghiệp sẽ có chiến lược

mở rộng thị trường, xây dựng thương hiệu cho mình. Kế hoạch đầu tư dài hạn

đòi hỏi những người lập kế hoạch đầu tư dài hạn của công ty phải rất cẩn thận

và có tầm nhìn chiến lược thật tốt nếu không sẽ làm cho kế hoạch đầu tư không

được thành công và kéo theo là sự sụp đổ của doanh nghiệp hoặc làm cho

doanh nghiệp không thể phát triển được. Do thời hạn của đầu tư dài hạn là rất

dài so với sự thay đổi của tình hình phát triển của nền kinh tế thị trường nên

bên cạnh các kế hoạch đầu tư dài hạn có tính chất định hướng, doanh nghiệp

còn luôn luôn phải đề ra những kế hoạch ngắn hạn nhằm từng bước hiện thực

hoá kế hoạch đầu tư dài hạn, tránh sự phát triển lệch lạc và bám sát hơn với sự

phát triển của nền kinh tế.

2.2. Đầu tư ngắn hạn:

Là kế hoạch đầu tư có thời gian đầu tư ngắn, thường là dưới 10 năm.

Đầu tư ngắn hạn có tác dụng tạo lực đẩy cho sự phát triển của công ty tuỳ theo

mỗi thời kì ngắn. Là cách mà doanh nghiệp có thể bổ trợ, củng cố kế hoạch dài

hạn. Thông qua đầu tư ngắn hạn, doanh nghiệp sẽ có đối sách tốt hơn, phản

ứng nhanh nhạy hơn với sự biến động của thị trường. Đầu tư ngắn hạn của

doanh nghiệp sẽ sớm thu hồi vốn và lợi nhuận hơn so với đầu tư dài hạn. Đầu

tư ngắn hạn không yêu cầu phải huy động một khối lượng vốn đầu tư lớn và

một số lượng nhân lực nhiều nhưng đòi hỏi những nhà quản lí của doanh

nghiệp phải có một cái nhìn, một phản ứng nhanh nhạy đối với thị trường trong

mỗi sự biến động của thị trường.

Đầu tư ngắn hạn và đầu tư dài hạn bổ sung những khuyết điểm của nhau

và tạo cho sự phát triển thông thoáng nhanh nhạy của doanh nghiệp trong nền

kinh tế thị trường đầy biến động. Các kế hoạch đầu tư tạo cho doanh nghiệp

hoạt động một cách trơn tru và phản ứng tốt với biến động của thị trường.

III- Vai trò của hoạt động đầu tư :