Thư viện tri thức trực tuyến
Kho tài liệu với 50,000+ tài liệu học thuật
© 2023 Siêu thị PDF - Kho tài liệu học thuật hàng đầu Việt Nam
Hứng thú nghề nghiệp của học sinh ở một số trường trung học phổ thông tại huyện Bến Lức, tỉnh Long An
Nội dung xem thử
Mô tả chi tiết
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Trần Phi Hùng
HỨNG THÚ NGHỀ NGHIỆP CỦA HỌC SINH
Ở MỘT SỐ TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
TẠI HUYỆN BẾN LỨC, TỈNH LONG AN
LUẬN VĂN THẠC SĨ TÂM LÍ HỌC
Thành phố Hồ Chí Minh – 2014
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Trần Phi Hùng
HỨNG THÚ NGHỀ NGHIỆP CỦA HỌC SINH
Ở MỘT SỐ TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
TẠI HUYỆN BẾN LỨC, TỈNH LONG AN
Chuyên ngành: Tâm lí học
Mã số: 60 31 40 41
LUẬN VĂN THẠC SĨ TÂM LÍ HỌC
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS. TS. TRẦN THỊ THU MAI
Thành phố Hồ Chí Minh - 2014
LỜI CAM ĐOAN
Tôi tên Trần Phi Hùng, là học viên cao học chuyên nghành Tâm lí học, Khoa
23, Khoa Tâm lí – Giáo dục, Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh.
Tôi xin cam đoan đây là phần nghiên cứu do tôi thực hiện. Các số liệu, kết luận
nghiên cứu trình bày trong luận văn này chưa được công bố ở các nghiên cứu khác.
Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về nghiên cứu của mình.
Tác giả
Trần Phi Hùng
LỜI CẢM ƠN
Đầu tiên, tôi xin chân thành cảm ơn Cô Trần Thị Thu Mai đã tận tình hướng dẫn,
chỉ bảo tôi rất nhiều trong quá trình nghiên cứu và thực hiện luận văn tốt nghiệp.
Tôi xin cảm ơn đến quí Thầy Cô đã chỉ dạy, tạo điều kiện cho em hoành thành
khóa học.
Tôi xin cảm ơn thầy cô trường THPT Nguyễn Hữu Thọ và Ischool Long An cùng
các em học sinh đã tạo mọi điều kiện tốt nhất cho tôi hoàn thành nghiên cứu của mình!
MỤC LỤC
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Lời cảm ơn
Mục lục
Danh mục bảng
Danh mục các sơ đồ
Danh mục biểu đồ
MỤC LỤC..................................................................................................................1
Chương 1 : CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HỨNG THÚ NGHỀ NGHIỆP CỦA HỌC SINH
TRUNG HỌC PHỔ THÔNG .............................................................................6
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ..................................................................................6
1.1.1. Những nghiên cứu ở ngoài nước về hứng thú ..........................................6
1.1.2. Những nghiên cứu ở trong nước về hứng thú...........................................9
1.2. Một số khái niệm cơ bản...................................................................................12
1.2.1. Nghề nghiệp ............................................................................................12
1.2.2. Xu hướng nghề................................................................................................19
1.2.3. Hứng thú, hứng thú nghề nghiệp, HTNN của học sinh THPT .....................20
1.3. Tầm quan trọng của HTNN đối với học sinh THPT ........................................30
1.4. Những yếu tố cơ bản ảnh hưởng đến HTNN của học sinh THPT....................31
1.4.1. Yếu tố chủ quan (bản thân học sinh) ......................................................31
1.4.2. Yếu tố bên ngoài .....................................................................................36
TIỂU KẾT CHƯƠNG 1 ..........................................................................................40
Chương 2 : THỰC TRẠNG HỨNG THÚ NGHỀ NGHIỆP CỦA HỌC SINH Ở
MỘT SỐ TRƯỜNG THPT TẠI HUYỆN BẾN LỨC, TỈNH LONG AN .......41
2.1. Khái quát về địa bàn nghiên cứu và thể thức nghiên cứu.................................41
2.1.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu..................................................................41
2.1.2. Thể thức nghiên cứu................................................................................42
2.2.1. Nhận thức của học sinh đối với HTNN ..................................................47
2.2.2. Thái độ của học sinh đối với HNTT .......................................................57
2.2.3. Hành vi biểu hiện HTNN của học sinh...................................................68
2.2.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến HTNN của học sinh .....................................72
2.2.5. Mong muốn xác định, nâng cao hứng thú nghề của học sinh.................78
TIỂU KẾT CHƯƠNG 2 ..........................................................................................82
Chương 3: MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO HTNN CHO HỌC SINH THPT
HUYỆN BẾN LỨC, TỈNH LONG AN............................................................83
3.1. Cơ sở xây dựng biện pháp ................................................................................83
3.1.1. Cơ sở lý luận ...........................................................................................83
3.1.2. Cơ sở thực tiễn ........................................................................................83
3.2. Một số biện pháp đề xuất..................................................................................83
3.2.1. Bản thân học sinh....................................................................................83
3.2.2. Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên phụ trách công tác tư vấn hướng
nghiệp.........................................................................................................84
3.2.3. Thành lập phòng tư vấn hướng nghiệp ...................................................85
3.2.4. Tổ chức những hoạt động hướng nghiệp cho học sinh trong nhà trường
....................................................................................................................85
3.3. Tổ chức nghiên cứu biện pháp..........................................................................88
3.3.1. Mục đích .................................................................................................88
3.3.2. Phương pháp tiến hành, đối tượng, thời gian khảo sát và cách thức xử lý
số liệu .........................................................................................................88
3.4. Kết quả khảo sát mức độ cần thiết và khả thi các biện pháp nâng cao HTNN
cho học sinh THPT huyện Bến Lức, tỉnh Long An. .........................................90
3.4.1. Khảo sát mức độ cần thiết và khả thi các biện pháp nâng cao HTNN theo
ý kiến của học sinh.....................................................................................90
3.4.2. Khảo sát mức độ cần thiết và khả thi các biện pháp nâng cao HTNN cho
học sinh theo ý kiến của giáo viên .............................................................95
TIỂU KẾT CHƯƠNG 3 ........................................................................................102
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...............................................................................103
1. Kết luận ..............................................................................................................103
1.1. Về mặt lý luận ..........................................................................................103
1.2. Về mặt thực trạng.....................................................................................103
2. Kiến nghị............................................................................................................104
TÀI LIỆU THAM KHẢO .....................................................................................106
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
1. Điểm trung bình: ĐTB
2. Độ lệch chuẩn: ĐLC
3. Số lượng SL
4. Hứng thú nghề nghiệp HTNN
5. Trung học cơ sở THCS
6. Trung học phổ thông: THPT
7. Phần trăm: %
8. Thứ tự TT
DANH MỤC CÁC BẢNG
TT Ký hiệu Tên bảng Trang
1 Bảng 2.1. Đặc điểm của mẫu nghiên cứu học sinh 42
2 Bảng 2.2. Đặc điểm mẫu nghiên cứu cán bộ, giáo viên 43
3 Bảng 2.3. Kết quả kiểm định của phiếu khảo sát học sinh 44
4 Bảng 2.4.
Kết quả kiểm định của phiếu khảo sát cán bộ quản lý, giáo
viên
45
5 Bảng 2.5. Nhận định về HTNN của học sinh 47
6 Bảng 2.6. Tình hình hứng thú nghề nghiệp của học 49
7 Bảng 2.7.
Mối quan hệ có ý nghĩa giữa tình hình HTNN của học
sinh với khối lớp
51
8 Bảng 2.8.
Mối quan hệ có ý nghĩa giữa tình hình HTNN của học
sinh với học lực
52
9 Bảng 2.9.
Mối quan hệ có ý nghĩa giữa tình hình HTNN của học
sinh với giới tính
53
10 Bảng 2.10.
Nhận định của giáo viên về tình hình HTNN của học
sinh
54
11 Bảng 2.11. Mức độ yêu thích của học sinh với các nhóm ngành nghề 58
12 Bảng 2.12. Mức độ hứng thú nhóm nghề xét theo lớp và giới tính 59
13 Bảng 2.13. Mức độ hứng thú nhóm nghề xét theo học lực và nghề
của mẹ
50
14 Bảng 2.14.
Thời gian yêu thích ngành của nhóm khách thể xét theo
lớp
63
15 Bảng 2.15.
Thời gian yêu thích ngành của nhóm khách thể xét theo
học lực
63
16 Bảng 2.16. Thái độ của học sinh đối với HTNN 65
17 Bảng 2.17. Thái độ đối với HTNN xét theo trường và học lực 66
18 Bảng 2.18. Hành vi biểu hiện HTNN của học sinh 69
19 Bảng 2.19. So sánh về hành vi xét theo khối lớp 72
20 Bảng 2.20. Các yếu tố ảnh hưởng đến hứng thú nghề nghiệp của học
sinh
73
21 Bảng 2.21
:
So sánh sự khác biệt của các yếu tố bản thân và các yếu
tố khác
74
22 Bảng 2.22
.
So sánh mức độ ảnh hưởng của các nhóm yếu tố đến các
nhóm học sinh khác nhau (xét theo trường học và giới
tính)
76
23 Bảng 2.23.
So sánh mức độ ảnh hưởng của các nhóm yếu tố đến các
nhóm học sinh khác nhau (xét theo học lực) 78
24 Bảng 2.24. Mong muốn xác định, nâng cao HTNN của học sinh 78
25 Bảng 2.25. Đánh giá của giáo viên về mong muốn nâng cao HTNN
của học sinh
79
26 Bảng 3.1. Kết quả phiếu khảo sát 89
27 Bảng 3.2. Kết quả phiếu khảo sát 90
28 Bảng 3.3.
Mức độ cần thiết của các biện pháp nâng cao HTNN
theo ý kiến học sinh
91
29 Bảng 3.4 Mức độ khả thi của các biện pháp nâng cao HTNN theo
ý kiến học sinh 93
30 Bảng 3.5.
Mức độ cần thiết của các biện pháp nâng cao HTNN cho
học sinh theo ý kiến của giáo viên 96
31 Bảng 3.6.
Mức độ cần thiết của các biện pháp nâng cao HTNN cho
học sinh theo ý kiến của giáo viên
98
DANH MỤC SƠ ĐỒ
TT Ký hiệu Tên sơ đồ Trang
1 Sơ đồ 1.1 Định hướng phát triển nghề nghiệp của J.Holland 17
2 Sơ đồ 1.2 Những yếu tố ảnh hưởng đến HTNN của học sinh THPT 39
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
TT Ký
hiệu
Tên biểu đồ Trang
1 Biểu
đồ 2.1.
So sánh nhận định của học sinh và giáo viên về tình hình
HTNN 55
2 Biểu
đồ 2.2.
Thời gian yêu thích với nghề của học sinh
61
3 Biểu
đồ 2.3.
So sánh đánh giá của học sinh và giáo viên về mong muốn
nâng cao hứng thú nghề nghiệp của chính học sinh
79
4 Biểu
đồ 3.1.
So sánh sự khác nhau giữa mức độ cần thiết và khả thi của học
sinh
94
5 Biểu
đồ 3.2. So sánh đánh giá mức độ cần thiết và khả thi của giáo viên 99
6 Biểu
đồ 3.3.
So sánh mức độ cần thiết giữa học sinh và giáo viên 100
7 Biểu
đồ 3.4. So sánh đánh giá mức độ khả thi của học sinh và giáo viên 101
1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Lựa chọn đúng được một nghề để học, để làm, để phát huy được hết sở
trường của bản thân không phải là một việc dễ dàng với nhiều người nhất là học
sinh THPT. Nếu học sinh THPT chọn nghề mà mình yêu thích và có khả năng làm
nghề sẽ giúp phát huy tối đa năng lực của bản thân nhờ lòng đam mê với công việc.
Đồng thời, nó còn giúp đáp ứng được nguồn nhân lực chất lượng cao cho xã hội.
Ngược lại, nếu bản thân các em không biết chọn nghề gì hay chọn nghề sai sẽ mất
nhiều thời gian để học lại ngành khác, còn tiếp tục học sẽ dẫn đến tình trạng chán
nản, học tập không tiến bộ, bỏ học giữa chừng để thi vào ngành khác... Điều này
không chỉ gây hậu quả đối với bản thân người học như mất nhiều thời gian, kinh
phí đào tạo, khó tìm việc làm, làm trái nghề… Đối với xã hội, chất lượng nguồn
nhân lực yếu kém do không thích hợp với nghề, yêu nghề sẽ gây hậu quả không
nhỏ đến sự phát triển đến nền kinh tế. Vì vậy, việc chọn nghề, định hướng nghề
nghiệp cho học sinh trung học phổ thông để đáp ứng nhu cầu của xã hội là một việc
quan trọng.
Nhận biết được sự quan trọng của công tác hướng nghiệp, Đảng và nhà nước
ban hành nhiều chính sách nhằm giúp học sinh có một sự lựa chọn nghề nghiệp
phù hợp với bản thân, với xu hướng phát triển của đất nước và từng vùng. Trong
Văn kiện Đại hội Đảng cộng sản Việt Nam khóa IX khẳng định “Coi trọng công
tác hướng nghiệp và phân luồng cho học sinh TH, chuẩn bị cho thanh niên, thiếu
niên đi vào lao động nghề nghiệp phù hợp với sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong
cả nước và địa phương”. Trong Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 Hội
nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo chỉ
rõ mục tiêu đối với giáo dục phổ thông “tập trung phát triển trí tuệ, thể chất, hình
thành phẩm chất, năng lực công dân, phát hiện và bồi dưỡng năng khiếu, định
hướng nghề nghiệp cho học sinh”. Chỉ thị số 33/2003/CT-BGDĐT có nêu rõ “tăng
cường giáo dục hướng nghiệp nhằm góp phần tích cực và có hiệu quả vào việc
phân luồng học sinh, chuẩn bị cho học sinh đi vào cuộc sống lao động hoặc được
2
tiếp tục đào tạo phù hợp với năng lực bản thân và nhu cầu của xã hội”. Ngoài ra,
trong Luật giáo dục năm 2005, điều 27 đã xác định mục tiêu giáo dục trung học
phổ thông (THPT) “giáo dục THPT nhằm giúp học sinh củng cố và phát triển
những kết quả của giáo dục trung học cơ sở (THCS), hoàn thiện học vấn phổ thông
và những hiểu biết thông thường về kỹ thuật và hướng nghiệp, có điều kiện phát
huy tích cực cá nhân để lựa chọn hướng phát triển, tiếp tục học đại học, cao đẳng,
trung cấp học nghề hoặc đi vào cuộc sống lao động”. [17]
Học sinh THPT ngoài hoạt động học tập các em còn có những nhu cầu,
nguyện vọng, những đòi hỏi trực tiếp đối với một hoạt động mới. Đó là những hoạt
động liên quan đến việc chọn nghề nghiệp và càng cuối cấp thì việc chọn nghề
càng trở cấp thiết đối với các em. Vì các em hiểu rằng cuộc sống tương lai phụ
thuộc vào chỗ mình có biết lựa chọn nghề nghiệp một cách đúng đắn hay không.
Các em thường băn khoăn tự đặt cho mình những câu hỏi như mình sẽ làm gì,
mình chọn nghề gì, nghề nào là phù hợp với mình nhất. Nhưng thực tế tình trạng
học sinh chọn trường, chọn ngành nghề để thi và học của học sinh chỉ theo cảm
tính dẫn tới tình trạng 34% chọn lầm nghành nghề, 42% chỉ phù hợp tương đối, và
có tới 90% sinh viên tốt nghiệp bị thất nghiệp mà nguyên nhân chính là không phù
hợp với nghề [10]. Điều này có thể nói lên rằng, học sinh THPT mặc dù nhận thức
được tầm quan trọng của việc chọn nghề đúng ảnh hưởng đến tương lai của bản
thân nhưng phần lớn vẫn mắc sai lầm khi chọn trường, chọn ngành. Do đó, việc
hướng nghiệp cho học sinh THPT là vô cùng quan trọng để các em tránh được
những nhầm lẫn đáng tiếc khi chọn chọn nghề nghiệp cho tương lai.
Nhận thấy được tầm quan trọng của hướng nghiệp ảnh hưởng nhiều đến
quyết định chọn nghề phù hợp với bản thân học sinh và phân luồng lao động, nên
từ lâu đã có nhiều công trình nghiên cứu khoa học nhằm phục vụ cho công tác
hướng nghiệp. Tuy nhiên, hứng thú chọn nghề của học sinh ở một số trường THPT
tại huyện Bến Lức, tỉnh Long An chưa được quan tâm khảo sát. Thêm vào đó, nhà
trường tổ chức giáo dục, tư vấn hướng nghiệp cho học sinh nhìn chung mức độ còn
chưa cao. Vì vậy, việc tìm hiểu hứng thú chọn nghề của học sinh là cần thiết.
3
Xuất phát từ những lý do trên, chúng tôi quyết định nghiên cứu đề tài “Hứng
thú nghề nghiệp của học sinh ở một số trường THPT tại huyện Bến Lức, tỉnh
Long An”. Nó không chỉ có ý nghĩa về mặt lý luận mà còn có ý nghĩa thiết thực
giúp cho công tác tư vấn hướng nghiệp tại các trường THPT của huyện.
2. Mục đích nghiên cứu
Tìm hiểu thực trạng hứng thú chọn nghề của học sinh ở một số trường THPT
tại huyện Bến Lức, tỉnh Long An; trên cơ sở đó đề xuất một số biện pháp nâng cao
hứng thú nghề nghiệp cho học sinh THPT tại huyện.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu: Hứng thú chọn nghề của học sinh THPT.
3.2. Khách thể nghiên cứu: cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh của 2 trường
THPT tại huyện Bến Lức là trường THPT Nguyễn Hữu Thọ và trường THPT
iSchool Long An. Trong đó, học sinh của 2 trường là khách thể nghiên cứu chính
còn cán bộ quản lý, giáo viên là khách thể bổ trợ.
4. Giả thuyết khoa học
- Đa số học sinh ở 2 trường THPT huyện Bến Lức có hứng thú với một nghề
nghiệp nào đó.
- Có sự khác biệt trong hứng thú nghề nghiệp (HTNN) của học sinh nam và
học sinh nữ.
- Có nhiều yếu tố tác động đến hứng thú nghề nghiệp của học sinh nhưng
quan trọng nhất là từ chính bản thân các em.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về hứng thú, nghề nghiệp, hứng thú nghề
nghiệp, hứng thú nghề nghiệp của học sinh THPT.
- Khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng hứng thú nghề nghiệp của học sinh
ở một số trường THPT huyện Bến Lức, tỉnh Long An.