KHÁM LÂM SÀNG HỆ THỐNG TIẾT NIỆU pot

KHÁM LÂM SÀNG HỆ

THỐNG TIẾT NIỆU

KHÁM LÂM SÀNG HỆ THỐNG TIẾT NIỆU

I. NHẮC LẠI CƠ THỂ HỌC

- Mỗi người có 2 thận nầm hai bên cột sống trong hố thận được giới hạn bởi:

 Bờ trong là bờ ngoài cơ thẳng bụng

 Bờ trên ngang mỏm trên đốt sống ngực 12

 Bờ dưới ngang mỏm ngang đốt sống thắt lưng 3

Thận P thấp hơn thận T . Đối chiếu lên thành bụng phía trước là vùng mạn sườn

phía sau là vùng hố thắt lưng.

Hố thận là một mô liên kết rất lẻo lỏng cho nên đặc tính giải phẫu học của thận

là rất di động.

Kích thước của thận khoảng 11-12x5-7.5x2.5-3cm . Trọng lượng của thận ở

nam 120-170gr , ở nữ 110 150gr . Bình thường không sờ được thận do thận nhỏ và

bị các cơ quan khác trong ở bụng che lấp.

- Từ thận có hai niệu quản đổ vào bàng quang trong khung chậu . Nước tiểu

từ bàng quang đi ra ngoài qua niệu đạo,ở nam có tiền liệt tuyến tuy nằm ngoài hệ

tiết niệu nhưng vẫn có liên quan mật thiết với hệ thống tiết niệu vì tiền liệt tuyến

bao quanh niệu đạo sau , khi bị viêm hoặc khối u sẽ gây nên những rối loạn về tiểu

tiện

II. TRIỆU CHỨNG CƠ NĂNG HỆ THỐNG THẬN -TIẾT NIỆU

1. Cơn đau quặn thận

a) Đinh nghĩa : là cơn đau cấp tính với những giai đoạn cực độ tại vùng

thận do tổn thương vùng đài bể thận và ống dẫn tiểu

b) Tính chất

 Cơn đau thường xuất hiện đột ngột do những sang chấn nhỏ như đi

xe trên đường gập ghềnh

 Khi bắt đầu có thể lên đến cực điểm , đau như vặn xé có những cơn

đau cực điểm trên nền đau âm ỉ liên tục ở vùng hố thận lan xuống hố chậu , bẹn ,

bộ phận sinh dục ngoài , đùi trong một bên

 Kéo dài từ 8 đến 12 giờ

 Các triệu chứng đi kèm

+ Bệnh nhân hốt hoảng, vã mồ hôi, cố tìm tư thế giảm đau

+ Nấc cục , buồn nôn , nôn ói

+ Đau vùng bàng quang

+ Tiểu nhiều lần , tiểu đau , tiểu ít , tiểu máu

 Cơn đau chấm dứt

+ Hoặc đột ngột , hay từ từ

+ Sau đó thường tiểu nhiều có thể tiểu máu

 Các thể không điển hình

+ Đau ít

+ Trướng hơi trong ruột nhiều

+ Đau lạc chỗ : ở sườn ( phân biệt với cơn đau quặn gan ) , ở hố chậu ( phân

biệt với viêm ruột thừa )

+ Đau khu trú vùng hố thận , không lan

c) Khảo sát một bệnh nhân bị cơn đau quặn thận : cần phải khám toàn

thân đặc biệt chú ý điểm sau

 Hỏi bệnh sử về tính chất đau . Tiền căn tiểu sạn , tiểu máu , nhiễm

trùng tiểu , các cơn đau tương tự

 Loại bỏ các nguyên nhân ngoại khoa

 Khám thực thể hố thận : tìm dấu ( chạm thận , bập bềnh thận . Khám

các điểm đau niệu quản , đau trực tràng âm đạo

 Xét nghiệm : cần tiến hành tổng phân tích nước tiểu . Xét nghiệm

chức năng thận , siêu âm bụng . XQuang bụng không sửa soạn hay UIV

d) Nguyên nhân : các nguyên nhân làm dãn hay viêm đài thận như :

 Sỏi đường niệu

 Cục máu di chuyển trong ung thư thận

 Hoại tử nhú thận cấp

2. Một số rối loạn đi tiểu

a) Tiểu nhiều : > 2000 ml /24h . Gặp trong đái tháo nhạt , tiểu đường,

tiểu nhiều về đêm thường gặp trong giai đoạn đầu của suy thận mãn .