Một số bất cập trong quy định của bộ luật tố tụng hình sự về thời hạn điều tra và tạm giam để điều tra

nghiªn cøu - trao ®æi

t¹p chÝ luËt häc sè 11/2010 37

PGS.TS. Hoµng ThÞ Minh S¬n *

1. Điều tra vụ án hình sự là hoạt động tố

tụng không thể thiếu được trong quá trình

giải quyết vụ án hình sự. BLTTHS không

quy định cụ thể thế nào là thời hạn điều tra

nhưng căn cứ vào quy định tại Điều 119

BLTTHS có thể hiểu rằng thời hạn điều tra

là thời hạn do pháp luật quy định mà trong

khoảng thời gian đó cơ quan có thẩm quyền

tiến hành các biện pháp điều tra nhằm xác

định và làm rõ những vấn đề cần phải

chứng minh được quy định tại Điều 63

BLTTHS cũng như các tình tiết khác có liên

quan đến việc giải quyết đúng đắn vụ án

hình sự. Thời hạn điều tra được tính từ khi

có quyết định khởi tố vụ án hình sự (kể cả

trường hợp vụ án do các cơ quan khác ra

quyết định khởi tố như đơn vị bộ đội biên

phòng, hải quan, kiểm lâm... chuyển đến)

cho đến khi cơ quan điều tra làm bản kết

luận điều tra đề nghị truy tố hoặc đình chỉ

vụ án.(1) Theo quy định tại Điều 119

BLTTHS thì thời hạn điều tra được quy

định cụ thể như sau: Thời hạn điều tra

không quá hai tháng đối với tội phạm ít

nghiêm trọng, không quá ba tháng đối với

tội phạm nghiêm trọng, không quá bốn

tháng đối với tội phạm rất nghiêm trọng và

tội phạm đặc biệt nghiêm trọng kể từ khi

khởi tố vụ án cho đến khi kết thúc điều tra.

Trong trường hợp cần gia hạn điều tra do

tính chất phức tạp của vụ án thì chậm nhất

là mười ngày trước khi hết hạn điều tra, cơ

quan điều tra phải có văn bản đề nghị viện

kiểm sát gia hạn điều tra. Đối với tội phạm

ít nghiêm trọng được gia hạn điều tra một

lần không quá hai tháng; đối với tội phạm

nghiêm trọng có thể được gia hạn điều tra

hai lần, lần thứ nhất không quá ba tháng và

lần thứ hai không quá hai tháng; đối với tội

phạm rất nghiêm trọng có thể được gia hạn

điều tra hai lần, mỗi lần không quá bốn

tháng; đối với tội phạm đặc biệt nghiêm

trọng có thể gia hạn điều tra ba lần, mỗi lần

không quá bốn tháng.

Tuy nhiên, theo quy định tại khoản 5

Điều 119 BLTTHS thì đối với tội đặc biệt

nghiêm trọng mà thời hạn gia hạn điều tra đã

hết nhưng do tính chất phức tạp của vụ án

mà chưa thể kết thúc việc điều tra thì Viện

trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao có thể

gia hạn thêm một lần nữa không quá bốn

tháng. Đối với các tội xâm phạm an ninh

quốc gia thì Viện trưởng Viện kiểm sát nhân

dân tối cao có thể gia hạn thêm một lần nữa

không quá bốn tháng.

Khi đã hết thời hạn điều tra mà không

chứng minh được bị can đã thực hiện tội

* Giảng viên chính Khoa luật hình sự

Trường Đại học Luật Hà Nội