Nâng cao hiệu quả phát triển du lịch sinh thái tại quận 9 - Thành phố Hồ Chí Minh trong giai đoạn hiện nay (Kinh nghiệm từ một số quốc gia Đông Nam Á) / Hoàng Sơn Giang

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

BÁO CÁO TỔNG KẾT

ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA SINH VIÊN

THAM GIA XÉT GIẢI THƯỞNG CẤP TRƯỜNG

NÂNG CAO HIỆU QUẢ

PHÁT TRIỂN DU LỊCH SINH THÁI

TẠI QUẬN 9 – THÀNH PHỐ

HỒ CHÍ MINH

TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

(KINH NGHIỆM TỪ MỘT SỐ

QUỐC GIA ĐÔNG NAM Á)

Mã số đề tài:

Thuộc nhóm ngành khoa học: Khoa học xã hội và nhân văn

Thành Phố Hồ Chí Minh, Tháng 4 Năm 2014

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

BÁO CÁO TỔNG KẾT

ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA SINH VIÊN

THAM GIA XÉT GIẢI THƯỞNG CẤP TRƯỜNG

NÂNG CAO HIỆU QUẢ

PHÁT TRIỂN DU LỊCH SINH THÁI

TẠI QUẬN 9 – THÀNH PHỐ

HỒ CHÍ MINH

TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

(KINH NGHIỆM TỪ MỘT SỐ

QUỐC GIA ĐÔNG NAM Á)

Mã số đề tài:

Thuộc nhóm ngành khoa học: Khoa học xã hội và nhân văn

Sinh viên thực hiện: Hoàng Sơn Giang Nam, Nữ: Nam

Dân tộc: Kinh

Lớp: DN10 Khoa: XHH-CTXH-ĐNAH Năm thứ: 4 / 4

Ngành học: Đông Nam Á Học

Người hướng dẫn: PGS.TS Phan Thị Hồng Xuân

Thành Phố Hồ Chí Minh, Tháng 4 Năm 2014

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU .............................................................................................. 1

1. Lý do chọn đề tài................................................................................................... 1

2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ......................................................................................2

3. Mục tiêu nghiên cứu ...............................................................................................3

4. Phương pháp nghiên cứu ........................................................................................4

5. Câu hỏi nghiên cứu.................................................................................................7

6. Giả thuyết nghiên cứu.............................................................................................7

7. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...........................................................................7

8. Những đóng góp của đề tài .....................................................................................8

9. Bố cục đề tài...........................................................................................................8

CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN..............................................................................10

1.1 Tổng quan về du lịch sinh thái ..........................................................................10

1.1.1 Khái niệm du lịch sinh thái...........................................................................10

1.1.2 Những đặc trưng và tính chất cơ bản của du lịch sinh thái ............................12

1.1.3 Các nguyên tắc cơ bản của du lịch sinh thái..................................................14

1.1.4 Vai trò của việc phát triển du lịch sinh thái đối với kinh tế, xã hội và

môi trường ............................................................................................................16

1.2 Tổng quan về tài nguyên du lịch .......................................................................18

1.2.1 Khái niệm tài nguyên....................................................................................18

1.2.2 Khái niệm tài nguyên du lịch ........................................................................18

1.2.3 Đặc điểm của tài nguyên du lịch ...................................................................19

1.3 Tổng quan về tiềm năng và thực trạng phát triển du lịch sinh thái ở

quận 9 - Thành phố Hồ Chí Minh.........................................................................23

1.3.1 Lịch sử hình thành quận................................................................................23

1.3.2 Tài nguyên du lịch tự nhiên ..........................................................................25

1.3.3 Tài nguyên du lịch nhân văn .........................................................................28

1.3.4 Thực trạng khai thác hoạt động các điểm du lịch sinh thái trên

địa bàn quận 9................................................................................................35

CHƯƠNG 2: ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ HÀI LÒNG CỦA DU KHÁCH ĐỐI

VỚI DU LỊCH SINH THÁI TẠI QUẬN 9 - THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH .40

2.1 Một số đặc điểm về du khách............................................................................40

2.1.1 Giới tính .......................................................................................................40

2.1.2 Độ tuổi .........................................................................................................40

2.1.3 Nơi cư trú của du khách................................................................................41

2.1.4 Thu nhập của du khách .................................................................................42

2.1.5 Nghề nghiệp .................................................................................................43

2.1.6 Phương tiện vận chuyển................................................................................44

2.1.7 Thời điểm du lịch của du khách ....................................................................44

2.1.8 Phương tiện thông tin biết đến du lịch quận 9 ...............................................45

2.1.9 Thói quen du lịch của du khách ....................................................................46

2.2 Đánh giá mức độ hài lòng của du khách đối với du lịch sinh thái quận 9.......47

2.2.1 Sự hài lòng về các yếu tố cấu thành nên sản phẩm du lịch sinh thái quận 9...47

2.2.2 Sự hài lòng về chi phí của du khách..............................................................55

2.2.3 Đánh giá của du khách về mức độ hấp dẫn của các hoạt động khi đi du

lịch sinh thái tại quận 9 .......................................................................................58

2.2.4 Vấn đề quay trở lại quận 9 của du khách.......................................................59

2.3 Những góp ý của du khách trong việc phát triển du lịch sinh thái

tại quận 9 - TP.HCM ........................................................................................59

CHƯƠNG 3: MỘT SỐ BIỆN PHÁP GÓP PHẦN NÂNG CAO HIỆU QUẢ

PHÁT TRIỂN DU LỊCH SINH THÁI TẠI QUẬN 9 - TP.HCM....................62

3.1 Phương hướng phát triển du lịch sinh thái ở quận 9 .......................................62

3.1.1 Quan điểm phát triển du lịch sinh thái...........................................................62

3.1.2 Mục tiêu .......................................................................................................64

3.1.3 Một số định hướng chiến lược phát triển du lịch sinh thái ở quận 9 ..............64

3.2 Chiến lược phát triển du lịch của một số quốc gia Đông Nam Á.....................65

3.2.1 Đánh giá chiến lược phát triển du lịch của Malaysia .....................................65

3.2.2 Đánh giá chiến lược phát triển du lịch của Thái Lan .....................................67

3.2.3 Đánh giá chiến lược phát triển du lịch của Indonesia ....................................68

3.3 Những giải pháp phát triển du lịch sinh thái quận 9 dựa trên phân tích ma

trận SWOT.........................................................................................................70

3.3.1 Phân tích ma trận SWOT..............................................................................70

3.3.2 Một số giải pháp phát triển du lịch sinh thái ở quận 9 dựa trên phân tích

ma trận SWOT...................................................................................................72

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ............................................................. 91

TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................94

PHỤ LỤC

Phụ lục 1: Bản đồ quy hoạch và bản đồ du lịch quận 9.

Phụ lục 2: Một số hình ảnh về du lịch quận 9.

Phụ lục 3: Phiếu khảo sát khách du lịch đang đi du lịch tại quận 9.

Phụ lục 4: Các nhiệm vụ trọng tâm của du lịch TP.HCM năm 2013.

Phụ lục 5: Một số bài viết về du lịch sinh thái quận 9 - TP.HCM.

i

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

1 ASEAN Association of Southeast Asia Nations

-Hiệp Hội Các Quốc Gia Đông Nam Á

2 CN Công Nghiệp

3 CP Chính Phủ

4 DLST Du Lịch Sinh Thái

5 DT Diện Tích

6 Ha Héc Ta

7 HDV Hướng Dẫn Viên

8 MT Môi Trường

9 NN Nông Nghiệp

10 NXB Nhà Xuất Bản

11 PGS Phó Giáo Sư

12 TNTN Tài Nguyên Thiên Nhiên

13 TP Thành Phố

14 TP.HCM Thành Phố Hồ Chí Minh

15 TR Trang

16 TS Tiến Sĩ

17 UBND Ủy Ban Nhân Dân

18 UNESCO

United Nations Educational, Scientific

and Cultural Organization - Tổ Chức

Giáo Dục, Khoa Học Và Văn Hóa

Của Liên Hiệp Quốc

19 VH - TT – DL Văn Hóa - Thể Thao - Du Lịch

20 VQG Vườn Quốc Gia

ii

DANH MỤC CÁC BIỂU BẢNG

---------------

Bảng 1.1: Diện tích và dân số quận 9 theo đơn vị hành chính ....................................23

Bảng 1.4: Tình hình và dự kiến sử dụng đất quận 9.....................................................27

Bảng 1.3: Các chỉ tiêu về nông nghiệp.......................................................................30

Bảng 1.4: Các chỉ tiêu trong lĩnh vực thương mại - dịch vụ .........................................31

Bảng 2.1: Nơi cư trú của của du khách........................................................................41

Bảng 2.2: Thu nhập của khách du lịch ........................................................................42

Bảng 2.3: Thống kê nghề nghiệp của du khách ..........................................................43

Bảng 2.4: Người đi cùng du khách.............................................................................46

Bảng 2.5: Bảng tính điểm trung bình về sự hài lòng của du khách đối với

DLST quận 9 .............................................................................................................48

Bảng 2.6: Sự phụ thuộc của mức độ hài lòng về sự đa dạng của khách sạn, nhà nghỉ

với độ tuổi .................................................................................................................48

Bảng 2.7: Sự phụ thuộc của mức độ hài lòng về quà lưu niệm và nhóm khách...........49

Bảng 2.8: Sự phụ thuộc của mức độ hài lòng về món ăn với độ tuổi ..........................50

Bảng 2.9: Sự phụ thuộc của mức độ hài lòng về phục vụ của nhân viên.....................51

Bảng 2.10: Sự phụ thuộc của mức độ hài lòng về du lịch phân theo giới tính.............52

Bảng 2.11: Sự phụ thuộc của mức độ hài lòng về sức hấp dẫn của các điểm du lịch với

độ tuổi .......................................................................................................................53

Bảng 2.12: Sự phụ thuộc của mức độ hài lòng về hoạt động

vui chơi giải trí tại điểm.............................................................................................54

Bảng 2.13: Sự phụ thuộc của mức độ hài lòng về môi trường

tự nhiên với độ tuổi....................................................................................................54

Bảng 2.14: Mức độ thỏa mãn của khách du lịch.........................................................56

Bảng 2.15: Mức độ thỏa mãn của khách địa phương..................................................57

Bảng 2.16: Mức độ thỏa mãn của khách trong nước...................................................58

iii

Bảng 2.17: Bảng tính điểm trung bình về mức độ hấp dẫn của du khách đối với các

hoạt động du lịch .......................................................................................................58

Bảng 2.18: Kiến nghị đóng góp của du khách ............................................................60

Bảng 3.1: Ma trận SWOT về du lịch sinh thái quận 9 ................................................70

iv

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ TP.HCM

THÔNG TIN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI

1. Thông tin chung:

- Tên đề tài: Nâng Cao Hiệu Quả Phát Triển Du Lịch Sinh Thái Tại Quận 9 -

Thành Phố Hồ Chí Minh Trong Giai Đoạn Hiện Nay (Kinh Nghiệm Từ Một Số Quốc

Gia Đông Nam Á)

- Sinh viên thực hiện: Hoàng Sơn Giang

- Lớp: DN10A2 Khoa: XHH-CTXH-ĐNAH Năm thứ: 4 - Số

năm đào tạo: 4

- Người hướng dẫn: PGS.TS Phan Thị Hồng Xuân

2. Mục tiêu đề tài:

 Mục tiêu tổng quát

Mục tiêu của đề tài là xác lập cơ sở khoa học cho việc phát triển DLST trên địa

bàn quận 9 - TP.HCM, từ đó phát hiện ra những cơ hội, thách thức của quận và đề

xuất những giải pháp, phương hướng phát triển phù hợp nhằm đem lại hiệu quả kinh

tế cao hơn. Đồng thời, đề tài hưởng ứng một trong năm nhiệm vụ trọng tâm của du

lịch TP.HCM hiện nay đó là phát triển DLST đặc biệt chú ý đến quận 9.

 Mục tiêu cụ thể

(1) Hệ thống hóa một số vấn đề cơ bản về lý luận và thực tiễn phát triển DLST,

góp phần làm phong phú thêm nguồn tư liệu về du lịch ở TP.HCM.

(2) Phân tích - đánh giá những tiềm năng và thực trạng phát triển DLST tại quận

9 dựa trên những tài nguyên du lịch của quận.

(3) Đánh giá mức độ thoả mãn của du khách đối với DLST tại một số điểm du

lịch trên địa bàn quận.

(4) Xác định cơ hội, thách thức, điểm mạnh và điểm yếu của du lịch quận 9, từ

đó đề xuất các giải pháp và phương hướng phát triển bền vững DLST trên địa bàn quận

(có tham khảo kinh nghiệm phát triển du lịch của một số quốc gia Đông Nam Á).

3. Tính mới và sáng tạo:

v

+ Đề tài đã khảo sát và phân tích số liệu từ 300 khách du lịch tại 5 điểm du lịch

phổ biến nhất ở quận 9 hiện nay về những vấn đề liên quan đến DLST trên địa bàn

quận như cơ sở lưu trú, các hoạt động vui chơi giải trí tại điểm, chi phí du lịch của du

khách…

+ Đánh giá mức độ hài lòng của du khách đối với DLST quận 9 bằng phương

pháp Willingness To Pay (WTP), làm cơ sở để đề các giải pháp.

+ Đề xuất những giải pháp phát triển DLST quận 9 dựa trên phân tích ma trận

SWOT, có so sánh với chiến lược phát triển du lịch của các quốc gia Đông Nam Á.

4. Kết quả nghiên cứu:

Đề tài đã hệ thống hóa những vấn đề cơ bản về lý luận và thực tiễn phát triển

DLST; những tiềm năng du lịch to lớn của quận 9, góp phần làm phong phú thêm

nguồn tư liệu về du lịch ở TP.HCM.

Đề tài đã làm rõ đối tượng nghiên cứu trong sự so sánh - đối chiếu, nêu lên một

số điểm tương đồng và khác biệt trong cách thức tổ chức hoạt động du lịch ở Việt

Nam và một số nước Đông Nam Á, gợi mở hướng nghiên cứu mới về du lịch TP.HCM

trong sự tương quan với các nước khu vực và thế giới.

5. Đóng góp về mặt kinh tế - xã hội, giáo dục và đào tạo, an ninh, quốc phòng và

khả năng áp dụng của đề tài:

Công trình “Nâng cao hiệu quả phát triển du lịch sinh thái tại quận 9 - TPHCM

trong giai đoạn hiện nay” nếu được triển khai nghiên cứu sẽ là nguồn tài liệu tham

khảo cho các cơ quan: Sở Văn Hóa Thể Thao và Du Lịch TP.HCM, UBND Quận 9 -

TP.HCM và các đơn vị làm du lịch trên địa bàn quận 9. Giúp các cơ quan này có thêm

cơ sở khoa học và định hướng chiến lược nhằm nâng cao hiệu quả phát triển DLST

quận 9 trong bối cảnh hội nhập quốc tế hiện nay.

Góp phần tạo công ăn việc làm cho cư dân địa phương, tăng cường ý thức bảo

vệ môi trường thông qua việc phát triển DLST. Đồng thời gợi ý hướng khai thác các

tour du lịch quận 9 trong giai đoạn tới có hiệu quả.

Qua kết quả khảo sát của đề tài, chúng tôi rất mong các cơ quan quản lý du lịch

và các đơn vị nghệ thuật TP.HCM từng bước nghiên cứu đưa nghệ thuật Đờn ca tài tử

vừa được UNESCO vinh danh là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại vào kết hợp

phục vụ du lịch tại các nhà vườn sinh thái ở quận 9 có định hướng và chủ đề. Vừa góp

phần đa dạng hóa các sản phẩm DLST tại TP.HCM, vừa quảng bá nghệ thuật dân tộc,

vi

cũng như hưởng ứng mục tiêu “Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên

tiến, đậm đà bản sắc dân tộc” của Đảng và nhà nước trong giai đoạn hiện nay.

Ngày 02 tháng 04 năm 2014

Sinh viên chịu trách nhiệm chính thực hiện đề tài

Hoàng Sơn Giang

vii

Nhận xét của người hướng dẫn về những đóng góp khoa học của sinh viên thực

hiện đề tài:

Ngày tháng năm

Xác nhận của đơn vị

(ký tên và đóng dấu)

Người hướng dẫn

(ký, họ và tên)

PGS.TS Phan Thị Hồng Xuân

viii

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ TP.HCM

THÔNG TIN VỀ SINH VIÊN

CHỊU TRÁCH NHIỆM CHÍNH THỰC HIỆN ĐỀ TÀI

I. SƠ LƯỢC VỀ SINH VIÊN:

Họ và tên: Hoàng Sơn Giang

Sinh ngày: 24 tháng 11 năm 1992

Nơi sinh: Châu Thành - Long An

Lớp: DN10A2 Khóa: 2010

Khoa: XHH-CTXH-ĐNAH

Địa chỉ liên hệ: 242/21 Đường Nguyễn Thiện Thuật, P3, Q3. TP.HCM

Điện thoại: 01215484272 Email: [email protected]

II. QUÁ TRÌNH HỌC TẬP (kê khai thành tích của sinh viên từ năm thứ 1 đến năm

đang học):

* Năm thứ 1:

Ngành học: Đông Nam Á Học Khoa: Đông Nam Á Học

Kết quả xếp loại học tập: Khá

Sơ lược thành tích: Tích cực tham gia nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ của Khoa,

Trường, hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao trong công tác ở Hội Sinh Viên, Đoàn

Khoa.

* Năm thứ 2:

Ngành học: Đông Nam Á Học Khoa: XHH-CTXH-ĐNAH

Kết quả xếp loại học tập: Khá

Sơ lược thành tích:

+ Đạt giải Nhất cuộc thi học thuật “Nhà Truyền Thông Chuyên Nghiệp 2012”

+ Đạt giải Nhất cuộc thi “Viết tóm tắt sách - Book Review 2012”.

+ Đạt danh hiệu Sinh viên năm tốt cấp Khoa.

+ Tích cực tham gia nhiều hoạt động văn hóa văn nghệ của Khoa, Trường, hoàn

thành tốt các vai trò : UV BCH LCH Khoa, Phó CN CLB Năng Khiếu Sân Khấu.

* Năm thứ 3:

Ảnh 4x6

ix

Ngành học: Đông Nam Á Học Khoa: XHH-CTXH-ĐNAH

Kết quả xếp loại học tập: Khá

Sơ lược thành tích:

+ Giải Nhì cuộc thi “Sinh viên nghiên cứu khoa học” cấp trường năm 2013

+ Giải Nhất cuộc thi “Sinh viên nghiên cứu khoa học - Euréka” cấp thành phố

năm 2013.

+ Giải Nhất cuộc thi “Vòng quanh Đông Nam Á” năm 2013.

+ Đạt thành tích Khen thưởng ngoại khóa loại xuất sắc năm học 2012 - 2013.

Ngày 12 tháng 04 năm 2013

Xác nhận của đơn vị Sinh viên chịu trách nhiệm chính

(kí và đóng dấu) thực hiện đề tài

Hoàng Sơn Giang