Kết quả so sánh giống đậu tương gieo trồng trong vụ đông xuân trên đất dốc tại tỉnh Bắc Kạn

T¹p chÝ Khoa häc & C«ng nghÖ - Sè 4(48) Tập 1/N¨m 2008 Tæng quan – Th«ng tin – Trao ®æi

97

KÕT QU¶ SO S¸NH GIèNG §ËU T¦¥NG GIEO TRåNG TRONG Vô XU¢N

TR£N §ÊT DèC T¹I TØNH B¾C K¹N

TrÇn V¨n §iÒn - Lu©n ThÞ §Ñp (Tr−êng §H N«ng L©m - §H Th¸i Nguyªn)

TrÇn §×nh Long (ViÖn KHKT N«ng nghiÖp ViÖt Nam)

1. §Æt vÊn ®Ò

§Ëu t−¬ng (Glycine max (L) Merr.) lµ c©y trång ng¾n ngµy ®ãng vai trß quan träng thø 3

sau c©y lóa vµ ng« ®èi víi ng−êi n«ng d©n t¹i tØnh B¾c K¹n. HiÖn nay, ng−êi d©n ë tØnh B¾c K¹n

trång ®Ëu t−¬ng chñ yÕu trong vô hÌ víi diÖn tÝch hµng n¨m biÕn ®éng tõ 2,3 - 2,5 ngh×n ha víi

n¨ng suÊt trung b×nh kho¶ng 12 t¹/ha (Côc Thèng kª tØnh B¾c K¹n 2005, 2006, 2007). TØnh B¾c

K¹n cã quü ®Êt gieo trång ®Ëu t−¬ng trong vô Xu©n kh¸ lín kho¶ng 11 ngh×n ha, trong ®ã cã 4,5

ngh×n ha ®Êt dèc vµ h¬n 6,5 ngh×n ha ®Êt 1 vô kh«ng cÊy ®−îc lóa xu©n (Ma §×nh Qu¸ng, 2005).

Nh−ng hiÖn nay, diÖn tÝch gieo trång ®Ëu t−¬ng trong vô Xu©n hµng n¨m l¹i rÊt nhá chØ chiÕm tõ

5-6% quü ®Êt (600 - 700 ha/n¨m) víi n¨ng suÊt kho¶ng 11t¹/ha (Côc Thèng kª tØnh B¾c K¹n

2007). Cã nhiÒu nguyªn nh©n h¹n chÕ ph¸t triÓn ®Ëu t−¬ng vô Xu©n ë B¾c K¹n, trong ®ã thiÕu

mét bé gièng ®Ëu t−¬ng phï hîp cho vô Xu©n ®−îc x¸c ®Þnh lµ yÕu tè h¹n chÕ chÝnh.

Theo TrÇn §×nh Long vµ NguyÔn ThÞ Chinh (2005) trong vßng 20 n¨m qua cã tíi 25

gièng ®Ëu t−¬ng míi ®−îc c«ng nhËn, c¸c gièng míi nµy ®M vµ ®ang ®−îc ®−a vµo c¸c hÖ thèng

canh t¸c kh¸c nhau ë c¸c vïng sinh th¸i trong c¶ n−íc. Víi mét quü ®Êt dèc bá hãa vô Xu©n kh¸

lín (4,5 ngh×n ha) kh«ng bÞ søc Ðp t¨ng vô, nÕu chän ®−îc gièng ®Ëu t−¬ng phï hîp trªn lo¹i ®Êt

nµy sÏ t¹o ra mét vô s¶n xuÊt quan träng gãp phÇn t¨ng thu nhËp cña ng−êi d©n tØnh B¾c K¹n.

Víi lÝ do trªn, chóng t«i tiÕn hµnh nghiªn cøu thÝ nghiÖm “So s¸nh mét sè gièng ®Ëu t−¬ng gieo

trång trong vô Xu©n trªn ®Êt dèc t¹i tØnh B¾c K¹n”.

2. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu

ThÝ nghiÖm so s¸nh gièng ®−îc triÓn khai liªn tôc trong 3 vô Xu©n n¨m 2003, 2004 vµ

2005 t¹i huyÖn Ba BÓ, n¬i cã diÖn tÝch gieo trång ®Ëu t−¬ng nhiÒu nhÊt ë tØnh B¾c K¹n. N¨m

gièng ®Ëu t−¬ng míi cã tiÒm n¨ng cho n¨ng suÊt cao: DT84, DT96, §T22, §VN5 vµ VX93 ®−îc

chän lµ vËt liÖu nghiªn cøu so s¸nh víi gièng ®Þa ph−¬ng ®ang sö dông phæ biÕn lµm ®èi chøng

lµ Vµng Cao B»ng (VCB). ThÝ nghiÖm ®−îc bè trÝ theo khèi ngÉu nhiªn hoµn toµn víi 3 lÇn nh¾c

l¹i víi kÝch th−íc « thÝ nghiÖm lµ 20 m2

(5m x 4m) cho mçi vô. C©y ®Ëu t−¬ng ®−îc ch¨m sãc vµ

theo dâi theo quy tr×nh kh¶o nghiÖm gièng ®Ëu t−¬ng 10TCN 339 - 98 (Bé NN & PTNT, 1998).

Sè liÖu ®−îc xö lÝ thèng kª theo ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch biÕn ®éng kÕt hîp gi÷a c¸c n¨m nghiªn

cøu (Combined Analysis of Variance) trªn phÇn mÒn IRRISTAT 4.0.

3. KÕt qu¶ vµ th¶o luËn

3.1. §Æc ®iÓm sinh tr−ëng ph¸t triÓn vµ møc ®é nhiÔm s©u bÖnh cña c¸c gièng ®Ëu t−¬ng

Mét sè ®Æc ®iÓm sinh tr−ëng ph¸t triÓn vµ møc ®é nhiÔm s©u bÖnh h¹i chÝnh cña c¸c

gièng ®Ëu t−¬ng tham gia thÝ nghiÖm ®−îc tr×nh bµy trong sè liÖu b¶ng 1.

Thêi gian sinh tr−ëng (TGST): TGST cña c¸c gièng tham gia thÝ nghiÖm kh¸c nhau cã ý

nghÜa ë møc P < 0,01. Gièng chÝn sím nhÊt lµ gièng DT84 vµ chÝn muén h¬n lµ DT96. DT84 cã

thÓ coi lµ gièng chÝn sím trong vô Xu©n t¹i B¾c K¹n, cßn c¸c gièng kh¸c ®Òu thuéc nhãm chÝn,