Mở rộng cho vay tiêu dùng tại ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Tây Ninh: Luận văn thạc sĩ kinh tế / Trần Văn Tuyền

i

TÓM TẮT LUẬN VĂN

Cho vay tiêu dùng (CVTD) là hoạt động cung ứng vốn cho cá nhân, hộ gia

đình nhằm phục vụ các mục đích tiêu dùng nhƣ: chi tiêu, mua sắm vật dụng gia

đình, mua nhà, xây nhà, mua sắm ô tô, du lịch, du học, khám chữa bệnh…. Trong

điều kiện nền kinh tế đang hồi phục nhƣng chƣa thật sự ổn định, hoạt động kinh

doanh của các doanh nghiệp phát triển chƣa bền vững thì hoạt động cho vay tiêu

dùng đang mở ra một hƣớng phát triển cho hoạt động kinh doanh của các ngân

hàng. Đem lại nguồn thu nhập đáng kể cho ngân hàng đồng thời cũng hạn chế, phân

tán đƣợc rủi ro trong hoạt động. Với những ƣu thế trên, hoạt động cho vay tiêu dùng

đang tạo ra không khí cạnh tranh vô cùng khốc liệt trong cuộc đua tiếp cận khách

hàng, chiếm lĩnh thị phần cho vay tiêu dùng, phục vụ khách khách hàng bán lẻ.

Đối với Ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam –

Chi nhánh Tây Ninh (BIDV Tây Ninh), hoạt động cho vay tiêu dùng đã đƣợc xác

định là một trong những hoạt động trọng tâm trong những năm gần đây theo định

hƣớng chung của Hội sở chính BIDV nhƣng kết quả đạt đƣợc vẫn chƣa tƣơng xứng

với quy mô hoạt động của BIDV Tây Ninh. Vì vậy, mục đích của luận văn là đƣa ra

các giải pháp chính nhằm mở rộng hoạt động cho vay tiêu dùng tại BIDV Tây Ninh.

Để đạt đƣợc mục đích nêu trên, luận văn đã sử dụng các phƣơng pháp thống kê,

phân tích, so sánh … dựa trên số liệu lịch sử kết quả hoạt động kinh doanh của

BIDV Tây Ninh từ đó đánh giá thực trạng hoạt động, phát hiện những nguyên nhân

tồn tại, hạn chế để đƣa ra nhóm các giải pháp mang tính định hƣớng cho BIDV Tây

Ninh.

Kết quả phân tích cho thấy hoạt động tín dụng tại BIDV Tây Ninh có sự tăng

trƣởng tốt, chất lƣợng tín dụng đƣợc duy trì và tỷ lệ nợ xấu ở mức cho phép nhƣng

kết quả hoạt động cho vay tiêu dùng còn khá khiêm tốn, chiếm tỷ trọng thấp trong

cơ cấu tín dụng. Bên cạnh đó là phát hiện những hạn chế về kênh phân phối, về cơ

sở vật chất, về quy trình sản phẩm…. Từ đó luận văn đƣa ra nhóm giải pháp mang

tính trọng tâm cho việc mở rộng cho vay tiêu dùng tại BIDV Tây Ninh.

ii

Với luận văn này, tác giả hy vọng có thể đƣa ra những khuyến nghị hữu ích

cho Ban lãnh đạo BIDV Tây Ninh tập trung nhân lực, vật lực vào các giải pháp ƣu

tiên. Từ đó, góp phần mở rộng hoạt động cho vay tiêu dùng, đa dạng hóa nguồn thu

cho ngân hàng, nâng cao khả năng cạnh tranh của chi nhánh trên địa bàn hoạt động.

iii

LỜI CAM ĐOAN

Tôi tên : Trần Văn Tuyền

Sinh ngày 27 tháng 1 năm 1981 tại Tây Ninh

Hiện công tác tại : Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam – Chi

nhánh Tây Ninh

Là học viên cao học khóa 15 của Trƣờng Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí

Minh

Mã số học viên : 020115130104

Tôi xin cam đoan đề tài: “Mở rộng cho vay tiêu dùng tại Ngân hàng TMCP

Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam- Chi Nhánh Tây Ninh”

Mã ngành học : 60 34 02 01

Luận văn đƣợc thực hiện tại Trƣờng Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh

Luận văn này chưa từng được trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một

trường đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết

quả nghiên cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã được công bố

trước đây hoặc các nội dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được

dẫn nguồn đầy đủ trong luận văn.

Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan danh dự của tôi.

TP. Hồ Chí Minh, ngày 26 tháng 10 năm 2015

Tác giả

Trần Văn Tuyền

iv

LỜI CÁM ƠN

Để thực hiện đƣợc đề tài “Mở rộng cho vay tiêu dùng tại Ngân hàng

TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam- Chi Nhánh Tây Ninh”, tôi xin gửi lời cảm

ơn chân thành tới Ban giám hiệu Trƣờng Đại học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí

Minh, Lãnh đạo Phòng sau đại học, các giảng viên tham gia giảng dạy đã giúp tôi

trang bị những kiến thức cần thiết và bổ ích để tôi có thể thực hiện đƣợc đề tài

của mình.

Xin cảm ơn giảng viên hƣớng dẫn khoa học Tiến Sĩ Trần Dục Thức đã tận

tình giúp đỡ, động viên tôi trong suốt thời gian thực hiện nghiên cứu này.

Xin chân thành cảm ơn Ngân hàng Nhà nƣớc Tây Ninh, Ban lãnh đạo

Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Tây Ninh đã tạo

điều kiện thuận lợi cho tôi tiếp cận tài liệu, số liệu để tôi thực hiện luận văn.

Xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến gia đình, bạn bè đồng nghiệp đã giúp đỡ,

động viên tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu đề tài này.

v

MỤC LỤC

TÓM TẮT LUẬN VĂN..........................................................................................i

LỜI CAM ĐOAN..................................................................................................iii

LỜI CÁM ƠN........................................................................................................iv

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT.......................................................................ix

DANH MỤC BẢNG ..............................................................................................x

DANH MỤC BIỂU ...............................................................................................xi

DANH MỤC HÌNH..............................................................................................xii

CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHO VAY TIÊU DÙNG ............................1

1.1 LÝ THUYẾT VỀ TÍN DỤNG VÀ CÁC HÌNH THỨC CẤP TÍN DỤNG.....1

1.1.1 Khái niệm về tín dụng ...................................................................................1

1.1.2 Các hình thức cấp tín dụng ............................................................................2

1.1.2.1 Cho vay.......................................................................................................2

1.1.2.2 Chiết khấu...................................................................................................2

1.1.2.3 Bảo lãnh ngân hàng ....................................................................................2

1.1.2.4 Cho thuê tài chính.......................................................................................2

1.2 LÝ THUYẾT VỀ CHO VAY TIÊU DÙNG CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG

MẠI.........................................................................................................................2

1.2.1 Khái niệm cho vay tiêu dùng.........................................................................2

1.2.2 Đặc điểm cho vay tiêu dùng ..........................................................................3

1.2.3 Các hình thức cho vay tiêu dùng phổ biến ....................................................3

1.2.3.1 Cho vay trả góp...........................................................................................3

1.2.3.2 Cho vay an cƣ .............................................................................................4

1.2.3.3 Cho vay thông qua phát hành và sử dụng thẻ tín dụng ..............................4

1.2.4 Phƣơng thức tổ chức cho vay tiêu dùng ........................................................4

1.2.4.1 Cho vay tiêu dùng gián tiếp........................................................................4

1.2.4.2 Cho vay tiêu dùng trực tiếp ........................................................................6

1.3 MỞ RỘNG CHO VAY TIÊU DÙNG CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI .........7

1.3.1 Quan điểm về mở rộng cho vay tiêu dùng.....................................................7

1.3.2 Vai trò mở rộng cho vay tiêu dùng................................................................7

1.3.3 Các chỉ tiêu dùng để đánh giá việc mở rộng cho vay tiêu dùng...................9

1.3.3.1 Số lƣợng khách hàng vay ...........................................................................9

1.3.3.2 Dƣ nợ cho vay tiêu dùng ............................................................................9

1.3.3.3 Doanh số cho vay tiêu dùng .....................................................................10

1.3.3.4 Doanh số thu nợ........................................................................................10

1.3.3.5 Nợ quá hạn................................................................................................10

1.3.3.6 Thu nhập từ hoạt động cho vay tiêu dùng ................................................11

1.4 CÁC YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN VIỆC MỞ RỘNG CHO VAY TIÊU DÙNG..........11

1.4.1 Những yếu tố khách quan............................................................................11

1.4.1.1 Môi trƣờng kinh tế....................................................................................11

1.4.1.2 Môi trƣờng văn hóa – xã hội ....................................................................12

1.4.1.3 Môi trƣờng pháp lý...................................................................................12

1.4.2 Những yếu tố chủ quan tác động đến mở rộng cho vay tiêu dùng theo

marketing mix 7Ps................................................................................................14

vi

1.4.2.1 Sản phẩm (Product) ..................................................................................15

1.4.2.2 Giá cả (Price)............................................................................................15

1.4.2.3 Phân phối (Place)......................................................................................15

1.4.2.4 Xúc tiến (Promotion)................................................................................15

1.4.2.5 Con ngƣời (Person)...................................................................................16

1.4.2.6 Quy trình (Process)...................................................................................16

1.4.2.7 Cơ sở vật chất (Physical evidence), thƣơng hiệu, công nghệ ...................16

1.5 RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY TIÊU DÙNG .........................17

1.6 MỘT SỐ KINH NGHIỆM CHO VAY TIÊU DÙNG ...................................18

1.6.1 Kinh nghiệm cho vay tiêu dùng tại Home Credit........................................18

1.6.2 Kinh nghiệm cho vay tiêu dùng của ngân hàng TNHH một thành viên

HSBC Việt Nam (HSBC Việt Nam) ....................................................................19

1.6.3 Kinh nghiệm cho vay tiêu dùng của ngân hàng TNHH một thành viên ANZ

Việt Nam (ANZ Việt Nam)..................................................................................20

1.7 BÀI HỌC KINH NGHIỆM CHO BIDV TÂY NINH ...................................21

TÓM TẮT CHƢƠNG 1 .......................................................................................24

CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CHO VAY TIÊU DÙNG TẠI

BIDV TÂY NINH ................................................................................................25

2.1 TỔNG QUAN VỀ BIDV ...............................................................................25

2.1.1 Giới thiệu về BIDV .....................................................................................25

2.1.2 Giới thiệu về BIDV Tây Ninh .....................................................................26

2.1.2.1 Lịch sử hình thành và phát triển ...............................................................26

2.1.2.2 Mô hình tổ chức........................................................................................26

2.1.3 Đặc điểm địa bàn hoạt động kinh doanh, điều kiện mở rộng cho vay tiêu

dùng của BIDV Tây Ninh.....................................................................................28

2.1.3.1 Đặc điểm địa bàn hoạt động kinh doanh ..................................................28

2.1.3.2 Điều kiện để mở rộng cho vay tiêu dùng..................................................29

2.1.4 Một số kết quả chính trong hoạt động kinh doanh của BIDV Tây Ninh giai

đoạn 2011- tháng 6/2015 ......................................................................................29

2.1.4.1 Chỉ tiêu lợi nhuận trƣớc thuế ....................................................................31

2.1.4.2 Tín dụng....................................................................................................31

2.1.4.3 Huy động vốn ...........................................................................................32

2.1.4.4 Nợ xấu ......................................................................................................32

2.1.4.5 Cơ cấu tín dụng.........................................................................................33

2.2 PHÂN TÍCH HOẠT ĐỘNG CHO VAY TIÊU DÙNG TẠI BIDV TÂY

NINH ....................................................................................................................35

2.2.1 Phân tích các yếu tố khách quan tác động đến việc mở rộng cho vay tiêu

dùng của BIDV Tây Ninh.....................................................................................35

2.2.1.1 Tình hình kinh tế, chính trị, xã hội ...........................................................35

2.2.1.2 Cơ sở pháp lý...........................................................................................36

2.2.1.3 Nhu cầu của khách hàng...........................................................................36

2.2.1.4 Đối thủ cạnh tranh ....................................................................................37

2.2.1.5 Các sản phẩm thay thế ..............................................................................39

2.2.1.6 Các đối thủ tiềm ẩn...................................................................................39

vii

2.2.2 Phân tích các nhân tố chủ quan tác động đến việc mở rộng cho vay tiêu

dùng tại BIDV Tây Ninh ......................................................................................39

2.2.2.1 Sản phẩm dịch vụ .....................................................................................41

2.2.2.2 Giá cả ........................................................................................................46

2.2.2.3 Kênh phân phối.........................................................................................49

2.2.2.4 Xúc tiến.....................................................................................................50

2.2.2.5 Bộ máy tổ chức, nguồn nhân lực ..............................................................52

2.2.2.6 Quy trình...................................................................................................53

2.2.2.7 Cơ sở vật chất, năng lực tài chính, thƣơng hiệu, khả năng ứng dụng kỹ

thuật và công nghệ ................................................................................................54

2.2.3 Phân tích một số chỉ tiêu chính về cho vay tiêu dùng .................................56

2.2.3.1 Số lƣợng khách hàng vay .........................................................................56

2.2.3.2 Dƣ nợ cho vay tiêu dùng ..........................................................................57

2.2.3.3 Doanh số cho vay tiêu dùng .....................................................................57

2.2.3.4 Doanh số thu nợ........................................................................................58

2.2.3.5 Nợ quá hạn................................................................................................58

2.2.3.6 Thu nhập từ hoạt động cho vay tiêu dùng ................................................59

2.4 ĐÁNH GIÁ HOẠT ĐỘNG CHO VAY TIÊU DÙNG TẠI BIDV TÂY NINH .....60

2.4.1 Những mặt đạt đƣợc ....................................................................................60

2.4.2 Những hạn chế .............................................................................................61

2.4.3 Nguyên nhân thành công và hạn chế ...........................................................62

2.4.3.1 Nguyên nhân thành công ..........................................................................62

2.4.3.2 Nguyên nhân hạn chế ...............................................................................64

KẾT LUẬN CHƢƠNG 2 .....................................................................................68

CHƢƠNG 3 MỘT SỐ GIẢI PHÁP, KIẾN NGHỊ NHẰM MỞ RỘNG HOẠT

ĐỘNG CHO VAY TIÊU DÙNG TẠI BIDV TÂY NINH TRONG GIAI ĐOẠN

HIỆN NAY ...........................................................................................................69

3.1 ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN CỦA BIDV ĐẾN NĂM 2020 .....................69

3.2ĐỊNH HƢỚNG MỞ RỘNG CHO VAY TIÊU DÙNG TẠI BIDV TÂY NINH.....70

3.2.1 Định hƣớng phát triển của BIDV Tây Ninh ................................................70

3.2.2 Định hƣớng mở rộng cho vay tiêu dùng của BIDV Tây Ninh ....................72

3.3 CÁC GIẢI PHÁP MỞ RỘNG HOẠT ĐỘNG CHO VAY TIÊU DÙNG.....73

3.3.1 Về nguồn vốn...............................................................................................73

3.3.2 Nâng cao chất lƣợng nguồn nhân lực ..........................................................73

3.3.2.1 Tập trung công tác tuyển dụng .................................................................73

3.3.2.2 Tăng cƣờng công tác đào tạo....................................................................74

3.3.2.3 Bố trí sử dụng cán bộ cho phù hợp...........................................................75

3.3.2.4 Cơ chế lƣơng thƣởng, đãi ngộ, môi trƣờng làm việc ...............................76

3.3.3 Nhóm giải pháp liên quan đến sản phẩm.....................................................77

3.3.3.1 Khai thác các sản phẩm hiện có................................................................77

3.3.3.2 Xây dựng, phát triển sản phẩm mới..........................................................78

3.3.4 Kênh phân phối............................................................................................78

3.3.5 Đối với quảng bá .........................................................................................79

3.3.6 Đối với giá ...................................................................................................80

3.3.7 Hoàn thiện quy trình cho vay và khâu chăm sóc khách hàng .....................81

viii

3.3.8 Cơ sở vật chất ..............................................................................................82

3.4 MỘT SỐ KIẾN NGHỊ VỚI CƠ QUAN CẤP TRÊN ....................................83

3.4.1 Kiến nghị đối với BIDV ..............................................................................83

3.4.2 Kiến nghị đối với NHNN ............................................................................84

3.4.3 Kiến nghị đối với Chính Phủ .......................................................................85

3.5 NHỮNG HẠN CHẾ CỦA LUẬN VĂN VÀ HƢỚNG NGHIÊN CỨU TIẾP

THEO....................................................................................................................85

3.5.1 Những hạn chế của luận văn........................................................................85

3.5.2 Hƣớng nghiên cứu tiếp theo cho đề tài........................................................85

KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 .....................................................................................87

KẾT LUẬN CHUNG ...........................................................................................88

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................89

ix

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

ACB Ngân hàng TMCP Á Châu

AGRIBANK Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn

ATM Máy rút tiền tự động

ANZ Tập đoàn ngân hàng, tài chính quốc tế Australia và Newzealand

ANZ Việt Nam Ngân hàng Trách nhiệm hữu hạn một thành viên ANZ Việt Nam

BIDV Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam

BIDV Tây Ninh Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam-chi nhánh Tây

Ninh

CVTD Cho vay tiêu dùng

HĐV Huy động vốn

HSBC Việt Nam Ngân hàng trách nhiệm hữu hạn một thành viên HSBC Việt Nam

KHCN Khách hàng cá nhân

KHDN Khách hàng doanh nghiệp

PGD Phòng giao dịch

POS Điểm chấp nhận thẻ

SACOMBANK Ngân hàng TMCP Sài gòn Thƣơng tín

TCKT Tổ chức kinh tế

TDBL Tín dụng bán lẻ

NHBL Ngân hàng bán lẻ

NHNN Ngân hàng nhà nƣớc

NHTM Ngân hàng thƣơng mại

NSNN Ngân sách nhà nƣớc

TCTD Tổ chức tín dụng

TMCP Thƣơng mại cổ phần

VIETCOMBANK Ngân hàng TMCP Ngoại Thƣơng

VIETINBANK Ngân hàng TMCP Công Thƣơng

x

DANH MỤC BẢNG

Số Tên bảng Trang

Bảng 2.1 Một số chỉ tiêu kinh doanh của BIDV Tây Ninh giai đoạn 2011 –

tháng 6/2015

30

Bảng 2.2 Cơ cấu tín dụng của BIDV Tây Ninh qua các năm 33

Bảng 2.3 Thị phần huy động và cho vay của các đối thủ cạnh tranh

chính năm 2014

38

Bảng 2.4 Kết quả kinh doanh một số dòng sản phẩm cho vay tiêu dùng 40

Bảng 2.5 So sánh lãi suất cho vay với các đối thủ cạnh tranh chính

tháng 6/2015

48

Bảng 2.6 So sánh lãi suất huy động với các đối thủ cạnh tranh chính

tháng 6/2015

49

Bảng 2.7 Số liệu các chỉ tiêu về cho vay tiêu dùng 56

Bảng 2.8 Chất lƣợng cho vay tiêu dùng qua các năm 58

xi

DANH MỤC BIỂU

Số Tên biểu Trang

Biểu đồ 2.1 Cơ cấu tín dụng BIDV Tây Ninh 34

Biểu đồ 2.2 Tỷ trọng dƣ nợ cho vay tiêu dùng so với dƣ nợ cho vay

bán lẻ

41

Biểu đồ 2.3 Chất lƣợng tín dụng cho vay bán lẻ , cho vay tiêu dùng 59

xii

DANH MỤC HÌNH

Số Tên hình Trang

Hình 1.1 Sơ đồ cho vay tiêu dùng gián tiếp 5

Hình 1.2 Sơ đồ cho vay tiêu dùng trực tiếp 6

Hình 2.1 Sơ đồ tổ chức BIDV Tây Ninh 27

xiii

LỜI MỞ ĐẦU

1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI

Ngân hàng thƣơng mại là một định chế tài chính trung gian có vị trí quan

trọng trong nền kinh tế thị trƣờng nói chung và trong hệ thống ngân hàng nói

riêng. Trong môi trƣờng cạnh tranh ngày càng gay gắt, việc hoàn thiện và mở

rộng quy mô hoạt động nhất là hoạt động tín dụng là vấn đề quyết định sự tồn tại

và phát triển của các ngân hàng thƣơng mại.

Trong hoạt động tín dụng, cho vay là một hoạt động cơ bản và cốt lõi của

các ngân hàng thƣơng mại, luôn mang lại nguồn thu chính cho ngân hàng. Trên

70% thu nhập của ngân hàng là từ hoạt động cho vay mang lại. Phần thu nhập

còn lại thì hoạt động cho vay đóng vai trò gián tiếp nhƣ thu phí từ hình thức giải

ngân bằng chuyển khoản, từ chênh lệch tỷ giá do khách hàng mua ngoại tệ trả

nợ….Tuy nhiên, trƣớc đây các ngân hàng thƣơng mại chƣa chú trọng đúng mức

vào các sản phẩm cho vay khách hàng cá nhân vốn có rất nhiều tiềm năng phát

triển.

Sau cuộc khủng hoảng kinh tế năm 2008 làm cho nhiều doanh nghiệp rơi

vào tình trạng khó khăn, sản xuất trì trệ, sản phẩm làm ra không tiêu thụ đƣợc,

mất khả năng thanh toán các món nợ cũ, làm cho nợ xấu trong các ngân hàng

tăng cao, gây ra nhiều rủi ro tiềm ẩn cho hoạt động của hệ thống ngân hàng

thƣơng mại. Từ đó, việc cho vay đối với các doanh nghiệp cũng khó khăn và thận

trọng hơn trƣớc. Trong khi đó, với một đất nƣớc có cơ cấu dân số trẻ, thói quen

tiêu dùng, mua sắm ngày càng tăng cao, chính vì điều này đã thật sự mở ra một

thị trƣờng cho vay phục vụ nhu cầu chi tiêu, tiêu dùng rộng lớn, có tiềm năng

phát triển cao.

Xuất phát từ nhu cầu thực tế trên, vốn là ngân hàng có truyền thống thế

mạnh là nền khách hàng doanh nghiệp tập trung cho vay phát triển đầu tƣ xây

dựng cơ bản là chủ yếu. Tuy nhiên, trong chiến lƣợc phát triển của BIDV giai

đoạn 2011 – 2015 và tầm nhìn đến năm 2020 thì đã xác định rõ “Phát triển ngân

hàng bán lẻ, nắm giữ thị phần lớn về dƣ nợ tín dụng, huy động vốn và dịch vụ

bán lẻ” đã trở thành một trong 10 mục tiêu chiến lƣợc phát triển quan trọng của