Kiểm soát rủi ro tín dụng cho vay khách hàng cá nhân tại ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam - Chi nhánh Cần Thơ: Luận văn thạc sĩ tài chính ngân hàng / Nguyễn Bích Nhi ; người hướng dẫn khoa học Phan Diên Vỹ

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN BÍCH NHI

KIỂM SOÁT RỦI RO TÍN DỤNG CHO VAY KHÁCH HÀNG

CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN

NGOẠI THƢƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH CẦN THƠ

LUẬN VĂN THẠC SĨ

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - NĂM 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN BÍCH NHI

KIỂM SOÁT RỦI RO TÍN DỤNG CHO VAY KHÁCH HÀNG

CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN

NGOẠI THƢƠNG VIỆT NAM – CHI NHÁNH CẦN THƠ

Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng

Mã số: 8 34 02 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. PHAN DIÊN VỸ

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - NĂM 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi tên là: Nguyễn Bích Nhi

Hiện đang công tác tại Ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần Ngoại Thƣơng Việt

Nam – Chi nhánh Cần Thơ.

Là học viên cao học khóa 21 Trƣờng Đại học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí

Minh.

Cam đoan đề tài “Kiểm soát rủi ro tín dụng cho vay khách hàng cá nhân

tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Ngoại Thương Việt Nam – Chi nhánh Cần

Thơ”

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS. TS. Phan Diên Vỹ.

Luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả nghiên cứu

có tính độc lập, không sao chép bất cứ tài liệu nào và chƣa từng đƣợc công bố nội

dung ở bất kỳ đâu. Các số liệu, trích dẫn minh bạch có nguồn trích dẫn rõ ràng.

Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan của mình.

TP. Hồ Chí Minh, ngày 12 tháng 12 năm 2020

Tác giả

Nguyễn Bích Nhi

ii

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin chân thành bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS. Phan Diên Vỹ

đã tận tình hƣớng dẫn, chỉ bảo, giúp đỡ tôi thực hiện hoàn thành luận văn này.

Tôi xin chân thành cảm ơn thầy cô ở trƣờng Đại học Ngân hàng TP.HCM đã

tận tình giảng dạy, hƣớng dẫn tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và rèn

luyện.

Xin cảm ơn Ban giám đốc và các anh chị đồng nghiệp tại Ngân hàng

Thƣơng mại Cổ phần Ngoại Thƣơng Việt Nam – Chi nhánh Cần Thơ đã tạo điều

kiện và giúp đỡ tôi hoàn thiện luận văn này.

Trân trọng !

iii

TÓM TẮT LUẬN VĂN

Tiêu đề: Kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay khách hàng cá nhân tại

Ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần Ngoại Thƣơng Việt Nam – Chi nhánh Cần Thơ.

Tóm tắt:

Lý do chọn đề tài: Việc phát triển hoạt động tín dụng đi kèm kiểm soát rủi ro

tín dụng luôn là ƣu tiên hàng đầu của nhiều Ngân hàng thƣơng mại. Tín dụng phục

vụ đối tƣợng khách hàng cá nhân đã trở thành xu thế giúp Ngân hàng đạt hiệu quả

kinh doanh tối ƣu. Vì vậy, Ngân hàng TMCP Ngoại Thƣơng Việt Nam – Chi nhánh

Cần Thơ cần xây dựng chiến lƣợc phát triển và hành động cụ thể nhằm kiểm soát

rủi ro tín dụng, hạn chế đến mức thấp nhất có thể những nguy cơ tiềm ẩn và giải

pháp nhằm nâng cao chất lƣợng tín dụng khách hàng vay cá nhân, nhất là trong tình

hình kinh tế tài chính ngân hàng toàn cầu đầy biến động nhƣ hiện nay.

Mục tiêu nghiên cứu: Đề xuất các kiền nghị có căn cứ lý luận và thực tiễn

nhằm hoàn thiện hoạt động kiểm soát rủi ro tín dụng cho vay cá nhân tại Ngân hàng

TMCP Ngoại Thƣơng Việt Nam – Chi nhánh Cần Thơ, phù hợp với kế hoạch kinh

doanh trong ngắn hạn, chiến lƣợc kinh doanh trung hạn và dài hạn của Chi nhánh.

Phƣơng pháp nghiên cứu: Đề tài sử dụng phƣơng pháp nghiên cứu định tính

là chủ yếu, từ những số liệu sơ cấp và thứ cấp.

Kết quả nghiên cứu: hệ thống hóa các cơ sở lý thuyết về tín dụng, rủi ro tín

dụng trong cho vay khách hàng cá nhân. Từ đó đánh giá thực trạng, tìm hiểu

nguyên nhân gây ra rủi ro, và đƣa ra giải pháp nhằm kiểm soát rủi ro trong hoạt

động cho vay khách hàng cá nhân tại Vietcombank Cần Thơ.

Kết luận và hàm ý: Kết quả nghiên cứu đã đánh giá đƣợc thực trạng rút ra

những mặt đạt đƣợc, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế trong hoạt động

kiểm soát rủi ro tín dụng cho vay cá nhân tại Vietcombank Cần Thơ. Đƣa ra đề

xuất và kiến nghị nhằm hoàn thiện hoạt động kiểm soát rủi ro tín dụng cho vay cá

nhân tại Chi nhánh thời gian tới.

Từ khóa: kiểm soát rủi ro tín dụng, cho vay cá nhân, thực trạng, giải pháp.

iv

ABSTRACT

Title: Credit risk control in lending to individual customers at Joint Stock

Commercial Bank for Foreign Trade of Vietnam - Can Tho Branch.

Summary:

Reason for writing: The development of credit activities together with credit

risk control is always the top priority of many commercial banks. Credits serving

individual customers have become a trend to help the Bank achieve optimal

business efficiency. Therefore, Joint Stock Commercial Bank for Foreign Trade of

Vietnam - Can Tho Branch needs to develop a specific development strategy and

action to control credit risks, minimize potential risks and solve potential risks.

measures to improve the credit quality of individual borrowers, especially in the

current volatile global economic and banking situation.

Problem: Propose recommendations with scientific and practical basis to

complete credit risk control activities in personal loans at the Joint Stock

Commercial Bank for Foreign Trade of Vietnam - Can Tho Branch, appropriate.

with the Branch's business strategy and plan in the coming period.

Methods: The topic uses qualitative research methods which are mainly from

primary and secondary data.

Results: In this study, the author systematized the theories about credit,

credit risk in lending to individual customers. From there, assessing the current

situation, finding out the causes of the risks, and offering solutions to control risks

in individual customer lending activities at Vietcombank Can Tho.

Conclusion: The study results have assessed the current success aspects,

limitations and causes of limitations in controlling individual credit risk at

Vietcombank Can Tho. Proposing and making recommendations to improve credit

risk control in personal loans at the Branch in the coming time.

Keywords: credit risk control, personal loans, current situation, solutions

v

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU

Từ viết tắt Diễn giải

BCTĐ Báo cáo thẩm định

CBQHKH Cán bộ quan hệ khách hàng

CBQLN Cán bộ quản lý nợ

CBTĐ Cán bộ thẩm định

CIC Trung Tâm Thông Tin Tín Dụng trực thuộc Ngân Hàng Nhà

Nƣớc Việt Nam

CTQ Cấp thẩm quyền

CVCN Cho vay cá nhân

DPRR Dự phòng rủi ro

FDIC Công ty Bảo hiểm Ký thác Liên bang Hoa Kỳ

FED Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ

HĐBĐ Hợp đồng bảo đảm

HĐTD Hợp đồng tín dụng

KH Khách hàng

KHCN Khách hàng cá nhân

KHDN Khách hàng doanh nghiệp

NAS Cơ quan quản lý tiền tệ của Singapore

NHNN Ngân hàng Nhà nƣớc Việt Nam

NHTM Ngân hàng thƣơng mại

RRTD Rủi ro tín dụng

RTC Công ty Tín thác xử lý tài sản quốc gia Hoa Kỳ

SMEs Doanh nghiệp vừa và nhỏ

TMCP Thƣơng mại cổ phần

TSBĐ Tài sản bảo đảm

TSC Trụ sở chính

TTCBL Thỏa thuận cấp bảo lãnh

Vietcombank Ngân hàng Thƣơng mại cổ phần Ngoại Thƣơng Việt Nam

Vietcombank

Cần Thơ

Ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần Ngoại Thƣơng Việt Nam - Chi

nhánh Cần Thơ

vi

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN....................................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN .........................................................................................................................ii

TÓM TẮT LUẬN VĂN.......................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU......................................................v

MỤC LỤC...............................................................................................................................vi

DANH MỤC BẢNG BIỂU...................................................................................................x

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ.................................................................................................xii

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ .............................................................................................xi

PHẦN MỞ ĐẦU.....................................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài .......................................................................................1

2. Mục tiêu của đề tài ...............................................................................................2

2.1. Mục tiêu tổng quát..........................................................................................2

2.2. Mục tiêu cụ thể ...............................................................................................2

3. Câu hỏi nghiên cứu...............................................................................................3

4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................3

4.1. Đối tƣợng nghiên cứu:....................................................................................3

4.2. Phạm vi nghiên cứu ........................................................................................4

5. Phƣơng pháp nghiên cứu......................................................................................4

6. Nội dung nghiên cứu ............................................................................................4

7. Đóng góp của đề tài..............................................................................................4

8. Tổng quan về lĩnh vực nghiên cứu .......................................................................5

8.1. Các bài báo khoa học......................................................................................5

8.2. Các đề tài và luận văn thạc sỹ ........................................................................5

9. Bố cục luận văn ....................................................................................................7

CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ RỦI RO TÍN DỤNG CHO VAY KHÁCH

HÀNG CÁ NHÂN CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI.............................................8

1.1. Hoạt động cho vay của Ngân hàng thƣơng mại.................................................8

1.1.1. Khái niệm....................................................................................................8

1.1.2. Phân loại hoạt động cho vay của Ngân hàng thƣơng mại...........................9

vii

1.2. Tín dụng cho vay khách hàng cá nhân.............................................................10

1.2.1. Khái niệm tín dụng cho vay khách hàng cá nhân .....................................10

1.2.2. Đặc điểm tín dụng cho vay khach hàng cá nhân.......................................11

1.3. Rủi ro tín dụng cho vay khách hàng cá nhân...................................................11

1.3.1. Khái niệm rủi ro tín dụng ..........................................................................11

1.3.2. Phân loại rủi ro tín dụng............................................................................12

1.3.3. Ảnh hƣởng của rủi ro tín dụng ..................................................................13

1.3.4. Các chỉ tiêu phản ánh kết quả kiểm soát rủi ro tín dụng cho vay khách

hàng cá nhân tại Ngân hàng thƣơng mại................................................................14

1.4. Kinh nghiệm quản lý rủi ro tín dụng của một số nƣớc trên thế giới và bài học

kinh nghiệm đối với các Ngân hàng thƣơng mại Việt Nam......................................15

1.4.1. Kinh nghiệm quản lý rủi ro tín dụng của một số nƣớc trên thế giới.........15

1.4.2. Bài học kinh nghiệm cho các ngân hàng thƣơng mại Việt Nam ..............20

Kết Luận Chƣơng 1....................................................................................................21

CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG RỦI RO TÍN DỤNG VÀ KIỂM SOÁT RỦI RO

TÍN DỤNG CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG TMCP

NGOẠI THƢƠNG VIỆT NAM - CHI NHÁNH CẦN THƠ......................................22

2.1. Giới thiệu về Ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần Ngoại Thƣơng Việt Nam – Chi

nhánh Cần Thơ...........................................................................................................22

2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển................................................................22

2.1.2. Kết quả hoạt động kinh doanh giai đoạn 2015-2019 ................................24

2.1.2.1. Kết quả hoạt động kinh doanh ...............................................................24

2.1.2.2. Công tác huy động vốn ..........................................................................26

2.1.2.3. Hoạt động cho vay tại chi nhánh ...........................................................28

2.2. Thực trạng rủi ro tín dụng và kiểm soát rủi ro tín dụng cá nhân giai đoạn

2015-2019 ..................................................................................................................31

2.2.1. Quy trình tín dụng cho vay cá nhân tại Chi nhánh....................................31

2.2.2. Thực trạng hoạt động cho vay khách hàng cá nhân giai đoạn 2015 – 2019 .

...................................................................................................................36

2.2.2.1. Dƣ nợ cho vay và số lƣợng khách hàng vay cá nhân .........................36