một số ý kiến đóng góp nhằm cải thiện môi trường đầu tư, tăng cường thu hút đầu tư nước ngoài trên

Mở đầu

Nền kinh tế thế giới đang chuyển mình mạnh mẽ, nhiều quốc gia bùng

nổ mạnh mẽ như Anh, Pháp, Mỹ,...Tuy nhiên thì các nhà đầu tư tại các quốc

gia này đang có xu hướng chuyển dòng vốn đầu tư của mình tới các quốc gia

khác. Đặc biệt là các quốc gia đang phát triển, đầu tư tại các quốc gia này thì

nhà đầu tư co lợi nhuận cao hơn hẳn bởi tại đây chi phí đầu tư thấp( lao động

rẻ, tài nguyên thiên nhiên phong phú,...).Do đó đang có một luồng vốn lớn

chuyển vào các quốc gia đang phát triển. Nhưng dòng vốn ấy đầu tư một cách

có chọn lọc, mặt khác thì giữa các quốc gia, hay bản thân trong một quốc gia

thì sự cạnh tranh giữa các thành phố nhằm thu hút đầu tư cho địa phương

mình là rất lớn.

Hà Nội với lợi thế là thù đô, là trung tâm của cả nước nhìn chung tình

hình chính trị, trật tự xã hội ổn định, cơ sở hạ tầng tương đối tốt. Nhưng vẫn

còn nhiều tồn tại trong môi trường đầu tư của Thành phố, nhiều yếu tố còn

kém so với các thành phố khác trong khu vực. Do vậy tình hình thu hút đầu tư

nước ngoài của Thành phố vẫn chưa tương xứng với tiềm năng. Nhận thức

được điều này em chọn đề tài: “ Một số ý kiến đóng góp nhằm cải thiện môi

trường đầu tư, tăng cường thu hút đầu tư nước ngoài trên địa bàn Hà Nội

trong giai đoạn tiếp theo”.

Mặc dù đã có nhiều cố gắng nhưng không thể không tránh khỏi các sai

sót, do vậy em rất mong được sự đóng góp ý kiến của thầy cô và các bạn để

chuyên đề của em được hoàn thiện.

Em xin chân thành cám ơn!

1

Chương I . Môi trường đầu tư của Thành Phố Hà Nội và

tác động của nó tới việc thu hút ngồn vốn FDI trên địa bàn giai

đoạn 2001-2006.

1. Môi trường đầu tư của Thành phố Hà Nội.

1.1 Quan điểm về môi trường đầu tư.

1.1.1 Quan điểm về môi trường đầu tư.

Môi trường đầu tư là một yếu tố hết sức quan trọng vì nó là cơ sở thúc

đẩy đầu tư từ khu vực tư nhân phát triển - động lực cho tăng trưởng và giảm

nghèo. Nó làm tăng việc làm và thu nhập cho nhân dân, đồng thời nó cũng

làm cho giỏ hàng hoá của người tiêu dùng phong phú cả về số lượng, chủng

loại cũng như chất lượng. Mặt khác nó cũng củng cố nguồn thu thuế cho

chính phủ nhằm trang trải cho các mục tiêu xã hội khác. Và nhiều mục tiêu

của môi trường đầu tư tốt - bao gồm cơ sở hạ tầng hiện đại, đồng bộ, toà án,

thị trường tài chính phát triển - đã trực tiếp nâng cao đời sống của nhân dân

cho dù người đó không tham gia vào hoạt động kinh doanh. Như vậy chúng ta

có thể thấy trách nhiệm của Chính phủ cũng như chính quyền mỗi địa phương

trong việc tạo dựng một môi trường đầu tư tốt, hấp dẫn đối với các nhà đầu

tư. Thông qua việc cải thiện môi trường đầu tư thì chúng ta có thể tăng cường

được nguồn vốn cho hoạt động đầu tư từ đó sẽ giải quyết được các vấn đề về

việc làm, nâng cao thu nhập, cải thiện tình trạng đói nghèo.

Vậy câu hỏi đặt ra ở đây là môi trường đầu tư là những gì? Nó bao gồm

những yếu tố gì? Và nó có quan hệ với tăng trưởng và phát triển kinh tế như

thế nào?

2

Môi trường đầu tư đó là tập hợp các yếu tố đặc thù của địa phương,

đang định hình cho các cơ hội để doanh nghiệp đầu tư có hiệu quả, tạo việc

làm và mở rộng sản xuất.

Môi trường đầu tư bao hàm trong nó nhiều thành tố, từ điều kiện tự

nhiên, kinh tế, chính trị, xã hội đến khả năng sinh lợi của các hoạt động đầu

tư, từ sự sẵn sàng đồng thuận của chính phủ, chính quyền một quốc gia đến

chính quyền địa phương và các thể chế tương ứng.

Một môi trường đầu tư được coi là hấp dẫn gồm các tiêu chí: Cơ hội lợi

ích rõ ràng, tính cạnh tranh, khả năng linh hoạt trong vận động của các nguồn

lực, bản thân các nguồn lực có chất lượng phù hợp, tính minh bạch của các

thể chế và trách nhiệm môi trường cũng như quan hệ doanh nghiệp và xã hội

hài hoà và được tôn trọng.

Trong hệ thống các yếu tố tác động mạnh mẽ đến các quyết định đầu tư

của doanh nghiệp, thể chế đặc bệt là các thể chế kinh tế được xem là những

nhân tố quan trọng nhất tác động đến tính hấp dẫn cao hay thấp của môi

trường đầu tư một quốc gia trong tình hình hiện nay.

Đối với mỗi nhà đầu tư thì trước khi đi đến quyết định có nên đầu tư

hay không thì họ luôn luôn xem xét, cân nhắc yếu tố: Chi phí, rủi ro.Giữa các

yếu tố này, mỗi yếu tố đứng độc lập đều có ý nghĩa và đồng thời thì các yếu

tố này cũng có quan hệ với nhau. Một số dạng rủi ro chúng ta có thể giảm

được nếu chúng ta tăng chi phí và ngược lại.

Chi phí: Mỗi nhà đầu tư đều rất nhạy cảm khi đứng trước các cơ hội

đầu tư, mỗi khi thấy xuất hiện các cơ hội làm ăn thì ngay lập tức nhà đầu tư

bắt tay vào tìm hiểu xem xét, xem nó có thực sự khả thi không, nó có thực sự

là một cơ hội làm ăn thuận lợi, một cơ hội làm ăn có khả năng sinh lời lớn hay

không và để có đựơc câu trả lời cho những câu hỏi trên thì nhà đầu tư có rất

nhiều các thức khác nhau tuy nhiên thì một trong những cách thức được dùng

3

phổ biến đó là so sánh giữa chi phí và lợi ích. Trong đó chi phí là tất cả những

gì mà nhà đầu tư phải bỏ ra để thu về được khoản lợi ích nhất định, nó bao

gồm rất nhiều yếu tố và nó là hàm thông thường của các hoạt động thương

mại như chi phí lập thẩm định dự án, chi phí xây dựng, chi phí thiết bị, chi phí

mua nguyên vật liệu, chi phí quản lý,... Tuy nhiên thì cũng có những khoản

chi phí bắt nguồn trực tiếp hoặc gián tiếp từ các hành vi của Chính phủ, trực

tiếp nhất là các khoản thuế, phí, lệ phí. Tuy vậy thì những khoản chi phí này

là rất quan trọng vì nó bảo đảm sự vận hành của bộ máy chính quyền cũng

như cải thiện môi trường đầu tư. Cụ thể nó là nguồn để thực hiện các dự án

xây dựng cơ sở hạ tầng, củng cố an ninh, quốc phòng,... Vấn đề tạo dựng môi

trường đầu tư tốt thì chúng ta tin rằng các doanh nghiệp không những không

phản đối mà còn ủng hộ nhưng vấn đề đặt ra là sử dụng có hiệu quả tránh lãng

phí và cái quan trọng hơn cả đó là đúng mục đích là cải thiện môi trường đầu

tư. Thí dụ: Chi phí liên quan đến tội phạm, tham nhũng, điều tiết, cơ sở hạ

tầng yếu kém chiếm đến 25% doanh số - hoặc hơn 3 lần số thuế mà doanh

nghiệp phải đóng góp, quy mô và cơ cấu của những khoản chi phí này có thể

có sự thay đổi rất lớn hay như việc đăng ký kinh doanh ở Ôxtrâylia chỉ mất 2

ngày trong khi phải mất đến 200 ngày ở Haiti. Như vậy liên quan đến yếu tố

Chi phí chúng ta có thể thấy các yếu tố chi phí cho các khoản Thuế, chi cho

cơ sở hạ tầng, lao động, tham nhũng, ...

Rủi ro: Như chúng ta đều biết đầu tư là sư hi sinh các nguồn lực ở hiện

tại nhằm thu về một khoản lợi ích lớn hơn trong tương lai. Như vậy một trong

những đặc điểm của hoạt động đầu tư đó là chứa đựng yếu tố rủi ro. Một hoạt

động đầu tư càng rủi ro, càng mạo hiểm thì lợi nhuận càng cao. Hoạt động

đầu tư thì mang tình chủ quan còn thị trường thì luôn biến động do vậy chúng

ta rất khó dự đoán hết được những rủi ro có thể xảy ra đối với công cuộc đầu

tư của chúng ta. Rõ ràng là một thị trường mà có nhiều cơ hội làm ăn có lời

4

trong khi môi trường ít biến động, mọi thứ nằm trong sư kiểm soát của chúng

ta thì có thể thấy nó hấp dẫn và chúng ta sẵn sàng bỏ vốn đầu tư, thực hiện

đầu tư cho dự án thích hợp. Ví dụ đơn giản đó là "Khủng hoảng" nó sẽ làm

cho hàng hoá không bán được, sẽ dẫn tới hoạt động sản xuất bị đình trệ, kinh

doanh thua lỗ. Đồng nghĩa với đó là các nghĩa vụ về thuế,... đối với Nhà nước

không thực hiện được và Chính phủ cũng sẽ không có tiền để cải thiện tình

trạng này, đó là tác động mang tính dây truyền. Đứng trước các yếu tố rủi ro

này thì chúng ta có thể nhận thấy không thể thiếu vai trò của Chính phủ trong

ổn định kinh tế vĩ mô, bằng các chính sách của mình thì Chính phủ sẽ ngăn

trặn được các yếu tố rủi ro, tăng tính hấp dẫn cho các nhà đầu tư, tuy nhiên thì

hiện nay đang xảy ra một thực tế là đôi khi các chính sách còn là tăng sự rủi

ro bởi các chính sách do chính phủ đưa ra không thực hiện được vai trò của

nó, không giải quyết được các vấn đề thực tế thậm chí chúng còn cản trở, sự

biến động trong chính sách khiến nhà đầu tư không nắm bắt được và trở nên

hoang mang, đồng thời thì hiện nay tồn tại một khoảng cách rất lớn giữa

chính sách và việc thực thi chính sách. Các cuộc điều tra cho thấy rằng nếu

doanh nghiệp tăng cường được khả năng tiên liệu được các chính sách thì có

thể làm cho khả năng sinh lời của các khoản đầu tư lên tới 30%. Yếu tố này

bao gồm Sự ổn định, quyền về tài sản, khả năng tiên liệu và mức độ ổn định

của các chính sách, phản ứng của người tiêu dùng và của đối thủ cạnh tranh,...

Như vậy đối với mỗi quốc gia cũng như các địa phương thì việc cải

thiện môi trường đầu tư là hết sức quan trọng và khó khăn. Nhưng cải thiện

không đồng nghĩa với giảm tất cả chi phí, rủi ro mà chúng ta chỉ có thể giảm

thiểu tối đa chi phí cung như rủi ro nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các

nhà đầu tư.

5

1.1.2 Quan hệ môi trường đầu tư, thu hút đầu tư và

phát triển kinh tế.

Hiện nay các nước trên thế giới có tốc độ tăng dân số một cách chóng

mặt, do trách nhiệm của Chính phủ cũng như chính quyền các địa phương

càng trở nên khó khăn, bài toán đặt ra là phải làm sao giải quyết được tình

trạng này, xoá đói giảm nghèo đặc biệt là đối với các nước đang phát triển thì

trách nhiệm này càng nặng nề. Tình trạng này chỉ có thể được giải quyết khi

mà khắc phục được tình trạng hiện nay đó là kinh tế kém phát triển.

Sơ đồ 1: Quan hệ môi trường đầu tư, thu hút đầu tư

và phát triển kinh tế

Môi trường

đầu tư.

Phát triển

kinh tế. Thu hút đầu

tư.

Chúng ta phải tăng cường đầu tư, xây dựng các xí nghiệp thành lập các

công ty,... nhằm giải quyết việc làm, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần

cho người dân. Như vậy chúng ta phải đẩy mạnh đầu tư.

Như sơ đồ 1 chúng ta có thể thấy giữa ba yếu tố có quan hệ chặt chẽ,

tác động qua lại với nhau:

6

Ví dụ: Như khi mà chúng ta tạo dựng được một môi trường đầu tư tốt

và an toàn thì ngay lập tức chúng ta sẽ thu hút được nhiều nhà đầu tư thực

hiện đầu tư, bởi nó sẽ có lợi cho bản thân nhà đầu tư an toàn mà lại có lợi

chắc chắn sẽ đầu tư. Đồng thời với việc thực hiện đầu tư thì kết quả của công

cuộc đầu tư đó là các nhà xưởng, các cơ sở sản xuất,... và khi đi vào vận hành

thì nó tác động đến cung, làm tổng cung tăng nên, mặt khác với việc nhiều

nhà xưởng được xây dựng thì vấn đề việc làm được giải quyết, nhiều lao động

có thu nhập và một phần thu nhập của họ được tiêu dùng và lại làm tổng cầu

tăng, tổng cầu tăng lại kích thích nhà đầu tư đầu tư thêm và thế là chúng ta sẽ

tao ra sự tăng trưởng và phát triển cho nền kinh tế. Và khi nền kinh tế phát

triển thì sự sẵn sàng đóng góp của các doanh nghiệp cho Chính phủ nhằm cải

thiện môi trường đầu tư càng cao và thể là môi trường đầu tư cũng ngày càng

tốt lên.

Như chúng ta đã biết môi trường đầu tư là tập hợp các yếu tố trực tiếp

tác động đến hoạt động đầu tư. Nó có thể có những tác động tích cực hoặc là

tiêu cực đến hoạt động đầu tư và môi trường đầu tư bao gồm rất nhiều yếu tố

do vậy cải thiện môi trường đầu tư tức là chúng ta phải giải quyết một cách

đồng bộ trong từng yếu tố chúng ta phải xác định đâu là tác động tích cực đâu

là tác động tiêu cực tới hoạt động đầu tư. Từ đó chúng ta phải có các giải

pháp nhằm phát huy tính tích cực, giảm thiểu yếu tố tiêu cực của môi trường

đầu tư, cải thiện tốt môi trường đầu tư sẽ khuyến khích đầu tư, tạo cơ hội cho

tất cả các thành phần kinh tế phát triển. Môi trường đầu tư được cải thiện

đồng nghĩa với việc Đảng và Nhà nước đảm bảo về các yếu tố như pháp luật,

chính sách ổn định từ đó tạo niềm tin và sự an tâm cho các nhà đầu tư từ đó

họ thiết lập , mở rộng và đa dạng hoá các lĩnh vực đầu tư, giảm thiểu các chi

phí ra nhập thị trường, chi phí giao dịch qua đó tạo điều kiện cho doanh

nghiệp hạ giá thành sản phẩm, nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh

7