Kiểm soát rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp tại ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - chi nhánh Bắc Đồng Nai: Luận văn thạc sĩ tài chính ngân hàng / Phạm Minh Đức ; người hướng dẫn khoa học Nguyễn Thị Mai Hương

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH

PHẠM MINH ĐỨC

KIỂM SOÁT RỦI RO TÍN DỤNG KHÁCH HÀNG

DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP

VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM

CHI NHÁNH BẮC ĐỒNG NAI

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Thành phố Hồ Chí Minh - Năm 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH

PHẠM MINH ĐỨC

KIỂM SOÁT RỦI RO TÍN DỤNG KHÁCH HÀNG

DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP

VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM

CHI NHÁNH BẮC ĐỒNG NAI

Chuyên ngành : Tài chính - Ngân hàng

Mã số : 8 34 02 01

LUẬN ÁN VĂN THẠC SĨ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN THỊ MAI HƯƠNG

Thành phố Hồ Chí Minh - Năm 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi.

Các số liệu và kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai

công bố trong bất kỳ công trình nào.

Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã

được cám ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rỏ nguồn gốc.

Tác giả

Phạm Minh Đức

ii

LỜI CÁM ƠN

Để thực hiện đề tài “Kiểm soát rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp

tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam Chi nhánh Bắc

Đồng Nai”, lời đầu tiên tôi xin chân thành gửi lời cám ơn đến Khoa Sau Đại học,

tất cả các giảng viên tham gia giảng dạy Sau Đại học của trường Đại học Ngân

Hàng TP. HCM đã cung cấp cho tôi những nền tảng lý thuyết và thực hành vững

chắc để tôi làm hành trang phục vụ cho công việc hiện tại và tương lai sau này.

Đặc biệt tôi xin gửi lời cám ơn sâu sắc đến Giảng viên TS. Nguyễn Thị Mai

Hương đã tận tình giúp đỡ, hướng dẫn tôi trong suốt thời gian thực hiện luận văn.

Tôi cũng xin chân thành cám ơn Ban lãnh đạo cùng anh chị em đồng nghiệp tại

Agribank chi nhánh Bắc Đồng Nai đã tạo điều kiện cho tôi tiếp cận tài liệu cũng

như thời gian để hoàn thành luận văn đúng tiến độ.

Một lần nữa xin chân thành cám ơn!

iii

TÓM TẮT LUẬN VĂN

KIỂM SOÁT RỦI RO TÍN DỤNG KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP

TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN

VIỆT NAM CHI NHÁNH BẮC ĐỒNG NAI

Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam chi nhánh Bắc

Đồng Nai (Agribank chi nhánh Bắc Đồng Nai) là chi nhánh loại 1 trong hệ thống

Agribank Việt Nam, có trụ sở tại Thành Phố Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai. Trong 5

năm qua và nhất là 2 năm gần đây chi nhánh đã tăng trưởng nhanh về huy động,

cho vay, cung ứng dịch vụ thanh toán cũng như chênh lệch giữa thu nhập và chi

phí.

Mặc dù thị trường của Agribank chi nhánh Bắc Đồng Nai có 30 khu công

nghiệp và 36 cụm công nghiệp nhưng cho vay doanh nghiệp tăng chậm hơn cá

nhân. Một trong những lý do chi nhánh e ngại là rủi ro cao từ doanh nghiệp cao

trong khi kiểm soát rủi ro tín dụng còn hạn chế vì nhiều nguyên nhân khác nhau. Vì

vậy, mục tiêu nghiên cứu của luận văn là đưa ra các giải pháp để hoàn thiện kiểm

soát rủi ro tín dụng, giúp chi nhánh có thể cho vay doanh nghiệp nhiều hơn.

Luận văn chủ yếu sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính, cụ thể là các

phương pháp thống kê, so sánh và phân tích dữ liệu tín dụng qua các năm để nhận

định những hạn chế cũng như nguyên nhân của hạn chế về kiểm soát rủi ro tín dụng

khách hàng doanh nghiệp tại Agribank chi nhánh Bắc Đồng Nai. Kết quả nghiên

cứu cho thấy có những hạn chế nhất định về từ Agribank Việt Nam, hạn chế chủ

quan từ chi nhánh Bắc Đồng Nai cũng như từ khách hàng doanh nghiệp. Trên cơ sở

đó luận văn đã đề xuất 6 nhóm giải pháp: thông tin tín dụng, phân tán rủi ro, chiến

lược khách hàng, giám sát sau cho vay và kiểm tra kiểm soát, nâng cao chất lượng

thẩm định và nguồn nhân lực. Đồng thời kiến nghị với Agribank Việt Nam về

những vấn đề có liên quan. Kết quả nghiên cứu sẽ giúp học viên có góc nhìn toàn

diện về công việc đang nhiệm tại Agribank chi nhánh Bắc Đồng Nai nên giải pháp

mang tính thực tế có thể áp dụng ngay. Bên cạnh đó, những giải pháp này có thể

iv

mở rộng áp dụng với nhóm khách hàng cá nhân và hộ kinh doanh cá thể đang có xu

hướng tăng nhanh tại Chi nhánh.

Từ khóa: Doanh nghiệp, Kiểm soát, Rủi ro tín dụng.

v

CREDIT RISK CONTROL FOR ENTERPRISE AT VIETNAM BANK FOR

AGRICULTURE AND RURAL DEVELOPMENT, NORTH ĐONG NAI

BRANCH

ABSTRACT:

Vietnam Bank for Agriculture and Rural Development, North Đồng Nai branch

(Agribank North Đồng Nai branch) is the first class branch in Agribank VietNam,

heasquartered in Biên Hòa city, Đồng Nai province. In the oast 5 years and

especially the last 2 yeras, the branch has grow rapidlly in mobilization, len ding

and payment service provision as well as income and expenses.

Although the market of the branch has 30 industrial parks and 36 industrial

clusters, businss lending increased more slowly than individuals. One of reasons

that Đồng Nai branch are afraid is the high risk from enterprises while the credit

risk con trol is limited for many differnt reasons. Because that, the research

objective of the thesis is to offer solution to improve credit risk control, helping

branch to lend more businesses.

The thesis mainly uses qualitives research methods, specifically the statistical

method, comparison and analysis of credit data over the year combined with survey

and evalution to ensure the comprehensiveness. Research result show taht there are

certain limitation from Agribank Vietnam, subjectve restriction from North Đồng

Nai branch as well as customers. On that basis, the dissertation proposed 6 groups

of solutions: credit information, risk distribution, customer trategy, Post-loan

monitoring anh control inspection, improving appraisal quality and human

resource. At the same time, make recommendation to Agribank Vietnam on

relevant issues.

Results and more than that, student are working at North Đồng Nai branch, so

practical solution can be applied immediately. In addition, these solutions can be

expanded to individual and household which tend rapidly at Agribank branch

Keyword: Business, Con trol, Credit risk.

vi

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG VIỆT

Từ viết tắt Cụm từ tiếng Việt

NHNN Ngân hàng Nhà nước Việt Nam

NHTM Ngân hàng thương mại

TCTD Tổ chức tín dụng

Agribank

Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt

Nam

Agribank CN Bắc

Đồng Nai

Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt

Nam, chi nhánh Bắc Đồng Nai

BIDV Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam

Vietcombank

Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt

Nam

VietinBank Ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam

RRTD Rủi ro tín dụng

KH Khách hàng

KHKD Kế hoạch Kinh doanh

KTKS Kiểm tra Kiểm soát

IPCAS Chương trình giao dịch trực tiếp của Agribank

CBTD Cán bộ tín dụng

QLNX Quản lý nợ xấu

XLNX Xử lý nợ xấu

XLRR Xử lý rủi ro

VAMC

Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Quản lý

tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam

DATC

Công ty Mua bán nợ và tài sản tồn đọng của doanh

nghiệp

CIC Trung tâm Thông tin tín dụng Quốc gia Việt Nam

UBND Uỷ ban Nhân dân

vii

KCN Khu công nghiệp

FID Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài

Cty Công ty

DNTN Doanh nghiệp tư nhân

CP Cổ phần

TNHH Trách nhiệm hữu hạn

HĐTV Hội đồng thành viên

MTV Một thành viên

ĐKKD Đăng ký kinh doanh

BCTC Báo cáo tài chính

TM Thương mại

SX Sản xuất

DV Dịch vụ

XNK Xuất nhập khẩu

viii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................................... i

LỜI CÁM ƠN ....................................................................................................................ii

TÓM TẮT LUẬN VĂN ...................................................................................................iii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TIẾNG VIỆT .................................................................. vi

MỤC LỤC .......................................................................................................................viii

DANH MỤC BẢNG BIỂU .............................................................................................. xi

DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH...........................................................................................xii

MỞ ĐẦU............................................................................................................................. 1

CHƯƠNG 1........................................................................................................................ 8

TỔNG QUAN VỀ KIỂM SOÁT RỦI RO TÍN DỤNG KHÁCH HÀNG DOANH

NGHIỆP CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ............................................................. 8

1.1. Rủi ro tín dụng của Ngân hàng thương mại......................................................... 8

1.1.1. Khái niệm .........................................................................................................................8

1.1.2. Phân loại rủi ro tín dụng...............................................................................................11

1.1.3. Tác động của rủi ro tín dụng cho vay khách hàng doanh nghiệp đến hoạt động

của ngân hàng thương mại .....................................................................................................14

1.1.4. Đặc điểm cho vay doanh nghiệp của ngân hàng thương mại ....................................16

1.2. Kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay của Ngân hàng thương mại ............. 17

1.2.1. Khái niệm kiểm soát rủi ro tín dụng............................................................................17

1.2.2. Mục tiêu kiểm soát rủi ro tín dụng ..............................................................................17

1.2.3. Nội dung kiểm soát rủi ro tín dụng..............................................................................18

1.2.3. Khuôn khổ pháp lý liên quan và các công cụ, chính sánh kiểm soát rủi ro tín

dụng trong ngân hàng thương mại giai đoạn 2015 - 2019 ...................................................20

1.2.4. Các chỉ tiêu đánh giá kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp .........25

1.3. Các nhân tố ảnh hưởng rủi ro tín dụng cho vay khách hàng doanh nghiệp... 27

1.3.1. Các nhân tố bên ngoài ngân hàng ................................................................................28

1.3.2. Các nhân tố từ phía Ngân hàng....................................................................................30

1.4. Kinh nghiệm kiểm soát rủi ro của các ngân hàng thương mại ........................ 31

1.4.1 Australia and Newzealand Bank...................................................................................31

1.4.2. Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam ....................................................33

1.4.3. Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam...............................................................34

1.4.4. Bài học rút ra cho Agribank nói chung và Chi nhánh Bắc Đồng Nai ......................35

TÓM TẮT CHƯƠNG 1 .............................................................................................. 37