Kiểm định hiện tượng bong bóng hợp lí trên thị trường chứng khoán Việt Nam

BỘGIÁO DUC̣ VÀ ĐÀO TAỌ

TRƢỜNG ĐAỊ HOC̣ MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍMINH

-------------------------------------

VÕ THỊ BẢO LINH

KIỂM ĐỊNH HIỆN TƢỢNG BONG BÓNG HỢP LÍ

TRÊN THỊ TRƢỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM

Chuyên ngành : Tài chính – Ngân hàng

Mã số chuyên ngành : 60.34.02.01

LUẬN VĂN THẠC SỸ TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG

Người hướng dẫn khoa học:

TS. TRẦN PHƢƠNG THẢO

LỜI CAM ĐOAN

Luận văn “Kiểm định hiện tượng bong bong hợp lí trên thị trường chứng

khoán Việt Nam” là đề tài nghiên cứu do chính tác giả thực hiện. Luận văn này

thực hiện thông qua việc vận dụng kiến thức đã học, nhiều tài liệu tham khảo và

sự tận tình hướng dẫn của người hướng dẫn khoa học, cùng với sự trao đổi giữa

tác giả và các cá nhân, tập thể khác.

Luận văn này không sao chép từ bất kỳ một nghiên cứu nào khác.

Tôi xin cam đoan những lời nêu trên đây là hoàn toàn đúng sự thật.

TP. Hồ Chí Minh, năm 2015

Ký tên

Võ Thị Bảo Linh

LỜI CẢM ƠN

Trước tiên tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến sự hướng dẫn tận tình

của Cô Trần Phương Thảo trong suốt quá trình thực hiện luận văn tốt nghiệp.

Tôi cũng xin chân thành cảm ơn tất cả các Quý Thầy Cô ở khoa sau đại

học của trường Đại Học Mở Thành Phố Hồ Chí Minh đã truyền đạt kiến thức

cho tôi trong suốt thời gian học cao học vừa qua.

Bên cạnh đó, tôi cũng xin chân thành cảm ơn các bạn trong lớp MFB4

những người bạn đồng hành với tôi trong quá trình học tập, đã chia sẽ những

kinh nghiệm cũng như những kiến thức quý báu để tôi có thể hoàn thành luận

văn.

Và sau cùng tôi xin gửi lời cám ơn đến tất cả những người thân trong gia

đình luôn hết lòng quan tâm hỗ trợ và tạo điều kiện tốt nhất cho tôi trong suốt

quá trình học tập và hoàn thành luận văn.

i

TÓM TẮT

Từ những năm 1980, bong bóng hợp lý đã được xem như là một lý do cho

những hành vi bất thường của thị trường chứng khoán, có rất nhiều các nhà kinh tế

tài chính đã nghiên cứu và giải thích cho hành vi trên. Blanchard và Watson

(1982) cho rằng bong bóng hợp lý là độ lệch của giá từ giá trị cơ bản của nó. Theo

đó giá trị cơ bản của tài sản được đo lường bằng giá trị chiết khấu của cổ tức

(Flood và Garber, 1980). Mục tiêu của nghiên cứu này được thực hiện để kiểm

định hiện tượng bong bóng hợp lý trên TTCK Việt Nam giai đoạn 1/2006 đến

12/2014. Nghiên cứu tiến hành trên tập dữ liệu gồm tất cả các công ty đang niêm

yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE) và Sở Giao dịch Chứng khoán

Hà Nội (HNX). Hiện tượng bong bóng hợp lý được kiểm tra thông qua kiểm định

tính dừng và kiểm định mối quan hệ dài hạn giữa chỉ số giá chứng khoán thực và

cổ tức thực trên TTCK Việt Nam trong trường hợp các biến có quan hệ tuyến tính

và phi tuyến tính. Trong đó, kĩ thuật hồi quy ngưỡng-xu hướng (M-TAR:

Mometum Threshold Autogressive Regression) được sử dụng để kiểm định tính

dừng trong tỷ lệ cổ tức-giá của Enders và Granger (1998) và kiểm định đồng liên

kết phi tuyến giữa chỉ số giá chứng khoán thực và cổ tức thực trên thị trường của

Enders và Siklos (2001). Đồng thời, áp dụng thêm kiểm định đồng liên kết tuyến

tính theo phương pháp của Engle và Granger (1987).

Kết quả kiểm định “tồn tại hiện tượng bong bóng hợp lý” trên thị trường

chứng khoán Việt Nam giai đoạn 1/2006 đến 12/2014.

Từ khóa: bong bóng hợp lý, kiểm định ngưỡng đồng liên kết, điều chỉnh cân

xứng.

ii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Viết tắt Nguyên văn

ADF (Augemented Dicky-Fuller) Kiểm định ADF

BĐS Bất động sản

BN (Bierens) Kiểm định Bierens

CPI (Consume price index) Chỉ số giá tiêu dùng

EMH (Efficient Market Hypothesis) Thị trường hiệu quả

JJ (Johansen-Juselius) Kiểm định Johansen-Juselius

HOSE (HoChiMinh Stock Exchange) Sở giao dịch chứng khoán thành phố

Hồ Chí Minh

HNX (HoNoi Stock Exchange) Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội

KSS (Kapetanois) Kiểm định Kapetanois

M-TAR (Momentum threshold autoregressive) Mô hình tự hồi quy ngưỡng-xu hướng

NHTM Ngân hàng Thương mại

OLS (Ordinary Least Square) Phương pháp bình phương bé nhất

TAR (Threshold autoregressive) Mô hình hồi quy ngưỡng

TTTC Thị trường tài chính

TTCK Thị trường chứng khoán

UBCKNN Ủy Ban Chứng Khoán Nhà Nước

SADF (Sup Augmented Dickey-Fuller) Kiểm định SADF

SGDCK Sở giao dịch chứng khoán

iii

DANH MỤC BẢNG

Trang

Bảng 2.1: Tổng kết các nghiên cứu về bong bóng hợp lý...........................................19

Bảng 3.1: Mô tả các biến được sử dụng trong mô hình (tính theo tháng) .................31

Bảng 4.1: Mô tả thống kê các biến trong mô hình ......................................................33

Bảng 4.2: Kết quả kiểm định nghiệm đơn vị theo ADF, KPSS sàn HOSE ................34

Bảng 4.3: Kết quả kiểm định nghiệm đơn vị theo ADF, KPSS sàn HNX..................34

Bảng 4.4: Kết quả kiểm định đồng liên kết theo Engle và Granger............................35

Bảng 4.5: Kết quả hồi quy M-TAR kiểm định nghiệm đơn vị của Enders và Granger

với �� = 0.......................................................................................................36

Bảng 4.6: Kết quả hồi quy M-TAR kiểm định nghiệm đơn vị của Ender và Granger

với �� = ��ℎ������ℎ������ .......................................................................................37

Bảng 4.7: Kết quả hồi quy ngưỡng M-TAR kiểm định đồng liên kết của Ender và

Skilos với �� = 0............................................................................................38

Bảng 4.8: Kết quả hồi quy M-TAR kiểm định ngưỡng đồng liên kết của Ender và

Skilos với �� = ��ℎ������ℎ������.............................................................................39

iv

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Trang

Biểu đồ 3.1: Phương pháp nghiên cứu mối quan hệ giữa chỉ số giá chứng khoán và cổ

tức trong dài hạn ........................................................................................24

Biểu đồ 4.1: Biến động chỉ số giá Vn-Index và cổ tức ................................................32

Biểu đồ 5.1: Biểu đồ đầu tư trực tiếp-gián tiếp nước ngoài năm 2005-2013 .............48

Biểu đồ 5.2: Biểu đồ tổng hợp các chỉ số kinh tế ở Việt Nam năm 2005-2013 .........50