Khái quát chung về nguồn vốn chủ sở hữu và kiểm toán nguồn vốn chủ sở hữu trong kiểm toán tài

Lêi Më §Çu:

Trong giai ®o¹n qu¸ ®é ®i lªn chñ nghÜa x· héi ë níc ta hiÖn nay, thÞ trêng

vèn ®ang dÇn tõng bíc ®îc hoµn thiÖn, viÖc cæ phÇn hãa ®ang lµ xu híng tiÕn tíi

cña c¸c doanh nghiÖp níc ta ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp quèc doanh. Ho¹t ®éng

kiÓm to¸n víi hai chøc n¨ng chÝnh lµ x¸c minh vµ bµy tá ý kiÕn ®· trë thµnh ho¹t

®éng quan träng ®èi víi mäi doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. §Æc biÖt

trong kiÓm to¸n vèn chñ së h÷u nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vµ qu¶n lý vèn

chñ së h÷u cña doanh nghiÖp.

§Ò ¸n bao gåm nh÷ng phÇn chÝnh:

I. Kh¸i qu¸t chung vÒ nguån vèn chñ së h÷u vµ kiÓm to¸n

nguån vèn chñ së h÷u trong kiÓm to¸n tµi chÝnh.

II. QUY tr×nh kiÓm to¸n nguån vèn chñ së h÷u trong kiÓm

to¸n tµi chÝnh.

§Ó hoµn thµnh ®îc ®Ò ¸n nµy em ®îc sù gióp ®ì rÊt tËn t×nh cña c¸c b¹n

trong nhãm vµ ®Æc biÖt lµ ®îc sù gióp ®ì chØ b¶o cña thÇy gi¸o TrÇn M¹nh Dòng.

Em xin tr©n thµnh c¶m ¬n !

Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò ¸n mÆc dï cã sù t×m tßi tµi liÖu céng víi hái

thÇy, hái b¹n song v× míi lµ sinh viªn n¨m thø 3 tr×nh ®é giíi h¹n l¹i cha ®îc ®i

thùc tÕ nªn ®Ò ¸n nµy ch¾c ch¾n lµ kh«ng thÓ tr¸nh ®îc nh÷ng thiÕu sãt, h¹n chÕ vÒ

c¶ néi dung vµ h×nh thøc cho nªn em rÊt mong nhËn ®îc ý kiÕn ®ãng gãp cña thÇy

gi¸o cïng toµn thÓ c¸c b¹n ®Ó lÇn sau lµm chuyªn ®Ò kiÕn tËp vµ thùc tËp ®îc tèt

h¬n.

Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!

1

I. Kh¸i qu¸t chung vÒ nguån vèn chñ së h÷u vµ

kiÓm to¸n nguån vèn chñ së h÷u trong kiÓm

to¸n tµi chÝnh.

1. Kh¸i qu¸t chung vÒ nguån vèn chñ së h÷u.

1.1. Kh¸i niÖm:

Nguån vèn chñ së h÷u (vèn chñ së h÷u) lµ sè vèn cña c¸c chñ së h÷u, c¸c nhµ

®Çu t gãp vèn.

Tïy theo lo¹i h×nh doanh nghiÖp (Nhµ níc, t nh©n ) vèn chñ së h÷u ® … îc h×nh

thµnh tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau. Tuy nhiªn, cã thÓ quy nguån h×nh thµnh vèn chñ

së h÷u tõ ba nguån sau:

a. Nguån ®ãng gãp cña c¸c nhµ ®Çu t: §©y lµ nguån vèn chñ së h÷u chñ

yÕu, chiÕm tû träng lín trong tæng sè vèn chñ së h÷u cña doanh nghiÖp.

VÒ thùc chÊt nguån nµy lµ do c¸c nhµ ®Çu t (chñ së h÷u) ®ãng gãp t¹i thêi

®iÓm thµnh lËp doanh nghiÖp vµ ®ãng gãp bæ xung thªm trong qu¸ tr×nh

kinh doanh.

b. Nguån bæ xung tõ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh: Thùc chÊt nguån nµy lµ

sè lîi nhuËn cha ph©n phèi (lîi nhuËn lu gi÷) vµ c¸c kho¶n trÝch hµng n¨m

cña doanh nghiÖp nh c¸c quü xÝ nghiÖp (quü ®Çu t ph¸t triÓn, quü dù

phßng tµi chÝnh, quü phóc lîi ). …

c. Nguån vèn chñ së h÷u kh¸c: Thuéc nguån nµy gåm c¸c kho¶n chªnh

lÖch do ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n, chªnh lÖch tû gi¸ ngo¹i tÖ, do ®îc ng©n s¸ch

cÊp kinh phÝ, do c¸c ®¬n vÞ phô thuéc nép kinh phÝ qu¶n lý vµ vèn chuyªn

dïng x©y dùng c¬ b¶n.

1.2. Nguyªn t¾c kÕ to¸n nguån vèn chñ së h÷u.

§Ó ®¶m b¶o h¹ch to¸n chÝnh x¸c, kÞp thêi, ®Çy ®ñ nguån vèn chñ së h÷u, kÕ

to¸n cã c¸c nguyªn t¾c sau:

2

- Doanh nghiÖp cã quyÒn chñ ®éng sö dông c¸c lo¹i vèn chñ së

h÷u hiÖn cã theo chÕ ®é hiÖn hµnh nhng ph¶i h¹ch to¸n rµnh m¹ch, râ rµng tõng

nguån vèn, tõng nguån h×nh thµnh, tõng ®èi tîng gãp vèn.

- Nguån vèn chñ së h÷u ®îc dïng ®Ó h×nh thµnh c¸c tµi s¶n cña

doanh nghiÖp nãi chung chø kh«ng ph¶i cho mét tµi s¶n cô thÓ.

- ViÖc chuyÓn dÞch tõ vèn chñ së h÷u nµy sang vèn chñ së h÷u

kh¸c ph¶i theo ®óng chÕ ®é vµ c¸c thñ tôc cÇn thiÕt.

- Trêng hîp doanh nghiÖp bÞ gi¶i thÓ hoÆc ph¸ s¶n, c¸c chñ së h÷u

(®¬n vÞ, tæ chøc, c¸ nh©n gãp vèn) chØ ®îc nhËn phÇn gi¸ trÞ cßn l¹i theo tû lÖ vèn

gãp sau khi thanh to¸n c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶.

1.3. KÕ to¸n c¸c nguån vèn chñ së h÷u.

a. KÕ to¸n nguån vèn kinh doanh.

Nguån vèn kinh doanh lµ nguån vèn ®îc dïng vµo môc ®Ých ho¹t ®éng s¶n

xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Sè vèn nµy ®îc h×nh thµnh tõ khi míi thµnh lËp

doanh nghiÖp (do chñ së h÷u ®ãng gãp ban ®Çu) vµ bæ xung thªm trong qu¸ tr×nh

ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.

Khi h¹ch to¸n nguån vèn kinh doanh, cÇn chi tiÕt theo tõng lo¹i vèn kinh

doanh, tõng nguån h×nh thµnh, tõng tæ chøc, c¸ nh©n gãp vèn: vèn gãp ban ®Çu

(chi tiÕt theo tõng ®èi tîng), vèn bæ xung tõ kÕt qu¶ kinh doanh, vèn do liªn doanh

gãp…

T×nh h×nh hiÖn cã, biÕn ®éng t¨ng, gi¶m nguån vèn kinh doanh ®îc kÕ to¸n

theo dâi trªn tµi kho¶n 411 “ Nguån vèn kinh doanh ”. Tµi kho¶n nµy ®îc më chi

tiÕt theo tõng nguån h×nh thµnh tïy theo tÝnh chÊt doanh nghiÖp vµ yªu cÇu th«ng

tin cho qu¶n lý.

b. KÕ to¸n lîi nhuËn vµ ph©n phèi lîi nhuËn.

KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp chÝnh lµ kÕt qu¶ cuèi cïng

trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh (th¸ng, quý, n¨m) bao gåm kÕt qu¶ cña c¸c ho¹t ®éng

tiªu thô hµng hãa, s¶n phÈm dÞch vô; ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ ho¹t ®éng kh¸c. §ã

chÝnh lµ phÇn chªnh lÖch gi÷a mét bªn lµ doanh thu thuÇn vµ thu nhËp thuÇn cña

3