Một cách nhìn từ biển: bối cảnh vùng duyên hải miền Bắc và Trung Việt Nam (tiếp theo và hết)

«'

MOT CACH NHIN Tir BIEN •

BOI CANH VUNG DUYEN HAI MIEN BAG VA TRUNG VIET NAM

(Tiep theo vd het)

LI TANA*

NGUvflN TI£ N DUNG (Dich)'

4. Van Don va Hai DUdng

Tff nhiJng tranh lufin tren cd the thfi'y

ring Van Don - eang thi chfnh eiia Dai Viet

thdi Trfin va dau thdi Le sd - khdng phai do

chinh quyen lua chpn nglu nhien, va vao

CUOI thdi Dudng, nd cQng khdng the phat

trien thinh dat ndu nhu Cao Bien khdng di

ddi nhQng chudng ngai vat dpc theo bd vinh

Bae Bp. (Ca John Whitmore vfi Momoki

deu chl ra ring, cae eang thi eua Dai Viet

vfio giai doan sdm la thupe vCing Nghe An -

Ha Tinh) (46). Su that thi dudng nhu Van

Ddn, mpt dia diem nim vifa each xa va vCla

tach biet lai dupe lUa chpn nhu mpt eang

thi chinh cua qud'c gia. Dieu dd gdp phin

minh ehiing eho quan diem ring, eae trieu

dai Viet Nam mud'n cho boat dpng ngoai

thUdng dupc td chiSe b nhQng vj tri cfing xa

kinh dd cfing tdt vfi gia dinh ring nhQng

boat dpng nay rat quan trpng dd'i vdi nen

kinh td. Thd nhung, ndu chiing ta lien

tudng den thd ky XV, con dudng thiiy chfnh

nd'i kinh dd ciia Dai Viet vdi bd bien Trung

Hoa chinh la sdng Bach Ding (sau nay Ifi

mpt nhanh chfnh ciia sdng Hong, ngfiy nay

la nhanh ehi'nh kdt nd'i Nam Dinh vfi Thai

Binh), vfi nhu hien nay chiing ta thfi'y. Van

Ddn la mpt tuyen giao thdng chi'nh. Tuydn

dudng thiiy nay da phat trien trong "Cach

mang thUdng mai" lan thQ nhfi't ciia Trung

Qudc dudi thdi Td'ng, va nim b trung tam

eiia vung thudng mai vinh Bic Bp giQa Hai

Nam va Kham Chau. Ca hai ndi nfiy Ifi

diem dQng chan thudng xuyen eiia cac

thUdng nhan Phiie Kidn, Chfim vfi thUdng

nhan Hoi giao (47). Chfnh sach Uu ai cua

nhfi Nguyen vdi cac tin do Hoi giao vfi

thUdng nhan b Phuc Kidn chic chfin la

dpng lUc thuc day sU vUdn dfiy ciia vung

thUdng mai do ngUdi Hdi giao giQ v\ tri

trung tam nfiy.

Su ton tai ciia mpt vung thUdng mai ke

tren eang trd nen ro rang khi ehung ta kdt

nd'i ehiing vdi cae trung tam san xufi't gdm

sQ ciia Dai Vipt vao thdi gian nfiy. Su phat

trien dang kinh ngae ve dan sd vfio nhQng

nam 1200-1340 (theo Yumio Sakurai thi

dan sd tfing gfi'p ddi trong thdi gian nfiy)

' PGS.TS. Trung tam Nghien cdu chau A vfi Thai Binh DUdng - DH Qudc gia Austraha

" Trudng DHKHXH&NV-DHQG HN