KT chi phí SX và tính giá thành SP tại cty CP phát triển Thăng Long

Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp

Lêi më ®Çu

§Ó qu¶n lý mét c¸ch cã hiÖu qu¶ ®èi víi c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh

doanh hay s¶n xuÊt dÞch vô cña mét doanh nghiÖp nãi riªng, mét nÒn kinh tÕ

quèc d©n cña mét níc nãi chung ®Òu cÇn ph¶i sö dông c¸c c«ng cô qu¶n lý

kh¸c nhau vµ mét trong nh÷ng c«ng cô qu¶n lý kh«ng thÓ thiÕu ®îc ®ã lµ kÕ

to¸n.

Trong ®ã h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm gi÷ mét

vai trß rÊt quan träng trong c«ng t¸c kÕ to¸n cña doanh nghiÖp. V× ®èi víi c¸c

doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù ®iÒu tiÕt vµ c¹nh

tranh quyÕt liÖt, khi quyÕt ®Þnh lùa chän ph¬ng ¸n s¶n xuÊt mét lo¹i s¶n phÈm

nµo ®ã ®Òu cÇn ph¶i tÝnh ®Õn lîng chi phÝ bá ra ®Ó s¶n xuÊt vµ lîi nhuËn thu

®îc khi tiªu thô. §iÒu ®ã cã nghÜa doanh nghiÖp ph¶i tËp hîp ®Çy ®ñ vµ chÝnh

x¸c chi phÝ s¶n xuÊt. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ chØ tiªu chÊt lîng quan träng

ph¶n ¸nh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt.

Gi¸ thµnh s¶n phÈm thÊp hay cao, gi¶m hay t¨ng thÓ hiÖn kÕt qu¶ cña viÖc

qu¶n lý vËt t, lao ®éng, tiÒn vèn. §iÒu nµy phô thuéc vµo qu¸ tr×nh tËp hîp chi

phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. ChÝnh v× thÕ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt

vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai qu¸ tr×nh liªn tôc, mËt thiÕt víi nhau. Th«ng

qua chØ tiªu vÒ chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm c¸c nhµ qu¶n lý sÏ biÕt ®îc

nguyªn nh©n g©y biÕn ®éng chi phÝ vµ gi¸ thµnh lµ do ®©u vµ tõ ®ã t×m ra biÖn

ph¸p kh¾c phôc. ViÖc phÊn ®Êu tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n

phÈm lµ mét trong nh÷ng môc tiªu quan träng kh«ng nh÷ng cña mäi doanh

nghiÖp mµ cßn lµ vÊn ®Ò quan t©m cña toµn x· héi.

C«ng ty cæ phÇn ph¸t triÓn Th¨ng Long lµ mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt,

kinh doanh ho¹t ®éng trong lÜnh vùc ph¸t thanh truyÒn h×nh. S¶n phÈm cña

c«ng ty rÊt ®a d¹ng vµ phong phó c¶ vÒ quy c¸ch, chñng lo¹i, mÉu m· vµ chÊt

1

Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp

lîng s¶n phÈm. C«ng ty ®· x¸c ®Þnh ®îc quy tr×nh h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt

vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm kh¸ hoµn chØnh.

Tuy nhiªn, qua thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty, ®îc tiÕp xóc trùc tiÕp víi c«ng

t¸c kÕ to¸n ë c«ng ty, thÊy ®îc tÇm quan träng cña chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸

thµnh s¶n phÈm, ®Ó hiÓu s©u s¾c h¬n vÒ néi dung nµy nªn em ®· lùa chän ®Ò

tµi: "Hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i

C«ng ty cæ phÇn ph¸t triÓn Th¨ng Long".

Néi dung cña chuyªn ®Ò gåm ba phÇn:

PhÇn I: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸

thµnh s¶n phÈm ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt.

PhÇn II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n

phÈm t¹i c«ng ty cæ phÇn ph¸t triÓn Th¨ng Long.

PhÇn III: Mét sè ý kiÕn gãp phÇn hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh

gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty cæ phÇn ph¸t triÓn Th¨ng Long.

2

Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp

PhÇn I

lý luËn vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh

s¶n phÈm ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh

1.1. Lý luËn chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm:

1.1.1. Chi phÝ s¶n xuÊt:

1.1.1.1. Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt:

- Chi phÝ lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ

lao ®éng vËt ho¸ cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng SXKD mµ doanh nghiÖp

ph¶i chi ra trong mét kú kinh doanh. Nh vËy, chØ ®îc tÝnh lµ chi phÝ cña kú

h¹ch to¸n nh÷ng hao phÝ vÒ tµi s¶n vµ lao ®éng cã liªn quan ®Õn khèi lîng s¶n

phÈm s¶n xuÊt ra trong kú h¹ch to¸n.

- Ngîc l¹i, chi tiªu lµ sù gi¶m ®i ®¬n thuÇn c¸c lo¹i vËt t, tµi s¶n, tiÒn

vèn cña doanh nghiÖp bÊt kÓ nã ®îc dïng vµo môc ®Ých g×. Tæng sè chi tiªu

cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trong kú cña DN bao gåm chi tiªu cho qu¸ tr×nh cung

cÊp, qu¸ tr×nh SXKD vµ chi tiªu cho qu¸ tr×nh tiªu thô.

Chi phÝ vµ chi tiªu lµ hai kh¸i niÖm kh¸c nhau nhng cã quan hÖ mËt thiÕt

víi nhau. Chi tiªu lµ c¬ së ph¸t sinh cña chi phÝ, kh«ng cã chi tiªu th× kh«ng

cã chi phÝ. Chi phÝ vµ chi tiªu kh«ng nh÷ng kh¸c nhau vÒ lîng mµ cßn kh¸c

nhau vÒ thêi gian, cã nh÷ng kho¶n chi tiªu kú nµy nhng tÝnh vµo chi phÝ kú

sau vµ cã nh÷ng kho¶n tÝnh vµo chi phÝ kú nµy nhng thùc tÕ cha chi tiªu. Së dÜ

cã sù kh¸c biÖt gi÷a chi tiªu vµ chi phÝ trong c¸c DN lµ do ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt

vËn ®éng vµ ph¬ng thøc chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña tõng lo¹i tµi s¶n vµo qu¸ tr×nh

s¶n xuÊt vµ yªu cÇu kü thuËt h¹ch to¸n chóng.

1.1.1.2.Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt:

3

Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp

a) Ph©n lo¹i CPSX theo néi dung vµ tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ.

Toµn bé CPSX ®îc chia ra c¸c yÕu tè chi phÝ nh sau:

− Chi phÝ nguyªn vËt liÖu.

− Chi phÝ nh©n c«ng.

− Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh.

− Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi.

− Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.

C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông cho biÕt doanh nghiÖp ®· chØ ra nh÷ng

yÕu tè chi phÝ nµo, kÕt cÊu vµ tû träng cña tõng yÕu tè chi phÝ ®Ó tõ ®ã

ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n CPSX. Trªn c¬ së c¸c yÕu

tè chi phÝ ®· tËp hîp ®îc ®Ó lËp b¸o c¸o CPSX theo yÕu tè

b. Ph©n lo¹i CPSX theo môc ®Ých vµ c«ng dông cña chi phÝ.

C¸ch ph©n lo¹i nµy còng cßn gäi lµ ph©n lo¹i chi phÝ theo kho¶n môc.

Toµn bé chi phÝ ®îc chia ra thµnh c¸c kho¶n môc:

− Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp.

− Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.

− Chi phÝ s¶n xuÊt chung.

Ngoµi ra khi tÝnh chØ tiªu gi¸ thµnh toµn bé th× chØ tiªu gi¸ thµnh cßn

bao gåm kho¶n môc chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp vµ chi phÝ b¸n hµng.

C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý CPSX

theo ®Þnh møc, nã cung cÊp sè liÖu ®Ó phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n

phÈm. Nã dïng ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn gi¸ thµnh vµ lµ tµi liÖu

tham kh¶o ®Ó lËp CPSX ®Þnh møc vµ lËp gi¸ thµnh cho kú sau.

1.1.2. Gi¸ thµnh s¶n phÈm:

1.1.2.1. Kh¸i niÖm gi¸ thµnh s¶n phÈm:

4

Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp

Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé chi phÝ vÒ lao

®éng sèng, lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra tÝnh cho 1 ®¬n vÞ s¶n

phÈm hoÆc lµ c«ng viÖc lao vô s¶n xuÊt ®· hoµn thµnh. Gi¸ thµnh lµ mét chØ

tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh chÊt lîng toµn bé ho¹t ®éng SXKD cña doanh

nghiÖp trong ®ã ph¶n ¸nh kÕt qu¶ sö dông vËt t, tµi s¶n, tiÒn vèn, c¸c gi¶i

ph¸p kinh tÕ kü thuËt mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn nh»m ®¹t ®îc môc ®Ých

lµ s¶n xuÊt ®îc nhiÒu s¶n phÈm nhng tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ s¶n xuÊt vµ h¹

thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm.

1.1.2.2 . Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm:

a) Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo thêi gian vµ c¬ së sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh.

Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: §îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ

s¶n lîng kÕ ho¹ch

Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Thêng c¨n cø vµo c¸c ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh

®Ó tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm.

Gi¸ thµnh thùc tÕ: Lµ chØ tiªu ®îc x¸c ®Þnh sau khi ®· kÕt thóc qu¸

tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm trªn c¬ së c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n

xuÊt s¶n phÈm.

b.Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo ph¹m vi tÝnh to¸n.

Gi¸ thµnh s¶n xuÊt (Gi¸ thµnh c«ng xëng): Bao gåm chi phÝ nguyªn vËt

liÖu trùc tiÕp(CPNVLTT), chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp (CPNCTT) vµ chi phÝ

s¶n xuÊt chung(CPSXC) tÝnh trªn s¶n phÈm ®· hoµn thµnh

Gi¸ thµnh tiªu thô(Gi¸ thµnh toµn bé): Bao gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt, chi

phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý DN tÝnh cho s¶n phÈm ®ã.

1.1.3. Sù cÇn thiÕt vµ nhiÖm vô kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh

s¶n phÈm.

5

Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp

HiÖn nay, cïng víi chÊt lîng vµ mÉu m· s¶n phÈm, gi¸ thµnh s¶n phÈm

lu«n ®îc coi lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña c¸c doanh nghiÖp. PhÊn ®Êu c¶i

tiÕn mÉu m·, h¹ gi¸ thµnh vµ n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm lµ nh©n tè quyÕt

®Þnh n©ng cao søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ trªn thÞ trêng vµ th«ng qua ®ã

n©ng c¸o hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh (SXKD) cña doanh nghiÖp. V× vËy

h¬n bao giê hÕt, c¸c doanh nghiÖp ph¶i n¾m b¾t ®îc th«ng tin mét c¸ch chÝnh

x¸c vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm.

KÕ to¸n chÝnh x¸c chi phÝ ph¸t sinh kh«ng chØ lµ viÖc tæ chøc ghi chÐp,

ph¶n ¸nh mét c¸ch ®Çy ®ñ trung thùc vÒ mÆt lîng hao phÝ mµ c¶ viÖc tÝnh

to¸n gi¸ trÞ thùc tÕ chi phÝ ë thêi ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ. KÕ to¸n chÝnh x¸c chi

phÝ ®ßi hái ph¶i tæ chøc viÖc ghi chÐp tÝnh to¸n vµ ph¶n ¸nh tõng lo¹i chi phÝ

theo ®óng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ vµ ®èi tîng chÞu chi phÝ.

Gi¸ thµnh lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh chÊt lîng ho¹t ®éng s¶n

xuÊt kinh doanh cña tõng doanh nghiÖp. TÝnh ®óng gi¸ thµnh lµ tÝnh to¸n

chÝnh x¸c vµ h¹ch to¸n ®óng néi dung kinh tÕ cña chi phÝ ®· hao phÝ ®Ó s¶n

xuÊt ra s¶n phÈm. Muèn vËy ph¶i x¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh, vËn

dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh hîp lý vµ gi¸ thµnh tÝnh trªn c¬ së sè liÖu kÕ

to¸n tËp hîp CPSX mét c¸ch chÝnh x¸c. TÝnh ®ñ gi¸ thµnh lµ tÝnh to¸n ®Çy ®ñ

mäi hao phÝ ®· bá ra trªn tinh thÇn h¹ch to¸n kinh doanh, lo¹i bá mäi yÕu tè

bao cÊp ®Ó tÝnh ®ñ ®Çu vµo theo ®óng chÕ ®é quy ®Þnh. TÝnh ®ñ còng ®ßi hái

ph¶i lo¹i bá nh÷ng chi phÝ kh«ng liªn quan ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm nh c¸c

lo¹i chi phÝ mang tÝnh chÊt tiªu cùc, l·ng phÝ kh«ng hîp lý, nh÷ng kho¶n thiÖt

h¹i ®îc quy tr¸ch nhiÖm râ rµng.

ChÝnh tõ ý nghÜa ®ã mµ nhiÖm vô ®Æt ra cho c«ng t¸c h¹ch to¸n CPSX

vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ:

- C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm cña quy tr×nh c«ng

nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm ®Ó x¸c ®Þnh ®óng ®¾n ®èi tîng tËp hîp CPSX vµ ®èi

tîng tÝnh gi¸ thµnh.

6

Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp

- TÝnh to¸n tËp hîp ph©n bæ tõng lo¹i CPSX theo ®óng ®èi tîng tËp hîp

chi phÝ ®· x¸c ®Þnh b»ng ph¬ng ph¸p thÝch hîp, cung cÊp kÞp thêi th«ng tin vÒ

CPSX vµ x¸c ®Þnh chÝnh x¸c chi phÝ cho s¶n phÈm lµm dë cuèi kú.

1.2. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt :

1.2.1. §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ phÝ s¶n xuÊt:

1.2.1.1. §èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt :

- ViÖc ph©n chia qu¸ tr×nh h¹ch to¸n thµnh hai giai ®o¹n lµ do sù kh¸c

nhau c¬ b¶n vÒ giíi h¹n tËp hîp chi phÝ trong h¹ch to¸n CPSX- tøc lµ ®èi t￾îng h¹ch to¸n CPSX - vµ s¶n phÈm hoµn thµnh cÇn ph¶i tÝnh gi¸ thµnh mét

®¬n vÞ - tøc lµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh.

X¸c ®Þnh ®èi tîng h¹ch to¸n CPSX chÝnh lµ viÖc x¸c ®Þnh giíi h¹n tËp

hîp -CPSX mµ thùc chÊt lµ x¸c ®Þnh n¬i ph¸t sinh chi phÝ vµ n¬i chÞu chi phÝ.

1.2.1.2. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt:

ViÖc tËp hîp CPSX ph¶i ®îc tiÕn hµnh theo mét tr×nh tù hîp lý, khoa

häc th× míi cã thÓ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch chÝnh x¸c, kÞp thêi. Ta

cã thÓ kh¸i qu¸t chung viÖc tËp hîp CPSX qua c¸c bíc sau:

+ Bíc 1: TËp hîp chi phÝ c¬ b¶n cã liªn quan trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng

sö dông.

+ Bíc 2: TÝnh to¸n vµ ph©n bæ lao vô cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt kinh

doanh phô cho tõng ®èi tîng sö dông trªn c¬ së khèi lîng lao vô phôc

vô vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ lao vô.

+ Bíc 3: TËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c lo¹i s¶n

phÈm cã liªn quan.

+ Bíc 4: X¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú, tÝnh ra tæng gi¸

thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm.

7

Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp

Tuú theo tõng ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho ¸p dông trong doanh

nghiÖp mµ néi dung, c¸ch thøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã nh÷ng ®iÓm

kh¸c nhau.

1.2.2. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theop ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn.

1.2.2.1. H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp:

Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ vÒ nguyªn vËt

liÖu, vËt liÖu phô, nöa thµnh phÈm mua ngoµi, nhiªn liÖu sö dông trùc tiÕp cho

s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm. C¸c chi phÝ nµy cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi

tîng chÞu chi phÝ nªn cã thÓ tËp hîp theo ph¬ng ph¸p ghi trùc tiÕp c¨n cø trªn

c¸c chøng tõ cã liªn quan ®Õn nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ®Ó ghi theo ®óng ®èi t￾îng cã liªn quan.

Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp thêng bao gåm chi phÝ nguyªn vËt liÖu

chÝnh, chi phÝ vËt liÖu phô, chi phÝ nhiªn liÖu... ®îc xuÊt dïng trùc tiÕp ®Ó s¶n

xuÊt s¶n phÈm.

§èi víi nguyªn vËt liÖu chÝnh thêng ph©n bæ theo tiªu chuÈn chi phÝ ®Þnh møc

cña nguyªn vËt liÖu chÝnh hoÆc theo khèi lîng s¶n phÈm ®· s¶n xuÊt ra.

C«ng thøc ph©n bæ nh sau:

CPVL ph©n bæ cho

tõng ®èi tîng

= Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña

tõng ®èi tîng

x Tû lÖ

( hay hÖ sè )

8