Luận văn : Phương pháp chỉ số trong phân tích thống kê và vận dụng vào tính chỉ số giá tiêu dùng ở

Đề án tốt nghiệp

Phương pháp chỉ số trong

phân tích thống kê và vận

dụng vào tính chỉ số giá tiêu

dùng ở Việt Nam hiện nay

Đề Án LTTK Khoa Thống Kê

1 SV Mai Thành Trung

LỜI MỞ ĐẦU.

Như chúng ta đã biết toàn cầu hoá, hợp tác quốc tế là một xu

thế tất yếu khách quan của thời đại, nhận thức đúng đắn được

điều này Đảng và Nhà nước ta, đặc biệt trong những năm gần đây,

luôn đẩy mạnh và thực hiện các chính sách mở cửa, tăng cường

hợp tác quốc tế nhằm đưa nền kinh tế nước ta hội nhập cùng nền

kinh tế thế giới. Khi chúng ta chuyển từ nền kinh tế kế hoạch hoá

tập trung sang nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần có sự quản

lý của Nhà nước, thì nền kinh tế của chúng ta sẽ hoạt động theo

những quy luật vốn có của nền kinh tế thị trường như quy luật

cung cầu, quy luật giá cả, quy luật cạnh tranh vv...Và khi đó vai

trò của chính phủ lại càng được khẳng định trong việc định hướng

nền kinh tế, khắc phục những khuyết tật mà kinh tế thị trường gây

ra, đặc biệt trong quá trình hội nhập hiện nay, khi mà nền kinh tế

nước ta chịu sự tác động trức tiếp bởi những biến động của nền

kinh tế toàn cầu, thì việc ổn định vĩ mô nền kinh tế đã trở thành

yếu tố quyết định đảm bảo cho các đơn vị sản xuất kinh doanh

trong nước cũng như các nhà đầu tư từ nước ngoài yên tâm hoạt

động một cách có hiệu quả. Nhưng làm thế nào mà chính phủ có

thể nhận biết được những dấu hiệu bất ổn của nền kinh tế? Sự bất

ổn đó đang ở mức độ nào ? Xu hướng biến động của nó ra sao?.Có

một chỉ tiêu có thể giúp chính phủ đánh giá được mức ổn định của

nền kinh tế, đó là chỉ số giá tiêu dùng.

Chỉ số giá là một công cụ phản ánh thực trạng của nền kinh

tế, thông qua mức lạm phát cao hay thấp là ta có thể đánh giá

được mức ổn định của nền kinh tế đó.

Chúng ta có thể đánh giá đúng đắn sự biến động về lượng

của nhiều chỉ tiêu kinh tế thông qua việc sử dụng chỉ số giá để

loại trừ sự biến động của giá cả trong các chỉ tiêu đó, đặc biệt là

khi ta tính các chỉ tiêu đánh giá mức sông thực tế của các tầng lớp

dân cư.

Nhờ sử dụng chỉ số giá mà ta có thể đánh giá chính xác trị

giá của các loại tài sản để từ đó đưa các điều chỉnh phù hợp trong

các quan hệ kinh tế.

Và chỉ số giá còn là cơ sở để các cơ quan quản lý vĩ mô của

Nhà nước xây dựng kế hoạch và chiến lược phát triển kinh tế, đặc

biệt là các kế hoạch tài chính và ổn định giá cả.

Xuất phát từ tính cấp thiết và tầm quan trọng như trên em đã

lựa chọn đề tài nghiên cứu mang tên: “Phương pháp chỉ số trong

phân tích thống kê và vận dụng vào tính chỉ số giá tiêu dùng ở

Việt Nam hiện nay”.

Đề Án LTTK Khoa Thống Kê

2 SV Mai Thành Trung

Mục đích của việc nghiên cứu trước hết là để nâng cao trình

độ cũng như nhận thức về phương pháp chỉ số trên phương diện lý

luận cũng như thực tiễn, sau đó em mong muốn có thể góp một

phần nhỏ bé nào đó vào việc hoàn thiện hơn phương pháp tính chỉ

số giá tiêu dùng của nước nhà.

Qua đây em cũng xin chân thành cảm ơn ThS. Chu Bích

Ngọc GV khoa Thống kê kinh tế_ĐHKTQD đã hướng dẫn và giúp

đỡ em trong quá trình thực hiện đề án của mình.

Đề Án LTTK Khoa Thống Kê

3 SV Mai Thành Trung

PHẦN I: LÝ LUẬN CHUNG VỀ CHỈ SỐ.

Trong các quá trình kinh tế xã hội nói chung và trong hoạt

động sản xuất kinh doanh hàng ngày nói riêng,chúng ta thường

phải so sánh, phân tích, đánh giá các đại lượng khác nhau trong

những điều kiện không gian và thời gian khác nhau cũng như phải

tìm ra được các nguyên nhân, các nhân tố tác động đến từng đại

lượng đó để có thể điều chỉnh, xây dựng các chiến lược và kế

hoạch hành động hợp lý trong tương lai. Trong thực tế phương

pháp chỉ số có ý nghĩa thiết thực nhất, và người ta thường sử

dụng phương pháp chỉ số làm công cụ phân tích, nhưng để thực

hiện công việc này không phải đơn giản, nhất là khi có nhiều đai

lượng khó có thể đo lường được hay các đại lượng không có

chung đơn vị tính. Vậy thực chất của phương pháp chỉ số là gì?

Nó được vận dụng như thế nào? Chúng ta sẽ đi sâu vào nghiên

cứu để có câu trả lời một cách đầy đủ, và trước hết ta hãy tìm

hiểu những vấn đề về chỉ số.

I.Khái niệm, đặc điểm, và tác dụng của chỉ số trong thống kê.

1.Khái niệm về chỉ số.

Chỉ số là chỉ tiêu tương đối biểu hiện quan hệ so sánh giữa

hai mức độ của một hiện tượng nghiên cứu.

2. Đặc điểm của phương pháp chỉ số trong thống kê.

- Đây là phương pháp phân tích thống kê nghiên cứu sự biến

động của những hiện tượng kinh tế phức tạp bao gồm nhiều đơn

vị, nhiều phần tử mà các đại lượng không thể trực tiếp cộng được

với nhau.

Như vậy khi xây dựng chỉ số đối với các hiện tượng kinh tế

phức tạp thì những biểu hiện về mặt lượng của các phần tử phải

được chuyển về dạng chung để có thể trực tiếp cộng được với

nhau dựa trên cơ sở mối quan hệ giữa nhân tố nghiên cứu với các

nhân tố khác.

Khi có nhiều nhân tố tham gia trong công thức chỉ số thì

việc phân tích sự biến động của một nhân tố phải được đặt ra

trong điều kiện giả định là các nhân tố khác không đổi.

3. Phân loại chỉ số.

Có nhiều tiêu thức mà chúng ta có thể dựa vào đó để phân

loại chỉ số:

- Nếu căn cứ vào việc thiết lập quan hệ so sánh theo thời

gian hay không gian thì ta có các loại chỉ số sau:

+ Chỉ số phát triển: là chỉ số biểu hiện quan hệ so sánh theo

thời gian.