Một số kĩ năng cơ bản cần rèn luyện cho học sinh trung học phổ thông trong dạy học làm văn nghị luận.

VJE Tạp chí Giáo dục, Số 462 (Kì 2 - 9/2019), tr 46-48; 45

46 Email: [email protected]

MỘT SỐ KĨ NĂNG CƠ BẢN

CẦN RÈN LUYỆN CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

TRONG DẠY HỌC LÀM VĂN NGHỊ LUẬN

Phạm Khánh Dương - Nghiên cứu sinh K36, Khoa Ngữ văn, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội

Ngày nhận bài: 18/6/2019; ngày chỉnh sửa: 20/7/2019; ngày duyệt đăng: 05/8/2019.

Abstract: The argumentative text is one of the important contents of the writing program in high

school. In order to study this genre well, learners not only have knowledge of genre but also have

to master the skills of the argumentative writing. The training of some basic skills will contribute

to developing the competency of writing argumentative text for high school students today.

Keywords: Skills, argumentative writing, competency of writing argumentative text.

1. Mở đầu

Đổi mới phương pháp dạy học đang thực hiện bước

chuyển từ chương trình giáo dục tiếp cận nội dung sang

tiếp cận năng lực của người học. Để đảm bảo được điều

đó, phải chuyển từ phương pháp dạy học theo lối “truyền

thụ một chiều” sang cách dạy học, cách vận dụng kiến

thức, rèn luyện kĩ năng, hình thành năng lực và phẩm

chất của người học. Nói cách khác, rèn luyện kĩ năng cho

học sinh (HS) trong dạy học có vai trò quan trọng trong

phương pháp giáo dục hiện đại.

Đối với dạy học Làm văn, môn học có tính chất thực

hành, yêu cầu về rèn luyện kĩ năng luôn được coi trọng.

Kĩ năng làm văn được xem là thước đo năng lực ngôn

ngữ, khả năng tạo lập văn bản, khả năng tư duy, sự phát

triển nhân cách của HS... sau một giai đoạn học tập Tiếng

Việt và Văn học. Ở cấp trung học phổ thông (THPT) hiện

nay, tri thức về văn nghị luận là một trong những tri thức

then chốt. Việc rèn luyện kĩ năng trong dạy học Làm văn

nghị luận cho HS là quan trọng và cần thiết. Ở bài viết

này, chúng tôi bàn đến việc hình thành và rèn luyện một

số kĩ năng cơ bản trong làm văn nghị luận cho HS, gồm:

kĩ năng sử dụng lập luận, kĩ năng sử dụng các thao tác

lập luận (TTLL) và kĩ năng kết hợp các TTLL.

2. Nội dung nghiên cứu

2.1. Kĩ năng và rèn luyện kĩ năng trong dạy học

2.1.1. Khái niệm ‘Kĩ năng”

Khi nghiên cứu quá trình nhận thức của con người,

các nhà khoa học đều nhận thấy tầm quan trọng của kĩ

năng. Theo Từ điển tiếng Việt, “kĩ năng là khả năng vận

dụng những kiến thức thu nhận được trong một lĩnh vực

nào đó vào thực tế” [1; tr 426]. Tâm lí học dạy học cho

rằng: “Kĩ năng là khả năng vận dụng kiến thức (khái

niệm, cách thức, phương pháp…) để giải quyết một

nhiệm vụ mới, là khả năng hay năng lực của chủ thể thực

hiện thành thạo một hay một chuỗi các hành động trên

cơ sở hiểu biết nhằm tạo ra kết quả mong đợi” [2; tr 109].

Như vậy, có thể thấy, kĩ năng là năng lực của con

người đạt được ở mức sơ giản dựa trên cơ sở nhận thức

khoa học. Nó được bộc lộ thông qua việc con người vận

dụng những kiến thức đã có vào giải quyết một nội dung

hoặc một yêu cầu nào đó. Nói cách khác, kĩ năng của con

người chính là khả năng con người thực hiện một hành

động nào đó có tính chất kĩ thuật, được rèn luyện thông

qua hoạt động luyện tập thực hành.

Cũng nói về kĩ năng, nhà tâm lí Pêtrôvxki nhấn mạnh:

“Kĩ năng được hình thành bằng con đường luyện tập, tạo

khả năng cho con người thực hiện hành động không chỉ

trong điều kiện quen thuộc mà cả trong điều kiện thay

đổi” [3; tr 88]. Theo đó, kĩ năng được xem xét ở hai

phương diện: khả năng thực hiện một hành động nào đó

trong điều kiện quen thuộc và khả năng thực hiện hành

động một cách thành thạo, tự động, linh hoạt, sáng tạo.

Việc hình thành kĩ năng phải thực hiện trải qua 2 giai

đoạn: hình thành khả năng thực hiện hành động và rèn

luyện khả năng đó thành năng lực riêng của mỗi cá nhân.

2.1.2. Rèn luyện kĩ năng trong dạy học

Về kĩ năng học tập: Devine (1987) xác định kĩ năng

học tập là một chiến lược học, là công cụ quan trọng của

hoạt động học tập. Ông cho rằng, hệ thống kĩ năng học

tập không đơn thuần chỉ là tập hợp của các kĩ năng thành

phần mà còn bao gồm một hệ thống các quy trình sử

dụng tương ứng, nhờ vậy, hiệu quả học tập của HS được

cải thiện [4].

Trong quá trình dạy học, các nhà khoa học khẳng

định việc rèn luyện kĩ năng học tập cho HS là rất quan

trọng. Để quá trình đó đạt hiệu quả, chủ thể phải thực

hiện các hoạt động theo trình tự vận động hợp quy luật

của nó. Con đường hình thành kĩ năng học tập vì thế phải

trải qua các bước:

- Bước 1: Tìm hiểu, nhận thức đúng đắn, đầy đủ về

hành động cần thực hiện. Đây là bước trang bị những

hiểu biết nhằm định hướng cho việc hình thành kĩ năng.