Kỹ năng tư vấn sức khỏe của nhân viên y tế thôn bản tại huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y - DƯỢC

HOÀNG TƯ NGHĨA

KỸ NĂNG TƯ VẤN SỨC KHỎE

CỦA NHÂN VIÊN Y TẾ THÔN BẢN

TẠI HUYỆN ĐỊNH HÓA TỈNH THÁI NGUYÊN

VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN

LUẬN VĂN THẠC SĨ Y HỌC

ơ

THÁI NGUYÊN - NĂM 2017

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y - DƯỢC

HOÀNG TƯ NGHĨA

KỸ NĂNG TƯ VẤN SỨC KHỎE

CỦA NHÂN VIÊN Y TẾ THÔN BẢN

TẠI HUYỆN ĐỊNH HÓA TỈNH THÁI NGUYÊN

VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN

Chuyên ngành: Y HỌC DỰ PHÒNG

Mã số: 60 72 01 63

LUẬN VĂN THẠC SĨ Y HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN QUANG MẠNH

ơ

THÁI NGUYÊN - NĂM 2017

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, kết quả

nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chưa từng được công bố trong bất

kỳ luận văn nào khác.

Thái Nguyên, tháng 10 năm 2017

Hoàng Tư Nghĩa

LỜI CẢM ƠN

Trước tiên, tôi xin trân trọng cảm ơn tới Đảng uỷ, Ban Giám hiệu, lãnh

đạo các phòng chức năng, bộ môn và toàn thể giảng viên Trường Đại học Y￾Dược, Đại học Thái Nguyên đã nhiệt tình giảng dạy, hướng dẫn, giúp đỡ tôi

trong suốt thời gian học tập khóa học Cao học, chuyên ngành Y học dự phòng

tại trường.

Tôi xin trân trọng cảm ơn sự quan tâm sâu sắc của Ban Giám hiệu trường

Cao đẳng y tế Thái Nguyên đã tạo mọi điều kiện thuận lợi, động viên khích lệ

kịp thời để tôi hoàn thành khóa học.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới Trung tâm y tế huyện Định Hóa tỉnh Thái

Nguyên - nơi đã nhiệt tình giúp đỡ tôi trong quá trình thu thập số liệu cho

nghiên cứu.

Đặc biệt, tôi xin chân thành cảm ơn tới Tiến sĩ Nguyễn Quang Mạnh -

người thầy - nhà khoa học đã tận tình hướng dẫn tôi hoàn thành luận văn này.

Tôi cũng xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến các Thầy, Cô trong Hội đồng

khoa học đã đóng góp nhiều ý kiến quý báu cho luận văn.

Cuối cùng, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn tới gia đình, bạn bè, đồng nghiệp

đã động viên, giúp đỡ và khuyến khích tôi hoàn thành nhiệm vụ học tập.

Xin chân thành cảm ơn!

Thái Nguyên, tháng 10 năm 2017

Hoàng Tư Nghĩa

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

CBYT Cán bộ y tế

CSSKND Chăm sóc sức khỏe nhân dân

KCB Khám chữa bệnh

KHHGĐ Kế hoạch hóa gia đình

NVYTTB Nhân viên y tế thôn bản

PN Phụ nữ

SDD Suy dinh dưỡng

SKSS Sức khỏe sinh sản

TCCB Tổ chức cán bộ

TT-GDSK Truyền thông giáo dục sức khỏe

UV Uốn ván

YTTB Y tế thôn bản

PNCT Phụ nữ có thai

TYT Trạm y tế

TTYT Trung tâm y tế

CSBVSKND Chăm sóc bảo vệ sức khỏe nhân dân

BVSKND Bảo vệ sức khỏe nhân dân

SKND Sức khỏe nhân dân

PVS Phỏng vấn sâu

TLN Thảo luận nhóm

MỤC LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ.....................................................................................................................................................................................................................................1

Chương 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU .....................................................................................................................................................3

1.1. Thực trạng mạng lưới y tế thôn bản hiện nay.....................................................................................................3

1.1.1. Tầm quan trọng của mạng lưới y tế thôn bản...............................................................................................3

1.1.2. Chức năng, nhiệm vụ của nhân viên y tế thôn, bản..........................................................................7

1.2. Vấn đề xã hội hoá y tế trong xây dựng Y tế thôn bản hiện nay........................................8

1.2.1. Khái niệm xã hội hoá.................................................................................................................................................................................8

1.2.2. Thực hiện các hoạt động xã hội hóa của Nhân viên y tế thôn bản.......................9

1.3. Hoạt động truyền thông giáo dục sức khỏe của Y tế thôn bản.......................................12

1.4. Kiến thức, thái độ, kỹ năng của Nhân viên y tế thôn bản........................................................15

1.4.1. Kiến thức.......................................................................................................................................................................................................................15

1.4.2. Thái độ...............................................................................................................................................................................................................................18

1.4.3. Kỹ năng............................................................................................................................................................................................................................19

1.5. Một số yếu tố liên quan đến kỹ năng tư vấn của Nhân viên Y tế thôn bản..........21

1.5.1. Các yếu tố thuộc Y tế thôn bản...........................................................................................................................................21

1.5.2. Các yếu tố thuộc đối tượng được tư vấn............................................................................................................28

1.5.3. Các yếu tố khác.................................................................................................................................................................................................28

Chương 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.............................................................31

2.1. Đối tương nghiên c ̣ ứu..................................................................................................................................................................................31

2.2. Đia đi ̣ ểm và

thờ

i gian nghiên cứu.........................................................................................................................................31

2.3. Phương pháp nghiên cứu và thiết kế nghiên cứu.....................................................................................31

2.4. Mẫu và phương pháp chon ṃ âũ ...............................................................................................................................................31

2.4.1. Cỡmâũ ..............................................................................................................................................................................................................................31

2.4.2. Phương pháp chọn mẫu.....................................................................................................................................................................33

2.5. Định nghĩa biến số.............................................................................................................................................................................................33

2.6. Công cụ thu thập số liệu và đo lường đánh giá............................................................................................34

2.6.1. Công cụ............................................................................................................................................................................................................................34

2.6.2. Đo lường, đánh giá.....................................................................................................................................................................................35

2.7. Phương pháp thu thập số liệu........................................................................................................................................................35

2.8. Cách khống chế sai số.................................................................................................................................................................................36

2.9. Phương pháp xử lý và phân tích số liệu.....................................................................................................................37

2.9.1. Xử lý số liệu............................................................................................................................................................................................................37

2.9.2. Phân tích số liệu...............................................................................................................................................................................................37

2.10. Khía cạnh đao đ̣ ức trong nghiên cứu..........................................................................................................................37

Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU...............................................................................................................................................38

3.1. Đặc điểm chung của Nhân viên y tế thôn bản tại huyên Định Hóa ̣

tỉnh Thái Nguyên năm 2016..........................................................................................................................................................38

3.2. Kỹ năng tư vấn sức khỏe của Nhân viên y tế thôn bản bản tại huyên ̣

Định Hóa tỉnh Thái Nguyên năm 2016.....................................................................................................................40

3.3. Một số yếu tố liên quan đến kỹ năng tư vấn sức khỏe của Nhân viên

Y tế thôn bản...............................................................................................................................................................................................................50

Chương 4. BÀN LUẬN...............................................................................................................................................................................................61

4.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu........................................................................................................61

4.2. Kiến thức, thái độ và kỹ năng tư vấn sức khỏe của Nhân viên y tế

thôn bản bản.................................................................................................................................................................................................................63

4.2.1. Kiến thức.......................................................................................................................................................................................................................63

4.2.2. Thái độ...............................................................................................................................................................................................................................64

4.2.3. Kỹ năng............................................................................................................................................................................................................................65

4.3. Một số yếu tố liên quan đến kỹ năng tư vấn sức khỏe của Nhân viên

Y tế thôn bản...............................................................................................................................................................................................................67

4.4. Điểm mạnh và những hạn chế của nghiên cứu............................................................................................71

KẾT LUẬN.........................................................................................................................................................................................................................................72

KHUYẾN NGHỊ.........................................................................................................................................................................................................................73

TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................................................................................................................................

PHỤ LỤC.......................................................................................................................................................................................................................................................

DANH SÁCH NHÂN VIÊN Y TẾ THÔN BẢN .............................................................................................................................

DANH MỤC BẢNG

Bảng 3.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu (n=330)...................................................38

Bảng 3.2. Đặc điểm chung của đối tượng (n=330).............................................................................................39

Bảng 3.3. Kiến thức của Nhân viên y tế thôn bản về trình tự các bước tư

vấn sức khỏe (n=330)................................................................................................................................................................40

Bảng 3.4. Kiến thức của Nhân viên y tế thôn bản về mục đích của các

bước tư vấn sức khỏe (n=330)..................................................................................................................................41

Bảng 3.5. Thái độ của Nhân viên y tế thôn bản hướng tới chăm sóc sức

khỏe bà mẹ và trẻ em....................................................................................................................................................................44

Bảng 3.6. Thái độ của Nhân viên y tế thôn bản hướng tới vệ sinh môi

trường và sử dụng nước...........................................................................................................................................................45

Bảng 3.7. Thái độ của Nhân viên y tế thôn bản hướng tới tư vấn sử dụng

thuốc nam, phòng chống HIV/AIDS và kế hoạch hóa gia đình.......................46

Bảng 3.8. Kỹ năng của Nhân viên y tế thôn bản để đạt được mối quan hệ..................47

Bảng 3.9. Kỹ năng của Nhân viên y tế thôn bản để thu thập được thông tin..................48

Bảng 3.10. Kỹ năng của Nhân viên y tế thôn bản để đạt được thỏa thuận.............49

Bảng 3.11. Mối liên quan giữa tuổi, giới và trình độ học vấn với kỹ năng

tư vấn sức khỏe của Nhân viên y tế thôn bản...............................................................................50

Bảng 3.12. Mối liên quan giữa thâm niên công tác, thời gian đào tạo và

công tác kiêm nhiệm với kỹ năng tư vấn sức khỏe của Nhân

viên y tế thôn bản..............................................................................................................................................................................52

Bảng 3.13. Mối liên quan giữa kiến thức và thái độ với kỹ năng tư vấn

sức khỏe của Nhân viên y tế thôn bản.......................................................................................................54

DANH MỤC BIỂU ĐỒ, HỘP

Biều đồ

Biểu đồ 3.1: Kiến thức của Nhân viên y tế thôn bản.............................................................................................43

Biểu đồ 3. 2: Thái độ của Nhân viên y tế thôn bản...................................................................................................45

Biểu đồ 3.3: Kỹ năng tư vấn sức khỏe của Nhân viên y tế thôn bản...................................49

Hộp

Hộp 3.1. Các ý kiến liên quan đến tuổi, giới tính, trình độ học vấn ảnh

hưởng tới kỹ năng tư vấn sức khỏe của Nhân viên y tế thôn bản..........51

Hộp 3.2. Các ý kiến liên quan đến thâm niên công tác, thời gian đào tạo và

công tác kiêm nhiệm ảnh hưởng tới kỹ năng tư vấn của Nhân

viên y tế thôn bản...............................................................................................................................................................................53

Hộp 3.3. Các ý kiến liên quan đến kiến thức và thái độ ảnh hưởng tới kỹ

năng tư vấn sức khỏe của Nhân viên y tế thôn bản...........................................................55

Hộp 3.4. Các ý kiến liên quan đến ngôn ngữ, giao tiếp ảnh hưởng tới kỹ

năng tư vấn sức khỏe của Nhân viên y tế thôn bản...........................................................56

Hộp 3.5. Các ý kiến liên quan đến phong tục tập quán ảnh hưởng tới kỹ

năng tư vấn sức khỏe của Nhân viên y tế thôn bản...........................................................57

Hộp 3.6. Các ý kiến liên quan đến phụ cấp ảnh hưởng tới kỹ năng tư vấn

sức khỏe của Nhân viên y tế thôn bản.......................................................................................................58

Hộp 3.7. Các ý kiến liên quan đến phương tiện hỗ trợ ảnh hưởng tới kỹ

năng tư vấn sức khỏe của Nhân viên y tế thôn bản...........................................................59

Hộp 3.8. Các ý kiến liên quan đến công tác giám sát ảnh hưởng tới kỹ

năng tư vấn sức khỏe của Nhân viên y tế thôn bản...........................................................60