huy động và sử dụng vốn tại công ty xuất nhập khẩu intimex trong những năm gần đây

Môc lôc

Môc lôc.............................................................................................................1

danh môc b¶ng, biÓu ®å, ®å thÞ......................................................................5

Lêi nãi ®Çu.......................................................................................................7

1. Sù cÇn thiÕt cña ®Ò tµi.......................................................................................7

2. T×nh h×nh nghiªn cøu.......................................................................................7

3. Môc ®Ých nghiªn cøu........................................................................................8

4. §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu......................................................................8

5. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu....................................................................................8

§Ò tµi sö dông ph¬ng ph¸p luËn duy vËt biÖn chøng, duy vËt lÞch sö kÕt hîp

víi ph¬ng ph¸p nghiªn cøu ph©n tÝch, tæng hîp ®Ó lµm râ c¸c néi dung khoa

häc vµ thùc tiÔn cña vÊn ®Ò nghiªn cøu. C¸c ph¬ng ph¸p ®iÒu tra, thèng kª

kinh nghiÖm vµ dù b¸o còng ®ù¬c sö dông trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu............8

6. Nh÷ng ®ãng gãp míi cña luËn v¨n .................................................................9

7. Bè côc cña luËn v¨n..........................................................................................9

Ch¬ng 1: Lý luËn chung vÒ huy ®éng vµ sö dông vèn trong doanh nghiÖp

xuÊt nhËp khÈu..............................................................................................10

1.1. Doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu....................................................................10

1.1.1. Doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng..................10

1.1.2. Vèn cña doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu.................................................14

1.2. Huy ®éng vµ sö dông vèn trong doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu..............23

1.2.1. Huy ®éng vèn trong doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu.............................23

1.1.2. Sö dông vèn trong doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu................................33

1.3. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn viÖc huy ®éng vµ sö dông vèn trong doanh

nghiÖp xuÊt nhËp khÈu.......................................................................................41

1.3.1. C¸c nh©n tè bªn ngoµi..........................................................................41

1.3.2. C¸c nh©n tè thuéc vÒ doanh nghiÖp.....................................................48

- 2 -

KÕt luËn ch¬ng I............................................................................................52

Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng huy ®éng vµ sö dông vèn t¹i C«ng ty xuÊt nhËp

khÈu Intimex..................................................................................................53

2.1. Kh¸i qu¸t vÒ C«ng ty xuÊt nhËp khÈu Intimex..........................................53

2.1.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn.......................................................53

2.1.2. Mét sè thµnh tùu ®¹t ®îc......................................................................54

2.1.3. Nh÷ng mÆt h¹n chÕ..............................................................................65

2.2. Thùc tr¹ng huy ®éng vèn t¹i C«ng ty xuÊt nhËp khÈu Intimex thêi gian

qua.......................................................................................................................66

2.2.1. Thùc tr¹ng huy ®éng vèn t¹i C«ng ty xuÊt nhËp khÈu Intimex.............66

2.2.2. §¸nh gi¸ thùc tr¹ng huy ®éng vèn t¹i C«ng ty xuÊt nhËp khÈu Intimex

.........................................................................................................................70

2.2.3. Nguyªn nh©n cña nh÷ng tån t¹i vÒ huy ®éng vèn t¹i C«ng ty xuÊt nhËp

khÈu Intimex thêi gian qua:............................................................................74

2.3. Thùc tr¹ng sö dông vèn t¹i C«ng ty xuÊt nhËp khÈu Intimex thêi gian qua

.............................................................................................................................77

2.3.1. Thùc tr¹ng sö dông vèn t¹i C«ng ty xuÊt nhËp khÈu Intimex................77

2.3.2. §Ênh gi¸ thùc tr¹ng sö dông vèn t¹i C«ng ty xuÊt nhËp khÈu Intimex:

.........................................................................................................................92

2.3.3. Nguyªn nh©n cña nh÷ng tån t¹i vÒ sö dông vèn t¹i C«ng ty xuÊt nhËp

khÈu Intimex thêi gian qua:..........................................................................108

KÕt luËn ch¬ng II.........................................................................................112

Ch¬ng 3: Mét sè kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p nh»m huy ®éng, sö dông vèn cã

hiÖu qu¶ t¹i C«ng ty xuÊt nhËp khÈu Intimex..........................................114

3.1. Ph¬ng híng ho¹t ®éng cña c«ng ty Intimex trong nh÷ng n¨m tíi........114

3.1.1. Bèi c¶nh trong níc vµ quèc tÕ trong nh÷ng n¨m tíi...........................114

3.1.2. Ph¬ng híng ho¹t ®éng cña c«ng ty trong nh÷ng n¨m tíi....................116

3.2. Gi¶i ph¸p tõ doanh nghiÖp .......................................................................118

- 3 -

3.2.1. Thay ®æi m« h×nh tæ chøc qu¶n lý doanh nghiÖp................................118

Trong nhiÒu n¨m qua, nhÊt lµ tõ khi níc ta chuyÓn tõ m« h×nh kinh tÕ tËp

trung bao cÊp sang m« h×nh kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa,

c«ng ty Intimex ®· chuyÓn híng ho¹t ®éng phï hîp víi c¬ chÕ kinh tÕ míi vµ

®· ®¹t nhiÒu kÕt qu¶ kh¶ quan trong ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. Tuy nhiªn,

víi xu thÕ héi nhËp kinh tÕchung cña nÒn kinh tÕ ®ang diÔn ra víi møc ®é

ngµy cµng s©u, ph¹m vi ngµy cµng réng ®· t¸c ®éng m¹nh ®Õn ho¹t ®éng cña

c«ng ty, lµm béc lé nh÷ng khiÕm khuyÕt, h¹n chÕ do chÝnh m« h×nh tæ chøc

mµ c«ng ty ®ang qu¶n lý. Sù bÊt cËp lín nhÊt cña m« h×nh qu¶n lý cña c«ng ty

lµ vÊn ®Ì së h÷u, vèn vµ c«ng t¸c qu¶n lý nguån vèn. §iÒu nµy còng lµ t×nh

tr¹ng chung cña c¸c c«ng ty nhµ níc hiÖn nay.............................................118

VÒ vÊn ®Ò së h÷u, b¶n chÊt tuy c¬ quan qu¶n lý cÊp trªn cña c«ng ty ®îc coi

lµ ®¹i diÖn cho chñ së h÷u Nhµ níc. nhng nhiÖm vô, quyÒn h¹n l¹i ph©n ®Þnh

cha râ rµng, v× thÕ còng kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm ®Õn cïng vãi c«ng ty. VÒ vèn,

tuy c«ng ty ®îc Nhµ níc giao vèn, nhng thùc tÕ nguån vèn ®ã l¹i ®îc giao cho

c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn trùc thuéc C«ng ty. ViÖc C«ng ty nhËn vèn vµ tµi s¶n

Nhµ níc giao xuèng cho c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn chØ mang tÝnh h×nh thøc v× thùc

tÕ phÇn vèn Êy do chÝnh nh÷ng ®¬n vÞ thµnh viªn qu¶n lý vµ sö dông, trong

khi v¨n phßng c«ng ty (c¬ quan ®Çu n·o) th× cã rÊt Ýt vèn (chØ kho¶ng 20%)

vèn cña Nhµ níc...........................................................................................118

V× vËy c«ng ty gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n khi cã nhu cÇu ®Çu t vµo mét dù ¸n nµo

®ã v× vèn ®ang bÞ ph©n t¸n ë c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn. Ngoµi ra, viÖc giao vèn

cña C«ng ty cho c¸c ®¬n vÞ cÊp díi qu¶n lý vµ sö dông l¹i ph¶i thùc hiÖn theo

ph¬ng thøc kh«ng thanh to¸n, nªn t¹o ra tÝnh û l¹i cho c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn.

H¬n nòa, víi c¸ch thøc qu¶n lý vèn hiÖn t¹i, c«ng ty kh«ng thÓ thùc hiÖn huy

®éng vèn qua thÞ trêng chøng kho¸n, mét kªnh huy ®éng vèn rÊt linh ho¹t.118

§Ó kh¾c phôc nh÷ng bÊt cËp trªn, c«ng ty Intimex cÇn ph¶i s¾p xÕp vµ x©y

dùng l¹i m« h×nh tæ chøc doanh nghiÖp theo m« h×nh míi, ®ã lµ m« h×nh C«ng

ty mÑ C«ng ty con. M« h×nh nµy ®· ® – îc thÝ ®iÓm ¸p dông ë níc ta tõ n¨m

2001 ®Õn n¨m 2004 vµ ã k t thúc qu¸ tr×nh thÝ ®iÓm ®i vµo thùc hiÖn sau khi đ ế

Ngh nh s 153/2004/N -CP v t ch c, qu n lý t ng công ty nh n c ị đị ố Đ ề ổ ứ ả ổ à ướ

v chuy n i t ng công ty nh n c, công ty nh n c c l p theo mô à ể đổ ổ à ướ à ướ độ ậ

- 4 -

hình công ty m - con c ban h nh ng y 9/8/2004, chính th c hoá các ẹ đượ à à ứ

quy nh liên quan n vi c chuy n i v ho t ng c a mô hình n y. đị đế ệ ể đổ à ạ độ ủ à

.......................................................................................................................119

3.2.2. §a d¹ng hãa h×nh thøc huy ®éng vèn huy ®éng vèn:..........................120

3.2.3. §Èy m¹nh ho¹t ®éng Marketing..........................................................120

3.2.4. Duy tr× nguån hµng æn ®Þnh, chÊt lîng cao.........................................122

3.2.5. Tæ chøc qu¶ng c¸o giíi thiÖu c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cña C«ng ty...122

3.3. KiÕn nghÞ ®èi víi Nhµ níc .......................................................................123

3.3.1. Ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn c¸c tæ chøc trung gian tµi chÝnh..................123

3.3.2. Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch tµi chÝnh, tiÒn tÖ .............................................125

3.3.3. T¨ng cêng sù hç trî cña Nhµ níc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp

khÈu...............................................................................................................126

3.3.4. Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý xuÊt khÈu...........................129

3.3.5. §Èy m¹nh hîp t¸c quèc tÕ..................................................................130

KÕt luËn ch¬ng III.......................................................................................131

KÕt luËn chung.............................................................................................132

Danh môc tµi liÖu tham kh¶o.....................................................................134

- 5 -

danh môc b¶ng, biÓu ®å, ®å thÞ

B¶ng 2.1: C¬ cÊu vèn cña c«ng ty Intimex qua c¸c n¨m..................................66

B¶ng 2.2: Nguån vèn cña Intimex qua c¸c n¨m...............................................67

BiÓu ®å 2.1: Tû träng vèn vay ng©n hµng trong tæng vèn cña c«ng ty............67

BiÓu ®å 2.2: Tû träng tÝn dông th¬ng m¹i trong tæng nî ph¶i tr¶ ....................69

B¶ng 2.3: C¸c nguån vèn chñ yÕu cña c¸c doanh nghiÖp thuéc Bé th¬ng m¹i

(DN)....................................................................................................................70

B¶ng 2.4: Doanh thu vµ lîi nhuËn cña c«ng ty qua c¸c n¨m............................72

B ng 2.5: Thùc tr¹ng sö dông vèn cña C«ng ty qua c¸c n¨m ả ..........................77

BiÓu ®å 2.3 Quy m« vèn cña c«ng ty qua c¸c n¨m...........................................78

§å thÞ 2.1: C¬ cÊu vèn cña c«ng ty qua c¸c n¨m..............................................78

BiÓu ®å 2.4 Tèc ®é t¨ng cña vèn cè ®Þnh vµ vèn lu ®éng.................................79

B¶ng 2.6: HiÖu qu¶ sö dông tæng vèn cña c«ng ty Intimex:............................82

BiÓu ®å 2.5: HiÖu suÊt sö dông vèn cña c«ng ty Intimex qua c¸c n¨m (%)....84

BiÓu ®å 2.6a: Doanh lîi tæng vèn cña c«ng ty Intimex qua c¸c n¨m (%).......85

BiÓu ®å 2.6b: Doanh lîi vèn chñ së h÷u cña c«ng ty Intimex qua c¸c n¨m ...85

B¶ng 2.7 : HiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh t¹i c«ng ty Intimex.........................86

BiÓu ®å 2.7: HiÖu suÊt sö dông VC§ cña c«ng ty Intimex qua c¸c n¨m (%).88

BiÓu ®å2.8: HiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh cña c«ng ty Intimex qua c¸c n¨m

(%)......................................................................................................................89

B¶ng 2.8 : HiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng t¹i c«ng ty Intimex:........................90

BiÓu ®å 2.9: Sè vßng quay VL§ cña c«ng ty Intimex qua c¸c n¨m (%)........91

BiÓu ®å 2.10: Søc sinh lêi cña vèn lu ®éng t¹i c«ng ty Intimex qua c¸c n¨m

(%)......................................................................................................................92

BiÓu ®å 2.11 : Doanh thu thùc hiÖn vµ kÕ ho¹ch cña c«ng ty qua c¸c n¨m.....93

BiÓu ®å 2.12: Lîi nhuËn thùc hiÖn vµ kÕ ho¹ch cña c«ng ty qua c¸c n¨m......94

B¶ng 2.9: So s¸nh hiÖu suÊt sö dông vèn .........................................................96

BiÓu ®å 2.13: So s¸nh doanh thu trong n¨m 2004 (Tr.®)..................................97

BiÓu ®å 2.14: So s¸nh lîi nhuËn cña c¸c c«ng ty trong n¨m 2004 (Tr.®)........98

- 6 -

BiÓu ®å 2.15: So s¸nh hiÖu suÊt sö dông tæng vèn 2004(%)............................98

BiÓu ®å 2.16: So s¸nh doanh lîi tæng vèn trong n¨m 2004 (%).......................99

BiÓu ®å 2.17: So s¸nh doanh lîi vèn chñ së h÷u trong n¨m 2004(%)...........100

B¶ng 2.10: So s¸nh hiÖu qu¶ sö dông vèn trong n¨m 2004............................101

BiÓu ®å 2.18: So s¸nh doanh lîi vèn chñ sì h÷u............................................102

BiÓu ®å 2.19: So s¸nh doanh lîi tæng vèn.......................................................103

B¶ng 2.11 : So s¸nh kim ngh¹ch xuÊt nhËp khÈu .........................................104

BiÓu ®å 2.20: So s¸nh kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu (1000 USD)......................104

BiÓu ®å 2.21: So s¸nh kim ng¹ch xuÊt khÈu (1000 USD).............................105

B¶ng 2.12: b¶ng so s¸nh kim ngh¹ch xuÊt nhËp khÈu vµ xuÊt khÈu .............105

B¶ng 2.13: So s¸nh chØ tiªu vÒ TSL§ vµ §Çu t ng¾n h¹n..............................109

B¶ng 2.14: So s¸nh gi¸ vèn vµ doanh thu cña c«ng ty qua c¸c n¨m

...........................................................................................................................111

B¶ng 2.15: Chi phÝ l·i vay vµ tû lÖ chi phÝ l·i vay trong tæng chi phÝ............112

- 7 -

Lêi nãi ®Çu

1. Sù cÇn thiÕt cña ®Ò tµi

Vèn ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh lu«n lµ c©u hái ®Æt ra cho mäi doanh

nghiÖp. Tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch hãa tËp trung chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng, c¸c

doanh nghiÖp ®øng tríc rÊt nhiÒu vÊn ®Ò bøc xóc. Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò ®ã

lµ : Vèn vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn. HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c

doanh nghiÖp phô thuéc rÊt chÆt chÏ vµo viÖc huy ®éng vèn vµ sö dông vèn cã

hiÖu qu¶.

Thêi gian võa qua, c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu nãi chung, còng

nh C«ng ty xuÊt nhËp khÈu Intimex - trùc thuéc Bé th¬ng m¹i nãi riªng, ®· cã

nhiÒu nç lùc trong viÖc khai th¸c vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn. Tuy

nhiªn, v× nhiÒu lý do chñ quan vµ kh¸ch quan, C«ng ty xuÊt nhËp khÈu

Intimex ®· gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n trong viÖc huy ®éng vµ sö dông vèn. VÊn

®Ò ®Æt ra cho c«ng ty kh«ng chØ lµ huy ®éng ®îc ®ñ vèn mµ lµm thÕ nµo dÓ sö

dông vèn cã hiÖu qu¶.

V× vËy, t«i ®· lùa chän “Huy ®éng vµ sö dông vèn t¹i C«ng ty xuÊt

nhËp khÈu Intimex trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y” lµm ®Ò tµi luËn v¨n th¹c sü.

2. T×nh h×nh nghiªn cøu

ë níc ta hiÖn nay, cã mét sè c«ng tr×nh, bµi viÕt ®Ò cËp tíi vÊn ®Ò huy

®éng vµ sö dông vèn vµ mét sè ®Ò tµi nghiªn cøu xoay quanh hiÖu qu¶ ho¹t

®éng xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam. VÝ dô nh :

1. Lª Quang BÝnh - Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch hiÖu qu¶ sö dông vèn vµ mét sè

gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp

c«ng nghiÖp quèc phßng - LuËn ¸n PTS, 1995

2. Bµn vÒ gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn - T¹p chÝ ThÞ trêng tµi

chÝnh tiÒn tÖ -Sè 28, th¸ng 5-2002

- 8 -

3. Huy ®éng vµ sö dông vèn cho ph¸t triÓn c«ng nghiÖp - T¹p chÝ chiÕn lîc

vµ chÝnh s¸ch c«ng nghiÖp - Bé C«ng nghiÖp - Sè 2/2004.

4. CÇn chó träng h¬n ®Õn kim ng¹ch thùc thu vµ lîi nhuËn tõ xuÊt khÈu –

T¹p chÝ Th¬ng m¹i – Sè 15/4/2005

vv...

Tuy nhiªn, c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu nµy míi chØ ®Ò cËp tíi viÖc huy

®éng vµ sö dông vèn trong mét sè lo¹i h×nh doanh nghiÖp s¶n xuÊt, th¬ng m¹i

hay mét sè vÊn ®Ò xoay quanh néi dung ®ã, cha ®i s©u vµo nghiªn cøu mét

c¸ch ®Çy ®ñ, chuyªn s©u theo ®Æc thï riªng cña mét c«ng ty xuÊt nhËp khÈu.

V× vËy, luËn v¨n sÏ kÕ thõa vµ tiÕp tôc nghiªn cøu vÊn ®Ò trªn t¹i C«ng ty xuÊt

nhËp khÈu Intimex.

3. Môc ®Ých nghiªn cøu

Kh¶o s¸t vµ ph©n tÝch vÒ thùc tr¹ng huy ®éng vµ sö dông vèn t¹i C«ng

ty xuÊt nhËp khÈu Intimex ®Ó t×m ra nh÷ng nguyªn nh©n yÕu kÐm, tõ ®ã ®Ò

xuÊt mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng huy ®éng vµ sö dông vèn cã

hiÖu qu¶ t¹i c«ng ty nµy.

4. §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu

§Ò tµi tËp trung nghiªn cøu vÊn ®Ò huy ®éng vµ sö dông vèn tµi chÝnh

t¹i C«ng ty xuÊt nhËp khÈu Intimex trùc thuéc Bé thong m¹i trong nh÷ng n¨m

gÇn ®©y.

5. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu

§Ò tµi sö dông ph¬ng ph¸p luËn duy vËt biÖn chøng, duy vËt lÞch sö kÕt

hîp víi ph¬ng ph¸p nghiªn cøu ph©n tÝch, tæng hîp ®Ó lµm râ c¸c néi dung

khoa häc vµ thùc tiÔn cña vÊn ®Ò nghiªn cøu. C¸c ph¬ng ph¸p ®iÒu tra, thèng

kª kinh nghiÖm vµ dù b¸o còng ®ù¬c sö dông trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu.

- 9 -

6. Nh÷ng ®ãng gãp míi cña luËn v¨n

- Lµm râ thùc tr¹ng huy ®éng vµ sö dông vèn t¹i c«ng ty xuÊt nhËp

khÈu Intimex trùc thuéc Bé Thong M¹i thêi gian qua, ph¸t hiÖn nh÷ng tån t¹i

cÇn kh¾c phôc vµ nh÷ng c¨n nguyªn cña nh÷ng tån t¹i ®ã.

- §Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng huy ®éng vµ sö

dông vèn cã hiÖu qu¶ t¹i C«ng ty xuÊt nhËp khÈu Intimex trùc thuéc Bé Th-

¬ng m¹i.

7. Bè côc cña luËn v¨n

Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn, danh môc tµi liÖu tham kh¶o, luËn v¨n ®-

îc kÕt cÊu thµnh 3 ch¬ng:

Ch¬ng 1: Lý luËn chung vÒ huy ®éng vµ sö dông vèn trong doanh

nghiÖp xuÊt nhËp khÈu.

Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng huy ®éng vµ sö dông vèn t¹i C«ng ty xuÊt nhËp

khÈu Intimex.

Ch¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng huy ®éng vµ sö

dông vèn cã hiÖu qu¶ t¹i C«ng ty xuÊt nhËp khÈu Intimex.

- 10 -

Ch¬ng 1: Lý luËn chung vÒ huy ®éng vµ sö dông vèn

trong doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu

1.1. Doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu

1.1.1. Doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng

1.1.1.1. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu

Theo LuËt doanh nghiÖp cña ViÖt Nam ®îc Quèc héi th«ng qua ngµy

12/6/1999 vµ cã hiÖu lùc thi hµnh tõ ngµy 01/01/2000, th× "Doanh nghiÖp lµ tæ

chøc kinh tÕ cã tªn riªng, cã tµi s¶n, cã trô së giao dÞch æn ®Þnh, ®îc ®¨ng ký

kinh doanh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt nh»m ®¹t môc ®Ých thùc hiÖn c¸c ho¹t

®éng kinh doanh". [23,tr.476]

T¹i LuËt doanh nghiÖp còng chØ râ : "Kinh doanh lµ viÖc thùc hiÖn mét,

mét sè hoÆc tÊt c¶ c¸c c«ng ®o¹n cña qu¸ tr×nh ®Çu t, tõ s¶n xuÊt ®Õn tiªu thô

s¶n phÈm hoÆc cung øng dÞch vô trªn thÞ trêng nh»m môc ®Ých sinh lîi".

[23,tr.476]

Ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu lµ ho¹t ®éng trao ®æi hµng ho¸

gi÷a níc nµy víi níc kh¸c th«ng qua ho¹t ®éng mua vµ b¸n ë ph¹m vi quèc tÕ.

Doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu lµ doanh nghiÖp cã chøc n¨ng chñ yÕu lµ

thùc hiÖn ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, doanh thu xuÊt nhËp khÈu

chiÕm phÇn lín doanh thu cña doanh nghiÖp.

Ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu lµ ho¹t ®éng ë

ph¹m vi quèc tÕ nªn chÞu sù t¸c ®éng m¹nh mÏ cña luËt ph¸p quèc tÕ, bÞ ¸p

lùc c¹nh tranh lín. Ngoµi ra, do doanh nghiÖp ph¶i sö dông ngo¹i tÖ trong

thanh to¸n quèc tÕ nªn chÞu ¶nh hëng lín cña c¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh tiÒn tÖ

trong níc. Khi tû gi¸ ngo¹i tÖ thay ®æi sÏ lµm ¶nh hëng lín ®Õn ho¹t ®éng

xuÊt nhËp khÈu. Bëi vËy, ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i n¾m b¾t ®îc thÞ trêng thÕ

giíi, cã ®îc ®Þnh híng kinh doanh ®óng ®¾n, cã ®éi ngò nh©n viªn am hiÓu

luËt ph¸p quèc tÕ, am hiÓu thÞ trêng quèc tÕ vµ giái ngo¹i ng÷, giái nghiÖp vô.

- 11 -

1.1.1.2. Ph©n lo¹i doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu

Cã nhiÒu tiªu thøc ®Ó ph©n läai doanh nghiÖp nãi chung hay doanh

nghiÖp xuÊt nhËp khÈu nãi riªng, song, ®Ó nghiªn cøu vÊn ®Ò huy ®éng vµ sö

dông vèn cã hiÖu qu¶ th× cã thÓ sö dông c¸c tiªu thøc ph©n lo¹i sau:

- Theo tÝnh chÊt së h÷u bao gåm :

• Doanh nghiÖp Nhµ níc

• Doanh nghiÖp ngoµi Nhµ níc : doanh nghiÖp tËp thÓ, doanh

nghiÖp t nh©n, C«ng ty hîp danh,...

• Doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi.

- Theo quy m« bao gåm : doanh nghiÖp quy m« lín, quy m« võa vµ

quy m« nhá. Quy m« ®îc ph¶n ¸nh chñ yÕu theo 2 tiªu thøc: Sè lao ®éng vµ

sè vèn tÝnh b»ng tiÒn. Theo §iÒu 3, NghÞ ®Þnh sè 90/2001/ N§-CP ngµy

23/11/2001 cña ChÝnh phñ vÒ trî gióp DN nhá vµ võa quy ®Þnh: Doanh nghiÖp

nhá vµ võa lµ DN cã vèn ®¨ng ký kh«ng qu¸ 10 tû ®ång hoÆc sè lao ®éng

trung b×nh hµng n¨m kh«ng qu¸ 300 ngêi.

- Theo lÜnh vùc kinh doanh bao gåm: doanh nghiÖp kinh doanh trªn mét

hoÆc nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau nh kinh doanh t liÖu s¶n xuÊt, t liÖu tiªu

dïng,... kinh doanh tæng hîp.

1.1.1.3. Vai trß cña doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu

Vai trß cña doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu tríc hÕt ®îc nh×n nhËn qua vai

trß cña ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu.

XuÊt nhËp khÈu ®îc kh¼ng ®Þnh lµ ho¹t ®éng tÊt yÕu kh¸ch quan trong

qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.

Trong lÞch sö ph¸t triÓn kinh tÕ thÕ giíi,®· kh¼ng ®Þnh “mét ®Êt níc

muèn ph¸t triÓn mét c¸ch nhanh chãng bÒn v÷ng, ngoµi viÖc ph¶i khai th¸c tèi

®a tiÒm n¨ng trong níc, th× ph¶i biÕt tËn dông “tinh hoa “ cña khoa häc kü

- 12 -

thuËt, cña kinh tÕ thÕ giíi, ph¸t huy lîi thÕ cña kinh tÕ trong níc th«ng qua

xuÊt nhËp khÈu”. [5,tr.101]

§Æc biÖt trong thêi ®¹i ngµy nay, sù tham gia vµo ph©n c«ng lao ®éng

quèc tÕ cña mét níc tøc lµ níc ®ã ®i vµo chuyªn m«n hãa s¶n xuÊt s¶n phÈm

ho¨c cung cÊp dÞch vô nµo ®ã cho quèc gia kh¸c th«ng qua trao ®æi mua b¸n,

dùa vµo lîi thÕ tuyÖt ®èi vµ lîi thÕ t¬ng dèi cña níc m×nh. Trong ®iÒu kiÖn

hiÖn nay, xu híng toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ cña c¸c níc trªn thÕ giíi ®ang

diÔn ra víi tèc ®é ngµy cµng cao khiÕn cho c¸c quèc gia trong khu vùc vµ trªn

thÕ giíi trong mèi t¬ng quan chÆt chÏ, kh«ng mét quèc gia nµo muèn ph¸t

triÓn mµ l¹i cho phÐp m×nh ®øng ngoµi “cuéc ch¬i” chung. §øng ngoµi cã

nghÜa lµ bÞ lo¹i bá, lµ ®¸nh mÊt c¬ héi vµ cã thÓ sÏ ph¶i tù m×nh ®èi phã víi

nh÷ng khã kh¨n to lín. ChÝnh v× vËy, xuÊt nhËp khÈu ®îc thõa nhËn lµ ho¹t

®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i rÊt c¬ b¶n, lµ ph¬ng tiÖn ®Ó ph¸t triÓn ®Êt nø¬c.

VÒ xuÊt khÈu, vai trß cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®îc thÓ hiÖn qua nh÷ng

néi dung sau:

- XuÊt khÈu t¹o nguån vèn chñ yÕu ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ:

C«ng nghiÖp ho¸ theo nh÷ng bíc đi thÝch hîp lµ con ®êng tÊt yếu ®Ó

kh¾c phôc t×nh tr¹ng ®ãi nghÌo vµ chËm ph¸t triÓn cña ®Êt níc. §Ó c«ng

nghiÖp ho¸ ®Êt níc trong thêi gian ng¾n ®ßi hái ph¶i cã sè vèn lín ®Ó nhËp

khÈu m¸y mãc, thiÕt bÞ, c«ng nghÖ tiªn tiÕn.

Nguån vèn ®Ó nhËp khÈu cã thÓ lÊy tõ nhiÒu nguån nh: ®Çu t cña níc

ngoµi, vay nî, viÖn trî... nhng råi còng ph¶i tr¶ b»ng c¸ch nµy hay c¸ch kh¸c

ë thêi kú sau nµy. Nh vËy, chØ cã xuÊt khÈu lµ nguån vèn quan träng nhÊt ®Ó

nhËp khÈu vµ c«ng ngiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.

- XuÊt khÈu ®ãng gãp vµo chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, thóc ®Èy s¶n xuÊt

ph¸t triÓn:

C¬ cÊu s¶n xuÊt vµ tiªu dïng trªn thÕ giíi ®ang thay ®æi mét c¸ch

m¹nh mÏ. §ã lµ thµnh qu¶ cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i.

- 13 -

Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ phï hîp víi sù

ph¸t triÓn kinh tÕ thÕ giíi lµ tÊt yÕu ®èi víi nh÷ng níc ®ang trªn ®êng t×m

kiÕm sù ®i lªn. HiÖn nay ngêi ta thiªn vÒ xu híng coi träng thÞ trêng - ®Æc biÖt

lµ thÞ trêng thÕ giíi – lµ yÕu tè quan träng ®Ó tæ chøc s¶n xuÊt. ®iÒu ®ã t¸c

®éng tÝch cùc ®Õn sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn.

- XuÊt khÈu lµ c¬ së ®Ó më réng quan hÖ vµ thóc ®Èy quan hÖ kinh tÕ

®èi ngo¹i cña ®Êt níc. XuÊt khÈu vµ c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i cã t¸c ®éng

qua l¹i víi nhau. XuÊt khÈu lµ mét ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i, ®ång thêi thóc

®Èy c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i kh¸c nh: quan hÖ tÝn dông, ®Çu t, më réng

vËn t¶i quèc tÕ...MÆt kh¸c, chÝnh c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i nµy t¹o tiÒn ®Ò

cho më réng xuÊt khÈu.

- XuÊt khÈu t¹o ra kh¶ n¨ng më réng thÞ trêng tiªu thô gãp phÇn cho

s¶n xuÊt ph¸t triÓn æn ®Þnh. XuÊt khÈu t¹o ®iÒu kiÖn më réng kh¶ n¨ng cung

cÊp ®Çu vµo cho s¶n xuÊt trong níc. XuÊt khÈu t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò kinh tÕ -

kü thuËt nh»m c¶i t¹o vµ n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt trong níc. XuÊt khÈu gãp

phÇn gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm vµ c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n.

- XuÊt khÈu ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i lu«n lu«n ®æi míi vµ hoµn

thiÖn c«ng viÖc qu¶n trÞ s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh

cña hµng ho¸ trªn thÞ trêng thÕ giíi.

VÒ nhËp khÈu, vai trß cña ho¹t ®éng nhËp khÈu ®îc thÓ hiÖn qua nh÷ng

néi dung sau:

- NhËp khÈu t¹o kh¶ n¨ng cung øng ®Çu vµo cho s¶n xuÊt, n©ng cao

n¨ng lùc s¶n xuÊt trong níc. NhËp khÈu bæ sung kÞp thêi nh÷ng mÆt mÊt c©n

®èi cña nÒn kinh tÕ, ®¶m b¶o ph¸t triÓn kinh tÕ c©n ®èi vµ æn ®Þnh.

- NhËp khÈu t¹o sù c¹nh tranh cña hµng ho¸ néi vµ hµng ho¸ ngo¹i, t¹o

ra n¨ng lùc cho c¸c nhµ s¶n xuÊt trong níc buéc ph¶i v¬n lªn tån t¹i, t¹o sù

ph¸t triÓn thùc chÊt cña s¶n xuÊt x· héi vµ thanh läc c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt yÕu

kÐm.