Khảo sát các bài thí nghiệm hóa học lớp 11 hiện đang sử dụng tại các trường thpt trên địa bàn thành phố đà nẵng và so sánh với phòng thí nghiệm phương pháp dạy học tại khoa hóa học - trường đhsp đà nẵng

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

KHOA HÓA

*******

LÊ THỊ MINH HẰNG

KHẢO SÁT CÁC BÀI THÍ NGHIỆM HÓA HỌC LỚP 11 HIỆN ĐANG

SỬ DỤNG TẠI CÁC TRƢỜNG THPT TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ

ĐÀ NẴNG VÀ SO SÁNH VỚI PHÒNG THÍ NGHIỆM PHƢƠNG PHÁP

DẠY HỌC TẠI KHOA HÓA HỌC – TRƢỜNG ĐHSP ĐÀ NẴNG

KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP

CỬ NHÂN SƢ PHẠM

Đà Nẵng - 2014

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

KHOA HÓA

*******

LÊ THỊ MINH HẰNG

KHẢO SÁT CÁC BÀI THÍ NGHIỆM HÓA HỌC LỚP 11 HIỆN ĐANG

SỬ DỤNG TẠI CÁC TRƢỜNG THPT TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ

ĐÀ NẴNG VÀ SO SÁNH VỚI PHÒNG THÍ NGHIỆM PHƢƠNG PHÁP

DẠY HỌC TẠI KHOA HÓA HỌC – TRƢỜNG ĐHSP ĐÀ NẴNG

KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP

CỬ NHÂN SƢ PHẠM

Ngƣời hƣớng dẫn : ThS. Phan Văn An

Đà Nẵng - 2014

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình hoàn thành bài nghiên cứu khoa học, tôi đã nhận đƣợc sự

giúp đỡ, hỗ trợ và tạo điều kiện tìm tài liệu, hóa chất, dụng cụ của rất nhiều Thầy

Cô và anh chị. Tôi xin cảm ơn các thầy cô trong khoa Hóa, đặc biệt là sự hƣớng dẫn

tận tình của ThS. Phan Văn An, Cô Võ Thị Kiều Oanh - Phòng thí nghiệm phƣơng

pháp, Cô Trần Thị Phƣơng Khanh - GV phụ trách phòng thí nghiệm trƣờng THPT

A, Cô Nguyễn Thị Ngọc - GV phụ trách phòng thí nghiệm trƣờng THPT B, Cô Lê

Lê - GV phụ trách phòng thí nghiệm trƣờng THPT C đã giúp đỡ tôi hoàn thành

khóa luận tốt nghiệp này.

Đà Nẵng, ngày 15 tháng 05 năm 2014

Sinh viên thực hiện

Lê Thị Minh Hằng

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG CỘNG HOÀ XÃ HỘỊ CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

TRƢỜNG ĐHSP Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

KHOA HOÁ ------------------------------------

---------------

NHIỆM VỤ KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

Họ và tên sinh viên : LÊ THỊ MINH HẰNG

Lớp : 10 SHH

1. Tên đề tài: Khảo sát các bài thí nghiệm hóa học lớp 11 hiện đang sử dụng tại

các trường THPT trên địa bàn thành phố Đà Nẵng và so sánh với phòng thí

nghiệm phương pháp dạy học tại khoa Hóa học – trường ĐHSP Đà Nẵng

2. Nội dung nghiên cứu:

- Nghiên cứu khảo sát các bộ thí nghiệm, dụng cụ, hóa chất và một số đồ

dùng dạy học hóa học lớp 11 hiện đang sử dụng tại các trƣờng THPT trên địa bàn

TP Đà Nẵng và tại phòng thí nghiệm khoa Hóa học – trƣờng ĐHSP Đà Nẵng.

3. Giáo viên hƣớng dẫn : ThS. Phan Văn An

4. Ngày giao đề tài : 15/07/2013

5. Ngày hoàn thành : 15/04/2014

Chủ nhiệm Khoa Giáo viên hƣớng dẫn

(Ký và ghi rõ họ, tên) (Ký và ghi rõ họ, tên)

PGS. TS. Lê Tự Hải ThS. Phan Văn An

Sinh viên đã hoàn thành và nộp báo cáo cho Khoa ngày….tháng…năm 2009

Kết quả điểm đánh giá:.................

Ngày…tháng…năm 2014

CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG

(Ký và ghi rõ họ tên)

DANH MỤC CÁC BẢNG

Số Tên bảng Trang

Bảng 2.1 (a) Dụng cụ thủy tinh dùng trong dạy bài mới 37

Bảng 2.1 (b) Dụng cụ kim loại, sứ, gỗ dùng trong dạy bài mới 38

Bảng 2.1 (c) Dụng cụ giấy, nhựa, cao su, vải dùng trongdạy bài mới 39

Bảng 2.2 (a) Hóa chất hữu cơ dùng trong dạy bài mới 40

Bảng 2.2 (b) Hóa chất vô cơ dùng trong dạy bài mới 41

Bảng 2.3 Thiết bị máy móc dùng trong dạy bài mới 43

Bảng 2.4 (a) Sơ đồ, tranh ảnh dùng trong dạy bài mới 43

Bảng 2.4 (b) Mô hình, mẫu vật dùng trong dạy bài mới 44

Bảng 2.5 Bộ dụng cụ thí nghiệm dùng trong dạy bài mới 44

Bảng 2.6 Các thí nghiệm biểu diễn hóa vô cơ dùng trong dạy học bài

mới tại các trường THPT A, B, C

49

Bảng 2.7 Các thí nghiệm biểu diễn hóa hữu cơ dùng trong dạy học

bài mới tại các trường THPT A, B, C

61

Bảng 2.8 (a) Dụng cụ thủy tinh dùng trong hoàn thiện kiến thức 72

Bảng 2.8 (b) Dụng cụ kim loại, sứ, gỗ dùng trong hoàn thiện kiến thức 73

Bảng 2.8 (c)

Dụng cụ giấy, nhựa, cao su, vải dùng trong hoàn thiện kiến

thức

74

Bảng 2.9 (a) Hóa chất hữu cơ dùng trong hoàn thiện kiến thức 75

Bảng 2.9 (b) Hóa chất vô cơ dùng trong hoàn thiện kiến thức 76

Bảng 2.10 Bộ dụng cụ thí nghiệm dùng trong hoàn thiện kiến thức 78

Bảng 2.11

Các thí nghiệm hoàn thiện kiến thức hóa vô cơ dùng

trongcác bài thực hành tại các trường THPT A, B, C

80

Bảng 2.12

Các thí nghiệm hoàn thiện kiến thức hóa hữu cơ dùng trong

các bài thực hành tại các trường THPT A, B, C

84

Bảng 3.1 (a) Dụng cụ thủy tinh 92

Bảng 3.1 (b) Dụng cụ kim loại, sứ, gỗ 93

Bảng 3.1 (c) Dụng cụ giấy, nhựa, cao su, vải 94

Bảng 3.2 (a) Vô cơ 95

Bảng 3.2 (b) Hữu cơ 97

Bảng 3.3 Thiết bị máy móc 98

Bảng 3.4 Đồ dùng dạy học 99

Bảng 3.5 Bộ dụng cụ thí nghiệm 99

Bảng 3.6

Kết quả so sánh bộ dụng cụ thí nghiệm tại phòng thí

nghiệm giữa các trường THPT A, B, C và tại ph ng th

nghiệm phương pháp hoa hóa học – rường Đại học Sư

phạm Đà ẵng.

102

Bảng 3.7

Sự giống và khác nhau của các bộ thí nghiệm thử tính dẫn

điện

105

Bảng 3.8

Sự giống và khác nhau của các bộ thí nghiệm điều chế

ammoniac

107

Bảng 3.9

Sự giống và khác nhau của các bộ thí nghiệm chứng minh

tính khử của amoniac

111

Bảng 3.10

Sự giống và khác nhau của các bộ thí nghiệm điều chế axit

nitric

114

DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ

Số Tên các hình vẽ, đồ thị Trang

Hình 2.1 Dụng cụ thử tính dẫn điện trường A, B, C 10

Hình 2.2 Bộ dụng cụ điều chế kh nitơ trường A, B, C 53

Hình 2.3 Bộ dụng cụ điều chế amoniac trường A, B, C 54

Hình 2.4

Bộ dụng cụ chứng minh tính khử của amoniac trường

A, B, C

55

Hình 2.5 Bộ dụng cụ nhiệt phân muối amoni trường A, B, C 56

Hình 2.6 (a) Bộ dụng cụ điều chế axit nitric trường A, B 57

Hình 2.6 (b) Bộ dụng cụ điều chế axit nitric trường C 58

Hình 2.7 Bộ dụng cụ chứng minh tính khử của cacbon trường A, B, C 60

Hình 2.8. Bộ dụng cụ điều chế kh metan trường A, B, C 61

Hình 2.9 Bộ dụng cụ điều chế etilen trường A, B, C 63

Hình 2.10 Bộ dụng cụ điều chế axetilen trường A, B, C 65

Hình 2.11

Bộ dụng cụ chứng minh khả năng tham gia phản ứng este

hóa của rượu trường A, B, C 67

Hình 3.1 (a) Dụng cụ trong SGK 108

Hình 3.1 (b) Dụng cụ tại khoa Hóa 108

Hình 3.1 (c) Dụng cụ tại trường PT A, B, C 108

Hình 3.2 (a) Bộ dụng cụ tại khoa Hóa 106

Hình 3.2 (b) Bộ dụng cụ tại trường PT A, B, C 107

Hình 3.3 (a) Bộ dụng cụ trong SGK 109

Hình 3.3 (b) Bộ dụng cụ tại khoa Hóa) 110

Hình 3.3 (c) Bộ dụng cụ tại trường PT A, B, C 110

Hình 3.4 (a)

B

ộ

dụng c

ụ trong SGK 112

Hình 3.4 (b)

B

ộ

dụng c

ụ

t

ại khoa Hóa 113

Hình 3.4 (c)

B

ộ

dụng c

ụ

t

ại trường PT A và B 113

Hình 3.4 (d)

B

ộ

dụng c

ụ

t

ại trường PT C 113

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

THPT : Trung học phổ thông

PT : phổ thông

ĐHSP : Đại học Sƣ phạm

GĐ – ĐT : Giáo dục – Đào tạo

TP : thành phố

TNHH : thí nghiệm hóa học

ĐDDH : đồ dùng dạy học

PTN : phòng thí nghiệm

TS : Tiến sĩ

HS : học sinh

GV : giáo viên

SGK : Sách giáo khoa

TN : thí nghiệm

PPDH : phƣơng pháp dạy học

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU....................................................................................................... 1

1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI.....................................................................................1

2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU .............................................................................2

3. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI......................................................2

4. ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU ...........................................................................2

5. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .....................................................................2

5.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận ......................................................................3

5.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn ...................................................................3

5.3. Lấy ý kiến chuyên gia .......................................................................................3

6. PHẠM VI NGHIÊN CỨU.................................................................................3

NỘI DUNG ................................................................................................... 4

CHƢƠNG I. CHUẨN KIẾN THỨC - KĨ NĂNG CHƢƠNG TRÌNH HÓA

HỌC LỚP 11 TRUNG HỌC PHỔ THÔNG........................................................4

1.1. CHƢƠNG TRÌNH HÓA HỌC LỚP 11 CƠ BẢN ............................................4

1.1.1. Chương 1: Sự điện li......................................................................................4

1.1.1.1. Kiến thức ....................................................................................................4

1.1.1.2. ĩ năng.......................................................................................................5

1.1.1.3. Thực hành ..................................................................................................5

1.1.2. Chương 2: itơ – Photpho.............................................................................6

1.1.2.1. Kiến thức ....................................................................................................6

1.1.2.2. ĩ năng.......................................................................................................6

1.1.2.3. Thực hành...................................................................................................7

1.1.3. Chương 3: Cacbon – Silic..............................................................................7

1.1.3.1. Kiến thức ....................................................................................................7

1.1.3.2. ĩ năng.......................................................................................................7

1.1.4. Chương 4: Đại cương về hóa học hữu cơ.......................................................8

1.1.4.1. Kiến thức ....................................................................................................8

1.1.4.2. ĩ năng.......................................................................................................8

1.1.5. Chương 5: Hiđrocacbon no ...........................................................................8

1.1.5.1. Kiến thức ....................................................................................................8

1.1.5.2. ĩ năng.......................................................................................................9

1.1.5.3. Thực hành...................................................................................................9

1.1.6. Chương 6: Hiđrocacbon không no.................................................................9

1.1.6.1. Kiến thức ....................................................................................................9

1.1.6.2. ĩ năng..................................................................................................... 10

1.1.6.3. Thực hành................................................................................................. 10

1.1.7. Chương 7: Hiđrocacbon thơm - Nguồn gốc hiđrocacbon thiên nhiên – Hệ

thống hóa về hiđrocacbon ..................................................................................... 10

1.1.7.1. Kiến thức .................................................................................................. 10

1.1.7.2. ĩ năng..................................................................................................... 11

1.1.8. Chương 8: Dẫn xuất halogen - Ancol – Phenol............................................ 11

1.1.8.1. Kiến thức .................................................................................................. 11

1.1.8.2. ĩ năng..................................................................................................... 12

1.1.8.3. Thực hành................................................................................................. 12

1.1.9. Chương 9: Andehit - Xeton - Axit cacboxylic ............................................... 12

1.1.9.1. Kiến thức .................................................................................................. 12

1.1.9.2. ĩ năng..................................................................................................... 13

1.1.9.3. Thực hành................................................................................................. 13

1.2. CHƢƠNG TRÌNH HÓA HỌC LỚP 11 NÂNG CAO..................................... 13

1.2.1. Chương 1: Sự điện li.................................................................................... 13

1.2.1.1. Kiến thức .................................................................................................. 13

1.2.1.2. ĩ năng..................................................................................................... 14

1.2.1.3. Thực hành................................................................................................. 15

1.2.2. Chương 2: hóm nitơ .................................................................................. 15

1.2.2.1. Kiến thức .................................................................................................. 15

1.2.2.2. ĩ năng..................................................................................................... 16

1.2.2.3. Thực hành................................................................................................. 16

1.2.3. Chương 3: Cacbon – Silic............................................................................ 17

1.2.3.1. Kiến thức .................................................................................................. 17

1.2.3.2. ĩ năng..................................................................................................... 17

1.2.4. Chương 4: Đại cương về hóa học hữu cơ..................................................... 17

1.2.4.1. Kiến thức .................................................................................................. 17

1.2.4.2. ĩ năng..................................................................................................... 18

1.2.5. Chương 5: Hiđrocacbon no ......................................................................... 18

1.2.5.1. Kiến thức .................................................................................................. 18

1.2.5.2. ĩ năng..................................................................................................... 19

1.2.5.3. Thực hành................................................................................................. 19

1.2.6. Chương 6: Hiđrocacbon không no............................................................... 19

1.2.6.1. Kiến thức .................................................................................................. 19

1.2.6.2. ĩ năng..................................................................................................... 20

1.2.6.3. Thực hành................................................................................................. 20

1.2.7. Chương 7: Hiđrocacbon thơm. guồn hiđrocacbon thiên nhiên .................. 21

1.2.7.1. Kiến thức .................................................................................................. 21

1.2.7.2. ĩ năng..................................................................................................... 21

1.2.7.3. Thực hành................................................................................................. 22

1.2.8. Chương 8: Dẫn xuất halogen - Ancol – Phenol............................................ 22

1.2.8.1. Kiến thức .................................................................................................. 22

1.2.8.2. ĩ năng..................................................................................................... 22

1.2.8.3. Thực hành................................................................................................. 23

1.2.9. Chương 9: Anđehit - Xeton - Axit cacboxylic ............................................... 23

1.2.9.1. Kiến thức .................................................................................................. 23

1.2.9.2. ĩ năng..................................................................................................... 24

1.2.9.3. Thực hành................................................................................................. 24

CHƢƠNG II. KHẢO SÁT THỰC TẾ THÍ NGHIỆM HÓA HỌC VÀ ĐỒ

DÙNG DẠY HỌC LỚP 11 HIỆN ĐANG SỬ DỤNG TẠI CÁC TRƢỜNG

THPT TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG ........................................... 26

2.1. MỤC TIÊU KHẢO SÁT ................................................................................ 26

2.1.1. Khảo sát thực trạng chung của trường về tình hình cơ sở vật chất, trang

thiết bị phục vụ cho công tác giảng dạy và học tập môn hóa học........................... 26

2.1.2. Khảo sát liên quan đến vấn đề công tác quản lý phòng thí nghiệm............... 26

2.1.3. Khảo sát và so sánh dụng cụ, hóa chất, đồ dùng dạy học và các bộ thí

nghiệm hiện đang sử dụng tại các trường HP trên địa bàn P Đà ẵng và tại

phòng thí nghiệm Khoa Hóa học trường ĐHSP Đà ẵng...................................... 26

2.2. KẾT QUẢ KHẢO SÁT TNHH VÀ ĐDDH HÓA HỌC LỚP 11 TẠI CÁC

TRƢỜNG THPT A, B, C ...................................................................................... 27

2.2.1. Thực trạng PTN hóa học tại trƣờng THPT A ............................................... 27

2.2.1.1) Tổ chức..................................................................................................... 27

2.2.1.2) Phòng thí nghiệm...................................................................................... 27

2.2.1.3) Thiết bị dạy học và tình trạng sử dụng...................................................... 28

2.2.1.4) Cán bộ chuyên trách................................................................................. 28

2.2.1.5) Hoạt động của phòng thí nghiệm bộ môn Hóa học ................................... 29

2.2.1.6) Quản lý, bảo quản .................................................................................... 29

2.2.1.7) Kiểm kê, thanh lý ...................................................................................... 30

2.2.2. Thực trạng phòng thí nghiệm hóa học tại trường THPT B ........................... 30

2.2.2.1) Tổ chức..................................................................................................... 30

2.2.2.2) Phòng thí nghiệm...................................................................................... 30

2.2.2.3) Thiết bị dạy học và tình trạng sử dụng...................................................... 31

2.2.2.4) Cán bộ chuyên trách................................................................................. 31

2.2.2.5) Hoạt động của phòng thí nghiệm bộ môn Hóa học ................................... 32

2.2.2.6) Quản lý, bảo quản .................................................................................... 32

2.2.2.7) Kiểm kê, thanh lý ...................................................................................... 33 .

2.2.3. Thực trạng phòng thí nghiệm hóa học tại trường THPT C........................... 33

2.2.3.1) Tổ chức..................................................................................................... 33

2.2.3.2) Phòng thí nghiệm...................................................................................... 34

2.2.3.3) Thiết bị dạy học và tình trạng sử dụng...................................................... 34

2.2.3.4) Cán bộ chuyên trách................................................................................. 35

2.2.3.5) Hoạt động của phòng thí nghiệm bộ môn Hóa học ................................... 35

2.2.3.6) Quản lý, bảo quản .................................................................................... 35

2.2.3.7) Kiểm kê, thanh lý ...................................................................................... 36

2.2.4. ết quả khảo sát th nghiệm hóa học và đồ dùng dạ học lớp 11 tại các

trường trung học phổ thông A, B, C ...................................................................... 36

2.2.4.1. Danh mục dụng cụ, hóa chất và đồ dùng dạy học dùng chung cho thí

nghiệm hóa học lớp 11 tại các trường THPT A, B, C............................................. 36

2.2.4.2. Mục đ ch, cách lắp ráp, tiến hành và kết quả các bộ thí nghiệm hiện

đang sử dụng tại các trường trung học phổ thông A, B, C ................................... 37

CHƢƠNG 3: SO SÁNH ỤNG CỤ, HÓA CHẤT, Ộ THÍ NGHIỆM VÀ

ĐỒ NG Ạ HỌC HÓA HỌC TẠI PH NG THÍ NGHIỆM PHƢƠNG

PHÁP Ạ HỌC TẠI KHOA HÓA HỌC – TRƢỜNG ĐHSP ĐÀ NẴNG

VỚI CÁC TRƢỜNG THPT TRÊN ĐỊA ÀN TP ĐÀ NẴNG.......................... 92

3.1. Nh ng dụng cụ, hóa chất, ộ th nghiệm và đồ d ng dạy học đang sử dụng

tại ph ng th nghiệm phƣơng pháp Khoa Hóa học – trƣờng Đại học Sƣ phạm Đà

Nẵng..........................................................................................................................

3.1.1. Dụng cụ ....................................................................................................... 92

3.1.2. Hóa chất ..................................................................................................... 95

3.1.3. Thiết bị máy móc.......................................................................................... 98

3.1.4. Đồ dùng dạy học.......................................................................................... 99

3.1.5. Bộ dụng cụ thí nghiệm ................................................................................. 99

3.2. So sánh ộ dụng cụ thí nghiệm tại phòng thí nghiệm gi a các trƣờng THPT

A, B, C và tại ph ng th nghiệm phƣơng pháp khoa hóa học – trƣờng Đại học Sƣ

phạm Đà Nẵng..................................................................................................... 102

3.3. Sự giống nhau và khác nhau gi a các ộ dụng cụ th nghiệm đang sử dụng

tại khoa hóa học – Trƣờng Đại học Sƣ phạm với ộ th nghiệm đang sử dụng tại

các trƣờng THPT đƣợc lắp ráp khác nhau............................................................ 104

3.3.1. Bộ dụng cụ thử tính dẫn điện ..................................................................... 104

3.3.1.1. Hình ảnh cụ thể....................................................................................... 104

3.3.1.2. Sự giống và khác nhau............................................................................ 105

3.3.2. Bộ dụng cụ điều chế amoniac .................................................................... 106