Một cách nhìn khác về tín ngưỡng thờ mẫu ở việt nam

Mot each nhin khac ve tin ngirdng

thd Mau 6 Viet Nam

VU TRUNG*

Dan luan

Tin ngfldng thd Mau eua ngfldi Viet ed

tfl bao gidfl Nd ed cflng Iflc vdi tin ngfldng

phdn thflc, tin ngfldng thd eflng td tien,

hay tuc thd thanh hoangfl Day la cau hdi

ma cac nha nghien cflu lich sfl, van hoa

Viet Nam cdn chfla thd'ng nhat ve cau tra

ldi. Neu nhfl tin ngfldng phdn thflc gan

lien vdi khat vpng ciu mong sfl sinh sdi

nay nd ma hien nay chi cdn Id mot thU

trdm tich vdn hod^^^; Tin ngfldng thd eflng

td tien tdn tai dfldi nhieu dang thfle khdng

chi ed d ngfldi Viet ma bao trflm len ddi

sd'ng cua nhieu tde ngfldi; Tin ngfldng thd

Thanh hoang da tao cho nhflng ngdi dinh

Viet trd thanh mdt khdng gian sinh boat

tin ngfldng dae biet; thi tin ngfldng thd

Mau trong qua trinh van ddng da khdng

chi phd bien rpng khip ma cdn hinh thanh

nen cac trung tam thd cflng ldn, vfldt quan

khdng gian mdt lang, mdt xa. Hay ndi

each khac, qua trinh van ddng cua tin

ngfldng thd Miu d Viet Nam la qua trinh

lan toa ve khdng gian - sud't tfl Bac vao

Nam, tfl mien duyen hai, qua chau thd len

mien nui; tfl nhflng ndi heo lanh den

trung tam dd thi.

1. Tin ngvfdng thd Mau trong qua trinh

van dong

Neu chi nhin vao hinh thflc, ngfldi ta

thfldng thd'ng nhat va xep tin ngfldng thd

Mau vao loai hinh tin ngfldng dan gian.

Sdng tren thfle te', tin ngfldng nay ket hdp

vdi cac giad ly, nghi thfle cua rat nhieu tdn

giae khac nhfl Balamdn giad, Phat giad...

Tfl tin ngfldng sd khai la thd me, thd nfl

thin khi tiep xflc vdi Phat giao cac vi than

nay ma d day chinh la he thd'ng Tfl phap

da dfldc Phat hda thanh Phat Miu Man

Nfldng va cac cdn la Phap Van, Phap Vfl,

Phap Ldi, Phap Dien. Dae biet hdn nfla,

GS Trin Qud'e Vfldng da phat hien d quin

the di tich Phfl Diy - ndi thd thanh mau

Lieu Hanh, phfl Van Cat gan vdi thin

may, ngdi den De Sat gin vdi thin mfla,

phfl Cdng Ddng phdi thd Ldi Cdng va den

Ddng Cad phdi thd thin gid. Cd the thay

ring, tin ngfldng Tfl phap da nhat din khi

khai pha xong chau thd sdng Hdng va

chuyen hda thanh tin ngfldng Tfl phu.

Hien nay, tin ngfldng thd Mau rat da

dang, he thd'ng cac den, cae phfl trai dpc

tren cae mien dat nflde tfl Quang Ninh,

Lang Sdn, Lao Cai, Yen Bai den tan Chau

Dd'c (An Giang).

Vu Trung, NCS, Vien Nghien cflu Van hoa Nghe thuat Viet Nam