Kiểm soát rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam Chi nhánh Bình Dương, 2022

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LÊ THỊ THU BÌNH

KIỂM SOÁT RỦI RO TÍN DỤNG KHÁCH HÀNG

DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP

VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM

– CHI NHÁNH BÌNH DƢƠNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Thành phố Hồ Chí Minh – Năm 2022

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LÊ THỊ THU BÌNH

KIỂM SOÁT RỦI RO TÍN DỤNG KHÁCH HÀNG

DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP

VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM

– CHI NHÁNH BÌNH DƢƠNG

Chuyên ngành: Tài chính ngân hàng

Mã ngành: 8 34 02 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN THỊ MAI HƢƠNG

Thành phố Hồ Chí Minh – Năm 2022

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận văn của tôi với đề tài “Kiểm soát RRTD KHDN tại

Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Bình

Dương” là công trình nghiên cứu của riêng cá nhân tôi. Các số liệu, kết quả

nghiên cứu của luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ

công trình nghiên cứu khoa học nào trước đây.

Bình Dương, ngày tháng năm 2022

Tác giả

Lê Thị Thu Bình

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong thời gian nghiên cứu và thực hiện luận văn này, tôi đã nhận được sự

giúp đỡ nhiệt tình từ các cơ quan, tổ chức và cá nhân. Nhân đây, tôi xin gửi lời

cảm ơn sâu sắc lòng biết ơn chân thành đến các tập thể, cá nhân đã tạo điều kiện

và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài.

Trước hết tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu trường Đại học Ngân

hàng , cùng tập thể các thầy cô giáo của nhà trường đã trang bị kiến thức cho tôi

trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu tại Đại học Ngân hàng Thành Phố Hồ

Chí Minh đặc biệt trong giai đoạn giãn cách xã hội do ảnh hưởng của đại dịch

Covid 19.

Với lòng biết ơn chân thành và sâu sắc nhất, tôi xin trân trọng cảm ơn cô

Nguyễn Thị Mai Hương người đã trực tiếp hướng dẫn tôi trong suốt quá trình

nghiên cứu và hoàn thiện đề tài.

Do thời gian nghiên cứu và kiến thức còn hạn chế, luận văn được hoàn thiện

không thể tránh khỏi những sơ suất thiếu sót, tác giả rất mong nhận được những ý

kiến của các thầy cô giáo cùng các bạn.

Kính chúc sức khỏe và trân trọng cảm ơn!

Bình Dương, ngày tháng năm 2022

Tác giả

Lê Thị Thu Bình

iii

TÓM TẮT LUẬN VĂN

Tiêu đề: Kiểm soát RRTD KHDN tại Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông

thôn Việt Nam – Chi nhánh Bình Dƣơng

Tóm tắt:

Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh Bình

Dƣơng là chi nhánh loại 1 trong hệ thống Agribank Việt Nam, có trụ sở tại Thành

phố mới Bình Dƣơng. Trong 25 năm qua chi nhánh đã tăng trƣởng nhanh về huy

động, cho vay, cung ứng dịch vụ thanh toán cũng nhƣ chênh lệch giữa thu nhập và

chi phí.

Agribank Bình Dƣơng là chi nhánh có tốc độ tăng trƣởng tín dụng doanh

nghiệp nhanh nhƣng kinh nghiệm trong kiểm soát rủi ro trong hoạt động kinh

doanh chƣa nhiều. Vì vậy, mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đƣa ra các giải pháp

để hoàn thiện kiểm soát rủi ro tín dụng, giúp chi nhánh có thể cho vay doanh

nghiệp nhiều hơn.

Đề tài sử dụng tổng thể nhiều phƣơng pháp nhƣ phƣơng pháp tổng hợp,

phƣơng pháp thống kê, phân tích, phƣơng pháp mô tả, phƣơng pháp tổng hợp và so

sánh nhằm: (i) hệ thống hóa các cơ sở lý luận về quản trị rủi ro tín dụng đối với

KHDN; (ii) phân tích thực trạng, đánh giá kết quả hoạt động quản trị rủi ro tín dụng

đối với KHDN tại Agribank Chi nhánh Bình Dƣơng; (iii) đề xuất các giải pháp đối

với bản thân Agribank Chi nhánh Bình Dƣơng, Agribank trụ sở chính, ngân hàng

nhà nƣớc và các cơ quan ban ngành nhằm hoàn thiện hoạt động hoạt động quản trị

rủi ro tín dụng đối với KHDN tại Agribank Chi nhánh Bình Dƣơng.

Đồng thời kiến nghị với Agribank Việt Nam về những vấn đề có liên quan.

Kết quả nghiên cứu sẽ giúp học viên có góc nhìn toàn diện về công việc đang

nhiệm tại Agribank chi nhánh Bình Dƣơng nên giải pháp mang tính thực tế có thể

áp dụng ngay. Bên cạnh đó, những giải pháp này có thể mở rộng áp dụng với nhóm

khách hàng cá nhân và hộ kinh doanh cá thể đang có xu hƣớng tăng nhanh tại Chi

nhánh.

Từ khóa: Doanh nghiệp, Kiểm soát, Rủi ro tín dụng

iv

ABSTRACT

Title: Controlling credit risk of corporate customers at Bank for Agriculture

and Rural Development of Vietnam – Binh Duong Branch

Summary:

Bank for Agriculture and Rural Development of Vietnam Binh Duong

branch is a type 1 branch in Agribank Vietnam system, headquartered in Binh

Duong New City. Over the past 25 years, the branch has grown rapidly in terms of

deposits, loans, payment services as well as the difference between income and

expenses.

Agribank Binh Duong is a branch with fast growth in corporate credit but

not much experience in risk control in business activities. Therefore, the research

goal of the thesis is to provide solutions to improve credit risk control, so that

branches can lend more businesses.

The thesis uses a variety of methods such as synthetic methods, statistical

methods, analysis, descriptive methods, synthesis and comparison methods to: (i)

systematize the theoretical bases of management. credit risk treatment for corporate

customers; (ii) analyzing the current situation, assessing the results of credit risk

management activities for corporate customers at Agribank Binh Duong Branch;

(iii) propose solutions to Agribank itself, Binh Duong Branch, Agribank's head

office, the State bank and agencies in order to improve credit risk management

activities for corporate customers in Vietnam. Agribank Binh Duong Branch.

At the same time, make recommendations to Agribank Vietnam on related

issues. The research results will help students have a comprehensive view of their

current work at Agribank Binh Duong branch, so practical solutions can be applied

immediately. In addition, these solutions can be extended to the group of individual

customers and individual business households, which are rapidly increasing at the

branch.

Keywords: Enterprise, Control, Credit risk

v

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Nguyên nghĩa Thuật ngữ viết tắt Viết tắt

Tiếng Việt Tiếng anh

Ngân hàng thƣơng mại Ngân hàng thƣơng mại NHTM

Quản trị rủi ro Quản trị rủi ro QTRR

Rủi ro tín dụng Rủi ro tín dụng RRTD

Khách hàng doanh nghiệp Khách hàng doanh nghiệp KHDN

viii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN....................................................................................................... i

LỜI CẢM ƠN............................................................................................................ ii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ........................................................................v

DANH MỤC BẢNG, BIỂU................................................................................... xiii

DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH ................................................................................. xiv

PHẦN MỞ ĐẦU........................................................................................................1

1. Sự cần thiết của đề tài.............................................................................................1

2. Mục tiêu của đề tài .................................................................................................2

2.1. Mục tiêu tổng quát ..........................................................................................2

2.2. Mục tiêu cụ thể................................................................................................3

3. Câu hỏi nghiên cứu.................................................................................................3

4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu..........................................................................3

4.1. Đối tƣợng nghiên cứu......................................................................................3

4.2. Phạm vi nghiên cứu.........................................................................................3

5. Phƣơng pháp nghiên cứu........................................................................................3

6. Nội dung nghiên cứu ..............................................................................................4

7. Đóng góp của đề tài................................................................................................4

8. Tổng quan về lĩnh vực nghiên cứu.........................................................................4

9. Bố cục của luận văn................................................................................................8

CHƢƠNG 1................................................................................................................9

CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ KIỂM SOÁT RỦI RO TÍN DỤNG KHÁCH HÀNG

DOANH NGHIỆP CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI ....................................9

1.1. RỦI RO TÍN DỤNG CHO VAY CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI ..........9

1.1.1. Khái niệm rủi ro tín dụng.............................................................................9

1.1.2. Các hình thức rủi ro tín dụng .....................................................................10

1.1.3. Nguyên nhân rủi ro tín dụng ......................................................................11

1.1.4. Hậu quả của rủi ro tín dụng........................................................................15

1.2. KIỂM SOÁT RỦI RO TÍN DỤNG KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP CỦA

NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI...............................................................................17

ix

1.2.1. Khái niệm kiểm soát rủi ro tín dụng........................................................... 17

1.2.2. Đặc điểm của kiểm soát rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp ........... 17

1.2.2.1. Đặc điểm của RRTD trong cho vay khách hàng doanh nghiệp........... 17

1.2.2.2. Đặc điểm kiểm soát rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp ........... 18

1.2.3. Các phƣơng thức kiểm soát rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp...... 19

1.2.3.1. Kiểm soát bằng việc tiến hành kiểm tra, kiểm soát nội bộ................... 19

1.2.3.2. Kiểm soát quá trình thẩm định và giải ngân......................................... 20

1.2.3.3. Né tránh rủi ro...................................................................................... 20

1.2.3.4. Ngăn ngừa rủi ro .................................................................................. 20

1.2.3.5. Giảm thiểu tổn thất do rủi ro cho vay gây ra........................................ 20

1.2.3.6. Áp dụng các biện pháp bảo đảm tiền vay............................................. 21

1.2.3.7. Trích lập dự phòng rủi ro..................................................................... 21

1.2.3.8. Chuyển giao rủi ro ............................................................................... 21

1.2.3.9. Đa dạng hóa trong đầu tƣ tín dụng: ..................................................... 21

1.2.4. Các chỉ tiêu đánh giá ................................................................................... 22

1.2.4.1. Sự cải thiện cơ cấu nhóm nợ................................................................ 22

1.2.4.2. Chỉ tiêu về mức giảm tỷ lệ nợ xấu....................................................... 22

1.2.4.3. Chỉ tiêu về tỷ lệ xóa nợ ròng................................................................ 24

1.2.4.4. Mức giảm tỷ lệ lãi treo......................................................................... 24

1.3. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN KIỂM SOÁT RỦI RO TÍN DỤNG

KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP........................................................................24

1.3.1. Các nhân tố bên ngoài ngân hàng ............................................................... 24

1.3.2. Các nhân tố từ phía Ngân hàng................................................................... 26

1.4. KINH NGHIỆM KIỂM SOÁT RỦI RO KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP

CỦA CÁC NHTM......................................................................................................28

1.4.1. Kinh nghiệm quản trị rủi ro tín dụng của Citibank..................................... 28

1.4.2. Kinh nghiệm quản lý rủi ro tín dụng tại JPMorgan Chase......................... 29

1.4.3. Kinh nghiệm của Ngân hàng TMCP Ngoại Thƣơng Việt Nam................. 30

1.4.4. Kinh nghiệm của Ngân hàng TMCP Kỹ Thƣơng Việt Nam...................... 31

1.4.5. Bài học kinh nghiệm về quản trị rủi ro tín dụng đối với NHTM ............... 32

x

TÓM TẮT CHƢƠNG 1 ...........................................................................................33

CHƢƠNG 2.............................................................................................................34

THỰC TRẠNG KIỂM SOÁT RỦI RO TÍN DỤNG CHO VAY KHÁCH

HÀNG DOANH NGHIỆP TẠI AGRIBANK CHI NHÁNH BÌNH DƢƠNG..34

2.1. GIỚI THIỆU KHÁI QUÁT VỀ AGRIBANK VIỆT NAM VÀ CHI NHÁNH

BÌNH DƢƠNG.........................................................................................................34

2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Agribank Việt Nam và Chi nhánh

Bình Dƣơng ................................................................................................ 34

2.1.2. Đặc điểm cơ cấu tổ chức của Agribank Việt Nam Chi nhánh Bình Dƣơng37

2.2. KẾT QUẢ HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG TẠI AGRIBANK CHI NHÁNH BÌNH

DƢƠNG GIAI ĐOẠN 2017 – 2021 ..........................................................................40

2.2.1. Giới thiệu các sản phẩm cho vay khách hàng doanh nghiệp...................... 40

2.2.2. Quy mô cho vay đối với khách hàng doanh nghiệp ................................... 41

2.3. MÔ TẢ THỰC TRẠNG KIỂM SOÁT RRTD CHO VAY KHDN TẠI

AGRIBANK CHI NHÁNH BÌNH DƢƠNG GIAI ĐOẠN 2017-2021 ....................45

2.3.1. Quy trình kiểm soát rủi ro tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp...... 45

2.3.2. Kiểm soát rủi ro trong cho vay KHDN tại Agribank Chi nhánh Bình

Dƣơng ......................................................................................................... 48

2.3.2.1. Đối với công tác nhận dạng rủi ro ....................................................... 48

2.3.2.2. Đối với công tác đo lƣờng rủi ro.......................................................... 51

2.3.2.3. Các quy định về kiểm soát rủi ro tín dụng........................................... 55

2.3.2.4. Kết quả kiểm soát rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp tại

Agribank Chi nhánh Bình Dƣơng trong các năm 2017 – 2021.................. 63

2.3.2.5. Phân tích các chỉ tiêu đánh giá kết quả kiểm soát RRTD KHDN tại

Agribank Việt Nam Chi nhánh Bình Dƣơng.............................................. 65

2.4. ĐÁNH GIÁ CHUNG HOẠT ĐỘNG KIỂM SOÁT RỦI RO TÍN DỤNG

KHDN TẠI AGRIBANK VIỆT NAM CHI NHÁNH BÌNH DƢƠNG...............70

2.4.1. Những kết quả đạt đƣợc.............................................................................. 70

2.4.2. Một số hạn chế và nguyên nhân ................................................................. 71

2.4.2.1. Một số hạn chế ..................................................................................... 71

xi

2.4.2.2. Nguyên nhân ........................................................................................ 72

TÓM TẮT CHƢƠNG 2 ...........................................................................................76

CHƢƠNG 3.............................................................................................................77

GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN KIỂM SOÁT RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO

VAY KHDN TẠI AGRIBANK VIỆT NAM CHI NHÁNH BÌNH DƢƠNG....77

3.1. Định hƣớng hoạt động kinh doanh của Agribank Việt Nam Chi nhánh

Bình Dƣơng ..............................................................................................................77

3.1.1. Định hƣớng hoạt động kinh doanh của Agribank Việt Nam...................... 77

3.1.2. Định hƣớng hoạt động cho vay KHDN của Agribank Chi nhánh

Bình Dƣơng ................................................................................................ 77

3.2. Quan điểm đề xuất giải pháp hoàn thiện kiểm soát RRTD cho vay tại Agribank

Việt Nam Chi nhánh Bình Dƣơng............................................................................78

3.3. Một số giải pháp hoàn thiện kiểm soát RRTD cho vay KHDN tại Agribank

Bình Dƣơng ................................................................................................ 79

3.3.1. Tuân thủ chặt chẽ quy định pháp lý về hồ sơ cho vay và thẩm định khách

hàng............................................................................................................. 79

3.3.2 Cập nhật và lƣu trữ thông tin vào hệ thống công nghệ thông tin................. 80

3.3.3. Nhân sự và cơ cấu tổ chức .......................................................................... 80

3.3.4. Hoạt động kiểm soát rủi ro khách hàng doanh nghiệp................................ 82

3.3.4.1. Né tránh rủi ro...................................................................................... 82

3.3.4.2. Giảm thiểu rủi ro.................................................................................. 83

3.3.4.3. Ngăn ngừa rủi ro. ................................................................................. 84

3.3.4.4. Chuyển giao rủi ro và đa dạng hóa rủi ro. ........................................... 85

3.3.5. Nhóm giải pháp bổ trợ khác........................................................................ 85

3.3.5.1. Nâng cao công tác xử lý và giải quyết dứt điểm nợ xấu...................... 85

3.3.5.2. Xây dựng chiến lƣợc phát triển khách hàng ........................................ 86

3.4. Một Số Kiến Nghị Ngân Hàng Nông Nghiệp Và Phát Triển Nông Thôn Việt

Nam……………………………………………………………………………….86

TÓM TẮT CHƢƠNG 3 ...........................................................................................89

KẾT LUẬN ..............................................................................................................90

xii

TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................................... I

PHỤ LỤC 01 .............................................................................................................II

PHỤ LỤC 2 ............................................................................................................. XI

PHỤ LỤC 3 ............................................................................................................XII

PHỤ LỤC 4 ...........................................................................................................XIII

PHỤ LỤC 5 .......................................................................................................... XIV

PHỤ LỤC 6 ............................................................................................................XV

PHỤ LỤC 7 .......................................................................................................... XVI