Nâng cao năng lực cạnh tranh đấu thầu xây dựng của công ty Cổ phần Xây dựng Thủy lợi 1

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

–––––––––––––––––––––––––––––––

NGÔ THANH TÙNG

NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH

ĐẤU THẦU XÂY DỰNG CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN

XÂY DỰNG THỦY LỢI 1

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 60.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS. TS Nguyễn Thị Tâm

THÁI NGUYÊN, NĂM 2013

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng cá nhân tôi.

Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn này là trung thực và chƣa từng đƣợc

bảo vệ một học vị khoa học hoặc công bố trong bất kỳ công trình nào khác.

Các thông tin trích dẫn trong luận văn này đều đã đƣợc trân trọng chỉ rõ

nguồn gốc.

Thái Nguyên, tháng 4 năm 2013

Tác giả luận văn

Ngô Thanh Tùng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình học tập và thực hiện đề tài nghiên cứu, tôi đã nhận

đƣợc rất nhiều sự giúp đỡ nhiệt tình và đóng góp quý báu của nhiều tập thể và

cá nhân.

Trƣớc hết, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến PGS. TS Nguyễn Thị Tâm,

ngƣời đã trực tiếp hƣớng dẫn và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, thực

hiện nghiên cứu đề tài và hoàn thành luận văn này.

Tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn đến các thầy cô giáo khoa sau đại học

- trƣờng Đại học Kinh tế và QTKD - Đại học Thái nguyên đã giúp đỡ tôi hoàn

thành quá trình học tập và thực hiện luận văn của mình.

Tôi cũng xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo, các đồng nghiệp đang

công tác tại Công ty Cổ phần Xây dựng Thủy lợi 1, đã giúp đỡ và tạo điều

kiện thuận lợi và cung cấp thông tin cần thiết cho tôi trong quá trình nghiên

cứu thực hiện luận văn.

Xin cảm ơn gia đình, bạn bè đồng nghiệp đã động viên và giúp đỡ tôi

hoàn thành chƣơng trình học tập và thực hiện Luận văn này.

Thái Nguyên, tháng 4 năm 2013

Tác giả luận văn

Ngô Thanh Tùng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

iii

MỤC LỤC

Lời cam đoan...................................................................................................... i

Lời cảm ơn ........................................................................................................ii

Mục lục.............................................................................................................iii

Danh mục từ viết tắt......................................................................................... vi

Danh mục các bảng ......................................................................................... vii

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1.Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................. 1

2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ..................................................................... 2

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 3

4. Đóng góp của luận văn.................................................................................. 3

Chƣơng 1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ

NĂNG LỰC CẠNH TRANH TRONG ĐẤU THẦU

CỦA CÁC DOANH NGHIỆP XÂY DỰNG ........................... 4

1.1. Cơ sở lý luận về năng lực cạnh tranh trong đấu thầu xây dựng................. 4

1.1.1. Khái niệm về cạnh tranh và năng lực cạnh tranh.................................... 4

1.1.2. Đặc điểm của ngành xây dựng................................................................ 6

1.1.3. Đặc điểm của đấu thầu xây dựng ............................................................ 8

1.1.4. Các tiêu chí đánh giá khả năng cạnh tranh đấu thầu của doanh

nghiệp xây dựng................................................................................... 18

1.2. Các công cụ cạnh tranh đấu thầu xây dựng của doanh nghiệp ................ 24

1.2.1. Nguồn lực cạnh tranh của doanh nghiệp............................................... 24

1.2.2. Chính sách của Nhà nƣớc - môi trƣờng pháp lý trong cạnh tranh

đấu thầu xây dựng................................................................................ 29

1.2.3. Thị trƣờng hàng hóa đầu vào và các nhà cung ứng .............................. 31

1.2.4. Mối quan hệ giữa doanh nghiệp và chủ đầu tƣ..................................... 32

1.2.5. Tình hình đối thủ cạnh tranh ................................................................. 32

1.3. Cơ sở thực tiễn về cạnh tranh đấu thầu của doanh nghiệp xây dựng ...... 33

1.3.1. Tình hình cạnh tranh trong doanh nghiệp xây dựng trong và

ngoài nƣớc........................................................................................... 33

1.3.2. Bài học kinh nghiệm về nâng cao năng lực cạnh đấu thầu doanh

nghiệp xây dựng................................................................................... 34

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

iv

Chƣơng 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................. 36

2.1. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 36

2.1.1. Thực trạng về năng lực đấu thầu của Công ty CP Xây dựng thủy

lợi 1 nhƣ thế nào .................................................................................. 36

2.1.2. Những vấn đề tồn tại trong việc nâng cao năng lực đấu thầu của

Công ty CPXD thủy lợi I ..................................................................... 36

2.1.3. Giải pháp nào để nâng cao năng lực đấu thầu cho Công ty CPXD

thủy lợi I............................................................................................... 36

2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu.......................................................................... 36

2.2.1. Phƣơng pháp chọn điểm nghiên cứu..................................................... 36

2.2.2. Phƣơng pháp thu thập thông tin ............................................................ 37

2.2.3. Phƣơng pháp xử lý tài liệu .................................................................... 38

2.2.4. Phƣơng pháp phân tích thông tin .......................................................... 38

Chƣơng 3. THỰC TRẠNG NĂNG LỰC CẠNH TRANH TRONG

ĐẤU THẦU XÂY DỰNG CỦA CÔNG TY CỔ PHẦN

XÂY DỰNG THỦY LỢI 1...................................................... 40

3.1. Tổng quan về công ty cổ phần xây dựng thủy lợi 1................................. 40

3.1.1. Thông tin chung về doanh nghiệp......................................................... 40

3.1.2. Quá trình hình thành và phát triển của Công ty .................................... 40

3.1.3. Nhiệm vụ, lĩnh vực hoạt động, cơ cấu tổ chức của Công ty................. 41

3.2. Thực trạng cạnh tranh đấu thầu xây dựng của công ty cổ phần xây

dựng thủy lợi 1..................................................................................... 45

3.2.1. Kết quả cạnh tranh đấu thầu của Công ty cổ phần Xây dựng Thủy

lợi 1 trong những năm gần đây ............................................................ 45

3.2.2. Thực trạng cạnh tranh đấu thầu và hoàn thành các gói thầu................. 49

3.3. Đánh giá các nhân tố ảnh hƣởng trực tiếp đến cạnh tranh đấu thầu

xây dựng của công ty cp xây dựng thủy lợi 1...................................... 51

3.3.1. Các nhân tố chủ quan ............................................................................ 51

3.3.2. Các yếu tố khách quan .......................................................................... 60

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

v

Chƣơng 4. CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH

TRANH ĐẤU THẦU XÂY DỰNG CỦA CÔNG TY CỔ

PHẦN XÂY DỰNG THỦY LỢI 1 ......................................... 72

4.1. Quan điểm định hƣớng nâng cao sức cạnh tranh trong đấu thầu của

công ty.................................................................................................. 72

4.1.1. Xu hƣớng phát triển của cạnh tranh đấu thầu xây dựng ....................... 72

4.1.2. Định hƣớng phát triển của Công ty cổ phần Xây dựng Thủy lợi 1

trong những năm tới............................................................................. 74

4.2. Các giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao sức cạnh tranh trong đấu thầu

của công ty cổ phần xây dựng thủy lợi 1............................................. 75

4.2.1. Tăng cƣờng vốn đầu tƣ nhằm hiện đại hóa trang thiết bị máy móc,

kỹ thuật và công nghệ thi công ............................................................ 75

4.2.2. Đẩy mạnh nghiên cứu thị trƣờng, xúc tiến thƣơng mại nhằm xây

dựng chiến lƣợc cạnh tranh đấu thầu dài hạn ...................................... 77

4.2.3. Đa dạng hóa các hình thức huy động vốn và sử dụng hiệu quả các

nguồn vốn............................................................................................. 80

4.2.4. Nâng cao năng lực xây dựng hồ sơ dự thầu.......................................... 82

4.2.5. Tăng cƣờng kỹ năng phân tích giá thầu cạnh tranh hợp lý.................. 84

4.3. Một số kiến nghị đối với nhà nƣớc trong lĩnh vực cạnh tranh đấu

thầu xây dựng cơ bản ........................................................................... 86

4.3.1. Hoàn thiện cơ sở pháp lý cho hoạt động đấu thầu xây dựng ................ 86

4.3.2. Tăng cƣờng công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động đấu thầu xây dựng ...... 89

4.3.3. Hoàn thiện và nâng cao hiệu quả bộ máy cơ quan quản lý đấu thầu

xây dựng............................................................................................... 90

KẾT LUẬN.................................................................................................... 92

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 95

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

vi

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Các ký hiệu và chữ viết tắt Nghĩa các ký hiệu và chữ viết tắt

WTO Tổ chức thƣơng mại thế giới

CBCNV Cán bộ công nhân viên

CP Cổ phần

CPXD Cổ phần xây dựng

XD Xây dựng

XDCB Xây dựng cơ bản

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Chọn mầu nghiên cứu đối thủ cạnh tranh ................................... 37

Bảng 2.2. Ma trận SWOT và sự kết hợp ..................................................... 39

Bảng 3.1. Bảng tổng hợp lao động 3 năm ................................................... 43

Bảng 3.2. Bảng tổng hợp sản xuất kinh doanh 3 năm từ 2009 - 2011 ........ 44

Bảng 3.3. Kết quả đấu thầu 5 năm (2007 - 2011)........................................ 46

Bảng 3.4. Kết quả thầu của Công ty năm 2009 - 2011............................... 47

Bảng 3.5. Bảng số liệu về máy móc của Công ty CP Xây dựng Thủy

lợi 1.............................................................................................. 52

Bảng 3.6. Bảng chất lƣợng nguồn nhân lực của Công ty 3 năm................ 55

Bảng 3.7. Tổng hợp cơ cấu nguồn vốn của công ty trong 3 năm qua ......... 58

Bảng 3.8. Bảng tổng hợp tình hình tăng trƣởng vốn của Công ty CPXD

Thủy lợi 1 .................................................................................... 59

Bảng 3.9. So sánh năng lực tài chính của các công ty................................. 64

Bảng 3.10. So sánh kết quả thầu của Công ty với các đối thủ cạnh tranh..... 65

Bảng 3.11. Ma trận SWOT của công ty ........................................................ 68

Bảng 4.1 Dự kiến kế hoạch sản lƣợng năm 2012-2015 ............................. 75

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

1

MỞ ĐẦU

1.Tính cấp thiết của đề tài

Nền kinh tế Việt Nam hiện nay là một nền kinh tế mở với nhiều thành

phần kinh tế cùng hoạt động. Trong xu thế hội nhập kinh tế quốc tế, các

doanh nghiệp Việt Nam đang đứng trƣớc cơ hội cũng nhƣ thách thức rất to

lớn. Cơ hội là thị trƣờng đƣợc mở rộng, dễ dàng hơn trong việc tiếp xúc với

công nghệ của nƣớc ngoài. Tuy nhiên thách thức đối với các doanh nghiệp là

sự cạnh tranh hết sức gay gắt không những giữa các doanh nghiệp trong nƣớc

với nhau mà còn với các doanh nghiệp nƣớc ngoài. Sự thay đổi cơ chế đã làm

cho không ít doanh nghiệp gặp khó khăn, lúng túng trong sản xuất và kinh

doanh. Tuy nhiên, có không ít doanh nghiệp đã tìm đƣợc những hƣớng đi

đúng đắn, kịp thời đề ra những giải pháp thích hợp nhằm tháo gỡ khó khăn,

tạo lập và phát huy thế mạnh của mình. Nhờ đó đã đạt đƣợc hiệu quả kinh

doanh cao, đứng vững và không ngừng phát triển.

Xây dựng cơ bản là một lĩnh vực công nghiệp đặc thù. Khác với các

lĩnh vực khác, cạnh tranh giữa các doanh nghiệp xây dựng diễn ra chủ yếu

thông qua hình thức đấu thầu do các chủ đầu tƣ tổ chức. Trên thế giới hình

thức đấu thầu xây dựng đã đƣợc áp dụng từ lâu. Ở nƣớc ta, hình thức đấu thầu

đã đƣơc áp dụng trong hơn 10 năm gần đây, đặc biệt là những công trình có

chủ đầu tƣ là các tổ chức hoặc doanh nghiệp thuộc sở hữu Nhà nƣớc. Năm

1991 quy chế đấu thầu xây lắp đầu tiên đƣợc ban hành dƣới hình thức văn bản

là quyết định số 24/BXD -VKT của Bộ trƣởng Bộ Xây dựng đến năm 2005

Nhà nƣớc ban hành luật đấu thầu số 61/2005/QH11.

Mặt khác, trong những năm gần đây, đã xuất hiện nhiều dự án xây

dựng có qui mô lớn, sử dựng vốn ngân sách hoặc vốn vay của các tổ chức tín

dụng trong và ngoài nƣớc đòi hỏi phải tổ chức đấu thầu xây dựng trên cơ sở

cạnh tranh. Cạnh tranh trong đấu thầu xây dựng là quá trình đƣợc bắt đầu từ

việc tìm kiếm thu thập thông tin, đƣa ra các giải pháp tham gia đấu thầu, ký

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

2

kết, thực hiện hợp đồng cho tới khi hoàn thành dự án, bàn giao, đƣa vào sử

dụng và bảo hành công trình theo đúng yêu cầu của Chủ đầu tƣ. Theo đó bất

kì một doanh nghiệp nào tham gia vào lĩnh vực xây dựng nếu không tiếp cận

kịp với guồng quay của nó thì tất yếu sẽ bị đánh bật ra khỏi thị trƣờng xây

dựng. Chính vì vậy, vấn đề nâng cao khả năng cạnh tranh trong đấu thầu xây

dựng luôn giành đƣợc sự quan tâm hàng đầu của các doanh nghiệp xây dựng.

Công ty cổ phần Xây dựng Thủy lợi 1 là một doanh nghiệp nhà nƣớc

trên lĩnh vực xây dựng, có thời kỳ phát triển lâu đời. Trong những năm vừa

qua,Công ty đã có những nỗ lực trên nhiều mặt nhằm nâng cao sức cạnh tranh,

phát triển sản xuất và đã giành đƣợc nhiều thành tựu hết sức quan trọng, hoàn

thành nhiệm vụ đƣợc giao, trở thành một trong những doanh nghiệp xây dựng

mạnh trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đã

giành đƣợc, Công ty vẫn còn những tồn tại, hạn chế nhất định, đặc biệt là trong

lĩnh vực cạnh tranh đấu thầu xây dựng. Đó là, những khó khăn về tài chính,

khoa học công nghệ, nhân lực, kinh nghiệm đấu thầu..., đây là một trở ngại lớn,

có ảnh hƣởng đến sự phát triển lâu dài và bền vững của Công ty.

Trong quá trình hội nhập, phát triển và mở cửa thị trƣờng hiện nay đã đặt

ra nhiều cơ hội cũng nhƣ thách thức lớn, áp lực cạnh tranh không nhỏ đối với

Công ty nên vấn đề làm sao để nâng cao năng lực cạnh tranh trong đấu thầu

xây dựng là bài toán mà Công ty đang phải đối mặt và cần phải giải đáp.Với

mong muốn tìm hiểu, nghiên cứu để biết rõ hơn tầm quan trọng của năng lực

cạnh tranh trong đấu thầu đối với Công ty chúng tôi đã lựa chọn đề tài: “Nâng

cao năng lực cạnh tranh đấu thầu xây dựng của công ty Cổ phần Xây dựng

Thủy lợi 1” làm đề tài nghiên cứu và viết luận văn thạc sỹ.

2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài

* Mục tiêu chung

Nghiên cứu về năng lực cạnh tranh của Công ty Cổ phần Xây dựng

Thủy lợi 1, tìm ra những nhân tố ảnh hƣởng đến năng lực cạnh tranh của

công ty, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao khả năng cạnh tranh của Công