K24A tcnh nguyễn thế anh phát triển dịch vụ thẻ tại nh tmcp đầu tư và phát triển việt nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƢƠNG

---------***--------

LUẬN VĂN THẠC SĨ

PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ THẺ TẠI NGÂN HÀNG

TMCP ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM

Chuyên ngành: Tài Chính – Ngân Hàng

NGUYỄN THẾ ANH

Hà Nội - năm 2019

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI THƢƠNG

---------***--------

LUẬN VĂN THẠC SĨ

PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ THẺ TẠI NGÂN HÀNG

TMCP ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM

Chuyên ngành : Tài Chính Ngân Hàng

Mã học viên : 1706030008

Họ tên học viên: NGUYỄN THẾ ANH

Ngƣời hƣớng dẫn : GS.TS. NGUYỄN THỊ MƠ

Hà Nội - năm 2019

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận văn “Phát triển dịch vụ thẻ tại Ngân hàng Thương mại

cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam” là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các

số liệu trong luận văn được sử dụng trung thực, được trích dẫn và có tính kế thừa,

phát triển từ các tài liệu, tạp chí, các công trình nghiên cứu đã được công bố, các

websites…Các giải pháp nêu trong luận văn được rút ra từ những cơ sở lý luận và

quá trình nghiên cứu thực tiễn.

Hà Nội, ngày tháng năm 2019

NGUYỄN THẾ ANH

ii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN......................................................................................................................................i

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT............................................................................................v

DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU.............................................................................................vi

TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SỸ.............................................................................................vii

MỞ ĐẦU........................................................................................................................................................1

CHƢƠNG 1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ THẺ

CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI..........................................................................................6

1.1.Khái niệm và phân loại thẻ ngân hàng thƣơng mại................................................6

1.1.1.Khái niệm về thẻ ngân hàng..........................................................................................6

1.1.2. Phân loại thẻ ngân hàng..................................................................................................8

1.1.3. Cấu tạo thẻ ngân hàng...................................................................................................14

1.2. Dịch vụ thẻ của ngân hàng thƣơng mại.....................................................................15

1.2.1. Khái niệm về dịch vụ thẻ ngân hàng.......................................................................15

1.2.2. Vai trò và lợi ích của dịch vụ thẻ ngân hàng......................................................16

1.2.3. Nội dung của dịch vụ thẻ ngân hàng......................................................................19

1.2.4. Rủi ro trong hoạt động cung cấp dịch vụ.............................................................25

1.3. Phát triển dịch vụ thẻ của ngân hàng thƣơng mại...............................................26

1.3.1. Khái niệm về phát triển dịch vụ thẻ của ngân hàng thương mại.............26

1.3.2. Các tiêu chí đánh giá sự phát triển dịch vụ thẻ của ngân hàng thương

mại.........................................................................................................................................................27

1.3.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển dịch vụ thẻ của ngân hàng

thương mại........................................................................................................................................33

Kết luận chƣơng 1................................................................................................................................37

CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ THẺ TẠI NGÂN

HÀNG TMCP ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM.............................................38

2.1 . Một số nét về Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam.............38

2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển.........................................................................38

2.1.2.Cơ cấu tổ chức.....................................................................................................................42

2.1.3. Hoạt động và kết quả kinh doanh.............................................................................43

iii

2.2. Thực trạng phát triển dịch vụ thẻ tại Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát

triển Việt Nam ...................................................................................................... 47

2.2.1. Thực trạng các loại thẻ và dịch vụ thẻ tại BIDV ................................... 47

2.2.2. Thực trạng công nghệ được sử dụng để cung ứng dịch vụ thẻ ........... 52

2.2.3. Thực trạng phát triển dịch vụ thẻ hiện có cung cấp các máy ATM, POS . 55

2.2.4. Thực trạng phát triển dịch vụ thẻ dựa trên doanh số sử dụng, doanh số

thanh toán qua thẻ của BIDV ........................................................................... 56

2.2.5. Thực trạng phát triển dịch vụ thẻ dựa trên sự gia tăng thu nhập từ dịch

vụ phát hành thẻ và thanh toán thẻ .................................................................. 58

2.2.6. Thực trạng hạn chế rủi ro trong dịch vụ phát hành thẻ và thanh toán

thẻ góp phần vào sựu phát triển dịch vụ thẻ tại BIDV. .................................... 59

2.2.7. Thực trạng ứng dụng công nghệ để phát triển dịch vụ thẻ của BIDV . 60

2.2.8. Thực trạng phát triển dịch vụ thẻ của BIDV dựa rên điều tra xã hội học

của tác giả. .......................................................................................................... 62

2.3. Nhận xét về phát triển dịch vụ thẻ tại Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và Phát

triển Việt Nam ...................................................................................................... 64

2.3.1. Những kết quả đạt được .......................................................................... 64

2.3.2. Những hạn chế ........................................................................................ 65

2.3.3. Nguyên nhân của các hạn chế ................................................................ 68

Kết luận chƣơng 2 ................................................................................................... 71

CHƢƠNG 3 GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ THẺ TẠI NGÂN HÀNG

THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƢ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM.............. 72

3.1. Định hƣớng và mục tiêu phát triển dịch vụ thẻ tại Ngân hàng TMCP

Đầu tƣ và Phát triển Việt Nam giai đoạn 2020 – 2030 ...................................... 72

3.1.1. Nắm vững mục tiêu phát triển toàn diện của BIDV trong thời gian 2020

- 2030 .................................................................................................................. 72

3.1.2. Đối với hoạt động phát hành thẻ ............................................................. 73

3.1.3. Đối với hoạt động thanh toán thẻ ............................................................ 73

3.2. Kinh Nghiệm Phái Triển Dịch Vụ Thẻ Tại Một Số Ngân Hàng Và Bài

Học Kinh Nghiệm Cho BIDV .............................................................................. 74

3.2.1. Kinh nghiệm phát triển dịch vụ thẻ của một số NHTM ......................... 74

iv

3.2.2. Một số bài học đối với Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt

Nam ......................................................................................................................................................77

3.3. Các Giải pháp phát triển dịch vụ thẻ tại Ngân hàng TMCP Đầu tƣ và

Phát triển Việt Nam.........................................................................................................................78

3.3.1. Nhóm giải pháp đối với bidv trong việc phát triển dịch vụ thẻ..................78

3.4. Một số kiến nghị.......................................................................................................................83

3.4.1. Đối với Chính phủ............................................................................................................83

3.4.2. Đối với Ngân hàng nhà nước.....................................................................................85

3.4.3. Đối với Hiệp hội thẻ.........................................................................................................86

Kết luận chƣơng 3................................................................................................................................88

KẾT LUẬN...............................................................................................................................................89

TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................................................90

PHỤ LỤC.................................................................................................................92

v

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

ATM Máy rút tiền tự động (Automated Teller Machine)

Banknetvn Công ty cổ phần Chuyển mạch Tài chính Quốc gia Việt Nam

BIDV Ngân hàng Thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam

DSTT Doanh số thanh toán

DSSD Doanh số sử dụng

ĐƯTM Điểm ứng tiền mặt

ĐVCNT Đơn vị chấp nhận thẻ

EDC Thiết bị đọc thẻ điện tử

NHNN Ngân hàng nhà nước

NHPHT Ngân hàng phát hành thẻ

NHTM Ngân hàng thương mại

NHTTT Ngân hàng thanh toán thẻ

PIN Mã số định danh cá nhân

POS Điểm bán hàng (Point of Sale)

Smartlink Công ty cổ phần dịch vụ thẻ Smartlink

TCCMT Tổ chức chuyển mạch thẻ

TCPHT Tổ chức phát hành thẻ

TCTQT Tổ chức thẻ quốc tế

TCTTT Tổ chức thanh toán thẻ

TMCP Thương mại cổ phần

Vietcombank Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại Thương Việt Nam

WTO Tổ chức thương mại thế giới

WB Ngân hàng thế giới

GHNĐ Ghi nợ nội địa

GNQT Ghi nợ quốc tế

TDQT Tín dụng quốc tế

LVCH Luận văn cao học

vi

DANH MỤC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU

Sơ đồ 1.1: Phân loại thẻ Ngân hàng....................................................................................................7

Sơ đồ 1.2: Quy trình phát hành thẻ....................................................................................................20

Sơ đồ 1.3: Qui trình hoạt động thanh toán thẻ..............................................................................23

Sơ đồ 2.1: Cơ cấu tổ chức của BIDV................................................................................................42

Sơ đồ 2.2: Cơ cấu tổ chức tại Trụ sở chính....................................................................................43

Bảng 2.1: Tổng tài sản của BIDV giai đoạn 2014-2017..........................................................44

Biểu đồ 2.1: Cơ cấu vốn chủ sở hữu của BIDV...........................................................................45

Bảng 2.2: Vốn chủ sở hữu của BIDV giai đoạn 2014-2017.................................................45

Bảng 2.3: Các chỉ tiêu tổng hợp về kết quả kinh doanh của BIDV....................................46

Bảng 2.4: Sự đa dạng về sản phẩm thẻ qua các năm của BIDV...........................................49

Biểu đồ 2.2: Số lượng thẻ lũy kế qua các năm của BIDV.......................................................50

Biểu đồ 2.3: Số lượng thẻ tăng ròng qua các năm của BIDV................................................50

Biểu đồ 2.4: Thị phần thẻ phát hành của các ngân hàng năm 2017....................................52

Biểu đồ 2.5: Số lượng máy ATM và máy POS của BIDV qua các năm 2015 – 201756

Biểu đồ 2.6: Doanh số sử dụng và doanh số thanh toán thẻ BIDV từ 2015 – 2017 ... 56

Bảng 2.6: Tăng trưởng doanh số sử dụng và doanh số thanh toán thẻ qua các năm

2015 - 2017 ................................................................................................................. 57

Biểu đồ 2.7: Thị phần doanh số sử dụng thẻ của các ngân hàng năm 2017 ............... 57

Biểu đồ 2.8: Thị phần doanh số thanh toán thẻ của các ngân hàng năm 2017 ........... 58

Biểu đồ 2.9: Thu nhập từ dịch vụ PHT và TTT của BIDV từ 2015 – 2017 ............... 59

Biểu đồ 2.10: Tỷ lệ rủi ro gian lận trong PHT của BIDV từ 2015 – 2017 ................. 59

Biểu đồ 2.11: Tỷ lệ rủi ro gian lận trong TTT của BIDV từ 2015 – 2017 .................. 60

vii

TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SỸ

Với sự phát triển của nền kinh tế nước ta những năm gần đây, cùng với xu thế

hội nhập quốc tế, các NHTM cũng thay đổi xu hướng phát triển, trong đó tập trung

nguồn lực phát triển lĩnh vực dịch vụ thay vì chỉ tập trung vào lĩnh vực tín dụng và

huy động vốn như trước đây. Trong đó, dịch vụ thẻ hiện đang là lĩnh vực được quan

tâm nhất hiện nay.

BIDV là một nằm trong top 4 Ngân hàng hàng đầu Việt Nam, mặc dù vậy dịch

vụ thẻ của BIDV lại không tương xứng với ưu thế của mình. Sau hơn 20 năm triển

khai, mặc dù dịch vụ thanh toán thẻ của BIDV đã đạt được những kết quả nhất định

trong thời gian qua, nhưng cũng phải đối mặt với không ít những khó khăn và thách

thức. Đó là mạng lưới máy ATM chưa phát triển, sản phẩm thẻ chưa thực sự đa

dạng và phong phú, sự cạnh tranh với các NHTM trong và ngoài nước về dịch vụ

thẻ ngày càng khốc liệt. Chính vì lý do đó, tác giả đã chọn vấn đề nghiên cứu của

luận văn thạc sỹ : “Phát triển dịch vụ thẻ tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát

triển Việt Nam” làm đề tài cho LVCH của mình.

Trong Chương 1, LV trình bày một số lý luận về phát triển dịch vụ thẻ, khái

niệm và phân loại các loại thẻ đang có trên thị trường.

Một số khái quát về NGTH, các dịch vụ thẻ mà các NHTM đang cung cấp, các

chỉ tiêu đánh giá sự phát triển vụ thẻ của NHTM.

Trong Chương 2, LV giới thiệu chung về sự hình thành và phát triển của

BIDV và phân tích thực trạng phát triển dịch vụ thẻ của BIDV.

Trọng tâm của Chương 2 là phân tích thực trang phát triển dịch vụ thẻ của

BIDV. Phân tích về sự gia tăng quy mô về dịch vụ thẻ và chất lượng công nghệ thực

hiện dịch vụ thẻ của BIDV. Kết quả mà BIDV thu lại được bao gồm: (i) Sự nhanh

chóng và thuận tiện của dịch vụ thẻ BIDV; (ii) Sự an toàn và đáng tin cậy;(iii) Sự

gia tăng tính năng, tiện ích của thẻ; (iv) Tính bảo mật; (v) Sự đảm bảo/ Niềm tin;

(vi) Tính thẩm mỹ; (vii) Tính đáp ứng.

Trong Chương 2, LV còn chỉ ra những điểm đã đạt được và những điểm hạn

chế trong phát triên dịch vụ thẻ của BIDV, trong đó có bốn kết quả mà BIDV đã đạt

được: (1) Sự gia tăng các tiện ích dịch vụ thẻ; (2) Sự gia tăng các sản phẩm thẻ; (3)

viii

Góp phần nâng cao uy tín, hình ảnh và mở rộng thị phần thẻ cho BIDV; (4) Chính

sách giá phí sản phẩm dịch vụ thẻ của BIDV

Bên cạnh đó còn những mặt hạn chế, đó là:

- Sản phẩm và dịch vụ còn nghèo nàn

- Doanh số một số dịch vụ thẻ còn thấp

- Mức độ sử dụng thẻ của khách hàng còn thấp

- Mức độ sử dụng thẻ của khách hàng còn thấp

- Độ an toàn, bảo mật thông tin vẫn chưa cao

- Hệ thống máy ATM tuy nhiều nhưng phân bố chưa đồng đều, chưa được

nâng cấp, đồng bộ

- Thái độ phục vụ của cán bộ nhân viên chưa được đánh giá cao

Trong Chương 3, dựa trên những cơ sở lý luận rõ ràng những hạn chế đang tồn

tại của BIDV, luận văn đưa ra những phương hướng giải và giải phát triển dịch vụ

thẻ của BIDV.

Tại Chương 3, LV đã xác định rõ phương hướng và mục tiêu phát triển dịch vụ

thẻ tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam cho giai đoạn 2020 – 2022

và LV đã phân tích những bài học kinh nghiệm từ những NHTM khác và đề xuất

giải pháp, kinh nghiệm để BIDV phát triển dịch vụ thẻ của BIDV.

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Thanh toán là cầu nối giữa sản xuất, lưu thông và tiêu dùng. Đồng thời nó

cũng là khâu mở đầu và là khâu kết thúc của quá trình tái sản xuất xã hội. Hiện nay,

nền kinh tế thế giới đã phát triển sang một giai đoạn mới, lúc này ngân hàng cần

phải phát huy đầy đủ các chức năng của mình đó là trung tâm thanh toán của nền

kinh tế. Tổ chức tốt công tác thanh toán nói chung sẽ tạo điều kiện cho quá trình sản

xuất kinh doanh được tiến hành một cách trôi chảy nhịp nhàng.

Khi nền kinh tế xã hội càng phát triển, tỷ lệ thanh toán bằng tiền mặt ngày

càng giảm và tỷ lệ các công cụ thanh toán không dùng tiền mặt ngày càng tăng.

Đỉnh cao của sự phát triển các công cụ thanh toán không dùng tiền mặt là sự ra đời

của thẻ thanh toán điện tử. Đối với các ngân hàng thương mại, thẻ thanh toán điện

tử là công cụ chính trong hoạt động bán lẻ, mang lại một định hướng mới cho hoạt

động kinh doanh ngân hàng, có tác động lớn đến hiệu quả kinh doanh của mỗi ngân

hàng theo hướng mở rộng mảng kinh doanh dịch vụ vừa tăng thu nhập, mở rộng

quy mô vừa giảm rủi ro từ hoạt động tín dụng truyền thống. Tạo cơ sở thuận lợi để

tham gia vào quá trình toàn cầu hóa, góp phần xây dựng môi trường tiêu dùng văn

minh, là điều kiện cho sự hội nhập của Việt Nam vào cộng đồng quốc tế.

BIDV là một nằm trong top 3 Ngân hàng hàng đầu Việt Nam, mặc dù vậy

dịch vụ thẻ của BIDV lại không tương xứng với ưu thế của mình. Dịch vụ thẻ bắt

đầu xuất hiện trên thị trường Việt Nam từ năm 1990, tuy nhiên phải đến năm 1995

BIDV mới chính thức đưa dịch vụ thẻ vào danh mục hoạt động kinh doanh

(https://www.bidv.com.vn/vn/ve-bidv/lich-su-phat-trien). Sau hơn 20 năm triển

khai, mặc dù dịch vụ thanh toán thẻ của BIDV đã đạt được những kết quả nhất định

trong thời gian qua, nhưng cũng phải đối mặt với không ít những khó khăn và thách

thức. Đó là mạng lưới máy ATM chưa phát triển, sản phẩm thẻ chưa thực sự đa

dạng và phong phú, sự cạnh tranh với các NHTM trong và ngoài nước về dịch vụ

thẻ ngày càng khốc liệt.

Vì vậy, qua thực tiễn công tác và với mong muốn góp phần tìm ra giải pháp

phát triển dịch vụ thẻ của các Ngân hàng Thương mại tại Việt Nam nói chung và tại

BIDV nói riêng, tôi đã chọn vấn đề nghiên cứu của luận văn thạc sỹ :