Mô hình khuyến nông cải tạo đàn bò theo hướng chuyên thịt gắn với kỹ thuật Thụ tinh nhân tạo (TTNT)

18 Tạp chí chăn nuôi số 12 – 09

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái http:// www.lrc-tnu.edu.vn

Mô hình khuyến nông cải tạo đàn bò theo hướng chuyên thịt gắn với kỹ thuật Thụ

tinh nhân tạo (TTNT)

Nguyễn Văn Bắc*

hăn nuôi bò thịt là lợi thế và là nghề có

lợi nhuận cao hơn so với chăn nuôi các

vật nuôi khác do ít phải cạnh tranh với

nguồn lương thực của con người. Mục tiêu của

chương trình là cải tạo nâng cao thể trạng và thịt xẻ

của đàn bò Việt Nam bằng cách lai tạo giữa bò đực

giống Red Sindhi, Brahman, Sahiwal ... với bò cái

nền Việt Nam thông qua hai phương thức là giao

phối trực tiếp và gieo tinh nhân tạo.*

Kết quả thiết thực từ mô hình

Từ năm 1993 đến nay, chương trình đã thu hút

gần 600.000 hộ của trên 50 tỉnh, thành và đã góp

phần đưa tỷ lệ bò lai Zebu từ 10% năm 1993 lên 32%

vào năm 2008, khối lượng bò trưởng thành từ 180

kg/con lên 250-280 kg/con và tỷ lệ thịt xẻ từ 38% lên

45-50%. Một số tỉnh đã hưởng ứng và thực hiện tốt

chương trình này như Hà Tây (cũ) (tỷ lệ bò lai 85%),

Vĩnh Phúc (65%), Tây Ninh (83%), Bình Dương

(75%), Trà Vinh (50%)... Để chương trình cải tạo đàn

bò đạt hiệu quả cao và bền vững, các lớp TTNT cho

bò cấp quốc gia đã liên tục được mở, đã đào tạo cho

trên 1000 dẫn tinh viên chính quy, 2500 dẫn tinh viên

cấp huyện và trên 7000 khuyến nông viên chăn nuôi

thú y. Kỹ thuật truyền giống nhân tạo và sử dụng tinh

bò đông lạnh chất lượng cao ngày càng được áp dụng

rộng rãi và hiệu quả, năm 1993 cả nước chỉ sử dụng

vài chục ngàn liều/năm, nay đã sử dụng gần 1/2 triệu

liều tinh trong chương trình cải tạo đàn bò, đưa tỷ lệ

bò được TTNT lên 55%.

Từ mô hình khuyến nông trọng điểm

Tại Ddaklak, tổng đàn bò thịt của tỉnh là

223.915 con (một trong 10 tỉnh có đàn bò lớn nhất cả

nước) nhưng chủ yếu là bò cỏ, bò địa phương, tỷ lệ

bò lai đạt thấp chiếm khoảng 23%. Vì vậy kết quả

khả quan từ mô hình khuyến nông cải tạo đàn bò theo

hướng chuyên thịt năm 2007-2008 đã góp phần tích

cực vào chủ trương chung của tỉnh là đẩy mạnh cải

* Trung tâm Khuyến nông quốc gia.

tạo đàn bò của địa phương. Tại 6 điểm là thị trấn

Eapốp, xã Quảng Hiệp, thị trấn Quảng Phú, xã

EaMnang, xã Eakpam và xã EaMdroh thuộc huyện

CưMga. Mô hình thực hiện cải tạo đàn bò theo 2

phương thức là nhảy trực tiếp, sử dụng bò lai

Brahman và thụ tinh nhân tạo với nguồn tinh cọng rạ

thuần chủng Brahman vàng. Sau gần 2 năm thực

hiện, mô hình đã mang lại hiệu quả kinh tế, xã hội

khá rõ nét cho bà con trong vùng. Đã có 425 bê lai

được sinh ra. Khối lượng bê lai sơ sinh cao hơn hẳn

bê cỏ tại địa phương là 4, 78 kg/con. Bê lai nuôi đến

6 tháng tuổi đạt khối lượng 109 kg, cao hơn bê tại địa

phương là 26,5 kg. Tính trung bình 1 bê lai 1 năm

tuổi bán được 5 triệu đồng, nhiều hơn 1-1,5 triệu

đồng/con so với bê cỏ cùng thời gian nuôi và đặc biệt

là bê lai rất dễ bán do ngoại hình đẹp, màu lông cánh

gián hoặc vàng đậm, trường khung, tai to và dài. Bê

lai tỏ ra thích hợp với vùng núi cao Tây Nguyên, tỷ lệ

bê nuôi sống đến 6 tháng tuổi đạt 98%. Anh Đinh

Văn Hà, một trong những hộ tham gia mô hình tại xã

AeMdroh nhờ tham gia mô hình mà hiện nay trang

trại của anh đã có tổng đàn bò 100 con với gần 40

con bê lai, 3 ha cỏ voi, lợi nhuận 100 triệu đồng sau

gần 2 năm thực hiện mô hình. Ngoài đàn bò trong

trang trại, anh còn cho bò đực giống phối giống cho

gần 50 bò cái có chửa cho bà con xung quanh, góp

phần tích cực trong việc cải tạo đàn bò của địa

phương. Thông qua mô hình cải tạo đàn bò theo

hướng chuyên thịt này đã làm thay đổi dần nhận thức,

tập quán chăn nuôi của bà con trong vùng qua việc

phân biệt, so sánh những lợi thế giữa nuôi giống bê

lai và bê cỏ, bà con được nâng cao tay nghề, đặc biệt

là kỹ thuật thụ tinh nhân tạo của một số cán bộ kỹ

thuật làm công tác khuyến nông tại địa phương.

Đến chương trình khuyến nông địa phương

Trung tâm khuyến nông Trà Vinh đã triển khai

thực hiện mô hình “Cải tạo giống bò theo hướng

chuyên thịt” sử dụng tinh của các giống bò như:

Brahman, Sind thông qua phương pháp gieo tinh

C