Kỹ năng giao tiếp trên Facebook của sinh viên trường Đại học An ninh nhân dân

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Nguyễn Nữ Bích Tuyền

KỸ NĂNG GIAO TIẾP TRÊN FACEBOOK CỦA SINH

VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC AN NINH NHÂN DÂN

Chuyên ngành: Tâm lí học

Mã số : 8310401

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÂM LÍ HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

TS. ĐOÀN VĂN BÁU

Thành phố Hồ Chí Minh – 2019

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Thông

tin sử dụng trong luận văn là hoàn toàn chính xác, phù hợp với tình hình

thực tế tại Trường Đại học An ninh nhân dân. Số liệu thống kê được tác

giả thu thập một cách khách quan, đáng tin cậy thông qua việc tiến hành

khảo sát trên 367 sinh viên hệ chính quy tại Trường Đại học An ninh nhân

dân.

Người cam đoan

Nguyễn Nữ Bích Tuyền

LỜI CẢM ƠN

Tác giả xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Ban Giám hiệu, Phòng Sau

đại học Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh đã tổ chức, hỗ

trợ và tạo điều kiện tốt nhất cho học viên cao học khoá 28. Tác giả cũng

xin được gửi lời cám ơn đến quý Thầy, Cô Khoa Tâm lí học, Trường

Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh đã giảng dạy, giúp đỡ lớp

học viên cao học chuyên ngành Tâm lí học khoá 28 trong suốt thời gian

qua. Đặc biệt, tác giả xin được gửi lời biết ơn sâu sắc đối với Tiến sĩ

Đoàn Văn Báu - người hướng dẫn khoa học đã tận tình hướng dẫn tôi

trong quá trình thực hiện luận văn.

Tác giả xin gửi lời biết ơn chân thành đến Ban Giám hiệu, quý Thầy,

Cô Bộ môn Tâm lý, Trường Đại học An ninh nhân dân đã tạo điều kiện

thuận lợi và hỗ trợ cho tôi trong quá trình thực hiện luận văn.

Tác giả xin gửi lời biết ơn chân thành tới các bạn sinh viên tại Trường

Đại học An ninh nhân dân đã tích cực, nhiệt tình tham gia và hỗ trợ cho tôi

trong quá trình nghiên cứu.

Nguyễn Nữ Bích Tuyền

MỤC LỤC

Trang

Lời cam đoan

Lời cảm ơn

Mục lục

Danh mục các chữ viết tắt

Danh mục các bảng biểu

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KỸ NĂNG GIAO TIẾP TRÊN

FACEBOOK CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC AN

NINH NHÂN DÂN.................................................................... 6

1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ............................................................. 6

1.1.1. Những công trình nghiên cứu về kỹ năng giao tiếp................ 6

1.1.2. Những công trình nghiên cứu về kỹ năng giao tiếp trên

Facebook.............................................................................. 12

1.2. Cơ sở lý luận của vấn đề nghiên cứu ........................................... 15

1.2.1. Kỹ năng giao tiếp .................................................................. 15

1.2.2. Mạng xã hội Facebook.......................................................... 29

1.2.3. Giao tiếp trên Facebook ........................................................ 31

1.2.4. Kỹ năng giao tiếp trên Facebook .......................................... 33

1.2.5. Kỹ năng giao tiếp trên Facebook của sinh viên trường Đại

học An ninh nhân dân.......................................................... 36

Tiểu kết chương 1.......................................................................................... 45

CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG KỸ NĂNG GIAO TIẾP TRÊN

FACEBOOK CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC

AN NINH NHÂN DÂN..................................................... 47

2.1. Tổ chức nghiên cứu và phương pháp nghiên cứu........................ 47

2.1.1. Khách thể nghiên cứu ........................................................... 47

2.1.2. Tổ chức nghiên cứu thực trạng ............................................. 48

2.2. Thực trạng kỹ năng giao tiếp trên Facebook của sinh viên

trường Đại học An ninh nhân dân............................................... 51

2.2.1. Thực trạng giao tiếp trên Facebook của sinh viên trường

Đại học An ninh nhân dân ................................................... 51

2.2.2. Kỹ năng giao tiếp trên Facebook của sinh viên trường Đại

học An ninh nhân dân.......................................................... 57

2.2.3. Một số yếu tố ảnh hưởng đến kỹ năng giao tiếp trên FB của

sinh viên trường Đại học An ninh nhân dân........................ 80

2.2.4. Một số giải pháp đề xuất nhằm nâng cao kỹ năng giao tiếp

trên Facebook của sinh viên trường Đại học An ninh nhân

dân........................................................................................ 82

Tiểu kết chương 2.......................................................................................... 85

KẾT LUẬN – KIẾN NGHỊ.......................................................................... 86

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................... 89

PHỤ LỤC....................................................................................................... 94

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

ANĐT : An ninh Điều tra

ANNB : Trinh sát bảo vệ An ninh nội bộ

ANXH : Trinh sát bảo vệ An ninh xã hội

ĐHANND : Đại học An ninh nhân dân

ĐLC : Độ lệch chuẩn

ĐTB : Điểm trung bình

FB : Facebook

PG : Trinh sát Phản gián

Trang

Bảng 2.1. Khách thể nghiên cứu ..................................................................... 47

Bảng 2.2. Nhận thức về mạng xã hội Facebook ............................................. 52

Bảng 2.3. Mục đích sử dụng Facebook........................................................... 53

Bảng 2.4. Nội dung chia sẻ trên Facebook ..................................................... 54

Bảng 2.5. Phương tiện giao tiếp trên Facebook .............................................. 56

Bảng 2.6. Nhận thức về kỹ năng giao tiếp trên Facebook .............................. 57

Bảng 2.7. Nhận thức về kỹ năng định vị trong giao tiếp trên Facebook ........ 59

Bảng 2.8. Biểu hiện kỹ năng định vị trong giao tiếp trên Facebook .............. 60

Bảng 2.9. Biểu hiện kỹ năng định vị trong giao tiếp trên Facebook theo

nhóm khách thể ............................................................................. 62

Bảng 2.10. Thực trạng kỹ năng định vị trong giao tiếp trên Facebook khi xử

lý tình huống ............................................................................... 63

Bảng 2.11. Thực trạng kỹ năng định vị trong giao tiếp trên Facebook khi xử

lý tình huống theo nhóm khách thể............................................. 65

Bảng 2.12. Nhận thức về kỹ năng định hướng trong giao tiếp trên Facebook

..................................................................................................... 66

Bảng 2.13. Biểu hiện kỹ năng định hướng trong giao tiếp trên Facebook ..... 68

Bảng 2.14. Biểu hiện kỹ năng định hướng trong giao tiếp trên Facebook

theo nhóm khách thể ................................................................... 69

Bảng 2.15. Thực trạng kỹ năng định hướng trong giao tiếp trên Facebook

khi xử lý tình huống.................................................................... 70

Bảng 2.16. Thực trạng kỹ năng định hướng trong giao tiếp trên Facebook

khi xử lý tình huống theo nhóm khách thể ................................. 72

Bảng 2.17. Nhận thức về kỹ năng điều khiển, điều chỉnh trong giao tiếp

trên Facebook.............................................................................. 73

Bảng 2.18. Biểu hiện về kỹ năng điều khiển, điều chỉnh trong giao tiếp trên

Facebook ..................................................................................... 74

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 2.19. Biểu hiện kỹ năng điều khiển, điều chỉnh trong giao tiếp trên

Facebook theo nhóm khách thể .................................................. 76

Bảng 2.20. Thực trạng kỹ năng điều khiển, điều chỉnh trong giao tiếp trên

Facebook khi xử lý tình huống ................................................... 77

Bảng 2.21. Thực trạng kỹ năng điều khiển, điều chỉnh trong giao tiếp trên

Facebook khi xử lý tình huống theo nhóm khách thể................. 79

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Giao tiếp là một hoạt động đặc biệt, là nhu cầu không thể thiếu của con

người. Giao tiếp gắn liền với cuộc đời của mỗi cá nhân, là phương tiện để con

người thiết lập và vận hành các mối quan hệ xã hội nhằm thỏa mãn những nhu

cầu thiết yếu khác trong cuộc sống. Thông qua giao tiếp, con người tiếp thu

kinh nghiệm xã hội - lịch sử, những giá trị văn hóa để hình thành và phát triển

nhân cách của bản thân. Với sự phát triển của xã hội, phương tiện và hình

thức giao tiếp ngày càng đa dạng, thuận lợi. Có thể nói, cách mạng 4.0 đã mở

rộng một không gian mới về giao tiếp thông qua các trang mạng xã hội. Con

người dễ dàng thể hiện quan điểm về các vấn đề trong cuộc sống, chia sẻ với

những người khác thông qua trang cá nhân của bản thân. Giao tiếp trên mạng

xã hội tạo điều kiện thuận lợi về mặt thời gian, không gian cho cá nhân được

giao lưu, trao đổi bất cứ khi nào mình muốn. Do đó, mạng xã hội dần đóng

vai trò quan trọng trong đời sống của mỗi người, đặc biệt là giới trẻ. Theo

thống kê của Hootsuite và We Are Social vào tháng 4/2018, lượng người

dùng mạng xã hội nói chung trên toàn thế giới đã chạm ngưỡng xấp xỉ 3,3 tỷ.

Trong đó, FB vẫn đang dẫn đầu với 2,23 tỷ người dùng, YouTube và

WhatsApp đồng hạng ở vị trí thứ 2 với 1,5 tỷ người dùng. Cũng trong thống

kê này, Việt Nam xếp thứ 7 với 58 triệu người dùng FB. (Nguyễn Nguyễn,

2018). Tuy nhiên, cũng vì tính chất mở của mạng xã hội, con người thoải mái

hơn trong lời nói, ngôn từ dẫn đến việc đôi khi không ý thức được hình ảnh

bản thân, mức độ ảnh hưởng và hậu quả từ những gì mình chia sẻ trên các

trang mạng xã hội. Những thông tin trên mạng xã hội thường được lưu lại

trong các máy chủ. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến một số đối tượng

giới trẻ cũng tham gia mạng xã hội như một hình thức giải trí cá nhân, nhưng

lại có đặc thù nghề nghiệp cần tính bảo mật cao như lực lượng vũ trang.

2

Ngày 22/8/2018, Bộ Công an ban hành Thông tư số 27/2017/TT-BCA về

quy tắc ứng xử của Công an nhân dân. Trong đó, ở khoản 2 điều 13 quy định

“Khi sử dụng các phương tiện điện tử khác, cán bộ, chiến sĩ Công an nhân

dân không được truy cập, lưu trữ, phát tán, bình luận, chia sẻ các thông tin, tài

liệu, bài viết, hình ảnh có nội dung trái với thuần phong, mỹ tục; trái với

đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và quy

định của ngành Công an; không giới thiệu, sử dụng tên, hình ảnh, phiên hiệu

đơn vị công an lên các trang mạng xã hội.” (Bộ Công an, 2017). Như vậy, có

thể thấy, bên cạnh việc phải chú ý trong giao tiếp cá nhân trên các phương

tiện điện tử, một trong những vấn đề quan trọng cần quán triệt của các sỹ

quan An ninh là là tính bảo mật thông tin về bản thân, đơn vị, công tác chuyên

môn nghiệp vụ.

Trường ĐHANND là một cơ sở đào tạo đội ngũ sỹ quan An ninh nhân

dân nằm trong hệ thống các trường Công an nhân dân và là đơn vị thường

trực chiến đấu của Bộ Công an, có nhiệm vụ bảo vệ an ninh chính trị, trật tự

an toàn xã hội. Ngoài mục tiêu đào tạo sinh viên trở thành những sỹ quan An

ninh có bản lĩnh chính trị vững vàng, giỏi về pháp luật, tinh thông về nghiệp

vụ, sinh viên trường ĐHANND cần đáp ứng các yêu cầu bảo vệ An ninh quốc

gia cho công an các tỉnh và thành phố phía Nam. Bên cạnh việc học tập, rèn

luyện để đáp ứng các yêu cầu nghề nghiệp cần có, sinh viên An ninh cũng có

những hình thức giải trí khác của lứa tuổi thanh niên. Hầu hết sinh viên

trường ĐHANND đều sử dụng mạng xã hội để giao tiếp, tìm kiếm thông tin,

thể hiện quan điểm cá nhân về các vấn đề xã hội, chính trị. Thực tế cho thấy,

khi quan sát các trang mạng cá nhân của sinh viên trường ĐHANND, vẫn còn

thấy xuất hiện hình ảnh sinh viên mặc quân phục, hoặc để những phiên hiệu

của đơn vị công an lên trang cá nhân. Điều này gây ảnh hưởng đến tính bảo

mật mà Ngành quy định. Để đảm bảo các quy định của Ngành khi tham gia

mạng xã hội, đồng thời thỏa mãn nhu cầu giao tiếp, giải trí cá nhân, sinh viên