Nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn Thương Tín: Khóa luận tốt nghiệp Đại học / Lê Ngọc Đăng Khoa

1

NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM – BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH

–––––––––––––––––––––––––––––––––––

LÊ NGỌC ĐĂNG KHOA

NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG

THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GÒN THƢƠNG TÍN

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

CHUYÊN NGÀNH: TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG

MÃ SỐ: 7340201

NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM – BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH

–––––––––––––––––––––––––––––––––––

ĐỀ CƢƠNG KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG

THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN SÀI GÒN THƢƠNG TÍN

Sinh viên thực hiện: LÊ NGỌC ĐĂNG KHOA

Lớp: HQ2 – GE02

MSSV: 030630141563

Khóa học: CLC-02

Ngành đạo tạo: Tài chính – Ngân hàng, mã số: 7340201

Giảng viên hƣớng dẫn: ThS. TRẦN HỒNG HÀ

Tp. Hồ Chí Minh, năm 2018

TÓM TẮT

Ngân hàng thƣơng mại đang đóng một vai trò quan trọng trong nền kinh tế.

Đóng vai trò trung gian cung ứng vốn cho các khách hàng cần vốn, các Ngân hàng

thƣơng mại đang là động lực phát triển kinh tế to lớn. Với bối cảnh một nền kinh tế

mới phát triển nhƣ nƣớc Việt Nam, các tổ chức tín dụng, quỹ nhân dân chƣa phát

huy tối đa vai trò của mình thì trọng trách của các Ngân hàng thƣơng mại lại càng

thể hiện rõ trong thị trƣờng vốn và đóng vai trò sống còn với sự phát triển kinh tế.

Dù đƣợc đánh giá là đang phát triển từ lâu, nền kinh tế nƣớc Việt Nam mới

chỉ thật sự phát triển sôi động một vài năm trở lại đây. Năm 2018 đƣợc đánh giá là

một năm hứa hẹn cho sự phát triển, Thị trƣờng vốn Việt Nam đã thông thoáng hơn,

cùng đó xuất hiện nhiều sự cạnh tranh hơn. Các Ngân hàng thƣơng mại từ nƣớc

ngoài đang ồ ạt đổ vào Việt Nam hoạt động tạo nên một môi trƣờng thi đua rất

quyết liệt giữa các Ngân hàng thƣơng mại trong và ngoài quốc gia.

Với bề dày lịch sử cao trong số các Ngân hàng thƣơng mại trong nƣớc, Ngân

hàng thƣơng mại cổ phần Sài Gòn Thƣơng Tín (Sacombank) đã và đang là một

trong những ngân hàng hàng đầu Việt Nam. Tuy nhiên với môi trƣờng sắp tới,

Sacombank cần xem xét các biện pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của bản thân

để đón đầu thử thách sắp tới.

Với mục tiêu tìm ra giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của Sacombank,

tác giả đã tiến hành nghiên cứu thông qua các phƣơng pháp phân tích suy luận, diễn

giải, tổng hợp số liệu, so sánh tƣơng quan để đánh giá năng lực cạnh tranh hiện tại

và đƣa ra các giải pháp có thể giúp Sacombank nâng cao năng lực cạnh tranh trong

tƣơng lai.

ABSTRACT

Commercial Banks are playing an important role in any economy. Acting as

an intermediary for supplying capital for customers in need, commercial banks are

the driving force of economic developments. In a country with a rising economy

such as Viet Nam, credit institutions such as funds, financial leasing companies are

still yet to reach their full potential so commercial banks have to carrying their

function and the role of commercial banks is getting more and more important.

Even though seen by others countries as a developing economy for a long

time, the economy of Viet Nam has only lively in a few recent years. 2018 is

expected to be the year that Viet Nam economy continue to bloom as the financial

market is much less restricting and the competitions will become fiercer. More

foreign banks are getting a piece of the Viet Nam financial market, this created a

deadly competitive enviroment for both domestic and foreign banks.

As one of the most experienced commercials banks in the market. Sai Gon

Joint Stock Commercial Bank was and still one of the best banks in Viet Nam.

However, as the competition is getting fiercer, Sacombank must develop their

competing capability to prevail in such an environment and future challenges.

Aiming to find the solutions to improve Sacombank’s competing power

overs their peers. I – the author will conduct researches on many aspects of the

bank’s competing advantages and disadvantages in the market to evaluate the

current competing power of the bank and propose solutions of my own to improve

their standing in the industry and competing capability.

LỜI CAM ĐOAN

Tác giả xin cam đoan luận văn là do tác giả nghiên cứu và thực hiện độc lập.

Các số liệu, tƣ liệu đƣợc sử dụng trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng, chính xác.

Nội dung trong luận văn chƣa đƣợc công bố trong công trình khoa học nào khác.

TP.HCM, ngày tháng năm 2018

Tác giả luận án

Lê Ngọc Đăng Khoa

LỜI CẢM ƠN

Tác giả xin gửi lời cảm ơn chân thành tới các thầy cô, ban giám hiệu Trƣờng

Đại Học Ngân Hàng TP.HCM đã giảng dạy và truyền đạt những kiến thức quý báu

cho tác giả trong suốt 4 năm theo học. Xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến Thạc Sĩ Trần

Hồng Hà, ngƣời đã tận tình hƣớng dẫn và giúp tác giả hoàn thành luận văn này. Xin

cảm ơn bạn bè, ngƣời thân và thầy cô đã quan tâm và giúp đỡ tác giả trong quá trình

thực hiện luận văn.

Tác giả luận án

Lê Ngọc Đăng Khoa

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU........................................................................................................I

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ..........................................................................VIII

DANH MỤC BẢNG VÀ HÌNH ............................................................................IX

CHƢƠNG 1. NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI

VÀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI............1

1.1 TỔNG QUAN VỀ NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI ......................................................1

1.1.1 Một số khái niệm cơ bản về Ngân Hàng Thương Mại ................................1

1.1.2 Các đặc điểm về dịch vụ và hoạt động kinh doanh của Ngân Hàng

Thương Mại ..........................................................................................................5

1.1.3 Chức năng của Ngân Hàng Thương Mại....................................................9

1.2 KHÁI NIỆM CẠNH TRANH, LỢI THẾ CẠNH TRANH VÀ CÁC LOẠI HÌNH CẠNH

TRANH ......................................................................................................................9

1.2.1 Khái niệm về cạnh tranh .............................................................................9

1.2.2 Năng lực cạnh tranh và lợi thế cạnh tranh ...............................................11

1.2.3 Cạnh tranh trong lĩnh vực Ngân hàng ......................................................12

1.3 NHỮNG YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG

THƢƠNG MẠI .........................................................................................................13

1.3.1 Môi trường vĩ mô.......................................................................................13

1.3.2 Môi trường vi mô.......................................................................................15

1.4 CÁC PHƢƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA MỘT NGÂN HÀNG

THƢƠNG MẠI .........................................................................................................18

1.4.1 Phương pháp đánh giá thông qua mô hình PEST.....................................18

1.4.2 Phương pháp đánh giá thông qua các nhóm chỉ số của Ngân Hàng

Thương Mại ........................................................................................................21

1.4.3 Phương pháp đánh giá thông qua mô hình 5.Forces của Michael E.Porter

............................................................................................................................28

1.4.4 Phương pháp nhận xét thông qua mô hình SWOT....................................29

KẾT LUẬN CHƢƠNG 1........................................................................................29

CHƢƠNG 2. PHÂN TÍCH NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG

TMCP SÀI GÒN THƢƠNG TÍN..........................................................................30

2.1 GIỚI THIỆU VỀ NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN THƢƠNG TÍN. ............................30

2.1.1 Quá trình hình thành, phát triển của Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương

Tín.......................................................................................................................31

2.1.2 Các sản phẩm của Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín.....................33

2.1.3 Kết quả kinh doanh của Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín giai đoạn

2013-2017...........................................................................................................35

2.2 ĐÁNH GIÁ NĂNG LỰC CẠNH TRANH HIỆN TẠI CỦA NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN

THƢƠNG TÍN ..........................................................................................................41

2.2.1 Đánh giá tình hình vĩ mô ngành ngân hàng thông qua mô hình PEST ....42

2.2.2 Đánh giá năng lực cạnh tranh thông qua các chỉ tiêu ngân hàng............45

2.2.3 Đánh giá thông qua mô hình năm áp lực cạnh tranh của M. E. Porter...82

2.3 ĐÁNH GIÁ VỀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN

THƢƠNG TÍN ..........................................................................................................86

2.3.1 Đánh giá năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương

Tín thông qua mô hình SWOT ............................................................................86

2.3.2 Các thành tưu đạt được.............................................................................89

2.3.2 Các điểm còn hạn chế ...............................................................................90

KẾT LUẬN CHƢƠNG 2........................................................................................91

CHƢƠNG 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH

CỦA NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN THƢƠNG TÍN ......................................92

3.1 MỘT SỐ KINH NGHIỆM NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH TỪ CÁC NHTM

TRONG NƢỚC VÀ QUỐC TẾ......................................................................................92

3.1.1 Kinh nghiệm từ ngân hàng HSBC (HongKong and ShangHai Banking

Corporation).......................................................................................................92

3.1.2 Kinh nghiệm từ Ngân hàng Thương Mại Cổ Phần Tiên Phong (TPbank)93

3.2 ĐỊNH HƢỚNG HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG TMCP SÀI GÒN THƢƠNG TÍN TỚI

NĂM 2020 ...............................................................................................................94

3.3 XU HƢỚNG CỦA NGÀNH NGÂN HÀNG TỚI NĂM 2020........................................95

3.4 MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG

TMCP SÀI GÒN THƢƠNG TÍN................................................................................96

3.4.1 Giải pháp cải thiện năng lực tài chính......................................................96

3.4.2 Giải pháp cải thiện năng lực quản trị và chất lượng nguồn nhân lực......98

3.4.3 Giải pháp về giải quyết nợ xấu và nợ quá hạn .........................................99

3.4.4 Giải pháp cải thiện công nghệ trong kinh doanh....................................100

3.4.5 Một số giải pháp khác .............................................................................101

3.5 MỘT SỐ KIẾN NGHỊ TỚI NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC...........................................102

KẾT LUẬN CHƢƠNG 3......................................................................................103

KẾT LUẬN

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

i

PHẦN MỞ ĐẦU

LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Trong bối cảnh kinh tế quốc gia đang phát triển, cộng với hội nhập quốc tế,

các Ngân Hàng Thƣơng Mại trong nƣớc đang phải cạnh tranh và đứng vững với

nhau và với những Ngân Hàng Thƣơng Mại, tổ chức tín dụng ở ngoài nƣớc. Với

một môi trƣờng cạnh tranh sôi động và gay gắt, các Ngân Hàng Thƣơng Mại phải

không ngừng thay đổi mình, không ngừng làm mới bản thân để bắt kịp với những

phát triển của nền kinh tế trong nƣớc và thế giới.

Với xu thế hội nhập quốc tế, nhà nƣớc buộc sẽ phải cho các ngân hàng cạnh

tranh công bằng. Do đó các Ngân Hàng Thƣơng Mại cần có tiềm lực mạnh, hình

thức kinh doanh hiệu quả, bền vừng để cạnh tranh với các đối thủ từ các nƣớc vốn

đƣợc thành lập lâu đời hơn, có nhiều kinh nghiệm và tiềm lực mạnh mẽ. Đặc biệt

trong cuộc cách mạng công nghệ kĩ thuật, nhiều công nghệ tiên tiến ra đời nhằm

góp phần phục vụ khách hàng về mọi mặt nên nhu cầu của khách hàng càng cao. Do

đó để tồn tại và phát triển, các Ngân Hàng Thƣơng Mại quốc nội phải liên tục phát

triển, cập nhật những công nghệ mới nhất, không ngừng thay đổi cơ chế kinh doanh

và bắt kịp với nhu cầu của khách hàng.

Đã và đang là một trong những Ngân hàng lớn trong hệ thống, Ngân hàng

TMCP Sài Gòn Thƣơng Tín đang đứng trƣớc cơ hội đổi mới bản thân và phát triển

vƣợt lên những khó khăn trong nội bộ gần đây. Xuất phát từ thực tế trên, tác giả đã

chọn đề tài “Nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thƣơng

Tín (Sacombank)” để nghiên cứu.

MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU

Mục tiêu tổng quát:

Tìm ra giải pháp để nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Sài

Gòn Thƣơng Tín.

ii

Mục tiêu cụ thể:

- Hệ thống lại những vấn đề cơ bản về Ngân Hàng Thƣơng Mại và năng lực

cạnh tranh của Ngân Hàng Thƣơng Mại.

- Phân tích thực trạng, đánh giá năng lực cạnh tranh hiện tại của Ngân hàng

TMCP Sài Gòn Thƣơng Tín.

- Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân

hàng TMCP Sài Gòn Thƣơng Tín.

CÂU HỎI NGHIÊN CỨU

Để giải quyết mục tiêu đã đặt ra, nghiên cứu sẽ trả lời các câu hỏi sau đây:

- Các khái niệm về NHTM, cạnh tranh và năng lực cạnh tranh.

- Tình hình hoạt động, năng lực cạnh tranh hiện tại của TMCP Sài Gòn

Thƣơng Tín.

- Các phƣơng pháp, đề xuất để nâng cao năng lực cạnh tranh của TMCP Sài

Gòn Thƣơng Tín.

ĐỐI TƢỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU

Đối tƣợng nghiên cứu: năng lực cạnh tranh Ngân hàng TMCP Sài Gòn

Thƣơng Tín (Sacombank).

Phạm vi nghiên cứu:

- Về thời gian: Nghiên cứu sử dụng dữ liệu trong khoảng thời gian từ năm

2013 – 2017.

- Về không gian: Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thƣơng Tín (Sacombank) và có

so sánh với các Ngân Hàng Thƣơng Mại khác trong ngành.

PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ SỐ LIỆU

Để thực hiện nghiên cứu, tác giả sử dụng phƣơng pháp luận nhƣ suy diễn và

quy nạp để đánh giá. Ngoài ra tác giả còn sử dụng kết hợp các phƣơng pháp khác

iii

nhƣ tổng hợp, phân tích số liệu, thống kê mô tả, phân tích nhân tố, so sánh tƣơng

quan. Đặc biệt, để phân tích làm rõ năng lực cạnh tranh hiện tại của Ngân hàng

TMCP Sài Gòn Thƣơng Tín, tác giả sử dụng ba phƣơng pháp để thực hiện phân tích

đánh giá:

- Sử dụng mô hình PEST để đánh giá môi trƣờng vĩ mô ngành ngân hàng.

- Phân tích các yếu tố nội lực của Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thƣơng Tín.

- Sử dụng mô hình 5-forces để đánh giá các áp lực cạnh tranh trong ngành

mà Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thƣơng Tín đang gặp phải.

Số liệu trong xuyên suốt luận văn đƣợc tác giả sử dụng và tổng hợp từ những

báo cáo tài chính đã đƣợc kiểm toán, các báo cáo thƣờng niên, báo cáo họp hội

đồng quản trị và các dữ liệu hoạt động của các ngân hàng giai đoạn 2013-2017.

Ngoài ra tác giả cũng tham khảo các tạp chí, báo, sách chuyên ngành và một số

nghiên cứu khác có nội dung tƣơng tự.

NỘI DUNG TÓM TẮT CÁC CHƢƠNG TIẾP THEO

Ngoài phần mở đầu, tài liệu tham khảo, danh sách bảng biểu, mục lục, kết

luận…bài nghiên cứu sẽ đƣợc tác giả chia làm ba chƣơng chính:

Chƣơng 1. Những vấn đề cơ bản về Ngân Hàng Thƣơng Mại và năng lực

cạnh tranh của Ngân Hàng Thƣơng Mại.

Chƣơng đầu tiên nhằm giải thích các lý thuyết cơ sở đƣợc sử dụng cho bài

nghiên cứu nhƣ lý thuyết cạnh tranh, khái niệm Ngân Hàng Thƣơng Mại, các

phƣơng pháp đánh giá năng lực cạnh tranh của Ngân Hàng Thƣơng Mại từ đó xác

định hƣớng đánh giá của bài nghiên cứu.

Chƣơng 2. Phân tích năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Sài

Gòn Thƣơng Tín.

Chƣơng tiếp theo để giới thiệu sơ lƣợc về Ngân hàng TMCP Sài Gòn

Thƣơng Tín. Sau đó phân tích tình hình kinh doanh và các chỉ tiêu cạnh tranh của

Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thƣơng Tín để đƣa ra đánh giá tổng quát về năng lực

cạnh tranh hiện tại của Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thƣơng Tín.

Chƣơng 3. Một số giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân

hàng TMCP Sài Gòn Thƣơng Tín.