Khảo sát mối tương quan lâm sàng, cộng hưởng từ đa thông số, giải phẫu bệnh trong chẩn đoán ung thư

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ Y TẾ

ĐẠI HỌC Y DƯỢC THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

ꟷꟷꟷꟷ

PHẠM THẾ ANH

KHẢO SÁT MỐI TƯƠNG QUAN LÂM SÀNG,

CỘNG HƯỞNG TỪ ĐA THÔNG SỐ, GIẢI PHẪU BỆNH

TRONG CHẨN ĐOÁN UNG THƯ TUYẾN TIỀN LIỆT

Ngành : Ngoại khoa (Ngoại - Niệu)

Mã số: 60720123

LUẬN VĂN THẠC SĨ Y HỌC

Người hướng dẫn khoa học :

PGS.TS.BS NGUYỄN TUẤN VINH

Thành phố Hồ Chí Minh – 2020

.

.

i

MỤC LỤC

Trang phụ bìa

Lời cam đoan

Trang

Danh mục các từ ngữ viết tắt ................................................................................... iii

Danh mục thuật ngữ Anh-Việt................................................................................. iv

Danh mục bảng ........................................................................................................ vi

Danh mục biểu đồ .................................................................................................... vi

Danh mục các hình................................................................................................. viii

ĐẶT VẤN ĐỀ...........................................................................................................1

Chương 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU.....................................................................5

1.1. Tình hình ung thư tuyến tiền liệt trên thế giới và tại Việt Nam. ........................5

1.2. Sơ lược về giải phẫu vùng tuyến tiền liệt. .........................................................6

1.3. Giải phẫu bệnh lý – phân độ mô học ung thư tuyến tiền liệt..............................7

1.4. Chẩn đoán ung thư tuyến tiền liệt. ....................................................................11

Chương 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU......................30

2.1. Đối tượng nghiên cứu: ......................................................................................30

2.2. Phương pháp nghiên cứu ..................................................................................30

2.3. Phương pháp tiến hành......................................................................................31

2.4. Thu thập và xử lý số liệu...................................................................................31

.

.

ii

2.5. Các biến số nghiên cứu .....................................................................................32

2.6. Quy trình lấy mẫu và quá trình sinh thiết .........................................................33

2.7. Y đức.................................................................................................................37

Chương 3. KẾT QUẢ ............................................................................................39

3.1. Các đặc tính chung và lâm sàng........................................................................39

3.2. Đặc điểm cận lâm sàng ....................................................................................44

3.3. Biến chứng .......................................................................................................48

3.4. Mối liên quan các yếu tố nguy cơ và ung thư tuyến tiền liệt...........................49

3.5. Mối liên quan các yếu tố cận lâm sàng và ung thư tuyến tiền liệt...................51

Chương 4. BÀN LUẬN..........................................................................................56

4.1 Đặc điểm dịch tễ học của nhóm nghiên cứu......................................................56

4.2 Mối liên quan giữa chỉ số PSA với ung thư tuyến tiền liệt ...............................63

4.3 Mối liên quan giữa siêu âm ngả trực tràng với ung thư tuyến tiền liệt: ...........66

4.4. Mối liên quan giữa cộng hưởng từ với ung thư tuyến tiền liệt:.......................67

KẾT LUẬN.............................................................................................................71

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Phụ lục 1: Mẫu thu thập số liệu.

Phụ lục 2: Văn bản chấp thuận của Hội đồng đạo đức trong nghiên cứu y học.

Phụ lục 3: Danh sách bệnh nhân.

.

.

iii

DANH MỤC CÁC TỪ NGỮ VIẾT TẮT

TÊN VIẾT TẮT TÊN ĐẦY ĐỦ

BN Bệnh nhân

BS Bác sĩ

BV Bệnh viện

CĐNS Cắt đốt nội soi

KTC Khoảng tin cậy

PT Phẫu thuật

PTNS Phẫu thuật nội soi

TH Trường hợp

TTL Tuyến tiền liệt

.

.

iv

DANH MỤC THUẬT NGỮ ANH - VIỆT

TÊN TIẾNG ANH TÊN TIẾNG VIỆT

Apparent Diffusion coefficient ADC Hệ số khuếch tán biểu kiến

American Joint Committee on Cancer

(AJCC)

Ủy ban ung thư Hoa Kỳ

Age – Standardized Rate (ASR) Tỉ suất mắc chuẩn hóa theo tuổi

Benign prostatic hyperplasia (BPH) Tăng sinh lành tính TTL

Computed tomography scan (CTscan) Chụp cắt lớp vi tính

Diffusion Weighted Imaging DWI Hình ảnh khuếch tán có trọng lượng

Digital rectal examination (DRE) Thăm khám trực tràng bằng ngón tay

European Association of Urology

(EAU)

Hiệp hội Tiết Niệu học châu Âu

Gleason score (GS) Điểm số Gleason

High grade PIN (HGPIN) Tân sinh trong biểu mô TTL độ cao

International Agency for Research on

Cancer (IARC)

Cơ quan nghiên cứu ung thư thế giới

International prostate symptom score

(IPSS)

Bảng điểm quốc tế triệu chứng TTL

International Society of Urological

Pathology (ISUP)

Hiệp hội bệnh học tiết niệu quốc tế

Localized prostate cancer Ung thư TTL khu trú

Locally advanced prostate cancer Ung thư TTL tiến triển tại chỗ

Low grade PIN (LGPIN) Tân sinh trong biểu mô TTL độ thấp

.

.

v

Multiparametric-Magnetic resonance

imaging (Mp-MRI)

Cộng hưởng từ đa thông số

National Comprehensive Cancer

Network (NCCN)

Mạng lưới ung thư toàn diện quốc gia

Hoa Kỳ

Negative predictive value (NPV) Giá trị tiên đoán âm

Odds ratio (OR) Tỷ số chênh

Prostate Imaging Reporting and Data

system (PI-RADS)

Hình ảnh tuyến tiền liệt - Báo cáo và hệ

thống dữ liệu

Positive predictive value (PPV) Giá trị tiên đoán dương

Prostate health index (PHI) Chỉ số sức khỏe TTL

Prostate specific antigen (PSA) Kháng nguyên đặc hiệu TTL

Prostatic intraepithelial neoplasia (PIN) Tân sinh trong biểu mô TTL

Sensitivity Độ nhạy

Specificity Độ đặc hiệu

Transrectal ultrasound (TRUS) Siêu âm ngả trực tràng

Vietnam Urology-Nephrology

Association (VUNA)

Hội Tiết Niệu – Thận học Việt Nam

.

.

vi

DANH MỤC BẢNG

Bảng 1. 1. Hệ thống phân độ mô học Gleason ................................................................. 9

Bảng 1. 2 Bảng phân loại ung thư TTL theo phân loại TNM ........................................ 10

Bảng 1. 3. Bảng thang điểm IPSS .................................................................................. 12

Bảng 1. 4. Thang điểm Quality of Life. ......................................................................... 13

Bảng 1. 5. Tỷ lệ ung thư tuyến tiền liệt dựa trên kết quả DRE và PSA ......................... 14

Bảng 2. 6. Các biến số nghiên cứu………………………………………..32

No table of figures entries found.Bảng 4. 28. Nguy cơ ung thư liên quan

đến BMI.......................................57

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 4. 1. Mối liên quan về tuổi ................................................................................ 56

Biểu đồ 4. 2. Mối liên quan giữa IPSS và UTTTL với nghiên cứu Kitagawa ............... 60

Biểu đồ 4. 3. So sánh giá trị độ nhạy và độ đặc hiệu của PSA....................................... 65

Biểu đồ 4. 4. So sánh giá trị tiên đoán dương và tiên đoán âm của PSA ....................... 65

.

.

vii

Biểu đồ 4. 5. So sánh giá trị độ nhạy và độ đặc hiệu của siêu âm ngả trực tràng .......... 67

Biểu đồ 4. 6. Giá trị chẩn đoán ung thư của nhóm Pirads 4-5........................................ 68

Biểu đồ 4. 7. So sánh giá trị độ nhạy và độ đặc hiệu của MRI ...................................... 69

.

.

viii

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 1. 1. Giải phẫu phân vùng TTL theo McNeal.......................................................... 7

Hình 1. 2. Siêu âm ngả trực tràng và sinh thiết dưới hướng dẫn của siêu âm................ 19

Hình 1. 3. Phân độ PI-RADS phiên bản 2 theo American College of Radiology (2015)

.................................................................................................................................................... 21

No table of figures entries found.

.

.