Luận văn - Những vấn đề lý luận cơ bản về vốn kinh doanh và hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh của

Luận văn

Những vấn đề lý luận cơ bản

về vốn kinh doanh và hiệu

quả sử dụng vốn kinh doanh

của doanh nghiệp thương

mại

Luận văn tốt nghiệp

1

MỤC LỤC

Lời mở đầu ………………………………………………………………. 04

Chương I:

Những vấn đề lý luận cơ bản về vốn kinh doanh và

hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh của doanh nghiệp thương mại

I. Khái quát về vốn kinh doanh của doanh nghiệp thương mại …………... 06

1. Khái niệm và phân loại vốn kinh doanh ……………………………... 06

1.1. Khái niệm vốn kinh doanh ……………………………………….. 06

1.2. Phân loại vốn kinh doanh ………………………………………… 07

2. Đặc điểm của vốn kinh doanh ………………………………………...

09

2.1. Đặc điểm của vốn lưu động ………………………………………. 09

2.2. Đặc điểm của vốn cố định ………………………………………... 10

3. Vai trò của vốn kinh doanh …………………………………………... 11

II. Nội dung vốn kinh doanh của doanh nghiệp thương mại ……………... 13

1. Vốn lưu động của doanh nghiệp thương mại ………………………… 13

1.1. Thành phần và cơ cấu vốn lưu động ………………………………

13

1.2. Nguồn của vốn lưu động …………………………………………. 16

2. Vốn cố định của doanh nghiệp thương mại ………………………….. 17

2.1. Thành phần và cơ cấu vốn cố định ……………………………….. 17

2.2. Nguồn của vốn cố định ……………………………………………

20

3. Sự cần thiết của việc sử dụng vốn kinh doanh có hiệu quả trong các

doanh nghiệp thương mại ……………………………………………... 20

III. Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh của doanh

nghiệp thương mại …………………………………………………….. 21

1. Các nhân tố chủ quan ………………………………………………… 21

2. Các nhân tố khách quan ……………………………………………… 23

Luận văn tốt nghiệp

2

Chương II

Thực trạng sử dụng vốn kinh doanh ở công ty xăng dầu

Bắc Tây Nguyên

I. Đặc điểm kinh tế - kỹ thuật của công ty xăng dầu Bắc Tây Nguyên …... 25

1. Lịch sử hình thành và phát triển của công ty ………………………… 25

1.1. Giai đoạn từ năm 1976 đến năm 1993 …………………………… 25

1.2. Giai đoạn từ năm 1993 đến nay ………………………………….. 26

2. Hệ thống tổ chức, chức năng nhiệm vụ của các phòng ban ………….. 26

2.1. Bộ máy tổ chức, quản lý ………………………………………….. 27

2.2. Chức năng nhiệm vụ của các phòng ban và bộ phận trực thuộc …..

27

3. Đặc điểm kinh doanh của công ty ……………………………………. 30

3.1. Mặt hàng kinh doanh ……………………………………………... 30

3.2. Phạm vi kinh doanh ………………………………………………. 31

3.3. Kết quả hoạt động kinh doanh …………………………………….

32

II. Thực trạng tình hình sử dụng vốn kinh doanh của công ty xăng dầu Bắc

Tây Nguyên ……………………………………………………………...

36

1. Khái quát về vốn kinh doanh của công ty …..………………………... 36

2. Tình hình quản lý, sử dụng vốn lưu động của công ty …..……………

39

2.1. Tình hình sử dụng vốn lưu động …………………………………..

39

2.2. Phân tích hiệu quả sử dụng vốn lưu động …………………………

44

2.2.1. Phân tích chung ………………………………………………..

44

2.2.2. Phân tích tốc độ luân chuyển của vốn lưu động ……………… 46

3. Tình hình quản lý, sử dụng vốn cố định của công ty ..……………….. 51

Luận văn tốt nghiệp

3

3.1. Tình hình sử dụng vốn cố định …………………………………… 51

3.2. Phân tích hiệu quả sử dụng vốn cố định ………………………….. 55

III. Nhận xét, đánh giá về tình hình sử dụng vốn của công ty xăng dầu Bắc

Tây Nguyên …………………………………………………………… 59

1. Những kết quả đạt được ……………………………………………… 59

2. Những vấn đề còn tồn tại …………………………………………….. 60

3. Nguyên nhân của những yếu kém trên ………………………………..

61

3.1. Nguyên nhân chủ quan …………………………………………… 61

3.2. Nguyên nhân khách quan ………………………………………… 62

Chương III

Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn

kinh doanh ở công ty xăng dầu Bắc Tây Nguyên

I. Mục tiêu, phương hướng hoạt động của công ty nhằm nâng cao hiệu quả

sử dụng vốn trong thời gian tới ……………………………………………..

65

1. Mục tiêu định hướng …………………………………………………. 66

2. Mục tiêu cụ thể ………………………………………………………. 67

II. Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh …. 67

1. Các biện pháp chung nhằm bảo toàn và phát triển vốn ……………….

68

1.1. Tổ chức kinh doanh năng động, hiệu quả …………………………

68

1.2. Giảm thiểu chi phí kinh doanh …………………………………… 70

1.3. Đảm bảo an toàn về vốn kinh doanh ……………………………... 71

1.4. Tăng cường áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất kinh

doanh ………………………………………………………………. 72

1.5. Hoàn thiện công tác kế toán, thống kê và bộ máy tổ chức quản lý tài

chính ……………………………………………………………….. 73

2. Biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn cố định …………………...

74

Luận văn tốt nghiệp

4

2.1. Đánh giá lại giá trị thực của tài sản cố định ……………………… 74

2.2. Hoàn thiện chế độ khấu hao tài sản cố định ……………………… 74

2.3. Đổi mới công tác quản lý đầu tư xây dựng cơ bản ………………..

75

2.4. Tiến hành nhượng bán, thanh lý tài sản thu hồi vốn kinh doanh ….

76

3. Biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động ………………….

76

3.1. Đổi mới cơ chế quản lý công nợ …………………………………..

76

3.2. Xác định nhu cầu và huy động vốn hợp lý ……………………….. 77

3.3. Xây dựng và hoàn thiện các định mức vật tư ……………………...

79

3.4. Chủ động duy trì lượng tồn kho hợp lý …………………………... 79

3.5. Nghiên cứu, áp dụng các hình thức đầu tư ra ngoài doanh nghiệp ..

80

III. Một số kiến nghị đối với chính quyền địa phương và cơ quan quản lý cấp

trên …………………………………………………………………….. 81

1. Một số kiến nghị đối với chính quyền địa phương ……………………

81

2. Một số kiến nghị đối với tổng công ty xăng dầu Việt Nam ………….. 82

Kết luận ………………………………………………………………….. 84

Tài liệu tham khảo ………………………………………………………. 85

LỜI MỞ ĐẦU

Đất nước ta đang trong quá trình phát triển theo mô hình kinh tế thị

trường định hướng xã hội chủ nghĩa, do vậy quản lý tài chính doanh nghiệp

cần phải có những thay đổi cho phù hợp với xu thế phát triển này. Hơn nữa,

nước ta đã và sẽ hội nhập chủ động, hiệu quả vào khu vực AFTA/ASEAN,

mức độ mở cửa thị trường hàng hoá, dịch vụ, tài chính, đầu tư sẽ đạt ngang

Luận văn tốt nghiệp

5

bằng với các nước trong khối ASEAN, từng bước tạo điều kiện về kinh tế,

pháp lý để hội nhập sâu hơn vào kinh tế khu vực và thế giới, thì vấn đề quản

lý điều hành vốn kinh doanh của doanh nghiệp là vấn đề quan trọng.

Vốn kinh doanh là yếu tố cơ bản không thể thiếu được trong mọi quá

trình sản xuất kinh doanh và đồng thời cũng là yếu tố quan trọng nhất đối

với sự tăng trưởng phát triển kinh tế của đất nước. Muốn cho quá trình sản

xuất kinh doanh được liên tục, doanh nghiệp phải có đủ vốn đầu tư vào các

giai đoạn khác nhau của quá trình đó. Doanh nghiệp có khả năng phát triển

và ngày càng mở rộng hay không thì trước hết phải sử dụng vốn có hiệu quả.

Điều này đặc biệt quan trọng, nhất là đối với các doanh nghiệp nhà nước, có

lượng vốn rất lớn, là những đơn vị đóng vai trò nòng cốt, là động lực phát

triển của nền kinh tế.

Đối với công ty xăng dầu Bắc Tây Nguyên là một doanh nghiệp nhà

nước trong lĩnh vực kinh doanh xăng dầu. Đứng trước những khó khăn,

thách thức của cơ chế thị trường, công ty luôn phải tính toán, cân nhắc kỹ

lưỡng từng trường hợp, từng thời kỳ, để đề ra những biện pháp tối ưu nhằm

giảm bớt khó khăn. Một trong những biện pháp đó là quản lý, điều hành vốn,

nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn trong kinh doanh. Đây là vấn đề có ý

nghĩa quan trọng đối với sự tồn tại và phát triển của công ty. Đảm bảo cho

công ty có thể đứng vững trong cạnh tranh dưới tác động ngày càng mạnh

mẽ của cơ chế thị trường.

Qua quá trình thực tập tại công ty, kết hợp với những kiến thức tiếp thu

được ở trường, em quyết định chọn đề tài: “Một số biện pháp nhằm nâng

cao hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh ở công ty xăng dầu Bắc Tây

Nguyên ”, với mong muốn có thể đưa ra một số ý kiến nhằm cải tiến công

tác quản lý, điều hành vốn của công ty, góp phần nâng cao hiệu quả kinh

doanh.

Luận văn gồm có 3 chương:

Luận văn tốt nghiệp

6

Chương I: Những vấn đề lý luận cơ bản về vốn kinh doanh và hiệu

quả sử dụng vốn kinh doanh của doanh nghiệp thương mại.

Chương II: Thực trạng sử dụng vốn kinh doanh ở công ty xăng dầu

Bắc Tây Nguyên.

Chương III: Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng vốn

kinh doanh ở công ty xăng dầu Bắc Tây Nguyên.

Em xin chân thành gửi lời cảm ơn tới PGS .TS Trần Chí Thành cùng

các cán bộ công nhân viên phòng kinh doanh, phòng kế toán thuộc công ty

xăng dầu Bắc Tây Nguyên đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ em hoàn thành bài

viết này.

CHƯƠNG I

NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ VỐN KINH DOANH

VÀ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN KINH DOANH CỦA DOANH

NGHIỆP THƯƠNG MẠI

I. KHÁI QUÁT VỀ VỐN KINH DOANH CỦA DOANH NGHIỆP THƯƠNG

MẠI:

Luận văn tốt nghiệp

7

1. Khái niệm và phân loại vốn kinh doanh:

1.1. Khái niệm vốn kinh doanh:

Vốn có vai trò hết sức quan trọng đến sự tồn tại và phát triển của doanh

nghiệp nói riêng và nền kinh tế nói chung. Do vậy, từ trước đến nay có rất

nhiều quan niệm về vốn, ở mỗi một hoàn cảnh kinh tế khác nhau thì có

những quan niệm khác nhau về vốn.

Theo quan điểm của Mác, dưới góc độ các yếu tố sản suất, Mác cho

rằng: Vốn (tư bản) là giá trị đem lại giá trị thặng dư, là đầu vào của quá trình

sản suất. Định nghĩa của Mác về vốn có tầm khái quát lớn vì nó bao hàm đầy

đủ bản chất và vai trò của vốn. Bản chất của vốn là giá trị, mặc dù nó được

thể hiện dưới nhiều hình thức khác nhau: tài sản cố định, nguyên vật liệu,

tiền công... Tuy nhiên, do hạn chế về trình độ phát triển của nền kinh tế, Mác

chỉ bó hẹp khái niệm về vốn trong khu vực sản suất vật chất và cho rằng chỉ

có quá trình sản xuất mới tạo ra giá trị thặng dư cho nền kinh tế. Đây là một

hạn chế trong quan niệm về vốn của Mác.

P.A.Samuelson, đại diện tiêu biểu của học thuyết tăng trưởng kinh tế

hiện đại, coi đất đai và lao động là các yếu tố ban đầu sơ khai, còn vốn và

hàng hoá chỉ là kết quả của sản xuất. Vốn bao gồm các loại hàng hoá lâu bền

được sản xuất ra và được sử dụng như các đầu vào hữu ích trong quá trình

sản xuất sau đó. Một số hàng hoá vốn có thể tồn tại trong vài năm, trong khi

đó một số khác có thể tồn tại trong một thế kỷ hoặc lâu hơn. Đặc điểm cơ

bản nhất của hàng hoá vốn thể hiện ở chỗ chúng vừa là sản phẩm đầu ra vừa

là yếu tố đầu vào trong sản xuất. Về bản chất vốn là phương pháp sản xuất

gián tiếp tốn thời gian.

David Begg, trong cuốn “Kinh tế học” ông đã đưa ra hai định nghĩa về

vốn là: Vốn hiện vật và vốn tài chính cùa doanh nghiệp. Vốn hiện vật là dự

trữ các hàng hoá đã sản xuất ra để sản xuất các hàng hoá khác. Vốn tài chính

Luận văn tốt nghiệp

8

là các giấy tờ có giá và tiền mặt của doanh nghiệp. Như vậy, đã có sự đồng

nhất vốn với tài sản của doanh nghiệp trong định nghĩa của David Begg.

Qua các khái niệm trên cho thấy, doanh nghiệp dù hoạt động trong bất

cứ lĩnh vực nào cũng cần có một lượng vốn nhất định. Lượng vốn đó dùng

để thực hiện các khoản đầu tư cần thiết như chi phí thành lập doanh nghiệp,

chí phí mua sắm tài sản cố định, nguyên vật liệu... Vốn đưa vào sản xuất

kinh doanh có nhiều hình thái vật chất khác nhau để từ đó tạo ra sản phẩm,

dịch vụ phục vụ nhu cầu thị trường. Số tiền mà doanh nghiệp thu về sau

khâu tiêu thụ sản phẩm, dịch vụ phải bù đắp được các chi phí bỏ ra, đồng

thời phải có lãi. Quá trình này diễn ra liên tục đảm bảo cho sự tồn tại và phát

triển của doanh nghiệp.

Hiện nay khái niệm vốn kinh doanh được sử dụng phổ biến là:

Vốn kinh doanh của doanh nghiệp thương mại (DNTM) là biểu hiện

bằng tiền của toàn bộ tài sản và các nguồn lực mà doanh nghiệp sử dụng

trong hoạt động kinh doanh bao gồm:

- Tài sản hiện vật như: nhà kho, cửa hàng, hàng hoá dự trữ...

- Tiền Việt Nam, ngoại tệ, vàng và đá quí.

- Bản quyền sở hữu trí tuệ và các tài sản vô hình khác.

1.2. Phân loại vốn kinh doanh:

Vốn kinh doanh của doanh nghiệp thương mại có thể được xem xét,

phân loại theo các tiêu thức sau:

* Theo giác độ pháp luật:

- Vốn pháp định: là số vốn tối thiểu cần thiết để đảm bảo năng lực kinh

doanh đối với từng ngành nghề, từng loại hình doanh nghiệp do pháp luật

qui định. Dưới mức vốn pháp định thì không thể đủ điều kiện để thành lập

doanh nghiệp.