Năng lực tài chính ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam: Luận văn thạc sĩ kinh tế / Nguyễn Thị Định

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN THỊ ĐỊNH

NĂNG LỰC TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN

ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2018

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN THỊ ĐỊNH

NĂNG LỰC TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN

ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Chuyên ngành: Tài chính – ngân hàng Mã

ngành: 60 34 02 01

Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. NGUYỄN ĐỨC TRUNG

TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2018

TÓM TẮT LUẬN VĂN

Với việc cổ phần hóa thành công vào năm 2012, Ngân hàng TMCP Đầu tư và

Phát triển Việt Nam (BIDV) đã phát triển mạnh mẽ, trở thành Ngân hàng Thương mại

chủ lực hàng đầu của Việt Nam.

Đối với BIDV, năm 2017 đánh dấu mốc 60 năm xây dựng và trưởng thành, là

năm BIDV đạt hiệu quả hoạt động ấn tượng nhất trong nhiều năm trở lại đây với kết

quả ngày càng bền vững: Tổng tài sản đạt 1.173 ngàn tỷ đồng, tăng 17,7%, tiếp tục duy

trì vị thế là ngân hàng có quy mô lớn nhất trên thị trường; Tín dụng tăng trưởng theo

đúng định hướng của NHNN, phù hợp với sức hấp thụ vốn của nền kinh tế trong đó dư

nợ tín dụng tổ chức kinh tế, cá nhân đạt 862.604 tỷ đồng, chiếm 13,7% thị phần toàn

ngành; Nguồn vốn huy động từ tổ chức, dân cư đạt 933.834 tỷ đồng, tăng trưởng

17,4% so với năm 2016, chiếm 12,8% quy mô huy động vốn toàn ngành; Nợ xấu kiểm

soát ở mức 1,46% đảm bảo mục tiêu ĐHĐCĐ thông qua (<3%); Lợi nhuận trước thuế

đạt 8.164 tỷ đồng, tăng 9,5% so năm 2016; đảm bảo khả năng thanh khoản và khả

năng an toàn vốn theo quy định.

Với những kết quả đạt được, BIDV luôn giữ vai trò ngân hàng tiên phong trong

hệ thống, BIDV đã tích cực thực thi có hiệu quả các chính sách phát triển kinh tế xã

hội của Chính phủ và chính sách tiền tệ của NHNN, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô và

thúc đẩy sự phát triển kinh tế địa phương.Vì thế, BIDV đã được Nhà nước Việt Nam

trao tặng Huân chương Lao động hạng nhất và được các Tổ chức quốc tế tín nhiệm bầu

chọn: Top 10 thương hiệu giá trị nhất Việt Nam theo đánh giá của Forbes Việt Nam

năm 2017; Ngân hàng bán lẻ tiêu biểu nhất lần 2 liên tiếp (2016-2017) theo đánh giá

của Hiệp Hội Ngân hàng Việt Nam & Tập đoàn Dữ liệu Quốc tế (IDG) trao tặng; Top

2000 Công ty lớn & quyền lực nhất thế giới do Forbes bình chọn; Top 500 ngân hàng

có giá trị thương hiệu tốt nhất thế giới theo đánh giá của Brand Finance 2017; Ngân

hàng bán lẻ tốt nhất Việt Nam 3 năm liên tiếp (2015, 2016, 2017) do The Asian Banker

trao tặng.

BIDV là ngân hàng thương mại nhà nước có vốn chủ sở hữu thuộc sở hữu nhà

nước trên 95%, với nguồn vốn chủ sở hữu mỏng nên năng lực tài chính của BIDV

chưa cao, tỷ lệ an toàn vốn luôn tiệm cận ở mức quy định 9%. Bên cạnh đó, lĩnh vực

cho vay truyền thống của BIDV là xây dựng đang gặp nhiều khó khăn do thắt chặt chi

tiêu công, ảnh hưởng nhiều đến chất lượng tín dụng và hiệu quả hoạt động. Vì vậy

đánh giá chính xác năng lực tài chính BIDV trong điều kiện cạnh tranh và hội nhập

hiện nay là yêu cầu cần thiết.

•Mục tiêu nghiên cứu: (i) Hệ thống lý luận về năng lực tài chính của NHTM; (ii)

Đánh giá thực trạng năng lực tài chính của BIDV trong giai đoạn 2013 –2017; (iii) Đề

xuất giải pháp nhằm nâng cao năng lực tài chính của BIDV cũng như kiến nghị với các

cơ quan chức năng.

•Phương pháp nghiên cứu: sử dụng phương pháp định tính thông qua các cách tiếp

cận: phân tích thống kê, tổng hợp, so sánh & phân tích SWOT.

•Kết quả nghiên cứu:

Một là, hệ thống hóa các lý luận về năng lực tài chính của ngân hàng thương mại.

Hai là, phác họa một bức tranh thực trạng năng lực tài chính của BIDV trong giai

đoạn 2013-2017. Qua đó, chỉ ra được những điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách

thức đối với BIDV trong quá trình cạnh tranh & tuân thủ các quy định.

Ba là, xây dựng hệ thống giải pháp để nâng cao năng lực tài chính của BIDV.

Bốn là, một số kiến nghị đối với cơ quan hữu quan.

Với kết quả nghiên cứu, hy vọng đề tài nghiên cứu này sẽ đóng góp một phần

nhỏ vào việc nâng cao năng lực tài chính của BIDV.

LỜI CAM ĐOAN

Tác giả có lời cam đoan về công trình nghiên cứu khoa học này của mình, cụ thể:

- Tôi tên: Nguyễn Thị Định

- Sinh ngày: 02/4/1973

- Quê quán: Bình Định

- Hiện đang công tác tại: Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam chi

nhánh Ninh Thuận

- Là học viên cao học khóa 18 Trường Đại học Ngân hàng TP.HCM

- Đề tài: Năng lực tài chính của Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt

Nam

- Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. Nguyễn Đức Trung

Luận văn này chưa từng được trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một trường

đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết quả nghiên

cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã được công bố trước đây hoặc các

nội dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được dẫn nguồn đầy đủ trong

luận văn.

Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan của mình

TP.Hồ Chí Minh, ngày 28 tháng 10 năm 2018

Tác giả

Nguyễn Thị Định

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin chân thành cảm ơn đến Quý thầy cô, Giảng viên Trường Đại học Ngân hàng

TP.HCM đã tận tình giảng dạy và hướng dẫn cho tôi nhiều kiến thức quý báu trong

suốt thời gian khóa học 2014-2015.

Xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Thầy PGS. TS. Nguyễn Đức Trung đã tận tình

hướng dẫn tôi hoàn thành luận văn.

Xin chân thành cảm ơn các Thầy Cô trong Hội đồng chấm luận văn tốt nghiệp đã

đóng góp ý kiến thiết thực để hoàn thiện luận văn.

Xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt

Nam chi nhánh Ninh Thuận và các bạn đồng nghiệp tại chi nhánh đã hỗ trợ tài liệu và

cung cấp thông tin giúp tôi hoàn thành luận văn này.

Trong quá trình thực hiện đề tài, do hạn chế về thời gian, kiến thức cũng như kinh

nghiệm nên có những khiếm khuyết. Tôi mong nhận được những ý kiến góp ý, chia sẻ

kinh nghiệm, kiến thức chuyên môn của quý Thầy Cô và các bạn.

Trân trọng cảm ơn!

i

PHẦN MỞ ĐẦU

1. GIỚI THIỆU

• Đặt vấn đề:

Bối cảnh hội nhập sâu vào nền kinh tế thế giới đang đặt ra không ít những khó

khăn thách thức đối với hệ thống ngân hàng, nhất là các ngân hàng thương mại. Bởi

theo thông lệ quốc tế, tỷ lệ an toàn vốn theo CAR của ngân hàng thương mại phải từ

8% trở lên, nếu tỷ lệ này không đảm bảo, ngân hàng thương mại sẽ không đủ khả năng

mở rộng hoạt động, thậm chí còn đứng trước nguy cơ phá sản. Do vậy, nâng cao năng

lực tài chính sẽ giúp ngân hàng thương mại thực hiện tốt các biện pháp phòng ngừa rủi

ro, đảm bảo an toàn vốn trong hoạt động, hạn chế đến mức thấp nhất những thiệt hại có

thể xảy ra đối với ngân hàng.

• Tính cấp thiết của đề tài:

Hiện nay, BIDV là một trong những ngân hàng lớn hàng đầu tại Việt Nam, tuy

nhiên tỷ lệ an toàn vốn CAR của BIDV luôn tiệm cận 9% và nếu áp dụng theo Basel 2

thì tỷ lệ này thấp hơn mức quy định 8%. Vậy làm thế nào để BIDV ngày càng phát

triển, tiếp tục khẳng định vị thế là ngân hàng nhà nước hàng đầu,với định hướng đến

năm 2020 là ngân hàng dẫn đầu thị trường trong nước; nằm trong nhóm 100 ngân hàng

lớn nhất châu Á; trở thành ngân hàng đẳng cấp hàng đầu khu vực Đông Nam Á.

Nhận thức được từ thực tiễn cấp bách cần nâng cao năng lực tài chính để đáp ứng

các quy định theo thông lệ quốc tế và hiện thực hóa định hướng của BIDV, tác giả đã

chọn đề tài “Nâng cao năng lực tài chính của Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển

Việt Nam” làm luận văn Thạc sỹ. Với sự lựa chọn này, hy vọng đóng góp một phần

nhỏ vào sự phát triển chung của BIDV, nhằm hoàn thiện và nâng cao năng lực cạnh

tranh trong tình hình mới.

2. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI

• Mục tiêu tổng quát: nghiên cứu thực trạng năng lực tài chính của BIDV trên cơ

sở khái quát những điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức để từ đó có cơ sở đề

xuất giải pháp nâng cao năng lực tài chính cho BIDV trong quá trình hội nhập quốc tế.

• Mục tiêu cụ thể:

Một là, hệ thống lý luận về năng lực tài chính của NHTM.

ii

Hai là, đánh giá thực trạng năng lực tài chính của BIDV.

Ba là, đề xuất các giải pháp, kiến nghị nhằm nâng cao năng lực tài chính của

BIDV đến 2020.

3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU

Một là, quan niệm về năng lực tài chính của NHTM và các chỉ tiêu đánh giá năng

lực tài chính của NHTM là các chỉ tiêu nào ?

Hai là, thực trạng năng lực tài chính của BIDV hiện nay như thế nào và vị thế của

BIDV trên thị trường ra sao ?

Ba là, giải pháp gì để nâng cao năng lực tài chính của BIDV nhằm phát triển bền

vững & tầm nhìn đến năm 2020?

4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU

• Đối tượng nghiên cứu: Năng lực tài chính của Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát

triển Việt Nam

• Về không gian nghiên cứu: Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam

• Về thời gian nghiên cứu: trong giai đoạn năm 2013- 2017

5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

Luận văn sử dụng chủ yếu phương pháp định tính để nghiên cứu và thông qua các

cách tiếp cận sau đây:

Một là, phương pháp tổng hợpđược sử dụng để kế thừa các lý luận về năng lực tài

chính của các NHTM, từ đó hình thành nên cơ sở lý luận của đề tài nghiên cứu.

Hai là, thống kê thông qua thu thập dữ liệu có sẵn, tiến hành lập bảng biểu, vẽ đồ

thị, biểu đồ để dễ dàng so sánh và đánh giá nội dung cần tập trung nghiên cứu theo mô

hình CAMELS.

Ba là, sử dụng phương pháp phân tích SWOT trong đánh giá năng lực tài chính

của Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam. Trên cơ sở phân tích, tác giả đã

nhận diện những điểm mạnh, điểm yếu trong môi trường nội tại và các cơ hội cũng

như mối đe dọa, nguy cơ, thách thức từ môi trường bên ngoài, ảnh hưởng đến năng lực

tài chính của Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam. Từ đó đưa ra phương

án chiến lược và lựa chọn từ những mục tiêu đã được xác định, đồng thời khơi tăng

những mặt mạnh và tận dụng những cơ hội của mình để đạt được mục tiêu đã đề ra.

iii

 Về nguồn số liệu thu thập trình bày trong luận văn được thực hiện như sau:

Số liệu thứ cấp về tình hình hoạt động kinh doanh, các chỉ tiêu tài chính được

tổng hợp từ báo cáo thường niên, báo cáo kiểm toán riêng lẻ của BIDV từ năm 2013-

2017, báo cáo năng lực cạnh tranh của BIDV giai đoạn 2013-2017, các báo cáo tổng

kết hàng năm 2013- 2017.

6. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU

Để đạt được các mục tiêu cuối cùng của đề tài, trả lời được các câu hỏi nghiên

cứu, đề tài đưa ra hướng giải quyết một số nội dung cụ thể sau:

Một là, nghiên cứu tổng quan: tham khảo các nghiên cứu trước đó có liên quan

đến nội dung năng lực tài chính của các NHTM Việt Nam; Tổng hợp các khái niệm cơ

bản, các quan điểm, luận điểm có liên quan đến năng lực tài chính của ngân hàng

thương mại.

Hai là, đánh giá thực trạng năng lực tài chính của BIDV giai đoạn 2013- 2017.

Ba là, nhận diện những điểm mạnh, điểm yếu về năng lực tài chính của BIDV &

so sánh các đối thủ cạn tranh.

Bốn, đề ra giải pháp về nâng cao năng lực tài chính của BIDV trong thời gian tới.

Kiến nghị tới NHNN và Chính Phủ.

Năm là, kết luận.

7. ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI

Những đóng góp mới của đề tài:

Một là, các kết quả nghiên cứu của luận văn sẽ góp phần bổ sung và hệ thống hóa

các lý luận về năng lực tài chính của NHTM.

Hai là, phác họa được một bức tranh toàn diện về thực trạng năng lực tài chính

của BIDV.

Ba là, để khẳng định thêm một đóng góp nữa, tác giả đã chỉ ra những điểm yếu,

điểm mạnh, cơ hội và thách thức đối với BIDV trong giai đoạn hội nhập và đây sẽ là

phần cơ sở khoa học và khách quan giúp cho nhà lãnh đạo tìm ra định hướng, giải pháp

để BIDV phát triển vượt bậc, là ngân hàng dẫn đầu trong nước và vươn tầm ra khu vực.

iv

8. KẾT CẤU LUẬN VĂN

Ngoài mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu kham khảo, kết cấu luận văn gồm 3

chương:

Chương 1: Cơ cở lý luận về năng lực tài chính của ngân hàng thương mại.

Chương 2: Thực trạng năng lực tài chính của BIDV giai đoạn 2013-2017.

Chương 3: Giải pháp và kiến nghị để nâng cao năng lực tài chính đối với BIDV.