Luận văn: Chính sách pháp trị của Hàn Phi Tử phần 2 ppsx

thÝch nguyªn nh©n cña sù nghÌo khæ lµ do d©n sè t¨ng lªn

qu¸ nhanh, v­ît xa sù gia t¨ng cña s¶n xuÊt (xem thiªn ngò

®è). Hµn Phi nh¾c c¸c vÞ vua ph¶i cøng r¾n, nghiªm kh¾c

trong viÖc trÞ n­íc, ®ång thêi «ng còng mong muèn hä thùc

hiÖn chÝ c«ng v« t­, tõ bá t­ lîi, tµ t©m cø theo phÐp c«ng

mµ lµm th× n­íc sÏ thÞnh: “Kh«ng n­íc nµo lu«n m¹nh,

kh«ng n­íc nµo lu«n yÕu. Ng­êi thi hµnh ph¸p luËt (tøc vua)

mµ c­¬ng c­êng th× n­íc m¹nh, ng­êi thi hµnh ph¸p luËt mµ

nhu nh­îc th× n­íc yÕu... Cho nªn ë vµo thêi kú nµy, nhµ

cÇm quyÒn nµo biÕt tõ bá lîi, tµ t©m mµ theo phÐp c«ng th×

binh sÏ m¹nh, ®Þch sÏ yÕu”. MÆc dï d©n trÝ thÊp, ng­êi d©n

chØ biÕt c¸i lîi tr­íc m¾t..., nh­ng Hµn Phi vÉn ®Ò cao chÝnh

s¸ch dïng ng­êi, tµi n¨ng cña nhµ cai trÞ thÓ hiÖn ë viÖc

dïng søc, dïng trÝ cña ng­êi kh¸c. §©y lµ mét t­ t­ëng rÊt

s©u s¾c vÒ qu¶n lý mµ Hµn Phi ®· nªu ra. Hµn Phi ph¸t triÓn

häc thuyÕt cña m×nh trªn c¬ së kÕ thõa cña c¸c ph¸p gia

tr­íc «ng, nh­ng ph¶i ®Õn Hµn Phi th× nã míi trë nªn s©u

s¾c, phæ biÕn víi nhiÒu néi dung míi. Hµn Phi dïng ch÷

“ph¸p” theo nghÜa phÐp t¾c, cßn ph¸p gia níi tíi “ph¸p” lµ

chØ ph¸p luËt. Hµn Phi vÝ ph¸p luËt víi d©y mùc, c¸i quy, c¸i

cñ... tøc lµ nh÷ng ®å dïng lµm tiªu chuÈn ®Ó ph©n biÖt ®óng

sai, ph¶i tr¸i. Ph¸p kh«ng t¸ch rêi khái ThÕ vµ ThuËt mµ

cïng t¹o nªn mét c¸i kiÒng ba ch©n. LuËt ph¸p ph¶i kÞp thêi.