Luận văn Vai trò của thanh tra tỉnh trong phòng, chống tham nhũng về công tác cán bộ từ thực tiễn

HÀ NỘI - NĂM 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

------------/------------

BỘ NỘI VỤ

----/----

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

LƯU HỒNG LINH

VAI TRÒ CỦA THANH TRA TỈNH TRONG

PHÒNG CHỐNG THAM NHŨNG VỀ CÔNG TÁC

CÁN BỘ - TỪ THỰC TIỄN TỈNH ĐỒNG NAI

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ

LUẬT HÀNH CHÍNH

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

------------/------------

BỘ NỘI VỤ

----/----

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

LƯU HỒNG LINH

VAI TRÒ CỦA THANH TRA TỈNH TRONG

PHÒNG CHỐNG THAM NHŨNG VỀ CÔNG TÁC

CÁN BỘ - TỪ THỰC TIỄN TỈNH ĐỒNG NAI

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ

LUẬT HÀNH CHÍNH

Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành

chính Mã số: 8 38 01 02

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN QUỐC VĂN

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số

liệu trong đề tài này được thu thập và sử dụng một cách trung thực. Kết quả

nghiên cứu được trình bày trong luận văn này không sao chép của bất cứ luận

văn nào và cũng chưa được trình bày hay công bố ở bất cứ công trình nghiên

cứu nào khác trước đây.

Hà Nội, ngày…tháng… năm 2020

Học viên

Lưu Hồng Linh

LỜI CẢM ƠN

Để có thể hoàn thành đề tài luận văn thạc sĩ một cách hoàn chỉnh, bên

cạnh sự nỗ lực cố gắng của bản thân còn có sự hướng dẫn nhiệt tình của quý

Thầy Cô, cũng như sự động viên ủng hộ của gia đình và bạn bè trong suốt

thời gian học tập nghiên cứu và thực hiện luận văn thạc sĩ.

Xin chân thành bày tỏ lòng biết ơn đến TS. Nguyễn Quốc Văn đã hết

lòng giúp đỡ và tạo mọi điều kiện tốt nhất cho tôi hoàn thành luận văn này.

Xin chân thành bày tỏ lòng biết ơn đến toàn thể quý thầy cô trong chuyên

ngành Luật Hiến pháp và Luật Hành chính và khoa sau Đại học – Học viện

Hành chính quốc gia đã tận tình truyền đạt những kiến thức quý báu cũng như

tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho tôi trong suốt quá trình học tập nghiên

cứu và cho đến khi thực hiện đề tài luận văn.

Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn đến gia đình, các anh chị và các

bạn đồng nghiệp đã hỗ trợ cho tôi rất nhiều trong suốt quá trình học tập,

nghiên cứu và thực hiện đề tài luận văn thạc sĩ một cách hoàn chỉnh.

Hà Nội, ngày…tháng… năm 2020

Học viên

Lưu Hồng Linh

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

MỞ ĐẦU ................................................................................................................... 1

Chương 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LUẬT VỀ VAI TRÒ CỦA

THANH TRA TỈNH TRONG PHÒNG, CHỐNG THAM NHŨNG VỀ CÔNG TÁC

CÁN BỘ ..................................................................................................................... 7

1.1. Những vấn đề lý luận cơ bản về vai trò của thanh tra tỉnh trong phòng, chống

tham nhũng về công tác cán bộ .................................................................................... 7

1.1.1. Khái niệm tham nhũng và phòng, chống tham nhũng về công tác cán bộ .............. 7

1.1.2. Khái niệm về vai trò của thanh tra tỉnh trong phòng, chống tham nhũng về công

tác cán bộ .................................................................................................................. 19

1.1.3. Nội dung thanh tra phòng, chống tham nhũng về công tác cán bộ ....................... 23

1.1.4. Chủ thể thanh tra phòng, chống tham nhũng về công tác cán bộ ......................... 24

1.1.5. Đối tượng thanh tra phòng, chống tham nhũng về công tác cán bộ ..................... 25

1.1.6. Khách thể của thanh tra phòng, chống tham nhũng về công tác cán bộ ............... 27

1.2. Pháp luật về vai trò của thanh tra tỉnh trong phòng, chống tham nhũng về công

tác cán bộ ................................................................................................................. 33

1.2.1. Pháp luật về thanh tra ....................................................................................... 33

1.2.2. Pháp luật về phòng, chống tham nhũng ............................................................. 34

1.2.3. Pháp luật về tổ chức cán bộ .............................................................................. 36

1.2.4. Pháp luật về khiếu nại, tố cáo, tiếp công dân ...................................................... 38

TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 ............................................................................................ 40

Chương 2. THỰC TRẠNG VAI TRÒ CỦA THANH TRA TỈNH ĐỒNG NAI

TRONG PHÒNG CHỐNG THAM NHŨNG VỀ CÔNG TÁC CÁN BỘ .................... 41

2.1. Khái quát sơ lược về cơ quan thanh tra tỉnh Đồng Nai .......................................... 41

2.1.1. Về vị trí, chức năng .......................................................................................... 41

2.1.2. Về nhiệm vụ và quyền hạn ................................................................................ 41

2.1.3. Về tổ chức bộ máy ........................................................................................... 45

2.2. Khái quát về công tác cán bộ của tỉnh Đồng Nai ................................................... 46

2.2.1. Khái quát về đội ngũ cán bộ của tỉnh Đồng Nai ................................................. 46

2.2.2. Các cơ quan có vai trò trong công tác cán bộ ..................................................... 48

2.2.3. Công tác quy hoạch cán bộ ............................................................................... 48

2.2.4. Công tác tuyển dụng cán bộ .............................................................................. 49

2.2.5. Công tác đánh giá cán bộ .................................................................................. 51

2.2.6. Công tác bố trí cán bộ ....................................................................................... 52

2.2.7. Công tác luân chuyển, điều động cán bộ ............................................................. 53

2.2.8. Công tác bổ nhiệm cán bộ ................................................................................. 53

2.2.9. Công tác đào tạo, bồi dưỡng .............................................................................. 54

2.2.10. Công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát ............................................................... 55

2.2.11. Nhận xét chung về công tác cán bộ tỉnh Đồng Nai ........................................... 56

2.3. Tình hình, kết quả thanh tra phòng, chống tham nhũng về công tác cán bộ của

thanh tra tỉnh Đồng Nai ............................................................................................. 57

2.3.1. Công tác phòng ngừa tham nhũng ..................................................................... 57

2.3.2. Công tác phát hiện tham nhũng ......................................................................... 60

2.3.3. Công tác xử lý tham nhũng ............................................................................... 61

2.4. Hạn chế, bất cập trong công tác phòng, chống tham nhũng về công tác cán bộ

của thanh tra tỉnh Đồng Nai và nguyên nhân .............................................................. 66

2.4.1. Hạn chế, bất cập ............................................................................................... 66

2.4.2. Nguyên nhân của hạn chế, bất cập ..................................................................... 70

TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 ............................................................................................ 74

Chương 3. PHƯƠNG HƯỚNG, GIẢI PHÁP PHÁT HUY VAI TRÒ CỦA

THANH TRA TỈNH ĐỒNG NAI TRONG PHÒNG, CHỐNG THAM NHŨNG VỀ

CÔNG TÁC CÁN BỘ .............................................................................................. 75

3.1. Phương hướng phát huy vai trò của thanh tra tỉnh Đồng Nai trong phòng, chống

tham nhũng về công tác cán bộ .................................................................................. 75

3.2. Giải pháp phát huy vai trò thanh tra tỉnh Đồng Nai trong phòng, chống tham

nhũng về công tác cán bộ thời gian tới ....................................................................... 80

3.2.1. Hoàn thiện pháp luật về vị trí, vai trò, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan Thanh

tra Nhà nước cấp tỉnh trong phòng, chống tham nhũng ........................................... 80

3.2.2. Nâng cao năng lực và đạo đức công vụ của cán bộ, công chức làm công tác

thanh tra và công tác tổ chức cán bộ ........................................................................... 89

3.2 3. Tăng cường cơ sở vật chất và kinh phí hoạt động cho cơ quan thanh tra nhà nước91

3.2.4. Tăng cường phối hợp giữa Thanh tra Nhà nước với các cơ quan chức năng

trong phòng, chống tham nhũng về công tác cán bộ ................................................ 85

3.2.5. Tăng cường trách nhiệm của thủ trưởng các cơ quan quản lý nhà nước và cơ

quan thanh tra nhà nước trong hoạt động thanh tra

86

3.2.6. Đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến pháp luật có liên quan về phòng, chống

tham nhũng và công tác cán bộ .................................................................................. 87

3.2.7. Hoàn thiện chế độ thông tin, báo cáo và xây dựng cơ sở dữ liệu về phòng,

chống tham nhũng trong công tác cán bộ

88

TIỂU KẾT CHƯƠNG 3 ............................................................................................ 95

KẾT LUẬN .............................................................................................................. 96

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................... 98

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ và chống chạy chức, chạy quyền

là một yêu cầu quan trọng của công tác xây dựng Đảng và xây dựng Bộ máy Nhà

nước. Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam

khóa XII đã ban hành Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 19/5/2018 về tập trung xây

dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược đầy đủ phẩm chất, năng lực và

uy tín, ngang tầm nhiệm vụ được coi như một bước đột phá trong công tác cán bộ

nhằm giảm thiểu tình trạng thiên vị, cục bộ, chạy chức, chạy quyền. Tiếp đó Quy

định số 205-QĐ/TW ngày 23/9/2019 của Bộ Chính trị về việc kiểm soát quyền lực

trong công tác cán bộ và chống chạy chức, chạy quyền đã thể hiện quyết tâm chính

trị của Đảng trong ngăn chặn có hiệu quả tình trạng tha hóa, tham nhũng quyền lực

trong công tác tổ chức cán bộ; góp phần thiết thực vào việc thực hiện thành công

Chiến lược cán bộ của Đảng. Tuy nhiên, tình trạng tham nhũng về công tác cán bộ

biểu hiện ở các vụ việc thao túng trong công tác cán bộ; chạy chức, chạy quyền,

chạy chỗ, chạy luân chuyển, chạy bằng cấp, chạy tội; lạm quyền; lợi dụng chức vụ,

quyền hạn; lợi dụng sơ hở trong cơ chế, chính sách, quy định về công tác cán bộ; cố

ý làm trái, nhũng nhiễu trong công tác cán bộ... vẫn đang xảy ra gây bức xúc trong

dư luận, làm méo mó xã hội, khiến nhiều giá trị bị đảo lộn.

Đấu tranh phòng, chống tham nhũng nói chung và phòng, chống tham nhũng

về công tác cán bộ là cuộc đấu tranh hết sức phức tạp đòi hỏi sự nỗ lực chung của

toàn bộ hệ thống chính trị, toàn xã hội, trong đó trách nhiệm trước hết thuộc về các

cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Chính vì vậy, Luật phòng chống tham nhũng đã

đề cao trách nhiệm của các cơ quan nhà nước trong đó có vai trò của cơ quan thanh

tra trong công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng. Mặc dù đã có những quy

định của pháp luật tương đối đầy đủ, cụ thể nhưng hiệu quả phòng, chống tham

nhũng của các cơ quan thanh tra trong thời gian qua vẫn còn hạn chế, chưa tương

xứng với những đòi hỏi của công cuộc đổi mới đất nước. Chính vì vậy, việc nghiên

cứu đánh giá một cách toàn diện cả về lý luận, thực tiễn vai trò trách nhiệm của các

cơ quan thanh tra từ đó để ra

những biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả phòng, chống tham nhũng là một vấn đề

cấp thiết đặt ra hiện nay.

Ðồng Nai là địa phương có tốc độ phát triển kinh tế cao của vùng kinh tế

trọng điểm phía nam; là một trong những tỉnh, thành phố có nhiều vụ án, vụ việc

tham nhũng về công tác cán bộ bị phát hiện và xử lý, nhất là trong năm 2019. Kết

quả phát hiện, thanh tra vụ việc, khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử án tham nhũng về

công tác cán bộ trên địa bàn tỉnh đã góp phần kiềm chế tội phạm, vi phạm pháp luật,

giữ gìn ổn định chính trị, dư luận xã hội ở địa phương, đồng thời giúp củng cố niềm

tin trong cán bộ, đảng viên và sự tin tưởng của người dân. Tuy nhiên, công tác

phòng, chống tham nhũng nói chung và phòng, chống tham nhũng về công tác cán

bộ nói riêng của tỉnh Đồng Nai vẫn còn một số hạn chế. Việc tổ chức thực hiện giải

pháp phòng ngừa, phát hiện, xử lý tham nhũng, tiêu cực có kết quả chưa đồng đều.

Đặc biệt, thanh tra tỉnh Đồng Nai chưa thể hiện được vai trò đầu mối quan trọng của

mình trong công tác phòng, chống tham nhũng nói chung và trong công tác cán bộ

nói riêng. Nhiều vụ việc tham nhũng ở Đồng Nai là do Ủy ban Kiểm tra Trung

ương; Tỉnh Ủy tỉnh Đồng Nai; Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy Công an Trung ương;

Thanh tra Chính phủ hoặc Thanh tra Bộ Nội vụ phát hiện. Điều này cho thấy vai trò

của thanh tra tỉnh Đồng Nai trong phòng, chống tham nhũng về công tác cán bộ

chưa được phát huy, chưa đạt hiệu quả.

Vì vậy, yêu cầu phát huy vai trò của thanh tra tỉnh Đồng Nai trong phòng,

chống tham nhũng về công tác cán bộ là đòi hỏi mang tính cấp thiết trong thời gian

tới. Do đó, đề tài “Vai trò của thanh tra tỉnh trong phòng, chống tham nhũng về

công tác cán bộ - từ thực tiễn tỉnh Đồng Nai” có ý nghĩa cả về lý luận và thực tiễn.

2. Tình hình nghiên cứu đề tài

Hiện nay, vấn đề vai trò của thanh tra trong phòng, chống tham nhũng về

công tác cán bộ đã được nhiều học giả nghiên cứu ở trong và ngoài nước. Có thể kể

một số công trình tiêu biểu như sau:

Quách Lê Thanh (2006), Tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác thanh tra, đã

làm rõ tư tưởng của chủ tịch Hồ Chí Minh về công tác thanh tra, kiểm tra, chống

tham ô, lãng phí, giải quyết khiếu nại, tố cáo, bệnh quan liêu và tư cách của cán bộ

làm công tác thanh tra và đề xuất kiến nghị hoàn thiện các văn bản pháp luật cụ thể

và cơ chế chính sách nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của các thanh tra nhà nước.

Nguyễn Văn Kim (2012), Vai trò của các cơ quan thanh tra nhà nước trong

giải quyết khiếu nại hành chính ở Việt Nam, đã tổng quan tình hình nghiên cứu về

vai trò của thanh tra nhà nước trong giải quyết khiếu nại hành chính; làm rõ cơ sở lý

luận về vai trò của thanh tra nhà nước trong giải quyết khiếu nại hành chính, kinh

nghiệm nước ngoài về giải quyết khiếu nại hành chính của thanh tra; đánh giá thực

trạng việc thực hiện vai trò của thanh tra nhà nước trong giải quyết khiếu nại hành

chính qua việc khái quát tình hình khiếu nại hành chính và giải quyết khiếu nại hành

chính từ năm 1998 đến năm 2011; đề xuất giải pháp tăng cường vai trò của thanh

tra nhà nước trong giải quyết khiếu nại hành chính.

Lương Văn Liệu (2014), Vai trò của thanh tra nhà nước trong phòng, chống

tham nhũng ở Việt Nam hiện nay, đã nêu và phân tích những vấn đề lý luận và thực

tiễn về vai trò của thanh tra nhà nước trong phòng, chống tham nhũng giai đoạn

2000 - 2011 nhằm tìm ra những giải pháp giúp nâng cao vai trò và hiệu quả của

công tác thanh tra đối với phòng, chống tham nhũng ở Việt Nam trong giai đoạn

tiếp theo.

Nguyễn Thị Hồng Phương (2016), Thanh tra trong phòng, chống tham

nhũng từ thực tiễn tỉnh Gia Lai, đã làm rõ bản chất của bệnh tham nhũng và hình

thức biểu hiện của nó; chuyển tải một phần thực tế phòng, chống tham nhũng ở

tỉnh Gia Lai đến năm 2015 để thấy rõ hơn tính chất phức tập cũng như những giải

pháp để giải quyết; Góp phần làm rõ vị trí, vai trò của thanh tra trong phòng,

chống tham nhũng ở giai đoạn tiếp theo.

Lê Tiến Hào (2018), Vị trí, vai trò của các cơ quan thanh tra và người đứng

đầu cơ quan thanh tra nhà nước – Thực trạng và kiến nghị, đã nêu một số hạn chế,

bất cập trong quy định về vị trí, vai trò của thanh tra và người đứng đầu thanh tra

nhà nước theo Luật Thanh tra 2010 và đề xuất một số kiến nghị, sửa đổi, bổ sung.

Trần Văn Long (2018), Một số vấn đề về vai trò của cơ quan thanh tra đối

với việc kiểm soát quyền lực trong hoạt động hành chính nhà nước, đã phân tích

thực trạng vai trò của thanh tra đối với kiểm soát quyền hành chính và đề xuất một

số giải pháp nhằm nâng cao vai trò của cơ quan này đối với kiểm soát quyền hành

chính trong thời gian tiếp theo.

Nguyễn Thị Mai Anh (2018), Chống “chạy chức, chạy quyền” - một giải

pháp chống tham nhũng trong công tác cán bộ, khẳng định “chạy chức, chạy

quyền” là hình thức biểu hiện cụ thể của tham nhũng trong công tác cán bộ, phản

ánh một phương diện của suy thoái về đạo đức, lối sống trong cán bộ, đảng viên. Vì

vậy, chống “chạy chức, chạy quyền” là một hoạt động cơ bản của cuộc đấu tranh

chống tham nhũng trong công tác cán bộ.

Công Minh, Nguyên Minh, Tấn Tuân, Quang Phương (2019), Kiểm soát

quyền lực, chống “chạy chức, chạy quyền”- vấn đề cấp bách hiện nay, đã nhận diện

hiện tượng chạy chức, chạy quyền và phân tích các biện pháp kiểm soát quyền lực

và chống chạy chức, chạy quyền ở các cơ quan nhà nước.

Đinh Văn Minh (2020), Khó khăn, vướng mắc trong tổ chức hoạt động và

định hướng sửa đổi Luật Thanh tra 2010 đã phân tích những khó khăn vướng mắc

trong hoạt động của ngành xuất phát từ những quy định không còn phù hợp của

Luật Thanh tra 2010 và đề xuất đổi mới căn bản tổ chức và hoạt động thanh tra trên

cơ sở một đạo luật thanh tra mới thay thế cho Luật Thanh tra 2010. Theo đó, cơ

quan thanh tra sẽ được tổ chức theo hướng tinh gọn, hoạt động thực sự hiệu quả,

hiệu lực trở thành một thiết chế kiểm soát việc thực hiện quyền lực nhà nước và

việc thực hiện công vụ trong các cơ quan hành chính nhà nước, góp phần chấn

chỉnh và hoàn thiện cơ chế quản lý, xây dựng một nền công vụ liêm chính và phục

vụ, phù hợp với yêu cầu xây dựng Chính phủ kiến tạo, phát triển, liêm chính và

hành động.

Phan Đình Trạc (2020), Một số vấn đề về phòng, chống tham nhũng thời

gian qua, nêu và phân tích những kết quả đạt được về phòng, chống tham nhũng

của Ban chỉ đạo quốc gia về phòng, chống tham nhũng từ khi được thành lập

(1/2/2013) đến tháng 5/2020, đồng thời rút ra một số bài học kinh nghiệm cho công

tác phòng, chống tham nhũng trong thời gian tới.

Tóm lại, các nghiên cứu về vai trò của thanh tra tỉnh trong phòng, chống

tham nhũng là khá đa dạng nhưng chưa có nghiên cứu về vai trò của thanh tra trong