Nâng cao hiệu quả công tác ngoại giao nhân dân của liên hiệp các tổ chức hữu nghị Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn hội nhập quốc tế

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

KHOA XHH - CTXH - ĐNAH

£

PHẠM LÊ HẢI VÂN

MSSV: 0855010121

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

NÂNG CAO HIỆU QUẢ

CỒNG TÁC NGOẠI GIAO NHÂN DÂN CỦA

T IÊN HBÊP CÁC TỐ CHỨC HỮU NGHỊ

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH GIAI ĐOẠN

HỘI NHẬP QUỐC TÉ

Giáo viên hướng dẫn

TS. PHAN THỊ HÒNG XUÂN

Tp.Hồ Chí Minh, tháng 07 năm 2012

NHẶN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN

1. ƯU ĐIỂM:

2. HẠN CHẾ:

3. KẾT QUẢ:

GIÁO VIÊN NHẬN XÉT

NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN

1. ƯU ĐIỂM:

2. HẠN CHẾ:

3. KẾT QUẢ:

GIÁO VIÊN NHẬN XÉT

Em chân thành cảm ơn Quý Thầy, Cô trong Khoa Xã hội học - Công tác xã hội -

Đông Nam Á học, trường Đại học Mở Tp. Hồ Chí Minh đã tận tình dạy bảo, truyền đạt

những kiến thức căn bản cũng như những kiến thức chuyên ngành trong suốt 4 năm em

học tập và rèn luyện ở trường.

Em chân thành cảm ơn giáo viên hướng dẫn, TS. Phan Thị Hồng Xuân, Khoa Nhân

học, trường Đại học Khoa học xã hội & Nhân văn - Đại học Quốc gia TP.HCM đã tận

tình giúp đỡ, hướng dẫn em trong quá trình thực tập tốt nghiệp, viết báo cáo, nghiên cứu

và hoàn thành khoá luận tốt nghiệp.

Em chân thành cảm ơn các cô chú, anh chị trong Liên hiệp các tổ chức Hữu nghị

Thành phố Hồ Chí Minh đã cho phép và tạo điều kiện thuận lợi cho em thực tập, nghiên

cứu tại Liên hiệp, chia sẻ tư liệu cũng như kinh nghiệm quý báu giúp em hoàn thành khoá

luận.

Em kính chúc Quý Thầy, Cồ sức khoẻ, hạnh phúc và thật nhiều nghị lực tiếp tục sự

nghiệp giáo dục cao đẹp.

PHẠM LÊ HẢI VÂN

DẢN LUẬN

1. Lý do chọn đề tài....................................................................................................... 1

2. Lịch sử nghiên cửu đề tài.............................................................................................. 3

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.................................................................................6

4. Phương pháp nghiên cứu và nguồn tư liệu................................................................. 6

5. Mục đích - Ý nghĩa đề tài........................................................................................... 6

6. Bố cục......................................................................................................................... 7

CHƯƠNG 1: C ơ SỞ LÝ LUẬN VÀ THựC TIỄN

1.1. Những thuật ngữ liên quan đến đề tài......................................................................... 8

LLL Ngoại giao, đối ngoại và đường lối, chính sách đối ngoại.............................. 8

1.1.1.1. Ngoại giao.......................................................................................... 8

1.1.1.2. Đối ngoại và đường lối, chính sách đối ngoại:................................. 9

1.1.2. Hội nhập quốc tế và hội nhập kinh tế quốc tế ............................................... 10

1.1.2.1. Hội nhập quốc tế........................................................................... 11

1.1.2.2. Hội nhập kinh tế quốc tế................................................................ 16

1.1.3. Đối ngoại nhân dân hay Ngoại giao nhân dân:................................................17

1.2. Cơ sở lý luận và thực tiễn của đường lối đối ngoại nhân dân ở Việt Nam.................18

1.3. Vài nét về Liên hiệp Các tổ chức Hữu nghị Việt Nam............................................ 27

Tiểu kết chương 1

CHƯƠNG 2: CÔNG TÁC NGOẠI GIAO NHÂN DÂN CỦA LIÊN HIỆP

CÁC TỒ CHỨC HỮU NGHỊ THÀNH PHỐ HÒ CHÍ MINH TRONG THỜI

GIAN QUA

2.1. Giới thiệu về Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Tp. Hồ Chí Minh 31

2.1.1. Lịch sử hình thành của Liên hiệp các tổ chức Hữu nghị Tp. LIỒ Chí Minh... 31

2.1.2. Cơ cấu tổ chức của Liên hiệp các tổ chức Hữu nghị Tp. Hồ Chí M inh........34

2.1.3. Mục đích hoạt động của Liên hiệp các tổ chức Hữu nghị Tp. Hồ Chí Minh..35

2.2. Vai trò của Liên hiệp các tổ chức Hữu nghị Thành phố.......................................... 36

2.3. Thành tựu đạt được trong công tác ngoại giao nhân dân.........................................44

2.4. Những hạn chế còn tồn tại tronơ việc thực hiện công tác ngoại giao nhân dân......47

Tiểu kết chương 2

CHƯƠNG 3:MỘT SÔ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC

NGOẠI GIAO NHÂN DÂN CỦA LIÊN HIỆP CÁC TỒ CHỨC HỮU NGHỊ

TP. HÔ CHÍ MINH TRONG GIAI ĐOẠN HỘI NHẬP QUỐC TẾ

3.1. Mục tiêu và định hướng nâng cao hiệu quả hoạt động của Liên hiệp các tổ chức Hữu

nghị TP.HỒ Chí Minh giai đoạn hội nhập quốc tế................................................... 49

3.1.1. Mục tiêu ...........................................................................................................49

3.1.2. Định hướng.................................................................................................... 50

3.2. Các giải pháp cụ thể góp phần nâng cao hiệu quả công tác ngoại giao nhân dân của

Liên hiệp các tổ chức Hữu nghị giai đoạn hội nhập quốc tế ................................. 52

3.2.1. Nhóm giải pháp về nội dung............................................................................52

3.2.2. Nhóm giải pháp về hình thức hoạt động......................................................... 53

3.2.3. Nhóm giải pháp về công tác tổ chức nhân s ự .................................................54

Tiểu kết chương 3

KẾT LUẬN ....................................................................................................................57

TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................................. 60

PHỤ LỤC 63

1

DẲN LUẬN

1. Lý do chọn đề tài:

Bước vào thế kỷ XXI, mặc dù nền chính trị thế giới và quan hệ quốc tế vẫn

mang bản chất thời đại quá độ từ Chủ nghĩa tư bản lên Chủ nghĩa xã hội, nhưng

những vấn nạn mà con người phải đối đầu như ô nhiễm môi trường đe dọa tâng

ozone, sinh quyển của trái đất, biến đổi khí hậu, hay AIDS - căn bệnh thế kỷ, v.v...

ngày càng gia tăng. Muốn phát triển đồng thời bảo vệ môi trường sống, nhân loại

phải cộng đồng trách nhiệm, đặt lợi ích toàn cục với lợi ích từng bộ phận ở vị thế

cân bằng, chung tay hợp tác, thực hiện những mục tiêu chiến lược hướng đến phát

triển bền vững. Thế giới theo đó chuyển biến nhanh, toàn cầu hóa, hội nhập khu vực

và thế giới được khẳng định là một xu thế tất yếu của thời đại. Điều này trở thành

một cơ sở quan trọng cho mọi quốc gia xem xét khi xây dựng đường lối chính trị,

chiến lược kinh tế - xã hội, đặc biệt là đường lối, chính sách ngoại giao của mình.

Việt Nam nằm trong khu vực Đông Nam Á, thuộc Châu Á - Thái Bình

dương, có một vị trí chiến lược hết sức quan trọng trên trục giao thông Đông - Tây

trên cả đất liền và trên biển, một trong những nơi dừng chân của các thương nhân

trên con đường thương mại Bắc - Nam, Tây - Đông và ngược lại. về mặt văn hóa

xã hội, Việt Nam là nơi gặp gỡ và tiếp xúc giữa các nhóm cư dân thuộc nhiều thành

phần nhân chủng khác nhau, cũng như nhiều nền văn hóa của các dân tộc trên thế

giới và khu vực, theo một tất yếu khách quan Việt Nam không thể đứng ngoài tiến

trình hội nhập toàn cầu. Do vậy, việc xác định đúng ý nghĩa, bản chất, nội hàm, xu

hướng vận động cũng như hệ lụy của hội nhập quốc tế là rất cần thiết và có ý nghĩa

quan trọng trong việc xây dựng chiến lược, chính sách và các biện pháp cụ thể giúp

Việt Nam rút ngắn khoảng cách, tận dụng thời cơ, vượt qua thách thức trong quá

trình hội nhập.

Những năm 1990 của thế kỷ XX, trước sự sụp đổ của Liên Xô và Đông Âu,

Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VII (tháng 6 - 1991) và sau đó tại các Hội nghị lần

thứ hai, thứ ba Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam Khóa VII đã

liên tục đánh giá diễn biến tình hình thế giới và khu vực cũng như những tác động

2

của diễn biến ấy đến Việt Nam. Với thời gian, chúng ta ngày càng nhận thức được ý

nghĩa quan trọng của chính sách đối ngoại theo định hướng mới của Đảng và Nhà

nước, đó là:

“...thực hiện chính sách đối ngoại độc lập, tự chủ, rộng mở, đa dạng hóa và

đa phương hóa, tranh thủ tối đa mặt đồne thuận, hạn chế mặt bất đồng, tạo điều kiện

thuận lợi cho công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đồng thời góp phần tích cực

vào cuộc đấu tranh chung của nhân dân thế giới vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân

chủ và tiến bộ xã hội.” [8, 55]

Theo định hướng này, Việt Nam đã và đang thực hiện một bước chuyên căn

bản về tư duy và thực tiễn của hoạt động đối ngoại.

Kiên trì đi theo con đường xã hội chủ nghĩa, Đảng Cộng sản và Nhà nước

Việt Nam lấy mục tiêu hòa bình và phát triển làm chuẩn mực trong mọi hoạt động

quốc tế của mình. Đẻ thực hiện mục tiêu ấy, trong khi triển khai đường lối đa dạng

và đa phương hóa quan hệ, Việt Nam coi trọng việc tạo ra những chuyển biến cơ

bản trong quan hệ với các nước lớn và thúc đẩy nhanh quan hệ với các nước trong

khu vực. Mở ra và tăng cường quan hệ với các nước lớn là tạo điều kiện để thực sự

tham gia vào quá trình hội nhập thế giới; đẩy nhanh quan hệ với các nước ở khu vực

Đông Nam Á tạo điều kiện cho ta tích cực tham gia quá trình hội nhập khu vực.

Ngoài con đường ngoại giao chính thống qua quan hệ Nhà nước - Nhà

nước, việc xây dựng quan hệ hữu nghị qua con đường ngoại giao nhân dân luôn là

một nội dung mang tính truyền thống trong đường lối đối ngoại của Nhà nước và

nhân dân Việt Nam qua các giai đoạn lịch sử, càng được nâng cao kề từ Đảng Cộng

sản lãnh đạo sự nghiệp cách mạng của đất nước.

Thành phố Hồ Chí Minh, một trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, có vị trí,

vai trò quan trọng của đất nước với lịch sử hơn 300 năm phát triển. Trong cuộc

kháng chiến chống thực dân, đế quốc, đấu tranh với điều kiện bị chiếm đóng, Đảng

bộ và nhân dân Thành phố đã rất sáng tạo phát động phong trào đấu tranh chính trị

và ngoại giao nhân dân. Được giao trọng trách “đi trước về đích trước” trong công

cuộc đồi mới thời kỳ công nghiệp hóa - hiện đại hóa và hội nhập, Thành phố càng

3

phải sớm đúc kết kinh nghiệm, phát huy hơn nữa hiệu quả hoạt động ngoại giao, đôi

ngoại nhân dân.

Hơn nữa, qua thời gian thực tập tốt nghiệp tại cơ quan Liên hiệp các tổ chức

Hữu nghị Thành phố Hồ Chí Minh, tuy ngán ngủi, nhưng được sự hướng dẫn tận

tình của các đồng chí lãnh đạo, các cán bộ dày dạn kinh nghiệm phụ trách các bộ

phận, đã cho chúng tôi những kiến thức thực tiễn sâu sắc về hoạt động thực hiện

nhiệm vụ đối ngoại nhân dân.

Chính vì những lý do nêu trên, với mong muốn và tâm huyết được góp

phần nhỏ bé của một công dân Thành phố vào hoạt động ngoại giao nhân dân trong

giai đoạn mới, chúng tôi chọn đề tài “NÂNG CAO HIỆU QƯẢ CÔNG TÁC

NGOẠI GIAO NHÂN DÂN CỦA LIÊN HIỆP CÁC TỒ CHỨC HỮU NGHỊ

THÀNH PHỐ HÒ CHÍ MINH GIAI ĐOẠN HỘI NHẬP QƯỔC TẾ” làm khóa luận

tốt nghiệp.

2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề

Lịch sử bang giao, ngoại giao của Nhà nước Việt Nam qua các thời đại hay

chính sách đối ngoại của Đảng, Nhà nước hơn 80 năm qua luôn được giới nghiên

cứu quan tâm.

Ở tầm vĩ mô, các công trình biên soạn Lịch sử Việt Nam các giai đoạn, nhất

là lịch sử giai đoạn dân tộc ta tiến hành hai cuộc kháng chiến chống thực dân, đế

quốc xâm lược, tất nhiên đều không thể thiếu nhữne phần, chương về đường lối,

chính sách ngoại giao bao gồm ngoại giao nhân dân mang tính truyền thống hòa

hiếu của dân tộc Việt Nam. Tiêu biểu có quyển: “Lịch sử cuộc kháng chiến chống

thực dân Pháp - tập I, tập II của Viện Lịch sử quân sự Việt Nam - Nhà xuất bản

Quân đội nhân dân, Hà Nội - 1994; “Lịch sử cuộc kháng chiến chong Mỹ círu nước

- tập I, tập II - của Viện Lịch sử quân sự Việt Nam Nhà xuất bản Sự thật, Hà Nội￾1990)...;

Ờ tầm chuyên sâu hơn, nhiều công trình nghiên cứu về quan điếm tư tưởng

ngoại giao của Chủ tịch Hồ Chí Minh, đường lối chính sách đối ngoại của Đảng -

Nhà nước Việt Nam, đồng thời có đề cập ở những góc độ khác nhau về việc thực

hiện đường lối, chính sách ngoại giao nhân dân. Chẳng hạn, “Mặt trận ngoại giao