Kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán tại công ty trách nhiệm hữu hạn KPMG Việt Nam

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

KHOA ĐÀO TẠO ĐẶC BIỆT

KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP

NGÀNH KẾ TOÁN – KIỂM TOÁN

KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG HOẠT

ĐỘNG KIỂM TOÁN TẠI CÔNG TY

TNHH KPMG VIỆT NAM

SVTH: PHẠM NHẬT QUANG

MSSV: 1154040454

Ngành: Kế toán – Kiểm toán

GVHD: TH.S LÊ THỊ THANH XUÂN

Thành phố Hồ Chí Minh – Năm 2015

LỜI CẢM ƠN

Tôi viết trang lời cảm ơn với mục đích cảm ơn những người đã góp phần giúp đỡ tôi hoàn

thành báo cáo tốt nghiệp này một cách tốt đẹp. Trước tiên, tôi gửi lời cảm ơn tới Th.S Lê

Thị Thanh Xuân, giảng viên khoa Kế toán- kiểm toán đại học Mở thành phố Hồ Chí Minh

trong khoảng thời gian dạy và hướng dẫn tôi hoàn thành báo cáo tốt nghiệp này.

Bên cạnh, tôi cũng muốn gửi lời cảm ơn tới tất cả mọi người- những nhân viên công ty

TNHH KPMG Việt Nam đã hướng dẫn, giúp đỡ tôi thực hiện trong những cuộc kiểm toán

cũng như cung cấp những tài liệu có thể giúp đỡ tôi hoàn thành báo cáo này. Trong thời

gian thực tập tại công ty, tôi có điều kiện được tiếp cận với quy trình kiểm toán chuẩn mực

và cách thức làm việc chuyên nghiệp của nhân viên KPMG và hi vọng sẽ có cơ hội làm

việc chung với mọi người trong tương lai không xa.

Cuối cùng, tôi xin kính chúc tập thể giảng viên của trường đại học Mở Thành phố Hồ Chí

Minh dồi dào sức khỏe thành công trong công tác. Kính chúc tất cả nhân viên KPMG Việt

Nam hoàn thành xuất sắc công việc được giao để KPMG Việt Nam không những là một

trong những công ty kiểm toán hàng đầu Việt Nam mà còn là nơi tập trung được nhiều

nhân tài.

Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 29 tháng 3 năm 2015

Người thực hiện

Phạm Nhật Quang

MỤC LỤC

CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU ..........................................................................................1

1.1. Lý do chọn đề tài: ...................................................................................................1

1.2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài .............................................................................2

1.3. Đối tượng, phạm vi, phương pháp nghiên cứu....................................................2

1.3.1. Đối tượng, phạm vi:...........................................................................................2

1.3.2. Phương pháp nghiên cứu:..................................................................................2

1.4. Kết cấu của bài báo cáo thực tập ..........................................................................3

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG HOẠT

ĐỘNG KIỂM TOÁN.....................................................................................................4

2.1 Khái niệm về chất lượng kiểm toán:..................................................................4

2.1.1. Khái niệm về chất lượng: ...............................................................................4

2.2 Khái niệm về chất lượng hoạt động kiểm toán:................................................5

2.3 Khái niệm kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán ....................................6

2.3.1. Kiểm soát:.......................................................................................................6

2.3.2. Kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán:...................................................7

2.3.3. Các cấp độ quản lý đối với kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán:......8

2.3.4. Ý nghĩa của kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán: ...............................9

2.4 Mục tiêu của kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán:...............................9

2.5 Kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán đối với tổng thể công ty:..........11

2.6 Kiểm soát chất lượng đối với từng cuộc kiểm toán cụ thể: ...........................15

Kết luận chương 2: ......................................................................................................19

CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG

HOẠT ĐỘNG KIỂM TOÁN TẠI CÔNG TY TNHH KPMG VIỆT NAM VÀ

CÁC CÔNG TY KIỂM TOÁN ĐỘC LẬP KHÁC ..................................................20

3.1. Khái quát tình hình kiểm toán độc lập tại Việt Nam.....................................20

3.2. Giới thiệu KPMG Việt Nam:............................................................................23

3.2.1 Giới thiệu về KPMG Việt Nam:...................................................................23

3.2.2 Sự phát triển của KPMG Việt Nam:.............................................................27

3.2.3 Giới thiệu các quy trình kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán (KAM

và RMM) ...................................................................................................................29

3.3. Thực trạng thực hiện việc kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán tại

KPMG Việt Nam:........................................................................................................31

3.4. Kiểm soát trên từng hợp đồng kiểm toán: ......................................................38

3.5. Hệ thống tin học bổ trợ cho việc kiểm toán:...................................................42

3.6. So sánh hoạt động kiểm soát chất lượng kiểm toán giữa KPMG Việt Nam

và các công ty kiểm toán độc lập khác.......................................................................45

3.6.1. Các công ty thuộc nhóm Big4 Việt Nam: ....................................................45

3.6.2. Các công ty kiểm toán lớn ở Việt Nam:.......................................................48

3.6.3. Các công ty kiểm toán độc lập có quy mô nhỏ: ...........................................50

Kết luận chương 3........................................................................................................52

CHƯƠNG 4: ĐÁNH GIÁ MỨC ĐỘ THỰC HIỆN VÀ NHỮNG KIẾN NGHỊ

HOÀN THIỆN HỆ THỐNG KIỂM SOÁT CHẤT LƯỢNG HOẠT ĐỘNG KIỂM

TOÁN TẠI KPMG VIỆT NAM.................................................................................53

4.1. Đánh giá mức độ thức hiện của hoạt động kiểm soát chất lượng kiểm toán

tại KPMG Việt Nam:...................................................................................................53

4.1.1. Ưu điểm:......................................................................................................53

4.1.2. Nhược điểm:................................................................................................54

4.2. Kiến nghị giúp hoàn thiện hệ thống kiểm soát chất lượng tại KPMG Việt

Nam .................................................................................................................... 57

4.2.1. Xây dựng chương trình kiểm toán phù hợp với tình hình kinh doanh tại Việt

Nam ......................................................................................................................57

4.2.2. Xúc tiến việc thực hiện quy trình đánh giá, chấp nhận và duy trì khách hàng:

......................................................................................................................57

4.2.3. Nâng cao chất lượng nhân viên, chú trọng đến chính sách đãi ngộ nhân viên,

giữ chân người tài:.....................................................................................................58

4.2.4. Hoàn thiện và nâng cao hiệu quả của công tác kiểm tra, soát xét lại:..........59

4.2.5. Xây dựng chương trình đánh giá mức độ hài lòng của khách hàng sau khi

hoàn tất kiểm toán: ....................................................................................................60

KÊT LUẬN CHƯƠNG 4:...........................................................................................61

KẾT LUẬN ..................................................................................................................62

Sinh viên thực hiện: Phạm Nhật Quang GVHD: ThS Lê Thị Thanh Xuân

Kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán tại công ty TNHH KPMG Việt Nam 1

CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU

1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:

Trong thời buổi kinh tế thị trường hiện nay, nhu cầu của việc tìm hiểu thông tin

tài chính của các công ty rất được các nhà đầu tư quan tâm. Vì khi họ tiến hành đầu tư,

đó chính là tiền của mà họ bỏ ra nên họ rất cần những thông tin tài chính phản ánh chính

xác, khách quan về tình hình “sức khỏe” của công ty có dự định. Vì lẽ đó, ngành kiểm

toán độc lập tại Việt Nam đang có những bước phát triển tương đối vững mạnh cả về

chất lẫn lượng. Mặc dù ngành kiểm toán độc lập còn tương đối non trẻ, mới được hình

thành khoảng 20 năm gần đây nhưng được đánh giá là một trong những ngành phát triển

và làm khách quan hóa thị trường tài chính của Việt Nam. Nắm bắt được nhu cầu này,

ngày càng nhiều các doanh nghiệp kiểm toán độc lập được ra đời tại Việt Nam. Nhưng

bên cạnh đó, các công ty kiểm toán quốc tế hoặc thành viên các hãng quốc tế cũng đã

có những bước đi đầu tiên, tạo nên sự cạnh tranh gay gắt giữa các công ty kiểm toán với

nhau. Và hiện nay, mặc dù thị phần kiểm toán chính vẫn thuộc về các công ty quốc tế

nhưng các doanh nghiệp Việt Nam đã và đang thu hẹp dần khoảng cách này bằng việc

nâng cao chất lượng, có chế độ đãi ngộ tốt hơn đối với nhân sự trong ngành.

Nhưng vẫn còn đó những khoảng cách mà kì vọng của người sử dụng báo cáo tài chính

và khả năng đáp ứng của các doanh nghiệp kiểm toán. Khi người dùng lại có yêu cầu về

sự chính xác tuyệt đối nhưng năng lực của các doanh nghiệp kiểm toán có hạn, phần vì

thời gian, giá phí nên không thể thực hiện được những yêu cầu đó.

Các doanh nghiệp Việt Nam nếu có đủ điều kiện tài chính thì nhiều khả năng họ sẽ chọn

những doanh nghiệp kiểm toán có vốn nước ngoài, vì đơn giản vì người Việt thích sử

dụng “hàng hiệu nước ngoài”. Nhưng bên cạnh đó, họ cũng có niềm tin vào các doanh

nghiệp kiểm toán nước ngoài nhiều hơn vì chất lượng được đảm bảo hơn. Và thật sự các

doanh nghiệp kiểm toán Việt Nam chưa xây dựng được hình ảnh thương hiệu cũng như

chứng tỏ được chất lượng của mình. Và một câu hỏi được đặt ra là nếu doanh nghiệp

kiểm toán Việt Nam có đặt ra các tiêu chuẩn về chất lượng cho mình nhưng liệu rằng

dịch vụ đem lại cho khách hàng có thỏa những tiêu chuẩn ấy hay không? Đó mới là mối

quan tâm hiện nay, và Bộ Tài chính đã ban hành Chuẩn mực kiểm soát chất lượng số 1:

“Kiểm soát chất lượng doanh nghiệp thực hiện kiểm toán, soát xét báo cáo tài chính,

dịch vụ đảm bảo và các dịch vụ liên quan khác” (VSQC1) và chuẩn mực kiểm toán số

220: “Kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán” nhằm thu hẹp khoảng cách giữa chất

lượng mục tiêu và thực tế khi cung cấp cho khách hàng.

Trong bối cảnh của nền kinh tế hội nhập toàn cầu như hiện nay, kiểm soát chất lượng

dịch vụ là chìa khóa quan trọng cho việc tồn tại của doanh nghiệp kiểm toán tại Việt

Nam. Nâng cao cũng như kiểm soát chất lượng là điều kiện cần thiết trong hoạt động

Sinh viên thực hiện: Phạm Nhật Quang GVHD: ThS Lê Thị Thanh Xuân

Kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán tại công ty TNHH KPMG Việt Nam 2

của doanh nghiệp, nhất là trong giai đoạn Việt Nam vừa gia nhập WTO, phải chịu áp

lực cạnh tranh từ nhiều doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài.

Sự sụp đổ của một trong những công ty kiểm toán lớn nhất thế giới giai đoạn năm 2001

như Authur Anderson. Cũng như ở trong nước là những vụ việc công ty cổ phần Bông

Bạch Tuyết năm 2008 đã gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh về việc lỏng lẻo trong kiểm

soát chất lượng hoạt động kiểm toán tại Việt Nam.

Xuất phát từ những lý do trên, qua thời gian thực tập tại công ty TNHH KPMG Việt

Nam, tôi chọn đề tài “Nghiên cứu quy trình kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán

tại công ty TNHH KPMG Việt Nam” nhằm giới thiệu về quy trình kiểm soát chất lượng

của công ty, cũng như mạnh dạn đưa ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện hơn nữa quy

trình hiện có.

1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI

 Nghiên cứu quy trình kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán tại công ty TNHH

KPMG Việt Nam nhằm xác định được mức độ tuân thủ của công ty và hướng dẫn

của các chuẩn mực có liên quan (VSQC1, VSA 220)

 Đề xuất các nhằm nâng cao chất lượng kiểm toán của công ty ở các giai đoạn khác

nhau của cuộc kiểm toán và trên tổng thể.

 Tiến hành khảo sát một số công ty kiểm toán khác ở phạm vi Việt Nam trong các

nhóm khác nhau (Quy mô lớn, trung bình và nhỏ) và từ đó đưa ra các nhận định liên

quan tới kết quả nghiên cứu.

1.3. ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

1.3.1. Đối tượng, phạm vi:

Báo cáo tập trung nghiên cứu về quy trình kiểm soát chất lượng và các vấn đề liên quan

được thực hiện bởi công ty TNHH KPMG Việt Nam và các công ty kiểm toán khác

được khảo sát. Tác giả mong muốn người đọc có cái nhìn chân thật hơn về những sự

khác nhau và giống nhau, có tuân theo chuẩn mực kiểm toán VSA 220 hay không giữa

các công ty cũng như hình thức thể hiện ở mỗi công ty.

1.3.2. Phương pháp nghiên cứu:

Báo cáo sử dụng các phương pháp như quan sát, tổng hợp, biểu đồ, phân tích, so sánh,

đưa ra câu hỏi và bảng khảo sát giữa các công ty. Qua nghiên cứu các tài liệu tham khảo

cũng như kiến thức tổng hợp của bản thân và quá trình thực tế tìm hiểu tại công ty TNHH

KPMG Việt Nam để có thể đánh giá, đưa ra các kiến nghị, giải pháp nhằm góp phần

hoàn thiện quy trình kiểm soát chất lượng tại công ty.

Sinh viên thực hiện: Phạm Nhật Quang GVHD: ThS Lê Thị Thanh Xuân

Kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán tại công ty TNHH KPMG Việt Nam 3

1.4. KẾT CẤU CỦA BÀI BÁO CÁO THỰC TẬP

Chương 1: Giới thiệu

Chương 2: Tổng quan lý thuyết về kiểm soát chất lượng trong công ty kiểm toán

Chương 3: Thực trạng hoạt động kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán của

công ty TNHH KPMG Việt Nam và các công ty kiểm toán độc lập khác tại Việt Nam

Chương 4: Nhận xét và đề ra các kiến nghị cần thiết

Dù đã cố gắng hoàn thiện nhưng do những hạn chế nhất định về thời gian cũng như kiến

thức nên bài báo cáo không thể tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong nhận được sự góp

ý của các thầy cô giáo, ban lãnh đạo công ty TNHH KPMG Việt Nam. Cuối cùng tôi

chân thành cảm ơn ThS. Lê Thị Thanh Xuân, Ban lãnh đạo công ty TNHH KPMG Việt

Nam cùng các anh chị trong công ty đã tận tình giúp đỡ tôi hoàn thành báo cáo của mình.

Sinh viên thực hiện: Phạm Nhật Quang GVHD: ThS Lê Thị Thanh Xuân

Kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán tại công ty TNHH KPMG Việt Nam 4

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KIỂM SOÁT

CHẤT LƯỢNG HOẠT ĐỘNG KIỂM TOÁN

2.1 KHÁI NIỆM VỀ CHẤT LƯỢNG KIỂM TOÁN:

2.1.1. Khái niệm về chất lượng:

Chất lượng là một khái niệm rất khó để định nghĩa vì đối với mỗi người có mỗi nhận

thức khác nhau về chất lượng. Bên cạnh đó, chất lượng còn biến chuyển theo thời gian,

không gian và tùy thuộc vào thời điểm của nền kinh tế. Ta có thể đưa ra một số khái

niệm về chất lượng như sau:

Theo từ điển Tiếng Việt (1994) thì “Chất lượng là một phạm trù triết học biểu thị những

thuộc tính bản chất của sự vật, chỉ rõ nó là cái gì, tính ổn định tương đối của sự vật để

phân biệt nó với các sự vật khác. Chất lượng là đặc tính khách quan của sự vật. chất

lượng biểu hiện ra bên ngoài qua các thuộc tính. Nó có cái liên kết các thuộc tính của

sự vật lại làm một, gắn bó với sự vật như một thể tổng thể, bao quát toàn bộ sự vật và

không tách khỏi sự vật. Sự vật trong khi vẫn còn là bản thân nó thì không thể mất chất

lượng của nó. Sự thay đổi chất lượng kéo theo sự thay đổi của sự vật về căn bản. Chất

lượng của sự vật bao giờ cũng gắn liền với tính quy định về số lượng của nó và không

thể tồn tại ngoài tính quy định ấy. Mỗi sự vật bao giờ cũng là sự thống nhất của chất

lượng và số lượng.”

Theo định nghĩa của TCVN 5200-ISO9000 của Tổng Cục Tiêu Chuẩn Đo Lường Chất

Lượng thì “Chất lượng là mức phù hợp của sản phẩm hoặc dịch vụ thoả mãn các yêu

cầu đề ra hoặc định trước của người mua”.

Tổ chức Quốc tế về Tiêu chuẩn hóa ISO, trong dự thảo DIS 9000:2000, cũng đã đưa ra

định nghĩa sau: “Chất lượng là khả năng của tập hợp các đặc tính của một sản phẩm,

hệ thống hay quá trình để đáp ứng các yêu cầu của Công ty được kiểm toán và các bên

có liên quan".

Vậy các định nghĩa trên của chất lượng là thước đo giá trị của sản phẩm, hàng hóa, dịch

vụ,… Chất lượng là vấn đề được đặt ra đối với mọi nền kinh tế sản xuất và mọi loại hình

hoạt động kinh doanh. Chất lượng phản ánh giá trị về mặt lợi ích của sản phẩm hàng

hóa dịch vụ là khái niệm phức tạp, tùy thuộc vào trình độ của nền kinh tế và tùy thuộc

vào cảm quan của mỗi cá nhân. Có nhiều tổ chức, cá nhân khác nhau đưa ra nhiều định

nghĩa về chất lượng nhưng tựu chung các định nghĩa này đều nêu nổi bật cái cuối cùng

mà cả người sản xuất và người tiêu dùng đều muốn đạt tới là sự thỏa mãn nhu cầu tiêu

dùng với các điều kiện nhất định.

Sinh viên thực hiện: Phạm Nhật Quang GVHD: ThS Lê Thị Thanh Xuân

Kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán tại công ty TNHH KPMG Việt Nam 5

2.2 KHÁI NIỆM VỀ CHẤT LƯỢNG HOẠT ĐỘNG KIỂM

TOÁN:

Theo như chuẩn mực kiểm toán Việt Nam VSA 220- Kiểm soát chất lượng hoạt động

kiểm toán: “Chất lượng hoạt động kiểm toán mức độ thỏa mãn của các đối tượng sử

dụng kết quả kiểm toán về tính khách quan và độ tin cậy vào ý kiến kiểm toán của kiểm

toán viên; đồng thời thỏa mãn mong muốn của đơn vị được kiểm toán về những ý kiến

đóng góp của kiểm toán viên, nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh, trong thời

gian định trước với giá phí hợp lý”.

Như vậy, chất lượng hoạt động kiểm toán có thể được xem xét dưới ba góc độ:

 Mức độ người sử dụng thông tin thỏa mãn đối với tính khách quan và độ tin cậy

của kết quả kiểm toán.

 Mức độ đơn vị được kiểm toán thỏa mãn về ý kiến đóng góp nhằm mục đích

nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh.

 Báo cáo kiểm toán được lập và phát hành theo đúng thời gian đề ra trong hợp

đồng kiểm toán và chi phí dịch vụ kiểm toán ở mức độ hợp lý.

Việc kiểm soát chất lượng hoạt động kiểm toán không chỉ được thực hiện bởi doanh

nghiệp kiểm toán, mà cần phải có sự giám sát chặt chẽ của các hội nghề nghiệp và các

cơ quan có thẩm quyền đối với ngành nghề này. Kiểm soát chất lượng từ bên ngoài là

thực hiện việc đánh giá đối với doanh nghiệp kiểm toán trong việc cung cấp dịch vụ

được thực hiện bởi một hội đồng, ủy ban,… Còn kiểm soát chất lượng từ bên trong được

thể hiện qua các quy trình, các thủ tục mà doanh nghiệp kiểm toán đề ra để thực hiện

mục tiêu của chính mình. Như vậy, có thể thấy, khái niệm chất lượng hoạt động kiểm

toán là một trong những khái niệm mang tính vô hình, trừu tượng, phụ thuộc vào đặc

điểm của từng khách hàng, từng công ty và từng quốc gia khác nhau. Chất lượng hoạt

động kiểm toán có thể được nhìn nhận bởi công ty kiểm toán và đơn vị được kiểm toán:

 Công ty kiểm toán:

Xét cho cùng, công ty kiểm toán vẫn là một đơn vị hoạt động kinh doanh chuyên cung

cấp các dịch vụ chuyên nghiệp phục vụ cho khách hàng. Vì thế, công ty kiểm toán ngoài

việc cung cấp các dịch vụ với chất lượng cao còn phải đảm bảo được lợi nhuận. Nhưng

trong xu thế phát triển của nền kinh tế biến động như hiện nay, việc phải cắt giảm chi

phí tối đa đã phần nào ảnh hưởng tới hoạt động của các công ty kiểm toán. Các công ty

kiểm toán phải chào mời các hợp đồng với giá phí thấp, điều này đồng nghĩa với việc

phải cắt giảm thời gian cũng như các thủ tục kiểm toán cần thiết.

Bên cạnh đó, muốn đảm bảo được chất lượng kiểm toán thì điều đầu tiên là phải tuân

thủ các chuẩn mực của Bộ Tài chính ban hành, các quy định của hội nghề nghiệp. Những