Nâng cao hiệu quả tín dụng ưu đãi trong công tác xóa đói giảm nghèo tại ngân hàng chính sách xã hội

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HỒ CHÍ MINH

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

LÂM VŨ LINH

NÂNG CAO HIỆU QUẢ

TÍN DỤNG ƯU ĐÃI TRONG CÔNG TÁC XÓA ĐÓI GIẢM

NGHÈO TẠI NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI

HUYỆN CHƯ PĂH – TỈNH GIA LAI

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

TP.HỒ CHÍ MINH, NĂM 2013

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HỒ CHÍ MINH

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

LÂM VŨ LINH

NÂNG CAO HIỆU QUẢ

TÍN DỤNG ƯU ĐÃI TRONG CÔNG TÁC XÓA ĐÓI GIẢM

NGHÈO TẠI NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI

HUYỆN CHƯ PĂH – TỈNH GIA LAI

Chuyên ngành: TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG

Mã số: 60340201

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS TRẦN HUY HOÀNG

TP.HỒ CHÍ MINH, NĂM 2013

LỜI CÁM ƠN

Trước tiên tôi xin gửi lời cám ơn đến gia đình và bạn bè của tôi, đặc biệt là

vợ tôi đã luôn động viên, tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình thực hiện luận

văn và các anh, chị công tác tại NHCSXH huyện Chư Păh, giúp tôi thuận lợi trong

việc phân tích và đánh giá hiệu quả tín dụng ưu đãi trong công tác xóa đói giảm

nghèo tại NHCSXH huyện Chư Păh một cách chính xác.

Tôi xin trân trọng cám ơn quý thầy cô trường Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí

Minh đã truyền đạt những kiến thức chuyên ngành làm nền tảng giúp tôi thực hiện

luận văn này. Và trên hết, tôi xin trân trọng cám ơn PGS. TS. Trần Huy Hoàng -

người thầy đã luôn tận tình hướng dẫn và góp ý để tôi hoàn thành luận văn đúng

thời hạn.

Trong quá trình thực hiện, mặc dù đã cố gắng để hoàn thiện nhưng luận văn

không thể tránh khỏi những hạn chế và sai sót. Rất mong nhận được ý kiến đóng

góp từ quý thầy cô và bạn bè.

Xin chân thành cám ơn.

Tác giả luận văn

Lâm Vũ Linh

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng cá nhân

tôi, chưa từng được công bố hay bảo vệ trước đây. Các tài liệu và dữ liệu khác sử

dụng trong luận văn này đều được ghi nguồn trích dẫn và được liệt kê trong danh

mục tài liệu tham khảo.

Tác giả luận văn

Lâm Vũ Linh

MỤC LỤC

Nội dung Trang

Trang phụ bìa

Lời cám ơn

Lời cam đoan

Mục lục

Danh mục các ký hiệu, từ viết tắt

Danh mục các hình

Danh mục các bảng

MỞ ĐẦU.........................................................................................................................1

CHƯƠNG 1 :CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HIỆU QUẢ TÍN DỤNG ƯU ĐÃI TRONG

CÔNG TÁC XÓA ĐÓI GIẢM NGHÈO.....................................................................7

1.1. Nghèo đói và sự cần thiết phải giảm nghèo............................................................7

1.1.1. Khái niệm về nghèo đói........................................................................................7

1.1.1.1. Khái niệm nghèo.................................................................................................7

1.1.1.2. Khái niệm về đói................................................................................................9

1.1.2. Khái niệm về xóa đói giảm nghèo.........................................................................9

1.1.2.1. Khái niệm về xóa đói..........................................................................................9

1.1.2.2. Khái niệm về giảm nghèo.................................................................................10

1.1.3. Chuẩn nghèo........................................................................................................10

1.1.3.1. Chuẩn nghèo của quốc tế.................................................................................10

1.1.3.2. Chuẩn nghèo của Việt Nam.............................................................................12

1.1. 4. Đặc trưng của nghèo đói.....................................................................................15

1.1.5. Nguyên nhân gây ra nghèo đói............................................................................18

1.1.6. Đặc tính của người nghèo....................................................................................19

1.1.7. Sự cần thiết phải giảm nghèo và hỗ trợ người nghèo.........................................19

1.1.8. Chính sách của Đảng và Nhà nước về công tác xóa đói giảm nghèo.................20

1.1.9. Cam kết thực hiện mục tiêu thiên niên kỷ của Việt Nam với Liên hiệp quốc

về công tác xóa đói, giảm nghèo...................................................................................21

1.2. Tín dụng và vai trò tín dụng đối với hộ nghèo.......................................................21

1.2.1. Tín dụng đối với hộ nghèo.................................................................................21

1.2.1.1 Khái niệm tín dụng đối với hộ nghèo................................................................21

1.2.2. Vai trò tín dụng đối với hộ nghèo.......................................................................23

1.2.2.1. Tín dụng ưu đãi đối với hộ nghèo góp phần cải thiện đời sống, gia tăng thu

nhập cho người nghèo....................................................................................................23

1.2.2.2. Tín dụng ưu đãi đối với hộ nghèo góp phần tăng cường khối đại đoàn kết

trong cộng đồng dân cư.................................................................................................23

1.2.2.3. Tín dụng ưu đãi đối với hộ nghèo góp phần xóa đói giảm nghèo bền vững 24

1.2.3. Hiệu quả tín dụng đối với người nghèo...............................................................24

1.2.3.1. Khái niệm hiệu quả tín dụng đối với người nghèo...........................................24

1.2.3.2. Một số chỉ tiêu đánh giá hiệu quả tín dụng đối với người nghèo....................25

1.2.3.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả tín dụng ưu đãi đối với người nghèo . 27

1.2.4. Kinh nghiệm quốc tế trong việc xóa đói giảm nghèo và bài học cho Việt Nam

................................................................................................................................ 29

1.2.4.1 Kinh nghiệm quốc tế trong việc xóa đói giảm nghèo........................................29

1.2.4.1 Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam..................................................................34

Kết luận chương 1..........................................................................................................36

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VÀ HIỆU QUẢ CỦA TÍN DỤNG ƯU ĐÃI

TRONG CÔNG TÁC XÓA ĐÓI GIẢM NGHÈO TẠI NGÂN HÀNG CHÍNH

SÁCH XÃ HỘI HUYỆN CHƯ PĂH, TỈNH GIA LAI..............................................37

2.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội của huyện Chư Păh........................................37

2.1.1. Đặc điểm tự nhiên................................................................................................37

2.1.1.1. Vị trí địa lý.......................................................................................................37

2.1.1.2. Địa hình............................................................................................................37

2.1.1.3. Khí hậu.............................................................................................................39

2.1.2. Đặc điểm kinh tế - xã hội....................................................................................39

2.1.2.1. Đặc điểm kinh tế...............................................................................................39

2.1.2.2. Đặc điểm xã hội................................................................................................39

2.1.3. Tình hình an ninh – chính trị...............................................................................40

2.1.4. Thực trạng nghèo đói của địa phương.................................................................41

2.2. Công tác triển khai thực hiện các chương trình dự án có liên quan đến chính

sách xóa đói giảm nghèo tại huyện Chư Păh.................................................................42

2.2.1. Thực hiện dự án khuyến nông – lâm và hỗ trợ phát triển sản xuất, phát triển

ngành nghề trong những năm gần đây...........................................................................42

2.2.1.1. Công tác khuyến nông, khuyến lâm................................................................42

2.2.1.2. Chính sách trợ cước, trợ giá và cấp không thu tiền một số mặt hàng chính

sách theo Quyết định 86 của UBND tỉnh Gia Lai.........................................................42

2.2.1.3. Chương trình định canh định cư – định cư.......................................................43

2.2.2. Thực hiện chương trình 135 giai đoạn II............................................................43

2.2.3. Dự án hỗ trợ phát triển sản xuất..........................................................................44

2.2.4. Dự án phát triển cơ sở hạ tầng.............................................................................44

2.2.5. Chương trình 134.................................................................................................45

2.2.6. Chương trình 167.................................................................................................45

2.2.7. Dự án dạy nghề cho người nghèo........................................................................45

2.2.8. Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) về giáo dục đào tạo..........................45

2.2.9. Chương trình MTQG về y tế, dân số và kế hoạch hóa gia đình.........................46

2.2.10. Kết quả đạt được và những tồn tại, hạn chế......................................................46

2.3. Thực trạng về nguồn vốn, công tác huy động và sử dụng vốn ưu đãi tại Ngân

hàng chính sách xã hội (NHCSXH) huyện Chư Păh giai đoạn 2003 - 2012................48

2.3.1. Sơ lược về NHCSXH huyện Chư Păh.................................................................48

2.3.2. Nguồn vốn và công tác huy động vốn tín dụng ưu đãi cho vay hộ nghèo và

đối tượng chính sách......................................................................................................49

2.3.3. Về sử dụng vốn....................................................................................................51

2.3.3.1 Cho vay hộ nghèo..............................................................................................51

2.3.3.2 Cho vay giải quyết việt làm...............................................................................53

2.3.3.3 Cho vay học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn........................................53

2.3.3.4 Cho vay hộ sản xuất kinh doanh vùng khó khăn theo quyết định

31/2007/QĐ-TTg của Chính phủ...................................................................................53

2.3.3.5 Cho vay nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn.......................................54

2.3.3.6 Cho vay hộ đồng bào dân tộc thiểu số đặc biệt khó khăn theo Quyết định

32/2007/QĐ-TTg của Chính phủ...................................................................................54

2.3.3.7 Cho vay xuất khẩu lao động..............................................................................55

2.3.3.8 Cho vay hộ nghèo về nhà ở theo Quyết định 167/2008/QĐ-TTg, Quyết định

67/2010/QĐ-TTg của Chính Phủ...................................................................................55

2.3.3.9 Cho vay thương nhân vùng khó khăn................................................................55

2.3.4. Chất lượng tín dụng ưu đãi..................................................................................56

2.3.5. Phương thức tín dụng đối với cho vay hộ nghèo và các đối tượng chính sách

khác 56

2.3.6. Tình hình thu chi qua các năm 2006 – 2012.......................................................60

2.3.7. Những kết quả đạt được......................................................................................61

2.3.8. Kết quả điều tra, khảo sát về một số chỉ tiêu đánh giá hiệu quả từ nguồn vốn

tín dụng của NHCSXH trên địa bàn huyện Chư Păh....................................................61

2.3.9. Một số tồn tại hạn chế.........................................................................................63

2.4. Nghiên cứu tác động của tín dụng ưu đãi đến xác suất thoát nghèo kỳ vọng ... 64

2.4.1 Giới thiệu sơ lược cuộc nghiên cứu......................................................................64

2.4.2. Lược trích Kết quả của nghiên cứu.....................................................................65

Kết luận chương 2..........................................................................................................67

CHƯƠNG 3 : GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ TÍN DỤNG ƯU ĐÃI

TRONG CÔNG TÁC XÓA ĐÓI GIẢM NGHÈO TẠI NHCSXH HUYỆN

CHƯPĂH......................................................................................................................69

3.1. Cơ sở xây dựng một số giải pháp nâng cao hiệu quả tín dụng ưu đãi trong công

tác xóa đói giảm nghèo tại NHCSXH huyện Chư Păh giai đoạn 2013 – 2020 69

3.1.1. Mục tiêu chung....................................................................................................69

3.1.2. Mục tiêu cụ thể....................................................................................................69

3.2. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả tín dụng ưu đãi trong công tác xóa đói giảm

nghèo tại Ngân hàng chính sách xã hội huyện ChưPăh tỉnh Gia Lai giai đoạn 2013 –

2020................................................................................................................................70

3.2.1. Tuyên truyền và phổ biến các chương trình tín dụng ưu đãi đến người nghèo

và đối tượng chính sách.................................................................................................70

3.2.2. Giải pháp về huy động và quản lý nguồn vốn cho vay.......................................71

3.2.2.1.Về huy động nguồn vốn....................................................................................71

3.2.2.1. Về quản lý nguồn vốn cho vay..........................................................................71

3.2.3. Hoàn thiện mạng lưới hoạt động.........................................................................72

3.2.3.1. Điểm giao dịch tại xã.......................................................................................72

3.2.3.2. Tổ tiết kiệm và vay vốn.....................................................................................73

3.2.4. Đẩy mạnh tín dụng ủy thác qua các tổ chức chính trị - xã hội...........................74

3.2.5. Hoàn thiện quy trình và thủ tục vay vốn.............................................................75

3.2.6. Nâng cao hiệu quả sử dụng vốn vay cho hộ nghèo và đối tượng chính sách... 76

3.2.7. Quan tâm đến nhu cầu vay vốn của người đồng bào dân tộc thiểu số...............77

3.2.8. Đẩy mạnh cho vay theo dự án.............................................................................78

3.2.9. Nâng suất cho vay hộ nghèo...............................................................................78

3.2.10. Đa dạng hóa các ngành nghề đầu tư..................................................................78

3.2.11. Tăng cường hệ thống kiểm tra, giám sát...........................................................79

3.2.11.1.Ban đại diện HĐQT huyện Chư Păh..............................................................79

3.2.11.2.Các tổ chức nhận ủy thác...............................................................................80

3.2.11.3.NHCSXH huyện Chư Păh...............................................................................81

3.2.11.4.Cung cấp thông tin đề người dân kiểm tra hoạt động ngân hàng.................81

3.2.12. Đẩy mạnh công tác đào tạo...............................................................................81

3.2.12.1.Đào tạo cán bộ NHCSXH..............................................................................82

3.2.12.2.Đào tạo ban quản lý tổ vay vốn.....................................................................82

3.2.12.3.Đào tạo cán bộ nhận ủy thác.........................................................................83

3.2.13. Thực hiện công khai hóa - xã hội hóa hoạt động NHCSXH.............................83

3.2.14. Xây dựng hòm thư góp ý...................................................................................83

3.2.15. Tăng cường sự tham gia của chính quyền và các ban ngành vào hoạt động

xóa đói giảm nghèo........................................................................................................84

3.2.15.1.Quan tâm đến nhu cầu vốn để sản xuất kinh doanh của hộ nghèo...............84

3.2.15.2 Đẩy mạnh đầu tư, chăm lo giáo dục và đào tạo.............................................84

3.2.15.3 Tích cực tuyên truyền chính sách dân số, xây dựng đời sống văn hóa nông

thôn................................................................................................................................85

3.2.15.4 Đẩy mạnh chuyển giao khoa học công nghệ...................................................85

3.2.15.5 Thị trường tiêu thụ sản phẩm cho hộ nghèo...................................................86

3.3. Kiến nghị đối với NHCSXH Việt Nam..................................................................87

3.4. Kiến nghị đối với NHCSXH Việt Nam Chi nhánh Gia Lai...................................87

3.5. Kiến nghị đối với cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương các cấp........................88

Kết luận chương 3..........................................................................................................89

KẾT LUẬN..................................................................................................................90

Danh mục tài liệu tham khảo.........................................................................................93

Phụ lục 1.1.....................................................................................................................96

Phụ lục 2.1.....................................................................................................................97

Phụ đính 2.1.................................................................................................................110

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, TỪ VIẾT TẮT

Ký hiệu, từ viết tắt Chữ viết đầy đủ

MTQG Mục tiêu quốc gia

NHCSXH Ngân hàng chính sách xã hội

HĐQT Hội đồng quản trị

UNDP United Nations Development Programme

WB World Bank

UN United Nations

TK&VV Tiết kiệm và vay vốn

NS&VSMTNT Nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn

BAAC Bank for Agriculture and Agricultural Cooperatives

NHNg Ngân hàng người nghèo

XĐGN Xóa đói giảm nghèo

HĐND - UBND Hội đồng nhân dân - Ủy ban nhân dân

TCTD Tổ chức tín dụng

SXKD Sản xuất kinh doanh

NHNo&PTNT Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn

TW Trung ương

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 1.1 Chuẩn nghèo qua các giai đoạn từ 1993 đến nay

Bảng 1.2 Tỷ lệ hộ nghèo

Bảng 2.1: Tình hình dân số huyện Chư Păh

Bảng 2.2 : Thống kê hộ nghèo trên địa bàn huyện Chư Păh từ năm 2010 – 2012

Bảng 2.3: Tăng trưởng nguồn vốn qua 10 năm hoạt động từ 2003 -2012

Bảng 2.4 Tăng trưởng dư nợ qua các năm 2003 – 2012

Bảng 2.5 Tình hình nợ quá hạn qua các năm 2008, 2010, 2012

Bảng 2.6 Phân loại dư nợ cho vay theo đơn vị ủy thác và NHCSXH Chư Păh trực

tiếp quản lý

Bảng 2.7 Tình hình thu chi qua các năm 2006 – 2012

Bảng 2.8 kết quả điều tra, khảo sát về một số chỉ tiêu đánh giá hiệu quả từ nguồn

vốn tín dụng của NHCSXH (giai đoạn 2003-2012)

Bảng 2.9 - Giải thích các biến trong mô hình

Bảng 2.10 - Tổng hợp các phiếu khảo sát

Bảng 2.11 – Số phiếu khảo sát ở các xã thị trấn :

Bảng 2.12 - Phân tích các hệ số theo kiểm tra Omnibus

Bảng 2.13 Kết quả phân tích hồi quy tuyến tính với các quan hệ phi tuyến

Bảng 2.14 Kiểm định Hosmer and Lemeshow Test

Bảng 2.14 Bảng dự báo

Bảng 2.15 – Kiểm định Wald về ý nghĩa của các hệ số hồi quy tổng thể