Nâng cao hiệu quả hoạt động ủy thác vốn vay qua Hội Nông dân tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

LÊ ĐÀM NGỌC

NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG ỦY THÁC VỐN

VAY QUA HỘI NÔNG DÂN TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ

KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

Thái Nguyên – 2021

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

LÊ ĐÀM NGỌC

NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG ỦY THÁC

VỐN VAY QUA HỘI NÔNG DÂN TỈNH THÁI NGUYÊN

Ngành: Kinh tế nông nghiệp

Mã số: 86.20.115

LUẬN VĂN THẠC SĨ

KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

Người hướng dẫn khoa học: TS. Đỗ Xuân Luận

THÁI NGUYÊN - 2021

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, được thực

hiện trên cơ sở nghiên cứu lý thuyết, nghiên cứu khảo sát tình hình thực tiễn và

dưới sự hướng dẫn khoa học của TS Đỗ Xuân Luận.

Các số liệu, kết quả nghiên cứu được trình bày là trung thực. Luận văn

của tôi có tham khảo một số sách, báo, tạp chí và đã được trích dẫn, ghi chú đầy

đủ.

Thái Nguyên, tháng 4 năm 2021

Tác giả luận văn

Lê Đàm Ngọc

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong thời gian học tập và nghiên cứu tại Trường Đại học Nông lâm

Thái Nguyên, học viên đã nhận được sự giúp đỡ của các khoa, bộ môn và

các giảng viên.

Tôi trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu Trường Đại học Nông lâm Thái

Nguyên, Phòng Đào tạo và Khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn đã giúp đỡ tôi

hoàn thành luận văn cao học.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với TS Đỗ Xuân Luận, đã tận tình

hướng dẫn tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp này.

Tôi cũng xin chân thành cảm ơn các đồng chí Lãnh đạo Hội Nông dân tỉnh

Thái Nguyên, Lãnh đạo các phòng, Ban, chức năng của tỉnh Thái Nguyên, các tổ

chức, cá nhân, bạn bè, đồng nghiệp đã hết sức quan tâm và tạo mọi điều kiện thuận

lợi cho tôi tìm hiểu, nghiên cứu để hoàn thành luận văn tốt nghiệp.

Với hạn chế về kiến thức và kinh nghiệm của bản thân, luận văn sẽ còn

có những hạn chế, thiếu sót, tôi xin trân trọng tiếp thu những ý kiến đóng góp từ

Quý Thầy, Cô, đồng nghiệp và các bạn.

Xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè, và các đồng nghiệp đã giúp đỡ

tôi trong quá trình học tập.

Xin trân trọng cảm ơn!

Thái Nguyên, tháng 4 năm 2021

Học viên

Lê Đàm Ngọc

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ..........................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN.............................................................................................................. ii

MỤC LỤC .................................................................................................................. iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ..............................................................................v

DANH MỤC BẢNG BIỂU .........................................................................................vi

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ...................................................................... vii

MỞ ĐẦU ......................................................................................................................1

1.Tính cấp thiết của đề tài.............................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu .................................................................................................3

2.1. Mục tiêu chung ......................................................................................................3

2.2. Mục tiêu cụ thể.......................................................................................................3

3. Ý nghĩa đề tài............................................................................................................3

Chương 1.TỔNG QUAN TÀI LIỆU............................................................................5

1.1. Cơ sở lý luận về tín dụng .......................................................................................5

1.1.1. Khái niệm tín dụng..............................................................................................5

1.1.2. Bản chất, chức năng và các hình thức tín dụng trong nền kinh tế thị trường...............5

1.1.3. Tín dụng nông thôn.............................................................................................9

1.1.4. Khái niệm về hoạt động ủy thác tín dụng .........................................................14

1.1.5. Hoạt động uỷ thác tín dụng của NHCSXH.......................................................15

1.1.6. Hoạt động tín dụng của Ngân hàng NN&PTNT ..............................................23

1.1.7. Hoạt động cho vay vốn Quỹ Hỗ trợ nông dân..................................................24

1.2. Cơ sở thực tiễn .....................................................................................................38

1.2.1. Bài học kinh nghiệm của tỉnh Nam Định .........................................................38

1.2.2. Bài học kinh nghiệm của tỉnh Tây Ninh ...........................................................39

1.2.3. Bài học kinh nghiệm của tỉnh Lào Cai .............................................................40

1.2.4. Bài học cho tỉnh Thái Nguyên ..........................................................................42

Chương 2.ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .........44

2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .......................................................................44

2.1.1. Đối tượng nghiên cứu .......................................................................................44

iv

2.1.2. Phạm vi nghiên cứu ..........................................................................................44

2.2. Nội dung nghiên cứu............................................................................................44

2.3. Phương pháp nghiên cứu .....................................................................................44

2.3.1. Phương pháp chọn mẫu điều tra .......................................................................44

2.3.2. Hệ thống thông tin cần thu thập từ các nhóm đối tượng ..................................45

2.3.3. Một số phương pháp khác.................................................................................46

2.3.4. Phân tích và xử lý số liệu..................................................................................47

2.4. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu...............................................................................48

Chương 3.KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU........................................................................49

3.1 Giới thiệu về mô hình tổ chức, hoạt động của Hội nông dân ...............................49

3.2. Thực trạng ủy thác cho vay qua hội nông dân tỉnh Thái Nguyên........................50

3.2.1 Ủy thác cho vay từ nguồn vốn ngân hàng chính sách xã hội ............................50

3.2.2. Ủy thác cho vay từ nguồn vốn ngân hàng nông nghiệp & phát triển nông thôn...57

3.2.3 Ủy thác cho vay từ nguồn vốn hỗ trợ nông dân của tỉnh...................................63

3.3. Thực trạng hoạt động nhận ủy thác tín dụng của Hội Nông dân tỉnh Thái Nguyên 67

3.3.1. Bộ máy Tổ chức Hội Nông dân tỉnh Thái Nguyên...........................................68

3.3.2. Hoạt động nhận ủy thác tín dụng của Hội Nông dân tỉnh Thái Nguyên ..........79

3.4. Tình hình thực hiện vay vốn của các hộ nông dân ..............................................86

3.4.1. Đặc điểm kinh tế, xã hội của hộ tham gia tín dụng ..........................................86

3.4.2. Tình hình vay vốn của các hộ điều tra ..............................................................90

3.5. Phân tích ảnh hưởng của hoạt động ủy thác tín dụng đến hộ nông dân ..............94

3.51. Hiệu quả sử dụng vốn của các hộ vay ...............................................................94

3.5.2. Nhận thức người dân.........................................................................................96

3.6. Phân tích tác động của hoạt động ủy thác tín dụng đến phát triển nông thôn........100

3.7. Giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động ủy thác và nhận ủy thác tín dụng

trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên ..................................................................................105

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ..................................................................................109

1. Kết luận.................................................................................................................109

2. Kiến nghị...............................................................................................................110

TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................112

v

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

Từ viết tắt Nghĩa

BCH

BĐD-HĐQT

CNH-HĐH

CT-XH

DTTS DBKK

GQVL

HSSV

HTTDND

HTX

XKLĐ

NHCSXH

NHNN & PTNT

NHTM

SXKD

TD

TDND

TK&VV

TW

UBND

XĐGN

: Ban Chấp hành

: Ban đại diện Hội đồng quản trị

: Công nghiệp hóa-Hiện đại hóa

: Chính trị - xã hội

: Dân tộc thiểu số đặc biệt khó khăn

: Giải quyết việc làm

: Học sinh, sinh viên

: Hệ thống tín dụng nhân dân

: Hợp tác xã

: Xuất khẩu lao động

: Ngân hàng chính sách xã hội

: Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn

: Ngân hàng thương mại

: Sản xuất kinh danh

: Tín dụng

: Tín dụng nhân dân

: Tiết kiệm và vay vốn

: Trung ương

: Ủy ban nhân dân

: Xóa đói giảm nghèo

vi

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 3.1. Số lượng và tỷ trọng số hội viên nông dân được vay vốn qua các năm ....51

Bảng 3.2. Kết quả cho vay hộ nghèo và các đối tượng chính sách khác....................52

Bảng 3.3. Số lượng và tỷ trọng số hội viên được vay vốn qua các năm ....................59

Bảng 3.4. Số lượng và tỷ trọng số hội viên được vay vốn qua các năm ....................64

Bảng 3.4: Tình hình dư nợ qua các năm 2017 – 2019................................................79

Bảng 3.5: Cơ cấu dư nợ theo thời hạn ........................................................................81

Bảng 3.6: Tình hình dư nợ cho vay theo đối tượng vay NHCSXH ...........................82

Bảng 3.7: Tình hình dư nợ cho vay theo mục đích vay..............................................83

Bảng 3.8: Diễn biến nợ quá hạn NHCSXH, NH NN&PTNT, Quỹ HTND ...............86

Bảng 3.9: Một số thông tin chung về các hộ điều tra .................................................88

Bảng 3.10: Tình hình nhà ở của các hộ điều tra .........................................................89

Bảng 3.11: Mức thu nhập và cơ cấu thu nhập của hộ.................................................89

Bảng 3.12: Số nguồn vốn được vay của hộ điều tra...................................................91

Bảng 3.13: Tình hình dư nợ cho vay theo đối tượng vay...........................................91

Bảng 3.14: Tình hình dư nợ cho vay theo mục đích vay............................................92

Bảng 3.15: Diễn biến thu nhập của các hộ vay vốn ...................................................94

Bảng 3.16: Sự hiểu biết của người dân về các nguồn tín dụng ..................................97

Bảng 3.17: Các hoạt động hỗ trợ nâng cao kiến thức cho người dân sử dụng

vốn hiệu quả................................................................................................................98

Bảng 3.18: Kết quả về sự thay đổi đời sống của hộ khi được vay vốn ....................101

vii

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ

Hình 3.1. Nguồn vốn ủy thác các nguồn vốn Quỹ HTND .........................................68

Biểu đồ 3.1: Tình hình dư nợ qua các năm.................................................................80

Biểu đồ 3.2: Cơ cấu dư nợ theo thời hạn....................................................................82

Biểu đồ 3.3: Bình quân thay đổi thu nhập của các hộ vay vốn ..................................96

1

MỞ ĐẦU

1.Tính cấp thiết của đề tài

Trong bối cảnh nông nghiệp đang trở thành một định hướng ưu tiên Đảng

(Nghị quyết trung ương 7 khóa X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn), của

Chính phủ thì tín dụng dành cho lĩnh vực này ngày càng giữ vai trò quan trọng.

Ngày 23.6.2016, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Hội Nông dân Việt Nam và

Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam đã ký kết Chương trình hợp tác thực hiện chính

sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn theo Nghị định số

55/2015/NĐ-CP (Nay là nghị định 116/2018 thay thế, sửa đổi bổ sung một số

điều của nghị định 55/2015). Tiếp đó, ngày 29.6.2016, Agribank và Hội Nông

dân tỉnh Thái Nguyên đã tiếp tục tổ chức ký kết thỏa thuận phối hợp số 670 về

thực hiện chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp nông thôn theo

Nghị định 55 của Chính phủ. Theo thỏa thuận, đối với hộ gia đình là hội viên

Hội Nông dân được tạo điều kiện thuận lợi vay vốn và sử dụng các dịch vụ tại

Agribank để phát triển sản xuất, kinh doanh, dịch vụ, tiêu dùng nhằm nâng cao

thu nhập, cải thiện đời sống. Ngân hàng và Hội Nông dân các cấp thực hiện cho

vay thông qua Tổ liên kết.Việc liên kết này không chỉ giảm tải công việc cho

cán bộ ngân hàng, mà còn giúp Ngân hàng quản lý tốt nguồn vốn, giảm tỷ lệ nợ

xấu. Cho vay vốn qua Tổ liên kết giúp cho người dân tiết kiệm được thời gian,

đồng thời giúp ngân hàng chuyển tải vốn nhanh, tiết kiệm chi phí. Thông qua

vay qua tổ, các hội viên nông dân có điều kiện chia sẻ, trao đổi kinh nghiệm sản

xuất, kinh doanh, góp phần tăng cường tính đoàn kết trong cộng đồng.

Tại Thái Nguyên, các cấp Hội Nông dân trong tỉnh đã bám sát nhiệm vụ

chính trị, đổi mới, sáng tạo, chỉ đạo có hiệu quả chương trình công tác Hội và

phong trào nông dân, góp phần phát triển nông nghiệp, xây dựng nông thôn mới,

thúc đấy quá trình đô thị hóa nông thôn, phát triển kinh tế xã hội. Nhiều chỉ tiêu

đề ra đã đạt và vượt kế hoạch. Trong nhiệm kỳ, các cấp Hội đã kết nạp mới trên

2

31.000 hội viên, đưa tổng số hội viên toàn tỉnh lên 160.046 hội viên; Thực hiện

Kết luận số 61-KL/TW, ngày 03/12/2009 của Ban Bí thư, Quyết định 673/QĐ￾TTg ngày 10/5/2011 của Thủ tướng Chính phủ về việc Hội Nông dân Việt Nam

trực tiếp thực hiện và phối hợp thực hiện một số chương trình, đề án phát triển

kinh tế, văn hóa, xã hội nông thôn giai đoạn 2011-2020” Quỹ Hỗ trợ nông dân

cấp tỉnh được Tỉnh ủy, UBND tỉnh Thái Nguyên tạo điều kiện tăng trưởng bình

quân 47,3%/năm, nâng tổng nguồn Quỹ toàn tỉnh hiện nay đạt trên 30 tỷ đồng

với 84 dự án và 993 hộ được vay. Bình quân hằng năm, số hộ đạt danh hiệu sản

xuất, kinh doanh giỏi các cấp là gần 54.000 nghìn hộ, đạt 61,9% so với tổng số

hộ đăng ký…Các cấp Hội phát huy vai trò, trách nhiệm trong thời kỳ mới; tập

trung làm tốt công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cán bộ, hội viên,

nông dân về chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước; gắn các hoạt động

của Hội với nhiệm vụ chính trị của địa phương, đơn vị; tiếp tục đổi mới nội dung

và phương thức hoạt động, gắn với cơ sở, sát với hội viên; kịp thời nắm bắt tâm

tư, nguyện vọng, chăm lo bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của hội

viên, nông dân; tổ chức phát động, thực hiện tốt các phong trào thi đua yêu nước

và phong trào của Hội; chú trọng những hoạt động tư vấn, hỗ trợ nông dân tiếp

cận tín dụng để đầu tư, chuyển đổi cơ cấu giống, cây trồng, vật nuôi hợp lý; phát

triển vùng sản xuất hàng hóa tập trung và áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật;

tăng cường sản xuất nông nghiệp sạch, nông nghiệp công nghệ cao. Tuy nhiên,

hoạt động kết nối cung cầu tín dụng của Hội Nông dân còn nhiều khó khăn thách

thức và cần được cải thiện trong thời gian tới. Để đẩy mạnh phương thức cho vay

qua tổ nhằm giảm tải cho cán bộ tín dụng, thời gian triển khai đồng bộ các giải

pháp khắc phục những hạn chế, củng cố việc tổ chức cho vay qua tổ vay vốn, tăng

cường mối quan hệ giữa Ngân hàng và các tổ chức Hội. Xuất phát từ thực tiễn đó

tôi chọn đề tài “Nâng cao hiệu quả hoạt động ủy thác vốn vay qua Hội Nông

dân tỉnh Thái Nguyên” để nghiên cứu với mong muốn đưa những kiến thức lý

luận vào thực tiễn, tìm giải pháp hữu hiệu nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động nhận

3

ủy thác tín dụng của Hội Nông dân, góp phần nâng cao đời sống kinh tế cho các

hộ nông dân trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên.

2. Mục tiêu nghiên cứu

2.1. Mục tiêu chung

- Phân tích thực trạng ủy thác vốn vay qua hội nông dân tỉnh Thái Nguyên

- Đánh giá những thuận lợi, khó khăn trong quá trình ủy thác cho vay

qua Hội nông dân tỉnh Thái Nguyên

- Đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả cho vay ủy thác qua Hội nông dân

trên địa bàn tỉnh

2.2. Mục tiêu cụ thể

- Hệ thống hóa lí luận về hoạt động tín dụng và nhận ủy thác tín dụng để

thấy rõ vai trò của tín dụng trong phát triển kinh tế nông thôn.

- Đánh giá được thực trạng hoạt động nhận ủy thác tín dụng của Hội Nông

dân tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2017-2019.

- Phân tích được những khó khăn, thuận lợi, cơ hội và thách thức trong

hoạt động ủy thác tín dụng tại tỉnh Thái Nguyên

- Đề xuất các giải pháp nhằm thúc đẩy và nâng cao hiệu quả hoạt động

nhận ủy thác tín dụng của Hội Nông dân trong những năm tới.

3. Ý nghĩa đề tài

Đề tài chỉ ra mối quan hệ giữa Hội Nông dân với các tổ chức tín dụng trong

hệ thống tín dụng chính thức hiện nay. Đề tài là cơ sở để có những giải pháp thúc

đẩy và nâng cao hiệu quả hoạt động nhận ủy thác tín dụng của Hội Nông dân,

đồng thời đảm bảo duy trì hoạt động bền vững của các tổ chức tín dụng và nhằm

góp phần nâng cao đời sống kinh tế các hộ nông dân tỉnh Thái Nguyên.

- Ý nghĩa về lý luận

Luận văn là công trình khoa học có thể được dùng làm tài liệu tham khảo

quý trong quá trình nghiên cứu khoa học trong các trường đại học và cao đẳng. Mặt

khác luận văn còn là tài liệu tham khảo quan trọng cho những ai quan tâm đến vấn

đề ủy thác tín dụng cho các tổ chức đoàn thể trong nông thôn.